Научная статья на тему 'ҲИСОБОТ САНАСИДАН КЕЙИН ЮЗ БЕРГАН ҲОДИСАЛАРНИНГ АУДИТНИ МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ'

ҲИСОБОТ САНАСИДАН КЕЙИН ЮЗ БЕРГАН ҲОДИСАЛАРНИНГ АУДИТНИ МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
28
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АУДИТ / ҲИСОБОТ ДАВРИ / ҲИСОБОТ САНАСИ / АУДИТ ХУЛОСАСИ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хусанов М.Ҳ., Мусаев Ғ.Ш.

Мақолада ҳисобот санасидан кейин юз берган ҳодисалар аудитни ўтказишнинг бугунги долзарб масалалрдан бири эканлиги ва аудитни ўтказиш тартиблари баён қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

AUDIT METHODOLOGICAL ISSUES OF EVENTS OCCURRING AFTER THE REPORTING DATE

The article describes the events that took place after the reporting date, the fact that the audit is one of the most pressing issues today, and the procedure for conducting the audit.

Текст научной работы на тему «ҲИСОБОТ САНАСИДАН КЕЙИН ЮЗ БЕРГАН ҲОДИСАЛАРНИНГ АУДИТНИ МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ»

Хусанов М.Х,. ассистенти СамИСИ Мусаев Г.Ш. магистранти СамИСИ

ХИСОБОТ САНАСИДАН КЕЙИН ЮЗ БЕРГАН ХОДИСАЛАРНИНГ АУДИТНИ МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ

Аннотация: Мацолада уисобот санасидан кейин юз берган уодисалар аудитни утказишнинг бугунги долзарб масалалрдан бири эканлиги ва аудитни утказиш тартиблари баён цилинган.

Калит сузлар: аудит, уисобот давриуисобот санаси, аудит хулосаси.

Khusanov M.H. assistant SamlES Musaev G'.Sh. graduate student SamlES

AUDIT METHODOLOGICAL ISSUES OF EVENTS OCCURRING AFTER THE REPORTING DATE

Abstract: The article describes the events that took place after the reporting date, the fact that the audit is one of the most pressing issues today, and the procedure for conducting the audit.

Keywords: audit, reporting period, reporting date, audit report.

Бизнес ва алокаларнинг жахон мамлакатлари буйлаб байналмилаллашуви бухгалтерия хисоби ва аудит тизимининг хам халкаро куринишга эга булишига олиб келди. Шундай бир шароитда трансмиллий корпоратсиялар ва уларнинг жахоннинг бошка мамлакатларидаги булинмалари уртасида хисоб ва аудит тизимини юритишда янгича тартиб ишлаб чикилишини такозо килди. Турли мамлакатларда аудиторлик фаолиятига турлича ёндошилишига карамасдан, жахон хужалиги ва молия бозорларининг байналмилаллашуви кучайиб бораётганлигини акс эттирувчи унификацияланган коидаларни ишлаб чикиш зарур.

Маълумки, халкаро аудит стандартлари жахон мамлакатларида турлича кулланилади. Бунга асосий сабаб, ушбу мамлакатларда бухгалтерия хисоби ва аудитнинг турлича моделлари амал килишидадир.

Жахон мамлакатларда бухгалтерия хисоби ва аудит тизимининг турлича ритилиши хисоб ва аудит сохасида стандартларни мувофиклаштириш ва татбик этишни такозо этди. Хусусан, бу тадбир билан IAPS шуFулланади. IFAC хузуридаги Халкаро аудиторлик амалиёти кумитаси (IAPS) аудиторлик фаолияти кам тараккий этган давлатларда ушбу касбнинг мавкеини кутариш максадида халкаро аудиторлик стандартларини куллашни мувофиклаштириб туради.

Аудиторлик стандартларига риоя килиш аудит сифати даражасини ва аудит натижаларининг ишончлилигини таъминлайди.Аудиторлик стандартлари суда аудиторларнинг хакконий ишлаганлигининг асоси булиб хизмат килади. Агар аудитор стандартдан чекиниш килган булса, бунинг сабабини курсатиши лозим. Бутунжахон мамлакатлари уртасида буладиган савдо-иктисодий ва бошка куринишдаги алокалар улар уртасида буладиган хисоб-китобларни унификатсиялашни такозо этмокда. Бунинг учун, миллий хисоб ва аудит тизимларини яхлит шаклга келтириш талаб килинади.

Жахон мамлакатлари уртасида миллий хисоб ва аудит тизимларини яхлит холга келтириш учун ягона коидаларни ишлаб чикиш лозим эди. Бу коидалар аудиторлик амалиётида аудитнинг халкаро стандартлари макомини олди.

Аудитнинг 560-сонли "Х,исобот санасидан кейинги ходисалар" халкаро стандарти (АХС) молиявий хисоботлар аудитида баланс санасидан кейинги вокеаларга нисбатан аудиторнинг мажбуриятларини белгилайди.

Бухгалтерия хисоботи хисобот санасидан кейин содир булган баъзи ходисаларга таъсир килиши мумкин. Купгина молиявий хисобот тузилмалари бундай ходисалар билан шуFулланади. Ушбу молиявий хисобот асосларига кура, одатда икки турдаги ходисалар ажратилади:

хисобот санасида мавжуд булган холатларни вокеалар курсатадиган

хисобот санасидан кейин юзага келган курсатадиган вокеалар холатларни

1-расм.Ходисаларнинг турлари.

Стандартга асосан аудиторнинг максади куйидагилар:

X,исoбoт caHacM вa ayдитopлик x,mco6oto caHacM ypтaсидa pyй бepгaн вa мoлиявий x,иcoбoтгa тyзaтишлap киpитиш ёки omrap кидишии тaлaб KHnaAMran вoк;eaдap тeгишли мoдиявий x,иcoбoт тизимигa мyвoфик уш6у мoдиявий x,иcoбoтдapдa ^и^бта oдиигaидиги тyFpиcидa eтapди дapaжaдa тeгишди ayдитopдик дaлиллapини oдиш;

Ayдитopдик хyдoсaси HMKap^raH сaнaдaн кейии ayдитopгa мaъдyм будган вa arap yдap ayдитopгa уш6у x,исoбoт сaиaсидa мaъдyм бyдca, ayдитopдик xyrocacHHH ysraprapHmra сaбaб будныи мумкии будган фaктдapгa жaвoбaи тeгишди чopaдap ^pnm.

Xan^apo ayдит стaндapтлapи мaкcaдлapи учун кyйидaги aтaмaлap куй и да келтирилган маънога era.

-I- x,иcoбoт сaнaси - мoлиявий x,иcoбoтдa aкс eттиpилгaн ox^ra

даврнинг тугаш санаси;

-I- мoлиявий x,иcoбoтни чикapиm учун pyxсaт бepилгaн caHa мoлиявий x,иcoбoтнинг биp кисми булган бapчa x,иcoбoтлap, my жyмлaдaн тeгиmли roo^ap тyзилгaн вa зapyp вaкoлaтгa era булган maxcлap уш6у x,иcoбoтлap учун жaвoбгapликни уз зиммaлapигa oлгaнликлapини тасдиклаган сана хдсобланади. молиявий хдсоботлар;

-I- ayдитopлик xyлocacи caHa^ - 7GG-coнли АХС ra мyвoфик ayдитop молиявий хисоботлар буйича уз хдсоботини тузиш санаси;

-I- мoлиявий x,иcoбoтни чикapиm caнacи - учинчи maxcлap ayдитopлик xyлocacи вa ayдит килинган мoлиявий x,иcoбoт билaн тaнишиш имкoниятигa era булган caHa;

Ayдитop x,иcoбoт caнacи вa ayдитopлик x,^o6o™ caнacи ypтacидa coдиp булган вa мoлиявий x,иcoбoтдa тyзaтиm ёки omrap килишии тaлaб кигадиган бapчa x,oдиcaлapни aниклamни кулгаб-кyввaтлam учун eтapли дapaжaдa тeгишли ayдитopлик дaлиллapини oлиш учун мyлжaллaнгaн ayдитopлик пpoцeдypaлapини бaжapиши кepaк. Бу ayдитopнинг илгapи yткaзилгaн ayдит пpoцeдypaлapи нaтижacидa acocли xyлocaлap oлингaн мacaлaлapгa ниcбaтaн кymимчa ayдитopлик пpoцeдypaлapини бaжapиmи кepaклигини aнглaтмaйди.

X,иcoбoт дaвpидaн кeйинги x,oдиcaлap - x,иcoбoт дaвpи тyгaгaн caHa билaн мoлиявий x,иcoбoтлapни эълoн килиш учун тacдиклam caнacи ypтacидaги opaликдa юзaгa келган, ижoбий вa caлбий, x,oдиcaлapдиp. X,иcoбoт дaвpидaн кeйинги x,oдиcaлap тyзaтиmлap киpитилишини тaлaб этaдигaн x,oдиcaлap вa тyзaтишлap киpитилиmини тaлaб этмaйдигaн x,oдиcaлapra булишди;

Х,исобот санасидан кейин юз берган ходисалар аудитининг максади мазкур корхонада амалга оширилган барча хисоб китоблар республикамизда амалда булган меъёрий хужжатлар, солик кодекси ва бошка солик конунчилигига мослигини, уларнинг молиявий хисоботларда туFри акс эттирилганлигини текшириш йули билан бахолаш ва холисона хулосалар беришдир;

Аудиторлик текширувини утказишда ахборот манбаси мууим омиллардан бири булиб уисобланади. Шу боисдан %ам биз томонимиздан хисобот санасидан кейин юз берган ходисалар аудитининг ахборот манбалари очиб беирлди.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. O'Ktamovich, P. L. X., & Boxodirovich, E. F. (2022). RAQAMLI IQTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISHDA BUXGALTERIYA HISOBNI O'RNI. Journal of marketing, business and management, 1(2), 120-124.

2. Po'Latov Xudoyberdi, O. K. (2022). BUXGALTERIYA HISOBIGA RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNI JORIY ETISh YO'LLARI. Journal of marketing, business and management, 1(1), 37-40.

3. Пулатов, Х. У. (2021). ACCOUNTING ACCOUNTS IN WHOLESALE ENTERPRISES. Экономика и социум, (4 -2), 318-323.

4. Пулатов, Х. У. (2021). DIRECTIONS TO IMPROVE TURNOVER ACCOUNTING IN ENTERPRISES OF DIFFERENT ACTIVITIES. Экономика и социум, (5-2), 186-189.

5. Shirinov, U. (2017). The ways of accounting over telephone communication services in the existence of billing systems. TRANS Asian Journal of Marketing & Management Research (TAJMMR), 6(2and3), 23-31.

6. Shirinov, U. (2020). ACCOUNTING IN THE DIGITAL ECONOMY: SIGNIFICANCE AND ADVANTAGES. International Finance and Accounting, 23.

7. Abduxalilovich, S. U., & Azamat o'g'li, B. A. (2021, March). IMPROVEMENT OF ACCOUNTING OF INCOME FROM COMMUNICATION SERVICES. In Euro-Asia Conferences (Vol. 3, No. 1, pp. 108-111).

8. Shirinov, U. A. (2018). TELERADIO XIZMATLARINI KO 'RSATUVCHI SUB'EKTLARDA HARAJATLAR HISOBI. Turizm ilmiy-amaliy elektron jurnali, 7(1), 96-100.

9. Uchkun, S., & Dilshod, N. (2022). PROCESS OF IDENTIFYING THE SIGNIFICANT ACCOUNTS IN THE REVENUE CYCLE. Journal of marketing, business and management, 7(1), 32-36.

10. Ширинов, У. А. (2019). Телефон хизматларидан олинадиган даромадлар хисобини такомиллаштириш. Интернаука, (2-2), 83-85.

11. Ширинов, У. А. (2019). Учет расходов в субъектах оказывающих услуги телерадио. Интернаука, (5-2), 19-21.

12. Худайбердиев, Н. У., Ширинов, У. А., & Алибоев, А. (2021). РЕСУРС СОЛЩЛАРИ АУДИТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Интернаука, (7-2), 94-97.

13. Ширинов, У. А. (2021). IMPROVING INCOME ACCOUNTING IN COMMUNICATION ENTERPRISES. Мировая наука, (7), 93-97.

14. Baxromovich, U. K. (2021). Risk Assessment and Internal Control System in Audit. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 7, 1-5.

15. Keldiyorqizi, U. S. (2021). The role of international audit standards on the audit of oil and gas companies in Uzbekistan. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11 (3), 1346-1351.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.