Научная статья на тему 'ЎҚИТУВЧИНИНГ БАҲОЛАШ КОМПЕТЕНЦИЯСИ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТНИНГ АЖРАЛМАС ҚИСМИ: ИЛМИЙ МАНБАЛАР ТАҲЛИЛИЙ ШАРҲИ'

ЎҚИТУВЧИНИНГ БАҲОЛАШ КОМПЕТЕНЦИЯСИ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТНИНГ АЖРАЛМАС ҚИСМИ: ИЛМИЙ МАНБАЛАР ТАҲЛИЛИЙ ШАРҲИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
344
50
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
баҳолаш фаолияти / баҳолаш компетенцияси / машқлар тизими / малака / кўникма / ёндашув / когнитив тоифа / интеграция. / оценочная деятельность / оценочная компетенция / система упражнений / навык / умение / подход / когнитивный уровень / интеграция.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мурадкасимова Камола Шухратовна

Мазкур мақолада педагогларнинг баҳолаш компетенциясини касбий компетенциянинг асосий компоненти сифатида ёритилган бўлиб, халқаро тажрибалар намунасида ўрни ёритилган. Асосий ғоя таълим тизимида бўлажак педагогларни тайёрлашда етарли даражада баҳолаш компетенциясини такомиллаштиришга эътиборни қаратилмаслигида. Мазкур муаммо юзасидан олиб борилган тадқиқот натижасида таклиф ва тавсиялар тақдим этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОЦЕНОЧНАЯ КОМПЕТЕНЦИЯ УЧИТЕЛЯ КАК НЕОТЪЕМЛЕМАЯ ЧАСТЬ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ: АНАЛИЗ НАУЧНЫХ ИСТОЧНИКОВ

В данной статье дается роль оценочной компетенции учителя в его профессиональной деятельности. Рассматривается зарубежный опыт в формировании оценочной компетенции педагога. Главная концепция данной статьи заключается в том, что в формировании будущего педагога не уделяется достаточное количество педагогического внимания в плане учебных часов. В результате исследования выбранной проблемы в заключении научной работы были даны предложения и рекомендации.

Текст научной работы на тему «ЎҚИТУВЧИНИНГ БАҲОЛАШ КОМПЕТЕНЦИЯСИ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТНИНГ АЖРАЛМАС ҚИСМИ: ИЛМИЙ МАНБАЛАР ТАҲЛИЛИЙ ШАРҲИ»

Мурадкасимова Камола Шухратовна,

Узбекистан давлат жах,он тиллари университети инглиз тили 2-факультети, инглиз тилининг интеграллашган курси кафедраси катта укитувчиси, педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD)

УКИТУВЧИНИНГ БАЩАШ КОМПЕТЕНЦИЯСИ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТНИНГ АЖРАЛМАС К.ИСМИ: ИЛМИЙ МАНБАЛАР ТА^ЛИЛИЙ ШАР^И

УДК: 371.3

МУРАДКАСИМОВА К.Ш. УЦИТУВЧИНИНГ БАЦОЛАШ КОМПЕТЕНЦИЯСИ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТНИНГ АЖРАЛМАС К.ИСМИ: ИЛМИЙ МАНБАЛАР ТАЦЛИЛИЙ ШАРЦИ

Мазкур маколада педагогларнинг бах,олаш компетенциясини касбий компетенциянинг асо-сий компоненти сифатида ёритилган булиб, халкаро тажрибалар намунасида урни ёритилган. Асосий Fоя таълим тизимида булажак педагогларни тайёрлашда етарли даражада бах,олаш компетенциясини такомиллаштиришга эътиборни каратилмаслигида. Мазкур муаммо юзаси-дан олиб борилган тадкикот натижасида таклиф ва тавсиялар такдим этилган.

Таянч суз ва тушунчалар: бах,олаш фаолияти, бах,олаш компетенцияси, машклар тизими, малака, куникма, ёндашув, когнитив тоифа, интеграция.

МУРАДКАСИМОВА К.Ш. ОЦЕНОЧНАЯ КОМПЕТЕНЦИЯ УЧИТЕЛЯ КАК НЕОТЪЕМЛЕМАЯ ЧАСТЬ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ: АНАЛИЗ НАУЧНЫХ ИСТОЧНИКОВ

В данной статье дается роль оценочной компетенции учителя в его профессиональной деятельности. Рассматривается зарубежный опыт в формировании оценочной компетенции педагога. Главная концепция данной статьи заключается в том, что в формировании будущего педагога не уделяется достаточное количество педагогического внимания в плане учебных часов. В результате исследования выбранной проблемы в заключении научной работы были даны предложения и рекомендации.

Ключевые слова и понятия: оценочная деятельность, оценочная компетенция, система упражнений, навык, умение, подход, когнитивный уровень, интеграция.

MURADKASIMOVA K.SH. LANGUAGE TEACHERS' ASSESSMENT LITERACY AS THE VITAL PART OF THE PEDAGOGY: ANALYSIS OF SCIENTIFIC SOURCES

The article deals with the importance of language teachers' assessment literacy as the vital part of the pedagogy. The study of international experience and findings were implemented and described in the article. The main focus of the article is based on the current educational system and the lack of trainings on future teachers' assessment literacy.

Keywords and concepts: assessment literacy, system of exercises, skills, aspects, approach, cognitive level, integration.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

Кириш.

Жах,онда чет тилларни укитишнинг сифат курсаткичларини аниклашда халкаро стан-дартларни куллаш, педагогнинг касбий ком-петенциясини, хусусан, бах,олаш компетенци-ясини такомиллаштиришга булган эх,тиёжини янада кучайтиради. Бу борада халкаро бах,олаш дастури (Program for International Student Assessment (PISA)) ва Халкаро укиш саводхонлиги таълими тараккиёти (Progress in International Reading Literacy Study) тестлари таълим тизимини назорат килиш ва талаба-ларни бах,олашда энг мух,им халкаро тест-лар тизими х,исобланади, таълим самарадор-лиги эса талабаларнинг назорат натижалари билан белгиланади. Шу сабабли бах,олашнинг илFор технологияларидан фойдаланган х,олда олий таълим мазмуни ва сифатини халкаро даражага кутаришда педагогларнинг бах,олаш компетенциясини такомиллаштириш долзарб ах,амият касб этади.

Мавзунинг долзарблиги.

Юртимизда чет тиллар, хусусан, инглиз тилини чукур укитишга катта ах,амият каратилиб, илм-фан, замонавий ва узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштиришда бир катор ислох,отлар амалга оширилмокда. «Мамлакатимизда бир неча хорижий тилларни билувчи замонавий кадрлар тайёр-лаш, хорижий тиллар буйича илмий ишлар олиб бориш, тил ургатиш методологиясини такомиллаштириш»1 каби вазифалар бел-гиланган. Бунда педагог кадрларнинг касб мах,оратини узлуксиз юксалтириш, халкаро стандартлар даражасига мос олий маълу-мотли мутахассислар тайёрлашда педагогларнинг бах,олаш компетенциясини такомиллаштириш ва таълим жараёнида талабаларнинг малака ва куникмаларини бах,олашнинг янги, халкаро стандартларга асосланган тизимини ишлаб чикиш каби мух,им вазифалар белги-ланди.

Тадцицотнинг мацсади педагогларнинг бах,олаш компетенцияси даражасини аниклаш

1 Узбекистан Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев 2018 йил 5 мартдаги Наманган вилояти ТуракурFон тумани Исокхон Ибрат номидаги мактаб-интернатига ташрифидаги нутки. Электрон ресурс:

http://www.uza.uz/oz/...prezidentimiz-is-okhon-t-ra-ibrat-mazhm. Мурожат санаси: 05.07.2019 й.

х,амда мавжуд муаммоларни тах,лил килишдан иборат.

Тадк,ик,отнинг илмий мо^ияти.

"Укитувчининг бах,олаш фаолияти" тушун-часи XX асрнинг 90- йилларида вужудга кел-ган2. Аммо укитувчиларнинг бах,олаш фаолияти ундан олдинги даврда бошланган десак, муболаFа булмаса керак.

В.В.Поликарпова уз асарларида укитувчиларнинг бах,олаш фаолияти устида тадкикот олиб борган олимларни икки гурух,га ажратади3. Биринчи гурух,га 90 йилдан олдинги ишларни киритган булса, иккинчи гурух,га кейинги даврларни киритади. Иккала гурух,ни тах,лил килганда Поликарпова куйидаги натижаларни олган:

• укитувчи фаолиятини тавсифловчи тушунчалар;

• укитувчининг бах,олаш фаолиятининг максади;

• укитувчининг бах,олаш фаолиятининг функциялари;

• таълим жараёнида укитувчиларнинг бах,олаш фаолиятининг мазмун ва мох,ияти;

• бах,олашнинг объекти ва предмети;

• укитувчиларнинг бах,олаш фаолиятининг натижалари4.

XX асрнинг 90-йилларигача булган биринчи гурух,га Ю.Б.Зотов5, В.В.Давыдова6 ишла-рини киритиш мумкин. Назарий тах,лил шуни курсатадики, бу тадкикотда асосан "бах,о" ва "укитувчининг бах,олаш фаолияти" тушун-чалари кулланган. Олимлар укитувчининг бах,олаш фаолиятининг асосий максади х,ар бир укувчининг узлаштирган мавзу буйича

2 Селезнев В.Н. Развитие оценочной деятельности учителя и учащихся в учебно-воспитательном процессе.: Автореф. дисс. ... докт. пед. наук. - Борисоглебск, 1997. -25 с.

3 Поликарпова В.В. развитие оценочной деятельности учителя в процессе его профессионального становления. Дисс. ... кан. пед. наук.- Санкт-Петербург, 2009. -198 с.

4 Поликарпова В.В. развитие оценочной деятельности учителя в процессе его профессионального становления. Дисс. ... кан. пед. наук.- Санкт-Петербург, 2009. -198 с.

5 Зотов Ю.Б. Организация современного урока: Книга для учителя / Под ред.П.И.Пидкасистого.- М.: Просвещение, 1984.-144с.

6 Давыдова В.В. Проблемы развивающего обучения. - М.: Педагогика , 1986 - 240с. - Опыт теоретического и экспериментального психологического исследования

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

билимларини ва якуний назоратни бах,олаш деб беришган.

Олимлар бах,олаш фаолиятининг асо-сий функциялари сифатида куйидагиларни ажратишади; таълимий, тарбиявий, диагностик ва назорат килувчи. Олимларнинг фикрича бах,олаш таълим-тарбия жараё-нида укувчилардан мустакил фаолиятни талаб этмайди, бу укитувчиларга боFлик булган жараён булиб, у укитувчиларнинг гностик фаолиятига тенгдир. Укитувчиларнинг бах,олаш фаолияти талабаларнинг узлаштирган билимларини назорат килишдан иборат булиб, унинг натижаси сифатида талабаларнинг узлаштирган билим, куникма ва малакалари бах,оланади.

Ш.А.Амонашвили1, Г.Ю.Ксензова2,

В.М.Полонский3, Н.В.Селезнев4 ва бошка олимларнинг таъкидлашича, билимларни бах,олаш жараёни укитувчиларнинг мустакил фаолиятидир, яъни уларнинг касбий фаолияти. Аммо ушбу фаолиятни турли олимлар турлича аташган. Ш.А.Амонашвили (80-йилларнинг охири) таъкидлашича, бах,о -бах,олаш жараёнининг натижаси ва у инсон томонидан амалга оширилади. Амонаш-вили бах,они талабаларда узларининг таълим жараёнидаги усишларини мустакил равишда бах,олашни ургатиш деб беради. Бах,олаш функциялари орасида олим стимул берувчи функцияга катта ах,амиятни беради. Унинг таъкидлашича, бах,олаш таълим-тарбия жара-ёнида укувчиларнинг мотивларини оши-ришнинг энг катта стимуляторидир. Бах,олаш жараёнида укитувчи талабаларнинг шакллан-ган ва ривожланган билим, куникма ва мала-каларининг сифатини бах,олаши, уларни тако-миллаштириш йулларини курсатиши, нима

1 Амонашвили Ш.А. Воспитательная и образовательная функции оценки учения школьников; экспериментально-педагогическое исследование. - М.; Педагогика, 1984. -12 с.

2 Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1999. - 46 с.

3 Полонский В.М. Оценка знаний школьников. -М.; Знание, 1981. -С. 3-9.

4 Селезнев В.Н. Развитие оценочной деятельности

учителя и учащихся в учебно-воспитательном процессе.:

Автореф. дисс. ... докт. пед. наук. - Борисоглебск, 1997. -

25 с

ва кандай килиш лозимлигини ва кайси наму-нага амал килишни курсатиши керак5.

В.М.Полонский (70 йиллар)

укитувчиларнинг бах,олаш фаолиятини билимларни тизимли бах,олаш жараёни деб беради. Бах,олаш жараёнининг мох,иятини олим куйидаги компонентларда куради; таълимнинг максадини аниклаш, шу максадларга эришил-ганликни курсатувчи назорат машкларини аниклаш, назорат натижасини курсатувчи йулларни аниклаш. Полонскийнинг фикрича, билимларни бах,олаш таълимий, тарбиявий ва назорат килувчи максадларга эга. Олим асосий урFуни айнан тарбиявий функцияга каратади. Шунингдек, олим назоратнинг турли объектлари мавжудлигини таъкидлайди. Унинг таъкидлашича, баъзи укитувчилар учун бах,олаш объекти талабаларнинг узлаштирган фактик материали, бошкалар учун эгаллан-ган билимларни амалиётда куллай олиш кобилияти, яна бошкалар учун бу билимни янги вазифаларни бажаришда куллай олиш кобилиятидир. Укитувчиларнинг бах,олаш жараёнининг натижаси талабаларининг олган бах,осидир6.

1990-йиллардан кейин олиб борилган тадкикотлар икки гурух,га булинган; "уму-мий педагогика" х,амда "таълим ва тарбия назарияси ва методикаси" йуналишларидаги тадкикотлар. Назарий тах,лил натижа-сида укитувчиларнинг бах,олаш фаолияти охирги йилларда куйидаги йуналишларда урганилмокда. Биринчиси; укитувчиларнинг касбий фаолиятини урганиш билан боFлик тадкикот йуналиши Иккинчиси; укитувчиларнинг касбий педагогик таълимини урганиш билан боFлик тадкикот йуналиши. Учинчи йуналиш; умумий таълим. Шу билан бирга укитувчиларнинг бах,олаш фаолияти муаллифлар томонидан мустакил фаолият, касбий педагогик фаолиятнинг боскичи ё касбий педагогик фаолиятнинг таркибий кисми сифатида куриб чикилган7.

5 Амонашвили Ш.А. Воспитательная и образовательная функции оценки учения школьников; экспериментально-педагогическое исследование. - М.: "Педагогика", 1984. -12 с.

6 Полонский В.М. Оценка знаний школьников. - М.: "Знание", 1981. - С. 3-9.

7 Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1999. - 46 с.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

Г.Ю.Ксензова узининг тадкикотида укитувчининг бах,олаш фаолияти терми-нини куллади. Унинг фикрича укитувчининг бах,олаш фаолиятининг максади талабаларда уз-узини мустакил бах,олаш куникмасини ривожлантириш. Олим бах,олаш фаолиятининг объекти х,акида гапирганда, у укувчининг индивидуал усиш жараёнида мустакил ривож-ланишини кузда тутади. Шундай килиб, укитувчининг бах,олаш фаолиятининг нати-жаси укувчининг уз-узини адекват бах,олаши х,исобланади1.

Асосий цисм.

Юкорида келтирилган мисоллар бугунги кунда укитувчининг бах,олаш фаолиятига турли карашлар мавжудлигини курсатади. Турли карашлардан катъий назар, ушбу фао-лиятнинг мох,иятини тавсифловчи омиллар мавжуд. Яъни бах,олаш фаолияти:

• касбий педагогик фаолиятнинг ажрал-мас кисмидир.

• укитувчининг касбий вазифасидир.

• укувчини шахс сифатида ва уз-узини бах,олашни ривожлантирувчи фаолиятидир2.

Бах,олаш фаолияти укитувчининг касбий фаолиятининг бир кисми булиб, укувчиларнинг актив фаолиятини стимуллаш-тиради. Бугунги кунда бах,олашнинг асосий максади нафакат талабаларда узлаштирилган билимларни бах,олаш, балки уларда уз-узини бах,олаш куникмасини ривожлантиришдан иборат. Бах,олаш жараёнини самарали олиб бориш учун укитувчилар бах,олаш компетен-циясига эга булишлари лозим. Бах,олаш ком-петенциясига куйидагиларни киритишимиз мумкин:

• ассесмент объектини ажратиш (нимани бах,олаш);

• ассесмент объектини кабул килиш компетенцияси;

• ассесмент объектини бах,олаш мезони билан мослаштириш компетенцияси;

• ассесмент турини танлаш компетенци-яси;

1 Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1999. - 46 с.

2 Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1 999. - 46 с.

• ассесмент натижасини талабаларга эълон килиш компетенцияси3.

Таълим жараёнида эришилган ютукларни, олинган куникма ва малакаларни бах,олаш педагогларнинг доимий вазифаларидан биридир. Афсуски, иш бах,олашга келганда аксарият укитувчилар кийинчиликка ёхуд нокулайликка дуч келишади. Натижада аввал кулланган тестларни тах,лил килмаган х,олда кайта куллашади.

Тестларнинг натижасини куриш учун уларни статистик тах,лил килиш зарур. Тах,лил натижалари тестлар утилган материал, уни узлаштириш жараёни, укитувчининг мето-дикаси х,акида ижобий ёки салбий маълумот беради. Айнан шу маълумотга таянган х,олда укитувчилар кейинги ишларини режалашти-риши ва узларининг фаолиятини бах,олашлари кузда тутилади.

Афсуски, бугунги кунда укитувчилар бу жараёнга жуда кам эътибор каратишмокда. Бах,олашнинг жараёни, натижалари самарали булиши учун укитувчилар бах,олаш компетенциясига эга булишлари,

яъни - унинг асоси, ассесмент усуллари-нинг яратилиши ва кулланиши х,акида маълумотга эга булишлари лозим. Бах,олаш компетенцияси нафакат талабаларнинг узлаштириш курсаткичларини, балки, дарс бериш жараёнини бах,олаш ва талабаларнинг укишга булган мотивациясини оширишга ёрдам беради. Барчага маълумки, бах,олаш таълим бериш ва таълим олиш жараёнида мух,им ах,амият касб этади. У укитувчиларга максад ва вазифаларнинг уринли ёки уринсиз булганлиги х,акида бир карорга келишга ёрдам беради.

R.Stiggins (1991) укитувчиларнинг профессионал вактининг 50 фоизи бах,олашга тааллукли жараён билан утади деб таъкид-лайди. Самарали кулланган ассесмент тури талабаларнинг узлаштириш курсаткичлари усишига олиб келади деб таъкидлайди Campbell4. Мег^егнинг фикрига кура, укитувчиларнинг бах,олаш компетенцияси даражасининг пастлиги, бу масалага малака

3 Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1999. - 46с.

4 Campbell C and Collins V.L. Identifying essential topics in general and special education introductory textbooks. Educational Measurement; Issues and Practice 26 (1), -2007

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

ошириш курсларида етарли даражада эъти-бор берилмаслигининг натижасидир.

L.Taylor хам МегИегнинг фикрига кушилган х,олда куйидагича таъкидлайди; "Таълим бериш, малака ошириш курсларида бах,олаш назарияси ва амалиётига етарли соат ажра-тилмайди. Шу билан биргаликда бах,олашнинг асосий тамойилларини ёритиб берувчи аник укув кулланмалари мавжуд эмас, мав-жуд барча китоблар тил укитувчилари учун мулжалланмаган"1.

Биз х,ам L.Taylor ва МегИегнинг фикрига кушиламиз. Бизнингча нафакат укитувчилар, балки булажак укитувчиларнинг х,ам бах,олаш компетенциясини такомиллаштириш мух,им ах,амиятга эга. Бунинг учун таълим дастур-ларига ажратилган фан блокларини ва соат-лар таксимотини кайта куриб чикиш лозим. Сабаби, чет тилини укитиш методикасини укитишга соатлар етарли даражада ажратилган, аммо назорат килиш ва ассесментни тузиш, ташкиллаштириш ва утказиш мето-дикасига ажратилган соатлар х,ажми етарли эмас.

Биз тадкикотимиз давомида булажак укитувчилар булмиш бакалавриат ва магистратура талабаларининг фан дастурлари ва х,озир профессионал фаолият олиб бора-ётган профессор- укитувчиларнинг малака ошириш курслари дастурларини тах,лил килдик. Тах,лил натижасида юкорида L.Taylor ва Mertler таъкидлаб утган камчиликлар, яъни ажратилган соатлар таксимоти ва укув адаби-ётларининг мавжуд эмаслигига дуч келдик.

Бах,олашнинг таълим бериш ва таълим олиш жараёнида уз урни бор, бу нафакат чет тили укитиш жараёнида, балки таълим-нинг барча куринишларида мавжуд. Бах,олаш укитувчи, талаба, материаллар, контекст ва таълим жараёнининг сифатини курсатувчи бешта компонент билан узаро боFликдир. Самарали кулланган назорат туридан х,ам талаба, х,ам укитувчи фойда куради. Самарали кулланган назорат тури контентнинг туFрилиги ва дарс жараёни кечиши х,акида маълумот олиш, талабаларнинг узлаштириш жараёнини кузатиш имконини беради, укитувчи куллаётган методиканинг самара-

1 Taylor L., Developing assessment literacy // Annual Review of Applied Linguistics 29; 21 -36, 2009

сини курсатади, талабаларнинг узига булган ишончи ошишига хизмат килади2.

Шу сабабли укитувчилар бах,олашнинг х,ам амалий, х,ам назарий билимларига эга булишлари лозим, чунки бу билимлар вази-фаларни туFри бериш ва талаба, ота-она ва рах,бариятнинг талабларига ва саволларига жавоб бера олишига асос яратади. Афсуски, куп таълим муассасаларида укитувчилар тест-ларни ёки назорат турларини "талабаларни курсдан курсга утказиш, тартиб интизомни назорат к,илиш ёки талабаларни к,урк,итиш" максадида куллашади, аммо бу умуман назорат вазифаларига кирмайди3.

Bryan ва Clegg аксарият х,олларда бах,олаш таълим жараёни тугагандан сунг амалга оши-рилади, вах,оланки, у таълим бериш ва таълим олиш жараёнининг бир булаги сифатида амалга оширилиши керак деб таъкидлайди4. Шу уринда J.W.Popham х,ам аксарият укитувчилар бах,олаш х,акида жуда кам билимга эга, айрим х,олларда умуман билимга эга эмаслар деб таъкидлайди5. Бу муаммонинг яна бир томони шундаки, укитувчиларнинг амалиётда, таълим бериш жараёнида ассесментни самарали куллаш жараёни ишчи дастур ёхуд назорат экспертлари томонидан назорат килинмайди. Brown ва Abeywickrama тестлар талабаларда хавотир, куркув ва узига ишончсизлик х,исини туFдиради деб таъкидла-шади 6 .

Хулоса.

Хулоса килиб айтганда, юкорида кел-тирилган хорижий тажрибалар натижа-сига асосланиб биз тадкикотимиз давомида укитувчиларнинг инглиз тилида билим, куникма ва малакаларни бах,олашининг бугунги ах,волини тах,лил этишни максад килдик. Кенг маълумотга эга булиш максадида

2 Thomas J., Allman C., &Beech M. Assessment for diverse classroom; handbook for teachers. (2004)retrieved from http;//WWW.fldoe.org/ese/pdf/assess_diverse.pdf

3 Lopez A.A. Potential impact of language tests; Examining the alignment between testing and instruction. Saarbrücken. - Vdm Publishing. (2008).

4 Bryan C. & Clegg K. Innovative Assessment in Higher education. New York. Routledge 2006.

5 Popham W. J. Why assessment illiteracy is professional suicide // Educational Lidership, 62(1), -P.82-83

6 Brown D, and Abeywickrama T. Language assessment; Principles and classroom practices, -New York; Pearson Longman. 2010.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

бакалавриат ва магистратура талабалари, яъни булажак укитувчилар (хорижий тил ва адабиёти йуналиши) учун яратилган фан дастурлари ва бевосита педагогик фаолият олиб бораётган укитувчиларнинг чет тил-ларини укитишнинг инновациявий мето-дикаларини ривожлантириш республика илмий-амалий марказининг дастурини тах,лил килдик. Тах,лил натижалари куйидаги хулоса-ларни чикаришга асос булди.

1. Педагогларнинг талабалар куникма ва малакаларини бах,олашда ассессмент тузиш, синовдан утказиш ва куллаш жараё-нини самарали ва ишончли ташкиллаштири-шида бах,олаш вазифаси, объекти ва методи-касини аниклаштириш такозо этилади.

2. Педагогларнинг бах,олаш компе-тенциясини такомиллаштириш жараёни урганилаётган муаммо буйича укув дастурлари мазмунини халкаро стандарт мезонлари асосида тах,лил килишни такозо этди.

3. Бакалавр, магистратура ва малака оши-риш курсларида бах,олаш компетенциясини такомиллаштирадиган фан блокини киритиш, мукаммал укув дастури ва илмий асосланган укув кулланмалар яратиш зарур.

4. Булажак ва педагогик фаолиятни олиб бораётган профессор-укитувчилар учун бах,олаш методикасига ажратилган соатлар таксимотини куриб чикиш х,амда мазкур фан блокини укув дастурига киритиш лозим.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Адабиётлар руйхати:

1. Селезнев В.Н. Развитие оценочной деятельности учителя и учащихся в учебно-воспитательном процессе.: Автореф. дисс. ... докт. пед. наук. - Борисоглебск, 1997. - 25 с

2. Поликарпова В.В. развитие оценочной деятельности учителя в процессе его профессионального становления. Дисс. ... кан. пед. наук.- Санкт-Петербург, 2009. -198 с.

3. Амонашвили Ш.А. Воспитательная и образовательная функции оценки учения школьников; экспериментально-педагогическое исследование. - М.: «Педагогика», 1984. -12 с.

4. Зотов Ю.Б. Организация современного урока: Книга для учителя / Под ред.П.И.Пидкасистого. - М.: Просвещение, 1984. - 144 с.

5. Давыдова В.В. Проблемы развивающего обучения М.: Педагогика, 1986. - 240 с. -Опыт теоретического и экспериментального психологического исследования.

6. Ксензова Г.Ю. Оценочная деятельность учителя // Педагогическое общество России. - М.; 1999. - 46 с.

7. Полонский В.М. Оценка знаний школьников. -М.: «Знание», 1981. - С. 3-9.

8. Campbell C. and Collins V.L. Identifying essential topics in general and special education introductory textbooks. Educational Measurement; Issues and Practice 26 (1), -2007

9. Taylor L., Developing assessment literacy // Annual Review of Applied Linguistics 29; 21-36, 2009

10. Thomas J., Allman C., &Beech M. Assessment for diverse classroom; handbook for teachers. (2004) retrieved from http;//WWW.fldoe.org/ese/pdf/assess_diverse.pdf

11. Lopez A. A. Potential impact of language tests; Examining the alignment between testing and instruction. Saarbrucken; -Vdm Publishing. (2008)

12. Bryan C. & Clegg K. Innovative Assessment in Higher education. New York. Routledge 2006.

13. Popham W. J. Why assessment illiteracy is professional suicide // Educational Lidership, 62(1), -P.82-83

14. Brown D, and Abeywickrama T. Language assessment; Principles and classroom practices, -New York; Pearson Longman. 2010.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 12 (97)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.