Научная статья на тему 'ҚИШ МАВСУМИДА АВТОМОБИЛЬ ЙЎЛЛАРИНИНГ ЎТКАЗИШ ДАРАЖАСИГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР'

ҚИШ МАВСУМИДА АВТОМОБИЛЬ ЙЎЛЛАРИНИНГ ЎТКАЗИШ ДАРАЖАСИГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

341
51
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Йўл / сирпанчиқ / қум / туз / қуруқ муз / қор / нотекслик / road / slippery / sand / salt / dry ice / snow / unevenness

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Усмон Нуруллаев, Зафар Отақулов, Нурбек Эгамназаров

Ушбу мақолада автомобиль йўлларида сирпанчиқликни бартараф этиш ва қордан тозалаш учун бир қанча ўнлаб махсус техникалар, шу билан бирга минглаб тонна қум-туз аралашмаси ва ўнлаб тонна туз ишлатилади. Қиш мавсумида йўлларни сақлаш бўйича бажарилаётган ишлар сифатини ошириш, материаллар, техника ва меҳнат сарфи меъёрларини аниқлаштириш, иш ташкил қилиш шаклини ўзгартиришга бўлган долзарб масалалар келтирилиб ўтилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

REQUIREMENTS FOR THE LEVEL OF TRANSPORTATION OF ROADS IN WINTER

This article uses several dozen special techniques for eliminating slippage and removing snow on highways, including thousands of tons of sand and salt mixture and tens of tons of salt. Topical issues of improving the quality of work on road maintenance in winter, determining the standards for the consumption of materials, equipment and labor, changing the form of work organization were presented

Текст научной работы на тему «ҚИШ МАВСУМИДА АВТОМОБИЛЬ ЙЎЛЛАРИНИНГ ЎТКАЗИШ ДАРАЖАСИГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР»

КИШ МАВСУМИДА АВТОМОБИЛЬ ЙУЛЛАРИНИНГ УТКАЗИШ ДАРАЖАСИГА КУЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР

Усмон Нуруллаев

"Транспорт воситалари мухдндислиги" кафедраси Жиззах политехника институти E-mail:

usmon.nurullaev.1983@mail.ru

Зафар Отакулов

"Автомобиллар ва автомобил хужалиги" мутахассислиги магистранти Жиззах политехника институти E-mail: otaqulovzo @mail.ru

Нурбек Эгамназаров

"Ер усти транспорт воситалари ва тизимлари" мутахассислиги магистранти Жиззах политехника институти E-mail: nurbek93@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада автомобиль йулларида сирпанчикликни бартараф этиш ва кордан тозалаш учун бир канча унлаб махсус техникалар, шу билан бирга минглаб тонна кум-туз аралашмаси ва унлаб тонна туз ишлатилади. К,иш мавсумида йулларни саклаш буйича бажарилаётган ишлар сифатини ошириш, материаллар, техника ва мех,нат сарфи меъёрларини аниклаштириш, иш ташкил килиш шаклини узгартиришга булган долзарб масалалар келтирилиб утилган. Калит сузлар: Йул, сирпанчик, кум, туз, курук муз, кор, нотекслик.

REQUIREMENTS FOR THE LEVEL OF TRANSPORTATION OF ROADS

IN WINTER

Usmon Nurullayev

"Vehicle Engineering" department Jizzakh Polytechnic Institute E-mail:

usmon.nurullaev.1983@mail.ru

Zafar Otakulov

Master Student in Automobiles and Automotive

Industry Jizzakh Polytechnic Institute E-mail: otaqulovzo @,mail.ru

Nurbek Egamnazarov

Master Student in Land Vehicles and Systems Jizzakh Polytechnic Institute E-mail: azamatsha@mail. ru

ABSTRACT

This article uses several dozen special techniques for eliminating slippage and removing snow on highways, including thousands of tons of sand and salt mixture and tens of tons of salt. Topical issues of improving the quality of work on road maintenance in winter, determining the standards for the consumption of materials, equipment and labor, changing the form of work organization were presented.

Keywords: road, slippery, sand, salt, dry ice, snow, unevenness.

КИРИШ

Узбекистан мустакилликка эришгандан сунг иктисодий узгаришлар хаётга изчил жорий этила бошланди. Автомобиль ишлаб чикариш саноати йулга куйилди, йул курилиш сохаси жадаллаштирилди. Шунингдек, чет эл давлатлари билан савдо алокалари юкори даражага кутарилди. Бу эса табиий равишда республика автомобиль йулларида харакат микдорининг йилдан йилга ортиб боришига олиб келмокда.

Узбекистон Республикасида автомобиль йулларининг киш мавсумида утказиш даражаси долзарблиги шундан иборатки кишки мавсумда автомобиль йулларини саклаш ишлари йулчиларга 5 катта масъулият юклайди. Умумфойдаланувдаги автомобиль йулларида сирпанчикликни бартараф этиш ва кордан тозалаш учун бир канча унлаб махсус техникалар, шу билан бирга минглаб тонна кум-туз аралашмаси ва унлаб тонна туз ишлатилади. К,иш мавсумида йулларни саклаш буйича бажарилаётган ишлар сифатини ошириш, материаллар, техника ва мехнат сарфи меъёрларини аниклаштириш, иш ташкил килиш шаклини узгартириш бугунги кунда долзарб масалалардан хисобланади.

Кишки саклаш ишларига булган талаблар ва рухсат этиладиган даражалар. Кишки саклаш даражаларига кура, копламаларнинг холати, яни илашиш коэффициенти ва коплама юзасидаги носозликларга кура автомобиль йулларида хизмат курсатиш даражалари 1 -жадвалда курсатилгандек бахоланади.

Куйилган талабларни бажариш учун йул хизмати корхоналари ва ташкилотлари кишки каров ишларини юкори даражада бажарилишини таъминлашлари лозим.

МУ^ОКАМА

Х,озирги кунда сирпанчикликка карши курашиш учун амалда мавжуд булган меъёрий хужжат «Киш мавсуми даврида автомобиль йулларида сирпанчикликкка карши курашиш йурикномаси» (МКН 20-05) дир. Узбекистон Республикаси табиий-иклим шароитидан келиб чикиб, хар бир вилоят йул ташкилотлари учун унга узгартиришлар киритишни такозо килади.

Хдракат жадаллиги юкори булган йулларда кишки сирпанчикликка карши кураш ишлари бутун йул узунлиги буйича олиб борилиши керак.

Автомобиль йулида пайдо булган сирпанчик жойларни бартараф этишнинг тавсия этиладиган вактлари куйидаги жадвалда курсатилган.

Х,аракат жадаллиги Иктисодий жихатдан сирпанчик жойларни

авт/сут биринчи навбатда бартараф этиш, соат

5000 дан ортик 1 соатдан ошмаслик керак

5000-1600 2 соатдан ошмаслик керак

1600-600 3 соатдан ошмаслик керак

600-300 4 соатдан ошмаслик керак

300-200 5 соатдан ошмаслик керак

200 дан камрок 5 соатдан ортик булиши мумкин

Умумий фойдаланишдаги автомобиль йулларининг катнов кисмини киш мавсумида кордан тозалаш ишлари учун ишлатиладиган механизмлар харажати алохида хисобланиб, йиллик кишки саклаш ишлар режасига киритилиши лозим. Механизмларни ишлатиш учун сарфланадиган маблаFларни амалдаги меъёрий хужжатлардан фойдаланиб хисоблаш тавсия этилади.

Кишки сирпанчикликлар турлари-Йулда сирпанчикни юзага келтирувчи кор-муз катламлари табиий холати ва ташки белгиларига кура куйидаги турларга булинади: буш кор, зичланган кор (кордаги котган юза), ойнасимон силлик муз. Узига хос хусусиятдаги сирпанчикнинг бу куринишларига карши турлича технологик чора-тадбирлар курилади ва белгиланган нормада музламага карши материаллар ажратилади. К,алинлиги буйича бир текисда булган буш кор, шамол булмаган об-хаво шароитида кор ёкканда юзага келади. Янги ёккан буш кор зичлиги 0,06 дан 0,20 g/cm3 гача булади. Таркибидаги намикнинг микдорига кура кор курук, нам ва хул холатда булиши мумкин. Бундай атмосфера ёFинлари натижасида Fилдиракнинг кор коплаган коплама юзаси билан тишлашиш коэффициенти 0,2 гача камайиб кетади.

Сирпанчикка карши курашнинг кимёвий усули-Кимёвий усул йулнинг катнов кисмини ундаги кор-муз катламини бартараф этган холда саклаш имконини беради. Бу усул юзага келган сирпанчикни бартараф этишда, шунингдек унинг олдини олиш буйича чоралар курилганда кулланилади. Сирпанчикнинг олдини олиш чоралари кор ёFаётганда транспорт воситалари таъсири натижасида зичланган юза хосил булмасдан олдин амалга оширилади. Юпка муз катлами куринишидаги сирпанчикни тула эритиб бартараф этиш керак, йулдаги янги ёккан корнинг музлашидан хосил булган сирпанчик эса кисман, автомобиль Fилдираги таъсирида зичлашмайдиган буш муз катлами хосил булгунга кадар эритилади.

Кум-туз аралашмасининг кулланилиши-Киш мавсумида уюм холатда сакланаётган кум ёки бошка фрикцион материалларга, котиб колмаслиги, юклашда кулай булиши, сепиш учун сочилувчанлигини таъминлаш максадида туз кушилади. Кумга туз кушилишининг хисобига, сирпанчикка карши кум-туз аралашмасининг кулланилиши "соф" хлорид туз лар ишлатилишдаги самарани беради.

Хлорид тузлар билан таккослаганда кум -туз аралашмасининг ишлатилиши иктисодий жихатдан кам самарали хисобланади. Шу сабабдан сирпанчикни бартараф этиш ишларида асасий эътиборни энг илFор ва кам харажат булган кимёвий усулга, махаллий ресурсларни - суюк хлоридларни ишлатишга каратиш керак.

Фрикцион материал сифатида кумдан ташкари майда кум, майда шаFал, ёнилFи шлаги, тошкумир кулидан фойдаланиш мумкин. Бу материаллар курук, намлиги 5% дан зиёд булмаган сочилувчан холатда ишлатилади.

Аралашма тайёрлаш учун табий ёки tof жинсларини майдалашда олинган кумдан фойдаланилади. Кум зарраларининг энг катта улчамли 5 mm дан ортмаслиги керак. Таркибида 50-60% 2-3 mm улчамли зарралар булган кумни ишлатиш афзал. Кум таркибида чансимон зарралар, лойкалар, балчик ва бошка ифлослантирувчи аралашмалар микдори 3% дан зиёд булмаслиги керак.

Кум-туз аралашмасини сепиш меъёрларини сирпанчикнинг тури, хаво харорати, копламадаги кор-муз катлами ва аралашмадаги туз микдоридан келиб чикиб белгиланади. Таркибида 10% натрий хлор тузи булган кум-туз аралашмасининг минус 80С хароратдаги 1 mm ёFин учун сарф меъёри 300 g/m2 ни ташкил этади, агар кумга 20% туз кушилса курсатиб утилган шароитларда сарф меъёри 150 g/m2 га тенг булади.

Кишки сирпанчикни бартараф этиш ишларини ташкил этиш-Музламага карши материаллар ва ингибиторлар марказлашган тарзда жойлардаги моддий-техник таъминот бошкармаларига етказиб берилади. Материалларни техник-иктисодий тахлилга асосан, сирпанчикка карши тадбирлар утказиладиган даврдаги хаво хароратини хисобга олган холда танлаб олиш керак.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Суюк хлоридлар саноат чикиндилари хисобланиб, таъминотчи ва истеъмолчи уртасида тузуладиган шартнома асосида таъминотчи томонидан етказиб берилади. Ер ости туз эритмалари бурFуланган кудуклардан олиниб, уларни рахбарият билан узаро келишган холда ташиб келтирилади. Кулда юзага

келадиган туз эритмалари истеъмолчи корхона томонидан олиб кетилади. Туз эритмаларининг бурFуланган кудуклардан олиниш иктисодий жихатдан самарали хисобланади. Туз эритмалари олинадиган кудукларни махсус ташкилотлар хужалик шартномаси асосида лойиха-лайдилар ва бурFулаб тайёрлайдилар.

Музламага карши материаллар меъёрларини туFри белгилаш учун уларнинг таркиби ва консистенциясини билиш керак. К,аттик холдаги хлоридлар, шунингдек саноат корхоналаридан ва чукур кудуклардан олинадиган туз эритмалари учун бундай маълумотлар уларнинг техник паспортларидан олинади. Паспортда бундай маълумотлар булмаган такдирда туз эритмаларининг намунаси олиниб кимёвий лабораторияга юборилади.

Кум-туз аралашмаси кумни каттик холдаги тузлар билан ёки юкори концентрацияли суюк хлоридларни пуркаш билан аралаштириб тайёрланади. Аралашма йилнинг иссик ва курук кунларида тайёрланади.

Аралашма сифатини текшириш учун олинадиган намунани чучук сув куйилган идишга солишдан олдин OFирлиги улчаб олинади. Сув ва кум -туз аралашмаси 1:1 нисбатда олинади. Бунда сув хаво хароратида булиши керак. Туз эритмаси тайёр булгандан сунг концентрацияси илова В да келтирилган тезкор усулда аникланади. Концентрациянинг уртача курсаткичи уч ёки беш жойдан олинган намуналарни синовдан утказиш оркали аникланади.

Кум таркибидаги туз микдори курсатиб утилган усул билан киш бошланганда, зарур холларда сирпанчикни бартараф этиш даврида хам аникланади. Сирпанчикка карши ишларни бошлашдан аввал хлоридларнинг сарф микдорини аниклаш учун дастлабки маълумотларни олиш керак. Бундай маълумотлар сирасига хаво харорати ва ёFин микдори хакидаги маълумотлар киради. Хлоридлар сепилаётган пайтда хаво харорати тезкор термометр, ёккан ёFин (кор ёки ёмFир) микдори эса метеомайдончада урнатилган ёFин улчагич ёрдамида аникланади.

Метеомайдончада ёFаётган ёFин вактинча кузатилаётганда йул 1 2

копламасининг 1 m2 юзасига туFри келадиган кор-муз катлами микдори куйидагича аникланади: штангенциркуль ёки металл чизFич ёрдамида йулдаги ёккан кор ёки музлаган катламнинг характерли беш жойидан улчовлар олиниб, уртачаси хисобланади. Сунг катламнинг зичлиги, олинган намуналарнинг бузулмаган холатида техник тарозида улчаб аникланади. Намунанинг OFирлигини аниклашда олдин томонлари улчами асосида хажми хисобланади. Намуна массасининг хажмга булган нисбати катламнинг зичлигини курсатади.

НАТИЖАЛАР

Юкоридаги масалаларни бажариш учун кишки каровда куйидаги ишлар амалга оширилади:

йулга кор ва музларни ён атроф ерларидан кириб келишини тусиш максадида мухофаза (бурон, кор кучкиси, арик ва сув утказгичларни музлашдан саклаш) чоралар куриш, шу жумладан навбатчиликни ташкил килиш асосида йулга бутунлай кор келтирмаслик ва кор ёFишидан тушган корларни мунтазам тозалашдан иборат;

Автомобиль йулларида пайдо булган сирпанчикка карши курашиш, биринчи навбатда йулларнинг куриниши кам таъминланган жойлар, катта кияликлар, кичик радиусли бурилишлар, бир текисликда кесувчи чоррахалар, сунъий иншоотлар ва уларга якинлашиш жойлари, айникса транспорт воситаларининг купрок тухташ, яъни тормоз килиш жойларининг майдонларидан бошланади. Йулларга хизмат курсатувчи барча корхоналар узларига бириктирилган йулларда, юкорида курсатилган биринчи навбатда тозаланиши ва сирпанчикка карши курашиш жойлари майдонини махсус руйхатга олишлари, руйхатни ДАН билан келишиб тасдиклаш учун юкори ташкилотга такдим этишлари лозим. Биринчи навбатда тозаланиши ва сирпанчикка карши курашиш жойлари учун махсус тадбир чоралари ишлаб чикилган ва йиллик кишки саклаш ишлар режасига киритилган булиши керак.

К,ишки сирпанчикликни йулларда бутунлай бартараф килгунча, йул хизмати корхоналари ДАН органлари билан келишган холда харакат хавфсизлигини таъминлашлари, жумладан "Сирпанчик йул", хавфли жойларда "Кувиб утиш таъкикланади" ва тезликни чегараловчи йул белгилари урнатиш чораларини куришлари лозим.

К,ишки сирпанчикликка карши курашиш тадбирлари асосан уч йуналишда олиб борилади, жумладан: копламага майдаланган материаллар сепиб сирпаниш коэффициентини ошириш чоралари: химиявий, механик, иссиклик ва бошка усуллар ишлатиб муз ва кор катламини бартараф килиш чоралари; кор муз катламларини бартараф килишга ёки унинг копламага ёпишишини камайишига каратилган чоралар. Амалда кишки каров ишларида кишки сирпанчикликка карши курашишда майдаланган минерал материаллар, химиявий ва аралаш усуллари кулланилади.

Майдаланган материалларни сепиш чораларида, муз ёки муз -кор катлами юзасига кум, майда шаFал, чакилган тош, майда тош чикиндилари, шлак ва бошка, улчамлари 5-6 мм дан катта булмаган киррали материаллар сепилади.

Сепиш махсус кум сепувчи ва бошка машиналарда бажарилади. Кумнинг меъёрий сарфи хавфсиз йул коплама булаклари учун 200 дан 700 г/м2 гача ёки 1000 м2 копламага тахминан 0,3-0,4 м3, хавфли пастга тушиш, чорраха, кичик радиусли бурилиш ва х.к. ларга меъёрий сарф икки баробар оширилади.

Бу усул оддий ва содда, лекин унинг купгина камчиликлари бор, асосийси сепилган материал сирпаниш коэффициентини 0,3 гача оширади, лекин каттик-силлик муз катлам юзасида купи билан 0,5 соат колиши мумкин, чунки улар автомобиллар Fилдираклари ва шамол таъсирида йул четига суриб ташланади.

Юкоридаги камчиликларга йул куймаслик учун купинча майдаланган минерал материалларга химиявий моддалар аралаштириб, аралаш усули кулланилади. Бунинг учун махсус жойларда-омборларда майдаланган минерал материалларга 90:10 (тегишли OFирлигига) нисбатда туз кукунлари билан аралаштирилади. Туз аралаштирилган майдаланган материаллар музламайди ва зичланиб колмайди, улар муз-кор катлами юзасига тушгач, туз музни эритиб материални юзага урнашиб олишига ёрдам килади.

Туз аралаштирилган материалларни йул копламаларига сепиш меъёри: хавфли йул булакларига 100 дан 400 г/м2 гача ёки 1000 м2 копламага 0,1-0,2 м3. Туз ва кум аралашмалари музлаб колмаслиги, хамда аралашмаларни йулга сепиш вактида осон сепилиши учун, аралашмалар усти ёпик жойларда сакланиб, доимо курук холда булиши талаб этилади. Аралашманинг намлиги 5% фоиздан ошмаслиги керак.

Кишки сирпанчикликка карши курашишни химиявий усулида калий, натрий, магний, кальций хлорид тузларини муз ёки кор билан бирикиб эритишга асосланган. Кимёвий моддалар ёрдамида коплама юзасидаги муз ёки зичланган кор бутунлай тозаланиши таъминланади.

Хулоса килиб айтганда кучли паст-баланд рельефи куп сонли сув окимларининг ва курук пасткам ерларнинг кесишган жойларида жуда куп иншоотлар куришни келтириб чикаради ва шу сабабли, хатто сув йотиш хавзалари кичик булганида хам, жала окимлари тош окизиб келади ва иншоотларни ювилишдан ва емирилишидан саклаш учун махсус тадбирлар куриш талаб этади.

ХУЛОСА

Йулнинг хавфли участкаларини доимо кузатиб туриш учун видеокамералар ва йул копламаси ва хаво хароратини билдириб турадиган датчиклар, анемометрлар урнатиш керак. Йул хизмати ходимлари буронли

холатларни кузатиб бориши, уларнинг давомийлиги, шамол йуналиши ва тезлиги, хаво харорати, кор калиинлиги ва зичлиги каби маьлумотларни тезкорлик билан билиб туришлари зарур; - Яхмалакка карши ишлатиладиган материаларни саклайдиган базаларни ва материалларни аралаштириб тайёрланадиган махсус базаларни кимёвий реагентлар, ишкаланувчи материаллар ва донадор материаллар учун бир бирига якин ерларга жойлаштириш максадга мувофик.

Хавфсизликнинг якуний коэффициенти киймати, кандай булишидан катий назар, йулнинг бутун узунлиги буйлаб сирпанчикликни битда муддатда 99 йукотиш иктисодий жихатдан хам максадга мувофик. Бу муддатга купрок таьсир этадиган омил йулдаги катнов жадаллиги булиб, курсатма мудатларни белгилашда асос булиб хизмат килади. К,ишки сирпанчикликни йукотишнинг иктисодий жихатдан самарали муддати, яна кулланадиган технологияларга хам боFлик.

REFERENCES

1. Уроков А.Х. (2012). Узбекистан Республикаси худудини автомобиллар харакат шароити буйича туманлаштириш. - Т.: ТАЙИ. - 129бет.

2. Уроков А.Х. (1996). Районирование территории Республики Узбекистан по условиям движения автомобилей// Сб науч. Трудов ТАДИ. - Ташкент. - С. 70-72.

3. И^Н 03-10, (2010). "Умумий фойдаланишдаги автомобиль йулларини саклаш ишлари ресурс харажатлари сметаси таркиби ва тузулиши", "Узавтойул" ДАК Автомобиль йуллари илмий-тадкикот институти, Тошкент. 48б.

4. МКН-31 (2008). "Умумий фойдаланишдаги автомобиль йулларини таьмирлаш ва саклаш ишлари буйича маблаг сарфи меьёри ва уни хисоблаш коидаси".

5. МШН 20 (2005). " Автомобиль йулларида кишки сирпанчикни бартараф этиш ишлари буйича йурикнома" Тошкент.

6. Имамова, Ф. М., & Дадаева, Г. С. Мелиоративное улучшение земли. ученый xxi века, 19.

7. Адилов, О. К., Кулмурадов, Д. И., Каршибаев, Ш. Э., & Нуруллаев, У. А. (2015). Проблемы управления автоперевозками и методы их решения. Молодой ученый, (2), 121-124.

8. Нуруллаев, У. А., & Умиров, И. И. У. (2020). Создание программных средств автоматизированной информационной системы транспортных предприятий. Academic research in educational sciences, (1).

9. Тайлаков, А. А., & Дадаева, Г. С. (2019). Загрязнения природной среды радиоактивными веществами. Оказова Зарина Петровна, доктор, 446.

10. Адилов, О. К., Кулмурадов, Д. И., & Бегматов, Б. Я. (2014). Переходные характеристики машины при скачкообразном повороте рулевого колеса. Молодой ученый, (20), 101-104.

11. Адилов, А. К., Сувонкулов, Ш. А., Кулмурадов, Д. И., Умиров, И. И., & Бойжигитова, И. А. (2019). Причины изменения технического состояния автомобиля. Актуальные научные исследования в современном мире, (1-2), 116-118.

12. Адилов, О. К., Умиров, И. И., & Уразов, Б. А. (2020). Методика определения деталей, критических по надежности автомобилей. Academic research in educational sciences, (1).

13. Умиров, И. И. У., & Х,амрацулов, Ё. М. (2020). Автомобиллардан чицаётган газсимон чициндиларнинг атмосферага аралашиши. Academic research in educational sciences, (1).

14. Адилов, О. К., Умиров, И. И. У., & Барноев, Л. (2020). Транспортни хдвфсиз бошцариш курсаткичларини бах,олаш. Academic research in educational sciences, (1).

15. Дадаева, Г. С. (2019). Отравления токсикологическими ядовитыми растениями.

In Экология: вчера, сегодня, завтра (pp. 143-148).

16. Нуруллаев, У. А., & Умиров, И. И. (2020). Улучшения эксплуатационных показателей двигателей газобаллонных автомобилей. Academic research in educational sciences, (3).

17. Бегматов, Б., Х,а^улов, Б., & Х,а^улов, К. (2020). Транспорт воситаларини синаш усуллари та^лили. Academic research in educational sciences, (3).

18. Бегматов, Б. Я., & Х,а^улов, Б. А. (2020). Кафолат даврида автомобилларнинг техник ^олатини текшириш. Academic research in educational sciences, (3).

19. Sobirovich, SS, & Allakulovich, NU (2020). Maxsus va umumiy professional fanlarda integrasiyaning ishlab chiqarilmasi - pedagogik masala. PalArchning Misr arxeologiyasi jurnali /Egyptology, 17 (6), 3217-3224.

20. Xujanazarov, UE, & Dadaeva, GS (2019). Kashkadarya havzasining toshqa yaylayishlaridan Ratsional foydalanish uchun ekologik asoslar. Guliston davlat universiteti Axborotnomasi, 2019 (3), 14-19.

21. Дадаева, Г., & Умарцул, Р. а. х. щ. о. н. к. у. л. о. в. смола берувчи ковраклар плантацияларида учрайдиган бегона утлар. Гузал Аманова, Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети, Мууандислик технологиялари факультети, Биотехнология кафедраси ассистенти. E-mail: guzal5891@ mail. ru Санжар Шеримбетов.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.