CC BY
19Республика Таджикистан, город Душанбе, район И. Сомони, проспект Рудаки 121. Тел.: (+992) 93 408 78 46. About the author:
Umarov Umar Sulaymonovich - director of the Research Institute «Natural and mathematical sciences and improvement of the methods of their teaching» at the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini. Address: 734003, Republic of Tajikistan, Dushanbe city, I. Somonidistrict, RudakiAvenue 121. Tel.: (+992) 935 94 93 28.
Rajabov Umed Khushvakovich - Head of the Department of Physics Teaching Methods of the Tajik State Pedagogical University named by S. Aini. Address: 734003, Republic of Tajikistan, Dushanbe city, I. Somoni district, Rudaki Avenue 121. Tel.: (+992) 933 2117 21. Siyhakov Safarali Mirzoevich - Head of the Department of General Physics, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini Address: 734003, Republic of Tajikistan, Dushanbe city, I. Somoni district, Rudaki Avenue 121. Tel.: (+992) 93 408 78 46.
му^авдщи таърихи педагогика ва ояндаи
маорифи точИкистон
Мацидова Б., Обидова М.И.
Донишгохц давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айнй
Масъалахои асосии пешрафти илми педагогика ва сахми он дар рушди нумуъи маорифу маълумотгирии ахли кишвар ба тахкику баррасии гузашта ва алокаманд намудани он ба талаботхои пешрафти чомеа мухим аст. Омухтан, тахлилу баррасии арзишхои фархангию маънавй вобаста ба талаботи чомеаи пешраванда, мутобик гардонидани он таххавулоти илмро тавассути тахкикотхои илмии таърихию фалсафй, ичтимоию фархангй, педагогию психологй таъмин карда метавонанд. Махсусан муайянсозии мавкеи таърихи мактабу маориф, гоя ва назарияхои тарбиявию таълимии он дар рушди педагогикаи муосир доманадор, печида ва мураккабу гуногунчабха мебошад. Ба доктори илмхои педагогй, профессор, академики Академияи илмхои педагогии СССР Иброхим Обидович Обидов (1923-2011) муяссар шудааст дар тахкикотхои илмй-педагогии худ мавкеъ ва чойгахи таърихи педагогикаро дар рушди педагогикаи муосир, манзалати онро ба тахкикотхои педагогии анчомрасида ва минбаъд анчомшаванда пайгирй намояд.
Солхои охир баъзе шахсон ба он муътакид хастанд, ки тахкики мактабу маориф, афкори педагогии ниёгон ба тахкикоту баррасй ниёз надорад ва мо насли чавони донишомузро зиёдтар ба ёдгирй дар заминаи технологияхои навину замонавй чалб намоем, ки ин руйдод дар бисёр кишвархои чахон дастгирй карда мешаванд. Вуруд гардидани насли чавон ба чомеаи иттилоотй ба тайёрии касбии омузгорони муосир алокаманд аст, ки бояд онхо сохиби донишхои амику самарабахши таърихии назариявй ва амалй бошанд. Набояд фаромуш кард, ки гузаштаро надониста ба вокеияти имрузаи донишу касбомузии насли имруз бахо додан душвор аст. Омухтан ва тахкики падидахои таърихй-ичтимой ба пешрафти илми педагогика мусоидат менамояд. Омузиши мероси таърихй ба мухаккикон имконият медихад вокеа ва ходисахои сиёсй, фархангй мавриди тахлилу баррасй ва ба тачрибаи таълимй, тарбиявй, маълумотгирии имрузу фардои насли чавон алокаманд карда шавад. Чунин робитаи мантикй ва ногусастаниро дар мероси илмй-педагогии устод И.О.Обидов дида мешавад, ки минбаъд дар тахкикотхои шогирдону пайравони мактаби илмии устод зиёд инъикос ёфтааст.
Дар арафаи чашни 90 солагии устод И.О.Обидов витсе президенти Академияи тахсилоти Точикистон, доктори илмхои педагогй, профессор И.Х.Каримова ва доктори илмхои педагогй, профессор Сафар Сулаймонй таъкид намудаанд, ки «Худ таърих буд ва таърихро щм офарид ва щм онро тащицу пажущшу бознигарй кард, ро^ри пурпечутоб ва мушкилщои онро баррасй намуд. Сад^о шогирдонро тарбият кард, дар сарга^и навиштани таърихи педагогика ва маориф нишаст ва тарбияти неруи мутахассису коромадро авлавият бахшид. Бо шогирдон ро^^ои рушди
мактабу маорифро рщнамой кард, сад^о мацола ва дах^о китобхр аз худ цой гузошт, ки он нишонгари сипос ва э^тиром ба ин Ватан ва марзу буми он мебошад».
Аз соли 1980 то 2005 дар шурои диссертатсионии Донишгохи давлатии омузгории Точикистон 115 рисола таълиф гардидааст, ки беш аз 50 фоизи он ба масъалаи таърихи педагогика ва афкори педагога тааллук дорад. Аз ин 16 нафар дар кишвархои дигар ва 18 нафар рисолаи доктории худ бо рохбарии академик Иброхим Обидов дифоъ кардаанд. Аз ин 15 рисола ба масоили умумии мактаб, маориф, таърихи маорифи дар манотики мухталифи кишвар тааллук дорад.
Китобхои чудогонаи монографй 12 номгуй ва 2 китоби дигар ба забони инглисй ва форсй- дарй таълиф гардидаанд.
Бо рохбарии бевоситаи устод солхои 1980-2005 55 рисолаи номзадй ва 13 докторй дифоъ шудаанд. Дар рисолахо ва китобхои таълифгардида кулли масоили педагогй, мактабу маориф, муассисоти форигазмактабй мавриди пажухиш карор гирифтаанд.
Академик И.Обидов 22 ноябри соли 1941 дар хати вазнинтари чанг- дифои пойтахти кишвар ш. Маскав иштирок намуда Галабаи бузурги халкро дар сохили дарёи Элба пешвоз гирифтааст ва то охир соли соли 1945 дар хайати аортиши доимоамалкунандаи шуравй дар Германия хизматро ба анчом овардааст.
Иштирок дар мухорибахои чангй, чарохат бардоштану боз дар фронт идома додани хизмати чангиро И.Обидов хамчун рохи босамару омухтани забонхои русй ва олмонй истифода намуда минбаъд дар фаъолияти ташкилотчигй-идоракунии муассисахои давлатй, ичрои тадкикотх,ои илмй забони русиро зиёд мавриди истифодабарй карор додаанд.
Ба забони русй навиштани китобхои дарсй, маводхои таълимй, корхои илмй-тахкикотй, рохбарй ба рисолахои илмй, гузоришу маърузахо дар конфронсу чаласахои илмй дар сатхи умумииттифокию байналмилалй барои баррасии таърихи маорифи Точикистон дар сатхи чахонй яке аз роххои дигари муаррифии дастовардхои кишвар дар ин мавзуъ буд, ки баъдар ва ё хамзамон устод онхоро ба забони точикй таълиф намудаанд. Китобхое, ки ба забони точикй дар даврахои мухталифи таърихй навиштаанд, аз дидгохи таърихнигорй чолиб ва муфид мебошанд, ки дар онхо бори аввал сахифахои рангини таърихи маорифи Точикистон мавриди бахрабардорй карор гирифтаанд.( История развития народного образования Таджикской ССР (1917-1967): дис. док пед.наук.; Развитие народного образования в Таджикской ССР в послевоенный период (1946-1955): дис. канд. ист. наук; История развития народного образования Таджикской ССР (1917-1967); Расцвет народного образования в Советском Таджикистане; Просвещение и педагогическая мысль в Таджикистане с древнейших времён до наших дней; Развитие народного образование и педагогической мысли в Таджикистане за годы Советской власти; Философия и истории образования: учебное пособие для студентов педагогических вузов Республики Таджикистна ва гайрахо). Рочеъ ба рушд ва дастовардхои халки точик дар пешрафти мактабу маориф устод дар мачаллахои умумиитттифокй, ки дар арсаи байналмилалй арзишманд хисобида мешуданд, маколахои зиёд тахия ва нашр намуданд. Ба монанди: Общеобразовательная школа и проблемы подготовки учительских кадров в Республике Таджикистна.//Известия Академии педагогических и социальных наук; Из истории педагогического образования в Таджикистане. // Советская педагогика; Народное образование в Таджикской ССР за 60 лет. // Советская педагогика; Научно-педагогические учреждения Таджикистана. //Советская педагогика; От неграмотности ко всеобщему среднему образованию. // Советская педагогика; Развитие народного образования в Таджикистане за годы Советской власти // Советская педагогика; Таджикской национальной школе 50 лет // Советская педагогика ва гайрахо.
Дар соли 2006 дар хаммуаллифй бо А.А.Михайлов китоби «Фалсафа ва таърихи маориф» бо забони русй чоп шудааст, ки дар он ба хонанда маълумоти муфассал ва арзишманд дар бораи афкори педагогии халки точик пешкаш карда шудааст. Устод хамеша дар андешаи он буданд, масъалаи таърихи мактабу маориф дар маркази диккати мухаккикон карор гирад, чунки он як ниходи ичтимой аст, ки дар ташаккулёбии маънавиёти инсон накши мухим дорад.
Бояд кайд кард, ки дар давоми хаёти пургановати худ Иброхим Обидов вобаста ба масъалахои мухими сохаи маориф, фарханг, афкори педагогй 12 монаграфияи калонхачм навиштааст, муаллиф ва хаммуаллифи 3- китоби дарсй аз фанни таърихи халки точик ва хрестоматияи он 2 китоби дарси
барои мактабхои олй мебошад, зиёда аз 750 маколахо дар матбуоти даврии Точикистон ва кишвархои дигар чоп гардидаанд. Аз соли 2004 то рузхои охири хаёт дар вазифаи Президенти Академияи илмхои педагогй ва ичтимоии Федератсияи Русия дар Точикистон фаъолият намуданд.
Аз раванди омузишии мероси илмй-педагогии устод И.Обидов чунин бармеояд, ки у муаррихи сохаи педагогикаи касбй, назария ва амалияи таълиму тарбия ва таърихи маорифи кишвар чун мутахассиси илми таърих фаъолият намуда яке аз шинохтатарин муаллифони китобхои таърих барои мактабхои тахсилоти миёнаи умумй ва мактабхои олии кишвар мебошанд.
Тахкики таърихи педагогикаи халки точик ба тахкики таърихи афкори классикони адабиёти точику форс таъвам бо хам алокаманд мебошад. Осори пурмухтавои онхо чун маводи таълиму тарбиявй дар мактабу мадрасахо истифода мешуданд. Масъалаи мазкур низ дар корхои илмй-тахкикотй ва рохбарии устод ба рисолахои таърихй-педагогии шогирдон назаррас мебошад (Мачидова К. А. «Афкори педагоги Зайниддин Махмуди Восифй»; Охунова СД. «Афкори педагогии Абуали Ибни Сино» ва гайра).
Чи тавре, ки аз омузиш ва тахлили мероси илмй-педагогии устод бармеояд, гирдоварии маводхои эмпирикии зиёд ва коркарди онхо имконият додааст самтхои ба вучуд омадаи сохаи педагогикаро дар таърихи низоми маорифи Точикистон вобаста ба зинахои тахсилотй: тахсилоти томактабй, мактаби миёнаи тахсилоти умумй (аз махви бесаводй то тахсилоти миёнаи умумй), ташкилу баргузории корхои беруназсинфй ва беруназмактабй, тахсилоти гоибона ва мактаби коргарчавонон, тахсилоти миёнаи касбй ва тайёр намудани омузгорон барои хамаи зинахои тахсилот, таърихи мактаб-интернатх,о, ба тахсил фарогирии занону духтарон ва гайра мавриди тахкику баррасй карор додаанд. Тахкикотхои устод имруз замина барои тахкикотхои навин дар мукоиса ва дарёфти технологиями кори таълиму тарбиявй хизмат карда метавонад.
Дар солхои директорй дар дохили бинои Пажухишгохи илмй-тахкикотии педагогй осорхонаи мактабу маорифро таъсис медиханд. Тайи солхои рохбарии устод зиёда аз 190 корхои илмиву методй, дар хаммуаллифй китоби дарсии «Таърихи Точикистони Шуравй» барои хонандагони синфи 7-8 (1963-1965), «Таърихи Точикистони Шуравй» бо хаммуаллифи бо Ф.Репа барои хонандагони синфи 4 (1964-1967), «Хрестоматияи таърихи РСС Точикистон» барои синфхои 7-10 дар хаммуаллифии А.Мухторов (1966-67)- ро ба чоп расониданд. Китоби тахкикотии «Очерки мухтасари таърихи маорифи халки Точикистон»-ро дар соли 1965 нарш менамоянд ба тахкики мукаммали «Таърихи тараккиёти маорифи халк дар РСС Точикистон (1917-1967)» огоз мекунад. Ин китоб хамчун рисолаи илмй бо забони русй чоп мешавад. Иброхим Обидов хулоса ва тачрибаи сисолаи худро руи когаз оварда дар баробари муайян намудани роху усули тайкардаи сохтори маорифи чумхурй бахри вусъат додани он андешахои судмандеро пеш мегузоранд. Ин рисола таваччухи мухаккикон ва олимони як катор чумхурихои собик Иттиходи шуравиро ба худ чалб менамояд ва бо бахои хуб арзёбй мешавад.
Дар вакти тахсил дар омузишгохи педагогй (1936-1939) истеъдоди Иброхим Обидовро ба навиштан ва эчод кардан устодони сохибсалика муайян карда буданд ва бахри такмил додан уро мухаррири рузномаи деворй таъин карданд. Ин истеъдод сол аз сол боз хам такмил ёфт ва услуби хосаи худро пайдо кард. Дар мачаллахо ва нашрияхои даврй маколахои хонданбоби устод чоп мегардид. Дар соли 1966 Иброхим Обидов аъзои Шурои журналистони ИЧШС интихоб мешаванд.
Соли 1968 хизматхои илмии Иброхим Обидовро ба назар гирифта узви вобастаи Академияи илмхои педагогии Иттиходи Шуравй итихоб мекунанд. Тайи солхо (аз соли 1968 то 1990 ба хайси узви вобастаи АИП ва аз соли 1990 то охири умр ба хайси академики АИП) мактабу маорифи Чумхурии Точикистонро дар Россия муаррифй мекарданд. Дар як сол ду маротиба дар мачлиси калони Академияи илмхои педагогии СССР дар ш.Москва бо маърузахо оид вазъи сохаи маориф ва илми педагогика баромад мекарданд.
Соли 1969 Иброхим Обидов ба Донишгохи давлатии омузгории Точикистон аввал дар вазифаи дотсенти кафедраи таърихи халки точик, баъди дифои рисолаи докторй дар мавзуи «Таърихи инкишофи маорифи халк дар Точикистон (1917-1970)» дар Шурои дифои Институти илмй-тадкикотии назария ва таърихи педагогикаи Академияи илмхои педагогии СССР дар шахри Москва, дар вазифаи декани факултети баланд бардоштани ихтисоси директорони мактаб, минбаъд дар
кaфeдрaи тедагогикаи умумй аз coли 1980 то шли 2006 дар вазифаи мудири кaфeдрa ва го oxири Умр дар вазифаи прoфeccoри кaфeдрa кор ва фаъолият мeкaрд.
Соли 1997 китоби дaрcи барои макгабхои олй «Афкори пeдaгoгии мутафаккирон» ба забони Уз6скй дар хаммуаллифи бо Ч,.Тошматов аз чоп мeбaрoяд. Аз фанхои пeдaгoгикaи умумй, тaъриxи пeдaгoгикa барномахои таълимй тахия мeгaрдaд.
Намунаи Faмxoрии ycтoдрo дар тайёр намудани мyтaxaccиcoни coхибкacби шхаи гуногун дар та^иот факулгаи индустриалй - ждают дар ДДОД ба номи Т.Г.Шeвчeнкo (хозира ДД0т ба номи Садриддин Айнй) мeбинeм. Устод тaвoниcтaнд зарурияти омода намудани омузгорони таълими мeхнaтрo ба MMТУ, тexникyмхo ва омузишгоххои кacбй-тexникй дар назди макомотхои идоракунии шхаи маориф, маъмурияти донишгох жбот намуд ва ахамияту зарурияти ташкилу баргузории корхои мaxcycи таълиму тарбиявиро ба чавонони oяндacoз, коргарону мyтaxaccиcoни тaхcилaги миёнаи каcбй арзёбй намуданд. Дар натича аввал кaфeдрaи методикаи таълими фанхои yмyмитexникй (тахти рохбарии M.И. Ниниашвилй, И.В.Карамзин, Р.Х. Axмeдзянoв) тabcиc шуд ва иштироки xoнaндaгoгни точик дар Намоишгохи дастовардхои xo4ai™ xanK дар ш.Mocквa таъмин гардид. Аз тарафи донишомузони омузишгоххои кacбй-тexникии №1 ва 5 максти cтaнcияхoи элeктрикй дар шароити баландкухи Точикистон ба маърази тамошо гузошта шуд ва онхо co6mt намуданд, ки дар омузиши кacбхoи коргарй аз хамшлони xyд дар доираи рecпyбликaхoи игтифокй акиб намонанд.
Сарварони мyaccиcaхoи тамилом миёнаи умумй, ки дар маркази такмили иxтиcocи дирскторони мактабхо дар назди кaфeдрaи пeдaгoгикa бо тaшaббyc ва дacтгирии И. Обидов Tabrac ва фаъолият мeнaмyд, то хозир лeкcияхoи пурмазмуну халоватбакш ва замонавию арзишманди устодро оид ба мacbyлиягшинocию caAoKaT ба кори омузгориро фаромуш накардаанд. Дар лeкcияхoи устод навгонихои илмй, дaлeлy миcoлхoи зиёди илмию амалй, ки аз тачрибаи рохбарй ба Пажухишгохи илмхои пeдaгoгии Точикистон, Донишкадаи Чумхуриявии такмили иxтиcocи омузгорон гирд оварда шуда буданд, ма^а^ок ва caривaктй ба шунавандагон дacтрac карда мeшyдaнд.
Баъди coхибиcгиклoл гаштани Точикистон давраи мураккабу пeчидae дар тамоми хаёги кишвар, аз он чумла амалия ва назарияи таълиму тарбия, бoзcoзии мазмуну мухтавои талипот, нигохи нави илмй-мстодй дар тахкикотхои мyocир ба миён омаданд. Maхз дар хамин давраи хaccoc, ки acora боэътимоди иктиcoдй, ичтимой ва фархангии барои рушди чoмea шзгор гузошта мсшуд, устод И.Обидов ба тайёр кардани мyтaxaccиcoни илмй-омузгорй камари химмат бacтaнд. Maхз дар хамин шлхо бояд acocи боэътимоди давлатдорй, рушди xyдшинocии миллй гузошта мсшуд, ки 6с он ба мустакилияги воксй рacидaн номумкин буд. Аз шохид ва иштироки раванди эхёи давлатдории нави авлодони кариб хазоршлаи захри бeдaвлaтирo чашида ва шaxce, ки xyд мухаккики тabриxи макгабу маорифи миллат буд, мacbyлияти чиддиро талаб мeкaрд. Уcтoд И.Обидов чиддан ба тарбияи донишчуён, таваччух намуда ба корхои илмй-тахкикотии унвончуёну докгорангхои coхaи пeдaгoгикa, ки дар муа^^а^и тaхcилoти олии кacбй ба фаъолияги илмй-омузгорй мaшFyл буданд, ба зиммаи xyд гирифтанд, ба cai^^o мазмуну мухтаво, роху ycyлхoи корхои илмй-тадкикотй назари нав ворид намуданд.
Тахкики тabриxи макгабу маориф роххои cипaригaрдидaи илми пeдaгoгй дар Тoчикиcтoн дар фикру aндeшa ва бaррacихoи устод бокй монданд. Х,ама вакт таъкид мeкaрдaнд, ки илми тabриxи пeдaгoгикa ва назарияю амалияи он бояд бо дастовардхо ва муваффакиягхои чoмeaи мyocир дар якчоягй мавриди тахкику бaррacй карор гиранд, то дар раванди чахонишавии тaхcилoт, то макгабу маорифи чoмea тавонад мушкилоту oceбхoи рузмарраи coхaи таълиму тарбия, Ta^c^oiy маълумотгирии нacли имруз бартараф гардад. Шояд чунин aндeшa аз тачрибаи биcëрcoлaи ycтoд caрчaшмa гирифта буд, ки тахкикоту эчодкории пeдaгoгй бояд хaмcaфaрy хамрадиф бошанд, то ба жшрафти макгабу маориф, иcтифoдaи тexнoлoгияхoи нави тaхcилoтй, воридшавии тexнoлoгияхoи муошри игтилоотй-иртиботй ва дигар омилхо ба дигаргуншзихои олами маънавии хаёги ичтимой-иктиcoдии мардуми кишвар бо таври мycбaт мycoидaт намояд.
Уcтoд xyб дарк мeкaрдaнд, ки чахонишавй, воридшавии фарханги мyocир, тaFЙирëбии мyнocибaти xyрдy бузург ба кори таълиму тарбиявй зарурияти тахкикотхои нав, мaxcycaн, тахкикотхои гурухиро ба миён мeoрaд, ки дар он гуруххои корй, мyaccиcaхoи илмй- тахкикотй, марказхои таълимй, донишгоху донишкадахои тaхcилoти олии кacбй ширкат карда метавонанд. Баргузории чунин тахкикогхо имконият мeдихaнд барои халли мушкилотхои глобалй мycoидaт намуда, хамгироии шхахои пeдaгoгикa, мaxcycaн, назария ва амалияи методикахои таълими фанхо, acocхoи пcиxoлoгии онхоро таъмин мeнaмoяд. Тabcиcëбии КОА назди дастгохи Прсзидснги Чумхурии Точикистон якс аз нишонахои пeшрaфт ва арзёбию бaррacии тахкикотхои илмии кишвар, аз чумла макгабу маориф, тaхcилoтy омузиш acr, ки дар баргузорй ва амалй гардидани FOяхoи миллй ва умумибашарии таълиму тарбия дар низоми маорифи замони гузаштаю имруза хиccaгyзoр acr.
Агар ман имруз дар чодаи илму таълим, тахкикоту таълифот кадре хам ба пешрафту дастовардхо ноил шуда бошам, бешак натичаи он бахраест, ки аз кумаку дастгирй, маслихату машварати муфиди устод И.Обидов бармеояд.
Камина бо амри такдир чун дигар унвончуёни сохаи илми педагогика дар соли 1982 ба мададу дастгирии устод И.Обидов ва зери рохбарии илмии Б.Рахимов рисолаи номзадй ва дар соли 2004 рисолаи доктории худро (зери машварату маслихати И.Обидов) дар Шурои диссертатсионй оид ба додани дарачахои илми номзад ва доктори илми педагогй дар ДДОТ ба номи Садриддин Айнй дифоъ намудам.
Таъсису сарварии Шурои мазкур дар солхои 1979-2005 зери рохбарии доктори илмхои педагогй, профессор, академики Академияи илмх,ои педагогии СССР И.Обидов дар тайёр намудани кадрхои илмй-педагогй дар Точикистон ва дигар кишвархои Узбекистон, Россия, Туркманистон, Казокистон ва гайрахо накши мухим бозидааст. Шурои мазкур аз соли 1979 то соли 2004 127 нафар олимонро сазовори дарачаи илмии номзад ва доктори илми педагогй намудааст.
67 соли умри бобаракати худро ба фаъолияти омузгорй, тахкику баррасии масъалахои мактабу маориф, шогирдони зиёдеро барои хизмати халку ватан, тахкику пешбурди илми педагогикаи точик бахшид, ки кулли онхо на танхо дар Точикистон, инчунин собик чумхурихои Иттиходи шуравй кору амали инсонгаронаи устоди худро идома медиханд.
АДАБИЁТ
1. Диссертационный совет: Тематика защищенных кандидатских и докторских диссертаций по педагогической науке (1980-2005гг.) /Сост. Обидов И.О.; ред. Сулаймони С.И. - Душанбе, 2006. - 31с.
2. Каримова И.Х., Сулаймонй С. Гузаштаро тахкик ва ояндаро равшан месохт. Дар маводи «Сахми академик Иброхцм Обидов дар тахкик ва рушди мактабу маориф».- Душанбе, 2013. 206 с.
3. Мачидова Б. Тадкики рушди масъалахои тахсилоти томактабй аз нигохи академик Обидов Иброхиим. Хдфтаномаи «Омузгори чавон» 2018.
4. Обидова М. Рох ба суи илм. Дар маводи «Сахми академик Иброхцм Обидов дар тахкик ва рушди мактабу маориф».- Душанбе, 2013. 206 с.
исследователь истории педагогики и просветитель будущего образования таджикистана
С особой теплотой вспоминается старшее поколение преподавателей, ученых каждый из них -личность высокой культуры создававшие атмосферу взаимоуважения, доверие к будущему и бескорыстной помощи к студентам, молодым ученым в приобщении к ценностям педагогической науки.
С приходом на кафедру педагогики, в конце семидесятых годов двадцатого века, доктора педагогических наук, профессора, академика Академии педагогических наук СССР Обидова Ибрагима Обидовича наступила время активной подготовки научных кадров-аспирантов, докторантов и соискателей по различным направлениям (общая педагогика, история педагогики, школоведение, профессиональная ориентация, социальная педагогика и т.п.).
Педагогическая и научно-исследовательская деятельность И.Обидова обширно и многогранно. Свою педагогическую деятельность он начал работая простым школьным учителем, и достиг всех высот и ступеней в науке, доктора педагогических наук, профессора, академика АПН СССР. Научно-исследовательскую деятельность И.Обидова можно назвать науковедением, которое посвящено вопросам истории, теории и практики становления и развития образования Таджикистана во всех периодах его развития в последнем столетии.
Глубоко вникая в проблемы воспитания и обучения он способствовал развитию педагогической науки, активно призывал ученых педагогов к сбору материалов по народной педагогике, написанию учебников по истории педагогики Таджикистана, организацию и проведению экспериментальных исследований во всех отраслях педагогической науки. В своих работах и лекциях студентам, аспирантам и практическим работникам образования особо отмечал о необходимости связи теории с практикой воспитательно-образовательной работы во всех звеньях системы образования.
Ключевые слова: педагогическая наука, научно-исследовательская деятельность, подготовка научно -педагогических кадров, история педагогики, история, теория, практика, становление, развитие, связь теории, система образования.
researcher of the history of pedagogy and educator of he future education of tajikistan
The older generation of teachers, scientists, each of them - a personality of high culture, who created an atmosphere of mutual respect, trust in the future and selfless help to students, young scientists in familiarizing with the values of pedagogical science - is remembered with special warmth.
With the arrival at the Department of Pedagogy, at the end of the seventies of the twentieth century, Doctor of Pedagogy, Professor, Academician of the Academy of Pedagogical Sciences of the USSR Obidov Ibragim Obidovich, the time has come for active training of scientific postgraduate students, doctoral students and applicants in various areas (general pedagogy, history of pedagogy, school studies, vocational guidance, social pedagogy, etc.).
Obidov's pedagogical and research activities are extensive and multifaceted. He began his teaching career working as a simple school teacher, and reached all heights and levels in science, doctor of pedagogical sciences, professor, academician of the USSR Academy of Pedagogical Sciences. Obidov's research activities can be called science studies, which is devoted to the history, theory and practice of the formation and development of education in Tajikistan in all periods of its development in the last century.
Deeply delving into the problems of education and training, he contributed to the development of pedagogical science, actively encouraged academic teachers to collect materials on folk pedagogy, write textbooks on the history of pedagogy in Tajikistan, organize and conduct experimental research in all branches of pedagogical science. In his works and lectures to students, graduate students and practical education workers, he especially noted the need to link theory with the practice of educational work at all levels of the education system.
Keywords: pedagogical science, research activity, training of scientific and pedagogical personnel, history of pedagogy, history, theory, practice, formation, development, connection of theory, sestema of education.
Саведения об авторах:
Маджидова Бибихафиза - доктор педагогических наук, профессор кафедры педагогики и инклюзивного образования Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел: (+992) 985 83 19 03
Обидова Мунира Ибрагимовна - кандидат педагогических наук, доцент кафедры специальной педагогики и инклюзивного образования Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 777 07 0182
Information about the authors:
Madzhidova Bibihafiza - Doctor of Pedagogy, Professor of the Department of Pedagogy and Inclusive Education of the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel: (+992) 985 83 19 03
Obidova Munira Ibragimovna - Candidate of Pedagogical Sciences, Associate Professor of the Department of Special Pedagogy and Inclusive Education of the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel.: (+992) 777 07 0182
хдмчун олими сохди физикаи гармй сабзида расид
Мацидов X., Мирзомамадов А. Г. *
Академики илмуои байналмилалии мактабуои оли Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни*
Донишандузй асосан аз айёми хурдсолй сурат мегирад. Агар кобилияти кудак бахри донишандузй равона карда шавад, он самараи хуб медихад. Дар ташаккули зехнии кудак бори аввал мухити оилавй роли асосиро мебозад.
Агар кудак бинад, ки ахли хонадон ба омузиши илму дониш машгуланд, у низ ба онхо пайравй намуда, барои омузиш ва азбар намудани дониш кушиш ба харч медихад. Баъдан дар ташаккули зехнии кудакон сахми устодони аввалин роли хеле калон мебозад.
Махмадалй Сафаров яке аз шахсоне мебошад, ки дар оилаи солиму маърифатпарвар тарбия ёфтааст, такдир ба у устодони бомахорату варзидаро насиб гардонид ва дар зиндагй ба максадхои начиби худ расид.
