Научная статья на тему 'ИСТОРИЯ ТАДЖИКСКО-ГЕРМАНСКИХ КУЛЬТУРНЫХ ОТНОШЕНИЙ'

ИСТОРИЯ ТАДЖИКСКО-ГЕРМАНСКИХ КУЛЬТУРНЫХ ОТНОШЕНИЙ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
186
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАУЧНЫЕ СВЯЗИ / ОРИЕНТАЛИСТЕ / ЭКСПЕДИЦИИ / ГЕОГРАФИЯ / ЕСТЕСТВОЗНАНЬЕ / ПЕРИОДЫ

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Кайхусрави Субхонзод

Научные связи между Республики Таджикистан и Федеративной Республики Германии в период государственной независимости Таджикистана на уровне государственных отношенный становилось и динамично развивается. В статье описывается прошлое этих отношенный, который имеет достаточно длинной истории, и рассматриваются периоды факторы развитие спад этих отношенный.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HISTORY OF TAJIK-GERMAN CULTURAL RELATIONS

Scientific relations between the Republic of Tajikistan and the Federal Republic of Germany during the period of state independence at the level of state relations were becoming and dynamically developing. The article describes the past of these relations, which has a fairly long history, and examines the periods of factors in the development of the decline of these relations.

Текст научной работы на тему «ИСТОРИЯ ТАДЖИКСКО-ГЕРМАНСКИХ КУЛЬТУРНЫХ ОТНОШЕНИЙ»

ТАЪРИХИ РОБИТАХРИ ФАРХДНГИИ ТОЧДКИСТОНУ ОЛМОН

Кайхусрави С.

Институти омузиши масъалщои давлатуои Осиё ва Аврупои Академиям илм^ои Чумхурии Тоцикистон

Равобити дипломатии Чумхурии Точикистон бо Чумхурии Федеративии Олмон, ки соли 1992 аз байни кишвархои Иттходи Аврупо аввалин шуда, муносибатхои дипломатй баркарор намуд, ки он аз равобити илмию фархангй OFOз гардидааст [3]. Дар ин мархилаи замонии начандон зиёд миёни Академияи Илмхои Чумхурии Точикистон ва марказхои илмии ЧФО хамкорихо баркарор гашта, хеле густариш ёфтанд. ^ариб хамаи Институтхои илмию тахкикотии АИ ЧТ, чи илмхои дакик чи гуманитарй, бо пажухишгоххои Олмон робитахои илмй доранд. Олимони олмонй ба корхои тахкикотй чалб мешаванд, тахкикотхои муштарак, хамоишхои илмй, тачрибаомузй ва монанди инхо сурат мегиранд...

Хар чанд, ки равобити илмию фархангии Точикистону Олмон асосан хамчун як чузъи муносибатхои байнидавлатй танхо дар давраи истиклоли давлатии Точикистон ба шакл гирифта, ба низоми муайян даромадааст, пешинаи тулонй дорад. Ин робитахо дар замонхои мухталиф ва дар хукуматхои гуногуни сарзамини мо ба шаклхои гуногун идома доштанд ва омузиши таърихи ин онхо барои самту сифати робитахо имрузаву оянда муфид хохад буд.

Албатта, дар густариши хар гуна муносибати байналмилалй, чи иктисодию ичтимой ва чи илмию фархангй, хар кишвар пеш аз хама муносибатхои миллии худро дар назар дорад. Бо вучуди ин, робитахои илмй аз чахорчуби хадафхои сиёсй фаротар ва натичахои он хамеша мондагор будаанд.

Аввалин муносибатхои илмию фархангии мо ва олмониёнро муаррихон дар ду хазор соли пеш дидаанд. Он замон олмониёне, ки дар лашкари Рум бо сипохи Ашкониён мечангиданд, аз фарханги Fаниро ба ёдгор бурдаанд.

Шаркшиносони олмонй низ дар тахкик, тарчума ва интишори осори олимону адибони точику форс хидматхои шоиста анчом додаанд. Хануз соли 1635 гертсог Фридрихи II саёхати олим, дипломат ва сайёх Адам Олеар ва шоир П. Флеминг ба Россияву Форс маблаFгузорй кард, то китобе дар бораи Шарк нависанд. Урупоиён махз тавассути китоби «Саёхат ба Маскаву Форс», ки натичаи хамин сафар буд, бо ашъори Фирдавсй, «Гулистони Саъдй» ва Fазалиёги Хофиз, рубоиёти Хайём ошно шуданд. Хамчунин Рудакй ва Носири Хусравро низ ба урупоиён бори аввал дар нимаи авали садаи 19 мухаккики олмонй Херман Эте ошно кард. Китобхои «Рудакй шоири Сомониён» ва «Пешиниёни Рудакй ва муосирони у»-ро иншо кад. Хамчуни дар бораи хаёт ва эчодиёти Носири Хусрав ва асархои у пажухиш анчом дод. Хамчунин мухаккики олмонитабори австриягиву олмонй " Хаммерфон Пургштал дар асари арзишманди худ «Таърихи шеъри форсй» ашъори беш аз 200 шоири точику форсро ба урупоиён пешниход намуд ва бо равишхои перафтаи адабиётшиносй баррасй намуд. Мухакики дигари олмонй Анна Мария Шиммел дар асари «Бузургии Шамс», ки хосили захмати чилсолаи уст, ашъору андешаи Чалолиддини Румиро тахкик кард. [2]

Дар риштахои фалсафа ва фархангшиносй низ мухаккикони олмонй, ки фарханги ориёй ва исломй пажухишхои амик анчом додаанд. Файласуфи машхур Фридрих Нитше дини зардуштиро, ки аллакай дар олмон мавриди пажухиш ва арзёбй карор гирифта буд, дини заминй ва ба зиндагй мувофик дониста, асари мондагнору калидии худ «Чунин гуфт Зартушт»-ро бо номи ин паёмбари ачдоди точикон гирех зад. Ин файласуфи баланназар ва орзуманди абармард дар васфи Хофиз низ шеъри зебое дорад. ^абл аз у шоир ва файласуфи машхур И. В. Гёте шефтаи адабиёти точику форсу буд, ба ин хотир зубони форсй омухт ва «Девони шаркию Fарбй»-и худро офарид, ки он ханух хам урупоиён барои шинохти Шарк ба он мурочеа мекунанд.

Замони ба Россия тобеъ шудуни Осиёи Миёна ба мархилаи нави кишваркушоии урупоиён рост омад. Агар то ибтидои садаи XIX урупоиён дар мавриди Осиёи Миёна аз маълумотхои сайёхоне монанди Марко Поло истифода мекарданд, аз нимаи дувуми садаи XIX густариши империяхои Британияву Руссия ба Осиё зарурати омузиши чуFрофию мардумшиносиро пеш овард. Ва аз хамин давра Осиёи Миёна махалли экспедитсияхову тахкикотхои олимони урупой карор гирифт. Олимони русу англис бо кушиши зиёд ба омузиши минтака OFOЗ карданд. Олимони олмонй низ бо рагбати на камтар аз он ба ин раванд хамрох шуданд. Дар ин давра аз, як тараф, мухаккикони олмонй аз Австрияву Олмон эспедистияхову саёхатхо ташкил карданд, аз тарафи дигар, дар байни шахрвандони Россия, ки бо хадафхои гуногун ба минтака меомаданд, олмони олмонитабор низ кам набуданд.

Танхо дар байни солхои 1871-1914 ба Осиёи Миёна 30 нафар олими олмониву австриягй сафархои илмй анчом доданд[8]. Тахкикоти олимони олмонй бар хилофи тахкикоти британиягихову

русхо, ки бештар аз нуктаи назари империалист анчом мешуданд, хусусияти мушохидавию тавсифй ва баъгар габиагшиносй доштанд.

Тахкикотхои габиагшиносии олимони олмонй дар охири салдаи XIX ва авали садаи XX бештар риштахои орография (омузиши низоми куххо), ирригаттсия (омузиши низоми обёрй), гидрография (омузиши захирахоиобй), климатология, зоология (омузши хайвонот ва хазандахо) ва гайраро дар бар гирад. Аммо дар риштахои мардумшиносй, кишваршиносй, бостоншиносй, таърих ва илмхои дигари инсонй низ аз экспедитсияхои сешумори олмониён ва мухаккикони олмонитабор асархои арзишманд ба миён омадаанд

Дар самтхои гуногуни илм - тиб, чугрофия, таърих ва иктисодиёти минтака асосан олимони Олмониву Авсриягй тахкикот анчом додаанд. Масалан, соли 1871 профессори Донишгохи Дорпат В. Петсхолд, ки экспедитсияи у бо даъват ва маблаггузории Гнерал-Губернатори Туркистон Кауфман сурат гирифт, Осиёи Миёна, аз чумла куххои Самарканду Хучандро бо максади чамъоварии маълумотхои чугрофй саёхат кард. Маълумотхои у дар китоби махураш, ки маълумотхои гуногуни кишваршиносй, чугрофй, мардумшиносй ва таърихиро шомиланд, бо номи «Туркистон» ба табъ расид. Инчунин у китобе бо номи «Лашкаркашии Искандари Макдунй» дар Олмон интишор дод, ки назарияи у дар бораи ватани аслии ориёиён будани Осиёи Миёна ва Афгонистон матрах гардидааст Г51. Мухаккики дигари олмонй Паул Георг Гейсс номи «Туркистон»-ро барои Осиёи Миёна нодуруст хисобида, онро номи маъмурие медонист, ки соли 1867 империяи Россия барои Гнерал-губернатории ин минтака додаанд. Г21 Дар ин маврид бояд мутзаккир шуд, ки хануз соли 1929 олими машхури олмонй Александр Гумболд натичаи экспедитсияхои худро дар чор чилд бо номи «Оссиёи Марказй» нашр намуд ва чугрофияи мафхуми мазкурро илман мукаррар намуд Г51.

Сайёхи дигар Макс фон Просковетс дар фарчоми тахкикоти худ китобе дар бораи тичорат ва кишоварзии Бухорову Самарканд навишт. Мухаккики олмонй Свен Х,един (Sven Hedin, 1865-1952 солхои 1885-1935 тайи хафт экспедитсияи илмй дар Эрон, Месопатами, Осиёи Миёна, Тибет, Хиндустон ва Чин тахкикот анчом дод [5].

Солхои 80-и садаи XIX орнитолог Валигриан Руссов чандин маротиба ба Осиёи Миёнаро саёхат карда, 3500 навъи парандагонро тавсиф кард. Табиби олмонй В. Зеллербек аз минтака, аз чумла аз Бухоро диданд кард. Соли 1911 дотсенти Донишгохи Вена Мохел ва хамчунин шахрвандони Олмон К. Вилд, К. Рейтер, А. Броннер сафари думоха ба Осиёи Миёна анчом доданд.

Дар рушди илмхои тиб ва химия дар садаи нуздахи Осиёи миёна олимони олмонй сахми калон гузоштаанд. Соли 1908 бо ташаббуси А. Швартс Чдмъияти табиатшиносон ва табибони Осиёи Миёна ташкил ёфт ва солхои 1910-1913 бо рохабрии онхо дар Хива беморхонаи навъи урупой ва почта кушода шуд. Як катор олимони олмонй барои тахкикот ва чамъоварии экспонатхо баъзеашон як давари муайян, баъзеи дигар тамоми умр дар ин чо монда, фаъодияти илмии худро идома доданд. Муначчим Франц фон Шварц по бо даъвати Генерал-губернатор Кауфман соли 1874 барои кор даъват шуда, дар расадхонаи Тошканд понздах сол кор кард ва хамчун этнограф ва кишваршинос дар минтака шухрат ёфт. Мутахассисони олмонй Г. Г. Флегер - сардухтур ва мудири беморхонаи шахри Тошканд, К.О. Рейнгарт - сардухтури санитарй, Х. Сеннер - мудири дорухонаи шахрии Тошканд буданд.

Мутахассисони олмонитабори Россиягй Р.Р. Шредер, Е.К. Бетгер, И.И. Гейер, Л.С. Берг, А.Ф. Миддендорф, Г.К. Ризенкампф, П.И. Лерх, В.В. Бартольд, А. Шмидт, А. Кун и ва дигарон дар рушди илму истехсолоти минтака сахми калон гузоштаанд [5].

Минтакаи Осиёи Миёна аз чихати мардумшиносй дар ин давра таваччухи мухаккикони зиёдеро чалб мекард. Дар охири садаи XIX Энтолог Бастиан минтакахои гуногуни Осиёи Миёнаро мавриди омузиш карор дод. Чанд кузачаи кадимаеро, ки дар Тошканд ба у такдим шуда буд, ба музеи Берлин супурд. Соли 1895 рассоми олмонй Рихард Зоммер ба Осиёи миёна омада, расми чандин ашёи рузгорро аз назари мардумшиносй мохирона кашид, хамчун асархои хунарй ва экспонатхои мардумшиносй арзишманданд [6, 42].

Нимаи дувуми садаи XIX мархилаи нави чугрофишиносй ба шумор меравад. То ин давра, агар чугрофишиносон бо роххои обй сафар мекарданду ба минтакахои наздисохилй, аз кабили Амрико ва Хиндустон мутаваччех буданд ва киштихоро «донишгоххои шиновар» меномиданд, акнун бо ихтирои авомобил ба хушкй, кишвархои дурдасти Шарк, ба куххову биёбонхо руй оварданд.

Олими олмонй Вилли Рикмерс аз нахустин ва машхуртарин мухаккикони каторкуххои Помир ба хисоб меравад. У солхои 1896, 1898, 1906, 1910 ва 1913 дар куххои Бухорои Шаркй ва Помир пурмахсул кор кардааст. Экспедитсияи соли 1906 зери рохабрии Вилли Рикмерс харитасозии куллаи Пётри Каирро анчом дод. Агар сафархои нахустинро худи Вилли Рикерс ва хамсараш - шаркшинос Мабел маблагузорй мекарданд, соли 1910 тахти рохабрии Вилли Рикмерс экспедитсияи олмонй-австриягй (Der deutsche und оsterreichische Alpenverein) дар Помир кор кард. Ин экспедистсия ба дастовардхои назаррас ноил гардид. Он тектоникаи куллаи Пётри Кабир ва морфологияи пиряхи он

вa xaмчyнин кулгаи Гapмopo омухт. Э^^дитс^и 1913, ки as тapaфи Итгиxoдияи кyxнaвapдoни oлмoнй-aвcтpиягй мaблaFгvзopй шyдaacт, киcмaти шapкии кулгаи Пëгpи Кaбиppo дap Дapвoз тaxкик нaмyд. ^доми acocии кopи ин экcпидитcия xapитacoзии минта^и Kyraaxo Сaндaл вa Гapмo мeбoшaд.Узви ин экcпeдиcтия В. Дaймлep aввaлин aкcи ин ;yraapo гиpифт.

MyxaKK^KH дигapи олмонй, ки дap oмyзиши_кaтopкyxxoи Пoмиp caxми кaлoн дopaд, Apвeд фон Шулц Шульц (Schultz Arved, von) мeбoшaд. У, ки о^ои 1904, 1905 вa 1909 дap ин минтaкa тaxкикoт aнчoм дoдa буд, фeвpaи coли 1911 aß зaминчyнбии Пoмиp бoxaбap шуд^ тобиетони xaмoн coл бa экcпeдитcияи тав бapoмaд. У минтaкaи coxили дapëxoи Пoмиpдapë вa Fyндpo тaxкик кapдa, бa мaxaлли зaминчyни мepaвaд дap acocи мaълvмoти чaмъкapдaaш бa xyлocaxoи дaкики илмй мepacaд. Нaтичaxoи э^^дитс^и А. Шулц, ки coли 1912 интишop ëфтaнд, дap Пoмиpшинocй caфxaи тoзaвy дypaxшoн бyдaнд. Дacгoвapди мyxими ин экcпeдитcия дap кaтopи тaвзexoти бeшyмopи гeгpaфию гeoлoгй тaxия вa нaшpи xapитaи Пoмиp, мaxcycaн Сapeз бa xиcoб мepaфт Г6, 42].

Paвaнди пaжyxиши пypcaмapy бocypъaти олимони олмон^о Чднги чaxoнии aввaл бa мyддaти пoнздax coл ^ть тамуд. TaBxo coли 1928 Итгиxoди Шypaвй Экcпeдитcияи Пoмиpy Олтoйpo бо ш^гати олимони олмонй тaшкил нaмvд. Дap он a8 xapдy тapaф 11 нaфapй мvxaккикoн шиpкaт вapзидaнд, ки гypyxи олимони oлмoниpo Вилли Prniwepc poxбapй мeкapд. Ин экcпeдитcияи кoмплecй бо дacгoвapдxoи худ шvxpaти здад кacб нaмyд. ^^оботи кopи экcпeдитcия бa зaбoнxoи pycивy олмонй мycгaкилoнa иншо шyдa вa вapиaнти олмонии он дap Олмон чоп гapдид вa филми xyччaтиe xaм бо номи «Пом^ - Боми 4axorn> тaxия гapдидaacг. Вapиaнти pycии филм нобуд шуд^ вaлe вapиaнти олмонии он мaxфyз вa paкaмй кapдa шyдaacг.

Бояд тaъкид кapд, ки чун экcпeдигcияxoи мaзкyp кoмплeкcй бyдaндy дap тapкиби он^о олимони шapкшинoc, мapдyмшинoc, кишвapшинoc вa Faйpa низ шомил бyдaнд, ки мaълyмaгxoи apзишмaндe дap бopaи чoмae вa фapxaнги axoлии минтaкa бa илми чaxoнй дoдaaнд, ки имpyз xaм aB axaммият холй нecгaнд, бap зaмми он ки зaминaи pyшди як ;aTOp илмxo бa шyмop мepaвaнд.

12 мaйи coли 1944 те^^и ВepxoвнoгШypoи Олии Чyмxypии Советии Сaгcиaлиcгии Точикиагон ^онун <^ap бoaи Кoмиccapиaти Хaлкии Итгифoкй-чyмxypиявии кopxoи xopичии ЧЩС Тoчикиcгoн» кaбyл кapд. Бо тaшкили ин кoмиccapиaт Чyмxypии Шypaвии Тoчикиcгoн дap мyвoфикa вa бо ичoзaти Вaзopaти кopxoи xopичии ИЧЩС paвoбиги xyдpo бо кишвapxoи дyppy нaздик бa pox мeмoнд, ки он acocaн aз мvнocибaтxoи илмиву фapxaнгй ибopaт буд.

Сoxoи 1957-58 Мaнфpeд Лopeнc aз Чyмxypии Дeмoкpaтии Олмон дap нaзди кaфeдpaи зaбoни точикии дap шyъбaи acпиpaнгvpaи Дoнишгoxи Дaвлaтии Тoчикиcгoн тaxcил кapдa, бa тaxкикoти илмй мaшFvл шуд вa шли 1961 дap Бepлин pиcoлaи адм^о тaxти унвони «Телк^ст оид бa мyкoиcaи cингaкcии зaбoнxoи фopcию точикй» дифоъ кapд. У минбaъд бa тaдpиcи зaбoни точикй дap Дoнишгoxи Бepлин, тaxкики мacъaлaxoи зaбoни точикй вa aдaбиëги точик пapдoxт вa xaмчyн мyбaллиFи aдaбиëтy фapxaнги точик дap Уpyпo шинoxтa мeшyд, устоди фaxpии Дoнишгoxи миллии Тoчикиcгoн буд Г1, 12-34-63]. Зимнaн, coли 2011 a8 тapaфи Acocгyзopaи cyлxy вaxдaти миллй -Пeшвoи миллaт Пpeзидeнти Чyмxypии Тoчикиcгoн мvxтapaм Эмoмaлй Paxмoн xaнгoми caфapи pacмй бa Чyмxypии Фeдepaтивии Олмон xидмaтxoи y бо «Оpдeни Дустй» кaдp кapдa шуд.

Дap нимaи caдaи 20 Чyмxypии Дeмoкpaтии Олмон acapxoи нaвиcaндaгoни точик, мaxcycaн Сaдpиддин Айнй, 4,aran И^омй, Paxим 4,amn вa дигapoн тapчyмaвy нaшp шyдaнд. Тули ин conxo тaшpифи нaмoяндaгoни илму фapxaнг, иcгexcoлoт cypaт мeгиpифтaнд. Шиpкaти олимон дap кoнфpoнcy cимпoзиyмxoи илмй cypaт мeгиpифт. Мacaлaн, coли 1968 пoфeccop В. Зyндepмaн дap кoнфepeнcияи бaйнaлмилaии ЮНЕСКО оид бa тaъpиx, бocгoншинocй вa мapдyмшинocии Оcиëи миëнa дap axди Кушондан шиpкaт вapзид Г11,78]. Ин чунин, coли 1969 X,aфтaи филмxoи олмонй бa мyнocибaти 20-coлaгии Чyмxypии Дeмoкpaтии Олмон дap шaxpи Дyшaнбe бapгvзop гapдид, дap дoиpaи он гvpyxи кинoдoкyмeнгaлиcгxo aз студияи «Дeфa» Ф. Гeбxapд, кopгapдoнxo Х Эмут, Г. Шoйнepт шикaт вapзидaнд Г11,84].

10 мapти 1966 нaмoяндaгoни Чдмъияги дycгии олмониву шypaвии Олмони Fpaбй бо capвapии Пpeзидeнти ин чaмъият Ролфом Элиac бa мyддaти 4 pyз бa Дyшaнбe oмaдa, a8 Кигoбxoнaи Дaвлaтии бa номи А. Фиpдaвcй, Мyзeи тaъpиxy кишвapшинocй, дoнишгoxxoи пoйгaxт вa дигap мyaccиcaxoи фapxaнгй дидaн кapдaндy бо мapдyм во xypдaнд.

Соли 1977 Вaзиpи Кopxoи xopичии Чyмxypии Дeмoкpaтии Олмон бa Тoчикиcгoн тaшpиф oвapд.

Аз Чyмxypии Дeмoкpaтии Олмон aA^o^ олимон вa pyзнoмaнигopoн бо xaдaфxoи илмиву эчодй 6opxo бa Точикистон тaшpиф oвapдaaнд

Оxиpи coxoи 80-уми caдaи 20 бо тaFЙиpи фaзoи cиëcии И'гтиxoди Шypaвй paвoбиги илмию фapxaнгии Тoчикиcтoни шypaвй бо Чyмxypии Фeдepaтивии Олмон aз нaв py бa pyшд нш,од Соли 1986 дap pyзxoи фapxaнгии Тoчикиcгoн дap Олмони Фдepeгивй бapгyзop гapдид. То шли 1992, яънe то бapкapop гapдидaни paвoбити диплoмaтй чaндин мapoтибa тaшpифxoи дvтapaфa cypaт гиpифт.

Хулоса, пешинаи равобити илмии Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Федеративии Олмонро ба се мархила метавон таксим кард.

Мархилаи аввал аз нимаи авали садаи 17 огоз мегардад. Дар ин давра мутахассисони олмонй асосан дар риштахои фалсафа, адабиётшиносй ва забономузй чахонбинй ва адабиёти точику форсро мариди тахкик карор додаанд.

Мархилаи дуввум асосан давраи тахкикот дар илмхои табиатшиносй ва кишваршиносиву мардумшиносй буда, аз нимаи авали садаи 19, аниктараш аз соли 1828 шуруъ дар авали садаи бист ба авчи рушд мерасад ва бо огози Чани Чахонии дувум катъ мегардад.

Мархилаи севум робитахои илмй дар давраи Иттиходи Шуравй то давраи истиклолро дар бар мегирад.

Дар муносибатхои дипломатии Чумхурии Точикистон ва Чумхурии Федеративии Олмон навбати аввал баркарор гардидани робитахои илмию фархангй бешакк, давоми мантикии мархилахои пешина ба хисоб рафта, яке аз омилхои рушду тавсеаи он мебошад.

АДАБИЁТ

1. Бобохонов М, Шодипур Ю., Ховаршинос М. Лоренс. Душанбе, Шарки озод 2001. 124 с.

2. Вохидова С., Иранистика и таджиковедение в немецкоязычной историографии, (XV -нач. XXI вв.) . Автореферат на соискание ученой степени доктора исторических наук, Душанбе, 2010

3. Дипломатия Таджикистан, (к 50-летию создания Министерства иностранных дел Таджикистан) https://mfa.tj > uploads > main > 2013/03 > diplomatiya_tajikistana_

4. Дипломатия Таджикистан, Душанбе, 2009, 296 с.

5. Кнауэр Н, Х., Немцы древнего края (Туркестан, Средняя, Центральная Азия), 2016 V.e. IRWA 334 стр.

6. Котюкова Т.В. О вкладе выходцев из стран западной, центральной и северной Европе в научное изучение русского Туркестана в конце XIX -начале ХХ в., Институт военной истории Министерства обороны РФ, г. Москва, kotyukovat@mail.ru

7. Мишарев Д. Ю. Вклад выдающихся предста-вителей немецкой диаспоры в развитие Туркестанского края во второй половине XIX -начале ХХ веков: И.И. Гейер // Узбекистон-да этнодемографик жараёнлар (халкаро кон-ференция материаллари) 1кисм.Ташкент, 2005. С. 209.

8. Рахимов Б. Э. Якубова М.Б. Обзор немецкоязычных исследований, посвящённых туркестанскому генерал-губернаторству. - С. 43.

19. Франсиска Т, Об экспедициях Рикмерса в 1890-1928 https://mytashkent.uz > 2018/08/08 > villi-rikmers-issledovatel-turkestana

10. Шахобиддинов Н., Нитше ва Зардушти таърихй, Душанбе, 2016. 362 с.

11. Шевченко В. И.,Ты покорыл нас, Таджикистан» Душанбе, Ирфон, 1974. 224 с.

ИСТОРИЯ ТАДЖИКСКО-ГЕРМАНСКИХ КУЛЬТУРНЫХ ОТНОШЕНИЙ

Научные связи между Республики Таджикистан и Федеративной Республики Германии в период государственной независимости Таджикистана на уровне государственных отношенный становилось и динамично развивается. В статье описывается прошлое этих отношенный, который имеет достаточно длинной истории, и рассматриваются периоды факторы развитие спад этих отношенный.

Ключевые слова: научные связи, ориенталисте, экспедиции, география, естествознанье, периоды.

HISTORY OF TAJIK-GERMAN CULTURAL RELATIONS

Scientific relations between the Republic of Tajikistan and the Federal Republic of Germany during the period of state independence at the level of state relations were becoming and dynamically developing. The article describes the past of these relations, which has a fairly long history, and examines the periods of factors in the development of the decline of these relations.

Key words: scientific connections, orientalists, expeditions, geography, natural science, periods.

Сведения об авторе:

Кайхусрави Субхонзод, аспирант Института изучение проблем стран Азии и Европы Академии наук Республики Таджикистан, E-mail: askikho@mail.ru

About the author:

Kaihusravi Subhonzod, PhD student at the Institute for the Study of Asian and European Countries of the Academy ofSciences of the Republic of Tajikistan, E-mail: askikho@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.