Научная статья на тему 'Ислам - религия мира и толерантности'

Ислам - религия мира и толерантности Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
90
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИСЛАМ / МИР И СПОКОЙСТВИЕ / ТЕРПИМОСТЬ / ТОЛЕРИАНТНОСТИ / ЗДОРОВЬЕ / РЕЛИГИИ / ВЕРУЮЩИЕ / СПРАВЕДЛИВОСТЬ И ИСТИНА

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Хурсанмуродов Толибжон

В статье раскрывается вопросы мира и толерантности. Проблема сохранения мира находит свое отражение в основных источниках религии ислама. Ислам призывает всех к миру.Подчеркнуто что основная истинная сущность религии ислама заключается в сохранение мира и толерантности.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Ислам - религия мира и толерантности»

Ислам - религия мира и толерантности

Хурсанмуродов Толибжон,

город Китаб, исламская медресе имена "Хаджа Бухари"

студента 4-курса

Резюме: В статье раскрывается вопросы мира и толерантности. Проблема сохранения мира находит свое отражение в основных источниках религии ислама. Ислам призывает всех к миру. Подчеркнуто что основная истинная сущность религии ислама заключается в сохранение мира и толериантности.

Ключевые слова: Ислам, мир и спокойствие, терпимость, толериантности, здоровье, религии, верующие, справедливость и истина.

Summary: The article deals with the Issues of peace and tolerance. The problem of preservation of the world Is reflected In the major sources of the religion of Islam. Islam calls on all to peace. It was stressed that the main essence of the true religion of Islam Is the preservation of peace and tolerance.

Keywords: Islam, peace and tranquility, tolerance, tolerance, health, religion, believers, justice and

Мук;аддас ислом дини узининг номидан келиб чик;иб, инсонларни тинч-тотув яшашга чак;иради. Унинг таьлимотидаги асосий мак;сад инсонларни тинчлик, узаро х,амкорлик ва багрикенгликка чак;иришдир. Ислом динининг мажбуриятларида инсонннинг ток;ати ва унинг имкониятидан ортик; ишга таклиф этилмаган. Х,ар бир амалга муътадиллик билан ёндашиш, ортик;ча к;ийинчиликларсиз амалларни бажаришга амр этилган. Миллий гуруримиз, бебах,о к;адриятларимиз, соф эътик;одимиз х,амда мук;аддас динимизни х,ар тарафлама х,имоя к;илишимиз уни ташк;и ва ички тах,дидлардан асраб авайлашлик х,амманинг олдида турган бурчи х,исобланади. Бу борада давлатимиз рах,бари И.Каримов: "Ислом ота-боболаримиз динидир. Уни ташк;и таъсирлардан, ёт унсурлардан тозалаш барчамизнинг мук;аддас бурчимиздир" деб таъкидлаганлар [4.350].

Ислом дини тамоман тинчлик, эзгулик ва маърифат дини эканлиги ислом манбаларида батафсил баён к;илинган. Тинчликни к;адрига етиш, жамиятда содир буладиган х,ар к;андай ёмон ва хатарли иллатларни олдини олиш каби эзгу ишга доимо таргиб к;илади. Машх,ур х,адис китобларида жамланган к;уйидаги сах,их, х,адис тинчлик ва саломатлик энг улуг неъмат эканлигини таъкидлайди.

Абдуллох, Ибн Аббосдан ривоят к;илади: "Расулуллох, соллаллох,у алайх,и васаллам: "Икки неъмат борки, инсонларнинг куплари ундан бепарводир: бу неъмат соглик ва тинчлик булади", дедилар" [1.684].

Бу сах,их, х,адисни Имом Бухорий "Сах,их,и Бухорий" асарида ва бонда машх,ур мух,аддислар х,ам уз асарларида келтириб утган. Барча мух,аддислар ушбу х,адисни сах,их,лигига иттифок; булишган.

Инсонларга берилган неъматлар жуда х,ам куп булиб, бу улуг неъматлар ичида энг олийси соглик ва тинчлик эканлиги эслатилмовда Х,ак;ик;атдан х,ам шу икки неъмат булмаса, бошк;а х,ар к;андай дунё неъмати инсонга таътимайди. Мол дунё куп булиб, тинчлик ёки саломатлик булмаса дунё бойлиги инсоннинг кузига куринмайди. Мазкур х,адисдан олинадиган фойда инсонлар бу икки неъматга бепарво булмасликлари, унинг к;адрига етиш ва шукронасини к;илишга чак;ирмок;да. Айник;са, ёшларни тинчлик деб аталмиш буюк неъматнинг к;адрига етиш, уни куз к;орачигидай асраб авайлаш, ватан учун унинг тинчлиги учун х,ак;ик;ий фидоий ёшлардан булиб тарбия топмок;ларида х,адиснинг ах,амияти катта.

Ибн Аббос розиаллох,у анх,удан ривоят к;илади: "Расулуллох, (сав) - диннинг к;айси жих,ати Аллох,

таолога суюклировдир деб суралди: "Тугрилик ва кенг к;алблиликдир", дедилар" [1.569].

Инсонлар динининг Аллох, таолага мах,буброк; ва яхширок; жих,ати, уларнинг кенг к;албли булиб, фак;ат тугри йулда булишликлари айтилмовда. Х,ак;ик;атдан х,ам мук;аддас ислом динининг асосий таълимоти ана шу каби эзгу ишларни бажаришдан иборат эканлигини курамиз.

Багрикенглик, кенгк;алблик, очик; юзлик, ширин суханлик, узгалар манфаатини шахсий манфаатидан устун к;уйиш, тугри йулга бошлаш, узи хуш курган нарсани узгага х,ам раво куриш, х,еч кимга зарар бермаслик каби узида юксак инсоний фазилатларни мужассам этган таълим-тарбия, одоб-ахлок;, буларнинг барчаси ислом динининг асосий тамойили х,исобланади. Дарх,ак;ик;ат, мазкур инсоний фазилатларни узида мужассам этган шахе х,ак;ик;ий мусулмон булади. Пайгамбаримиз Мух,аммад соллаллох,у алайх,и васаллам мусулмон кишини таьрифлаб шундай дедилар: "Х,ак;ик;ий мусулмон, мусулмонлар унингтили ва кулидан саломат булган кишидир".

Абу Myco розиаллох,у анх,удан: Расулуллох, (сав) дедилар, "Кимки к;илган ёмон ишларидан хафа булиб, яхшиликларидан хурсанд булса, ух,ак;ик;ий мумин кишидир" [1.559].

Мазкур х,адисда х,ак;ик;ий инсоний фазилатлардан бири эслатилмовда. Инсон узининг к;илган яхши амали билан хурсанд булмок;лиги ва ёмон ишларидан пушаймон булиши бу унинг х,ак;ик;ий муминлигидан далолатдир. Бундай ахлок;ий фазилатлар эгаси, жамиятда узгага зиён к;илмайдиган ва фак;ат яхши амал, эзгу ишларни бажариш х,аракатида юрадиган инсонлар булиб, том маънода юксак маънавиятли етук шахе сифатида булган комил инсонларга айтилади.

«Ислом» сузининг маъноси Аллох,га буйсуниш, итоатни билдириб, унинг узаги тинчлик, сулх, маъносидан олинган. Аллох, таоло ислом динини нозил к;илиш билан одамларга бемисл мех,рибончилигини ато к;илган, буйрук;ларига буйсунганларга тинчлик, осойишталик ва фарогат неъматларини ваъда к;илган. Аллох, таоло К|уръони каримда Ер юзида юксак ахлок; асосларига риоя к;илишга, шайтоннинг йулидан юрмасликка - зулм к;илмасликка чак;иради: «Эй муминлар, тула х,олдаги Исломга кирингиз! (Яъни Исломнинг баъзи х,укмларига итоат килиб, баъзиларига итоат килмайдиган кимсалардан булмангиз!) Ва шайтоннинг изидан эргашманглар! Шубх,асиз, у сизларнинг очик душманингиздир» [2.1/208]. К|уръони карим таълимотига кура, мусулмон киши х,ар бир хатти-х,аракати учун Парвардигори олдида масъулдир, у адолатпарварлик ва рах,м-шафк;ат курсатиши, мусулмон ёки номусулмонлигидан к;атъий назар, барча одамларга эзгулик олиб бориши, ожиз ва мух,тож кишиларни асраб-авайлаши ва х,имоя к;илиши, бошк;аларни «ер юзида бузгунчилик» к;илишдан к;айтариши керак. Тинчликка, кишиларнинг осойишталиги ва хавфеизлигига рах,на соладиган барча хатти-х,аракатлар, хунрезлик х,амда террорнинг жамики куринишлари бузгунчилик-фасод ишлардан саналади. К|уръони каримда мусулмонларга шундай хабар берилган: «Алло* эса бузгунчилик-фасодни севмайди» [2.1/205]. Х,еч к;андай гунох,и, айби булмаган одамни улдириш бузгунчиликнинг энг улкан куриниши х,исобланади. Аллох, таоло К|уръони каримда муминларни шундай огох,лантиради: «Кимки бирон жонни улдирмаган ва ерда бузгунчилик килиб юрмаган одамни улдирса, демак гуё барча одамларни улдирибди ва кимки унга х,аёт ато этеа (яъни улдиришдан бош тортса), демак, гуё барча одамларга *аёт берибди» [2.3/32]. «Бошк;а бировни улдирмаган ва бузгунчилик к;илмаган» одамни улдирган киши бутун инсониятни улдиришга тенг улкан гунох,ни к;илган булади. Мутлак;о равшанки, минглаб бегунох, кишиларнинг умрига зомин булаётган террорчиларнинг гунох,и бених,оядир. К|уръони карим таълим берадики, х,ар к;андай шаклдаги зулм ва зуравонлик Ислом ак;идасига тубдан к;арама-к;аршидир ва биронта мусулмон ана шундай жиноятни содир этиши мумкин эмас. Бундан ташк;ари мусулмонлар Парвардигорлари олдида бонда одамларни жиноят содир к;илишдан к;айтаришга масъулдирлар. Х,ар бир иймонли кишининг бурчи - «ер юзида бузгунчиликка» йул к;уймаслик, дунёда фаровонлик ва осайишталикни к;арор топтириш учун курашишдан иборат. Аллох, таоло ер юзида ёвузлик к;илмасликка буюради х,амда нох,ак;лик, адолатсизлик, зуравонлик, одам улдириш, к;он тукишни таък;ик;лайди. Аллох, таолонинг ана шу буйрук;ларига буйсунмаслик йулини тутган кимсаларни К|уръони карим «Шайтоннинг изидан эргашганлар» деб атайди.

Бугунги глобаллашув жараёнида биз ёшлар турли-хил маънавий тах,дидларга жавоб беришда,

авваламбор уларга нисбатан муносабат билидириш учун ички иммунитетни шакллантиришимиз лозим. Бу борада Президентимиз И.Каримов шундай деб айтганлар: "Биз х;ам фарзандларимизни она Ватанга мух;аббат, бой тарихимизга, ота-боболаримизнинг муцаддас динига садок,ат рух;ида тарбиялаш учун, таъбир жоиз булса, аввало уларнинг к,алби ва онгида мафкуравий иммунитетни кучайтиришимиз зарур. Токи ёшларимиз миллий узлигини, шу билан бирга, Дунёни чук,ур англайдиган, замон билан баробар к,адам ташлайдиган инсонлар булиб етишсин. Ана шунда жох,ил ак,идапарастларнинг «даъ-вати» х,ам, ахлоц-одоб тушунчаларини рад этадиган, биз учун мутлацо бегона гоялар х;ам уларга уз таъсирини утказа олмайди" [3.120].

Хулоса урнида шуни айтишжоизки, тинчлик ва тотувликдеб аталмиш олий неъмат к;адрига етиш, унинг шукронасини к;илиб, бу буюк неъматларни асраб авайлашимиз лозим булади. Шу билан бирга барча инсонлар бир-бирини к;адрига етиб миллати, диний эътик;одидан к;атъий назар барча х,амжих,ат булиб, тинчлик шиори остида бирлашмок;лари энг буюк амаллардан х,исобланади.

Адабиётлар:

1. Абд ибн Х,умайд ибн Наср Кеший. Муснад Абд ибн Х,умайд. /мух,ак;к;ик; Субх,ий Бадрий ас-

Сомроний ва Мах,муд Мух,аммад Халил Саиъдий/. К|ох,ира, Мактабату-с-сунна. 1408/1988.

2. Абдулаиз Мансур. Курони карим маъноларининг таржимаси. Т.: 2001.

3. Каримов И. Юксак маънавият - енгилмас куч. Т.: Маънавият, 2008.

4. Каримов И.А. Биз келажагимизни уз кулимиз билан курамиз. 7-жилд.-Т.:"Узбекистон",1999.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.