Научная статья на тему 'Интеграциялашув жараёнларининг Ўзбекистон иқтисодиётига таъсири'

Интеграциялашув жараёнларининг Ўзбекистон иқтисодиётига таъсири Текст научной статьи по специальности «Социальная и экономическая география»

CC BY
304
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АСЕАН / ЕОИИ / халқаро иқтисодий интеграция / экспорт / импорт / сальдо / ЯИМ. / АСЕАН / EАЭС / международная экономическая интеграция / экспорт / импорт / баланс / ВВП.

Аннотация научной статьи по социальной и экономической географии, автор научной работы — Ашурова Шаҳина Бурхонжон Қизи

Интеграция жараёнларининг жадал ривожланиши мамлакатлар иқтисодиётига кескин таъсир қилиб, ишлаб чиқариш қувватларининг ортиши, ЯИМ ҳажмида ўсиш, маҳсулотлар таннархининг пасайиши, ишчи кучларининг эркин ҳаракати каби ижобий хусусиятларни намоён қилмоқда. Ушбу мақолада интеграция жараёнларининг мамлакатимиз иқтисодиётига таъсири ёрқин мисоллар асосида кўриб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Быстрое развитие интеграционных процессов оказывает резкое влияние на экономику стран, демонстрируя такие положительные черты, как увеличение производственных мощностей, рост ВВП, снижение издержек производства, свободное перемещение рабочей силы. В статье на ярких примерах рассматривается влияние интеграционных процессов на экономику нашей страны.

Текст научной работы на тему «Интеграциялашув жараёнларининг Ўзбекистон иқтисодиётига таъсири»

QTISODIYOT FANLARI / ECONOMIC SCIENCES

УУК 334.021.1 Ашурова Ш.Б.

ИНТЕГРАЦИЯЛАШУВ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ УЗБЕКИСТОН ЩТИСОДИЁТИГА

ТАЪСИРИ

Ашурова Ш.Б. - таянч докторант (Прогнозлаштириш ва макроиктисодий тадкикотлар институти)

Быстрое развитие интеграционных процессов оказывает резкое влияние на экономику стран, демонстрируя такие положительные черты, как увеличение производственных мощностей, рост ВВП, снижение издержек производства, свободное перемещение рабочей силы. В статье на ярких примерах рассматривается влияние интеграционных процессов на экономику нашей страны.

Ключевые слова: АСЕАН, ЕАЭС, международная экономическая интеграция, экспорт, импорт, баланс, ВВП.

The rapid development of integration processes has a dramatic effect on the economies of countries, demonstrating such positive features as an increase in production capacity, GDP growth, a decrease in production costs, and free movement of labor.

Key words: ASEAN, EAEU, international economic integration, export, import, balance,

GDP.

Жахон иктисодиётида ривожланган мамлакатлар тажрибасига назар солсак, интеграция жараёнлари ушбу мамлакатларда такомиллашган шаклда кулланилаётганига гувох буламиз.

Халкаро иктисодий интеграция буйича юртимиз олимларидан А.В. Вахабов, Д.А. Таджибаева, Ш.Х. Хажибакиев, Н.К. Худяковалар, МДХ, олимларидан И.П. Гурова, И.И. Дюмулен, Ю.Зайцева, А.П. Киреев, И.В. Кокушкина, М.С. Воронин, А.Ф. Линецкийлар, жахон олимларидан М.Андо, Б.Баласса, Я.Винер, Г.Равишанкар, П.Р. Агенор, Ж.П. Монтиел кабилар илмий изланишлар олиб борганлар.

Халкаро иктисодий интеграция жараёнлари турли минтакаларда турли хил шаклланган. Осиё мамлакатлари иктисодиётига назар солсак, ушбу минтакада иктисодий интеграция жараёнлари Европа мамлакатлари билан таккослаганда бироз фарк килади. Ушбу минтакада интеграция мамлакатлар томонидан эмас, балки бозор муносабатлари оркали бошкарилади. Аммо, Марказий Осиёда интеграция жараёнлари ушбу минтаканинг бошка худудларига караганда анча кучсиз даражада. Осиё минтакасида интеграциянинг ёркин намунаси сифатида Жануби-Шаркий Осиё мамлакатлари ассоциацияси (Association of South East Asian Nations - ASEAN) хамда Осиё-Тинч океани иктисодий хамжамияти (Asia Pacific Economic Cooperation - APEC) ни келтирамиз.

2017-2019 йиллардаги макроиктисодий курсаткичлари 1- диаграммада курсатилган. Ушбу диаграммани тахлил килсак, 2019 йилда жахонда юз берган пандемия мамлакатлар иктисодиётига салбий таъсир курсатган. Эътиборлиси шундаки, иктисодиёти анча ривожланган Сингапурда иктисодий усиш курсаткичлари бошка аъзо мамлакатларникига караганда паст. Бунинг сабаби сифатида Сингапурлик иктисодчилар электроника, кимё, логистика, мухандислик, хизмат курсатиш тармокларининг куввати пасайганлиги билан изохлашган [1].

Шунингдек, пандемия Таиланд иктисодиётига хам сезиларли таъсир килганлигини куришимиз мумкин. Таиланд иктисодчиларининг тахлилига кура, 2019 йилдаги иктисодий усиш сунгги 8 йилликдаги энг паст курсаткич хисобланади. Ишлаб чикариш кувватларининг пасайиши, жахон бозорида глобал талабнинг тушиши кабилар мамлакат иктисодиётига уз таъсирини утказган.

^олаверса, Малайзия иктисодиётида иктисодий усиш курсаткичлари 2017-2019 йиллар давомида пасайиб борган. Бунинг асосий сабаби сифатида экспорт хамда шахсий истеъмол товарлари харидининг пасайиб бориши курсатилган [1].

Диаграммада куриниб турганидек, халкаро интеграцион жараёнларда фаол иштирок этаётган мамлакатлар иктисодиётига жахон бозоридаги холат кескин таъсир курсатган.

1-диаграмма. 2017-2019 йилларда АСЕАН мамлакатларининг иктисодий усиш курсаткичлари (Манба: ASEAN statisticalyearbook-2020).

Бугунги кунда Узбекистон халкаро ва минтакавий интеграцион уюшмаларга кушилиш буйича фаол сиёсат олиб бормокда. ЖСТ, "Бир тасма, бир йул" (ОБОР) лойихаси ва Европа Иттифоки каби уюшмаларга кушилиш жараёнлари энг катта ва энг долзарб хисобланади. Ушбу маколада Узбекистоннинг иктисодий ривожланишининг баъзи жихатлари, унинг ЖСТ, ОБОР ва ЕОИИга нисбатан позициялари, шунингдек, Евроосиё минтакаси, хусусан, Россия Федерацияси билан кейинги хамкорлик истикболлари хакида тухталамиз.

Х,озирги кунда Узбекистон кузатувчи макомида булган ЕОИИ (Евро Осиё Иктисодий Иттифоки) интеграцион жараёнларда фаол катнашишга харакат килмокда. Унинг асосий максади иттифок доирасида товарлар, хизматлар, капитал ва мехнат ресурсларининг ягона бозорини шакллантиришга интилиш, аъзо давлатлар ахолисининг турмуш даражасини яхшилаш манфаатларида иктисодиётнинг баркарор ривожланиши учун шароит яратиш, глобал иктисодиётда хар томонлама модернизация, хамкорлик ва миллий иктисодиётларнинг ракобатбардошлигини ошириш хисобланади.

АСЕАН ва ЕОИИ уртасидаги хдмкорлик алокалари 2018 йилда имзоланган меморандум асосида жадал ривожланиб бормокда. Ушбу меморандум Евроосиё китъаси микёсида интеграцион блокларнинг узаро таъсирининг кенг куламли масалаларини мухокама килиш учун мулокот платформасини шакллантириш учун замин яратади. ЕОИИ ва АСЕАНга аъзо давлатлар иктисодиётининг туртинчи саноат инкилобига утишга тайёрланиши Евроосиё иктисодий интеграциясини 2025 йилгача ривожлантириш стратегик йуналишларида уз аксини топган.

^уйида ЕОИИ аъзо мамлакатларининг бошка мамлакатлар билан узаро савдо айланмаси келтирилган (2-диаграмма).

76059,8

■ Савдо айланмаси

■ Экспорт

■ Импорт

■ Сальдо

2 - диаграмма. 2021 йилнинг январь-июнь ойларида ЕОИИ аъзо мамлакатларининг бошка

мамлакатлар билан узаро савдо айланмаси (Манба: Бюллетень о внешней торговле товарами Евразийского экономического союза со странами ЕАЭС и вне ЕАЭС. Евразийская

экономическая комиссия-2021)

Берилган маълумотлар асосида тахлил килсак, 2021 йил январь-июнь ойлари холатини 2020 йилнинг худди шу даври билан таккосласак, ЕОИИ аъзо мамлакатларининг бошка мамлакатлар билан булган ташки савдо айланмаси 24,5 %га, экспорт киймати 24,6% га, импорт эса 24,5% га ортиб, ташки савдо профицити 76,1 млрд.долларни ташкил килган. ЕОИИ нинг асосий экспорт хамкорлари ЕИ (42%) булиб, жумладан, Голландия 9,7% (2020 йилнинг худди шу даврида 8,6%), Германия 6,2% (5,2%), Италия 4,5% (5%), Польша 3,4% (3%), МДХ, давлатлари билан эса 3,7% (2020 йилнинг худди шу даврида 5,9%) ни ташкил килган.

ЕОИИ мамлакатларига импорт махсулотлари асосан Осиё-Тинч океани иктисодий хамжамияти (Asia Pacific Economic Cooperation - APEC) аъзо мамлакатларидан олинади (2021 йил январь-июнь холатига кура 46,8%; 2020 йил январь-июнь холатига кура 45,6%). Жумладан, Хитой 25,6% (24,8%), А^Ш 6,3% (6,6%), Жанубий Корея 5,1% (4,3%), Япония 3,1% (3,3%). Кейинги уринларда ЕИ мамлакатларидан Германия 10 % (10,2%), Италия 4,4% (4,4%), Франция 4,2% (3,7%). МДХ, мамлакатлари билан импорт операциялари 3,7% (4,1%) ни ташкил килган [2].

ЕОИИ доирасида Узбекистон машинасозлик, электротехника, тукимачилик ва фармацевтика саноати, энергетика ва кишлок хужалиги каби сохаларда якин х,амкорлик килишдан манфаатдор. Кузатувчи макоми Узбекистонга иштирокчи давлатларда кластерларнинг ривожланиш холатини, тарифли ва тарифсиз тусиклар масалаларини, ушбу интеграцион моделнинг таркибий ва институционал параметрларининг хусусиятларини батафсилрок урганиш учун яхши имконият беради.

Узбекистон Республикаси жами бюджетининг ялпи ички махсулотга нисбатан хажми ЕОИИ худуди учун хос булган чегараларда. Уртача 2016-2020 йиллар учун давлат харажатлари ЯИМга нисбатан 26,4% ни, даромадлар эса ЯИМга нисбатан 26,5% ни ташкил этди. Иттифок давлатларида бу параметрлар ялпи ички махсулотнинг харажатлар буйича 22,0-38,7% ва даромадлар буйича ЯИМнинг 19,2-38,2% оралигидадир.

Шунингдек, сунгги йилларда, яъни 2017-2020 йиллар учун Узбекистон ва ЕОИИ мамлакатлари уртасидаги товар айирбошлаш хажми 75% га усди (1-жадвал) ва Узбекистон ташки савдо айланмасининг 30% дан ортиги ЕОИИ давлатлари хиссасига тугри келади, уларнинг кишлок хужалиги махсулотлари экспортидаги улуши 75% ни ташкил килади [3].

1-жадвал

Узбекистоннинг ЕОИИга аъзо давлатлар билан ташки савдо айланмаси (млн.АКШ доллари х,исобида)

№ ЕОИИ мамлакатлари Ташки савдо айланмаси Экспорт Импорт

2021 йил (январь-август)

1 Россия Федерацияси 4472,5 1274,7 3197,9

2 ^озогистон 2482,7 736,7 1746,0

3 ^иргизистон 598,9 490,2 108,7

4 Беларусия 250,4 33,5 216,9

2020 йил

1 Россия Федерацияси 5640,7 1470,1 4170,6

2 ^озогистон 3018,5 903,0 2115,5

3 ^иргизистон 903,2 756,6 146,5

4 Беларусия 259,9 41,5 218,4

2019 йил

1 Россия Федерацияси 6 626,9 2 492,5 4 134,4

2 ^озогистон 3 367,8 1 429,7 1 938,0

3 ^иргизистон 829,1 679,0 150,0

4 Беларусия 332,8 48,9 283,9

2018 йил

1 Россия Федерацияси 5 655,9 2 117,3 3 538,6

2 ^озогистон 2 919,6 1 352,2 1 567,4

3 ^иргизистон 402,8 269,7 133,1

4 Беларусия 418,5 41,3 377,2

2017 йил

1 Россия Федерацияси 4 728,7 2 019,2 2 709,5

2 ^озогистон 2 055,8 1 057,6 998,2

3 ^иргизистон 253,7 178,3 75,4

4 Беларусия 182,4 27,4 155,0

Манба: Узбекистон Республикаси ташци савдо айланмаси статистикаси. Узбекистон Республикаси Статистика цумитаси.

Ушбу 1-жадвал маълумотларига кура, Россия Узбекистоннинг асосий экспорт ва импорт хдмкорига айланган. 2017-2019 йилларни таккослаганда, куришимиз мумкинки, таш^и савдо айланмаси 3 йил давомида ортиб борган. 2020 йилга келиб эса экспорт мах,сулотлари кийматининг пасайганлиги сабаб ташки савдо айланмаси х,ам камайган. Экспорт таркибини тармоклар кесимида карасак, хизматлар экспортининг камайганлиги мамлакатимизнинг экспорт таркибидаги улушига х,ам сезиларли равишда таъсир этган.

Россия анъанавий тарзда Узбекистоннинг Евросиё маконидаги асосий савдо шерикларидан бири булиб, 2017-2020 йиллар мобайнида узаро товар айирбошлаш 22% дан ошди, Узбекистоннинг Россияга экспорти 42% га, импорти 58% га ошди. Узбекистон иктисодиётига Россиядан жалб килинган инвестициялар хджми 1,35 миллиард А^Ш долларига етган.

^уйидаги 3-диаграммада куриниб турганидек, 2017 йилдан 2019 йилгача импорт микдори ортиб борган. Машина ва асбоб ускуналар ва уларнинг кисмлари, кимё мах,сулотлари ва ундан тайёрланган буюмлар импорт микдори ортганлиги сабабли 2019 йилда мамлакатимиз импорти х,ам сезиларли равишда купайган. 2020 йилда жах,онда жорий этилган карантин чекловлари нафакат импорт микдорига балки экспорт кийматига х,ам уз таъсирини утказган. Усиш динамикасининг пасайганлиги диаграммада яккол намоён булган.

3-диаграмма. Узбекистоннинг 2017-2020 йиллардаги ташки савдо айланмаси (млн.А^Ш доллари) (Манба: Узбекистон Республикаси ташци савдо айланмаси статистикаси. Узбекистон Республикаси Статистика цумитаси).

180% 160% 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20%

+166%

+111%

-3%

ЕОИИ

мамлакатлари билан экспорт

ЕОИИ

булмаган давлатлар билан экспорт

аъзо

мамлакатлари билан импорт

булмаган давлатлар билан импорт

4-диаграмма. Узбекистоннинг ЕОИИ мамлакатлари хдмда бошка мамлакатлар билан ташки савдо алокалари х,олати (Манба: БутунРоссия ташци савдо академияси)

4-диаграммада Узбекистоннинг ЕОИИ мамлакатлари ва ЕОИИга аъзо булмаган мамлакатлар билан ташки савдо алокаларидаги усиш курсаткичлари келтирилган. Унда мамлакатимиз ЕОИИ мамлакатлари билан экспорт микдори 166%, импорт микдори эса 111% га ортган [6].

Юкоридаги тах,лилларда Узбекистоннинг 2017-2021 йиллар давомида ташки савдосидаги узгаришларни куриб чикдик. Ушбу тах,лиллар асосида Узбекистоннинг ЕОИИга аъзо булганда киска муддатда эришиши мумкин булган усиш курсаткичлари прогнозини келтирамиз.

Бунда Узбекистоннинг ЕОИИга аъзо булганда мамлакат ЯИМни 3,5% ортишига олиб келишини куришимиз мумкин. ЯИМнинг ортиши эса мамлакатда ишсизлик даражасининг 0,56% га кискаришига олиб келади. Ах,оли фаровонлик курсаткичларининг ортиши хдмда ресурсларнинг самарали кайта таксимланиши истеъмолнинг 2%га ортишига, умумий экспорт ва импорт микдорларининг мос равишда 19% ва 9% га ошишига замин яратади (5-диаграмма).

Маълумки, хозирда мамлакатимиз ташки савдо балансида сальдо манфий натижани кайд этмокда. Узбекистон иттифокка аъзо булганда олинадиган самара натижасида манфий сальдо курсаткичлари хам -9,6 млрд долл.дан -8,2 млрд долл.гача камайиши, шунингдек, тулов баланси -3,4 млрд долл.дан -1,3 млрд долл.гача камайиши прогноз килинди.

Истеъмол Умумий импорт Умумий экспорт ЯИМ

1 2%

%

-

_1 3,5 0%

0,00%

5,00%

10,00%%

15,00%

20,00%

5-диаграмма. Узбекистоннинг ЕОИИга аъзо булгандаги киска муддатли усиш курсаткичлари прогнози (Манба: БутунРоссия ташци савдо академияси)

Урта муддат учун эса ушбу курсаткичлар прогнози куйидагича куринишга эга булади. Узбекистоннинг иттифок коидаларига мослашиши натижасида мамлакат ЯИМ 3,7% га, умумий экспорт микдори 10,6% га, импорт микдори эса 4,6% га ошишига эришилади (6 диаграмма).

Истеъмол Умумий импорт Умумий экспорт ЯИМ

_ 2%

- 4,60%

3,70% 10,60%

0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00%

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

6-диаграмма. Узбекистоннинг ЕОИИга аъзо булгандаги урта муддатли усиш курсаткичлари прогнози (Манба: БутунРоссия ташци савдо академияси)

Узбекистон Республикаси Президенти хузуридаги стратегик ва минтакалараро тадкикотлар институти катта илмий ходими Фазилатхон Абдуллаеванинг фикрига кура, АСЕАН ва ЕОИИ нинг узаро хамкорлиги ушбу гурухларга аъзо мамлакатлар учун самарали булиши кузда тутилган. Жумладан, Узбекистон ва АСЕАН уртасида якинрок хдмкорлик килишга кумаклашиш, узбек тижорат вакилларини Жанубий Шаркий Осиё ва АСЕАН мамлакатлари бозорини ривожлантиришга кумаклашувчи тадбирларда, ихтисослаштирилган халкаро кургазма ва ярмаркаларда иштирокини кенгайтириш, АСЕАН университетлар тармогига кирувчи университетлар хдмда мамлакатимиздаги ОТМ лари билан узаро алокаларни йулга куйиш каби таклифларини берган. Биз бунга кушимча равишда мамлакатимизга АСЕАН да етакчи булган мамлакатларнинг фан ва технологиядаги ютуклари х,амда ракамли технология х,амда инвестицияларни мамлакатга жалб этиш борасидаги тажрибаларини урганиш хдмда амалда куллашга доир ишларда кумаклашишни хам киритишимиз мумкин.

Амалга оширилган прогнозлар асосида интеграция жараёнининг мамлакатлараро узаро савдонинг усишини куйидаги 7-диаграммада мужассамлаштирдик.

Диаграммада тасвирланганидек, турли хил омиллар (Асосий омил коронавирус пандемияси) иттифок мамлакатлари уртасидаги савдо алокаларини интеграция жараёнлари

иштирокисиз 2016-2020 йиллар давомида 13% га кискартирган буларди. Биргина 2020 йилда ЕОИИ мамлакатлари узаро савдо алокалари 13,6% га кискарган. Агар интеграция жараёни мавжуд булмаганда ушбу курсаткич 18,7% ни ташкил килган буларди.

30 20 10 0 -10 -20 -30

ЕОИИ кузатувчи мамлакатларининг узаро савдо усиш курсаткичи

Интеграциятаъсирисиз ЕОИИ мамлакатлари узаро савдосининг усиш курсаткичи

7-диаграмма. ЕОИИ мамлакатлари узаро савдо усишига интеграциянинг таъсири (Манба:

БутунРоссия ташци савдо академияси)

Маълумки, Узбекистон ЕОИИ да кузатувчи макомида колмокда. Куплаб иктисодчилар Узбекистоннинг ЕОИИ га аъзо булгандаги кулга киритиши мумкин булган имкониятларини тахлил килишмокда. Уларнинг фикрига кура, агар Узбекистон иттифокка аъзо булса, хорижга ишга чикмокчи булган мигрантлар ЕОИИ мамлакатларида ишлаш ва яшаш хукуклари ортади, тусиклар камайиб ЕОИИ мамлакатлари билан савдо алокалари янада кенгаяди, бу эса махаллий ишлаб чикарувчилар учун жахон бозорларига чикишлари учун имкон яратади. Шунингдек, ракобатбардошликни ошишига хамда махсулотлар таннархининг арзонлашишига олиб келади. Бундан ташкари, импорт килинаётган махсулотларига импорт божлари хам камаяди.

Биз юкоридаги фикрларга шуни кушимча килишимиз мумкинки, ЕОИИ га аъзо булиш мамлакатимиз учун куплаб истикболларни очиб беради. Агар Узбекистон ЕОИИга аъзо булиш билан бир каторда, аъзо мамлакатлар билан хамкорликда ТМК лар фаолиятини хам мамлакатимизда кенг йулга куйса, миллий махсулотларимизнинг сифат даражаси хам ортишига, шунингдек, махаллий ишлаб чикарувчиларнинг ракобат курашида устун булишлари учун курашиб, ракобатбардошликнинг кучайишига олиб келади. Бу эса иктисодиётимизда усиш суръатлари юкорилабгина колмай, мамлакатимизнинг жахон бозорида уз мавкеъига эга булишига хам туртки була олади.

Юкорида берилган маълумотлар тахлилидан куришимиз мумкинки, ЕОИИга аъзо мамлакатлар иктисодиётида сезиларли усиш кузатилмокда. Шунингдек, ЕОИИ АСЕАН билан хамкорлик алокаларини йулга куйиб, АСЕАН мамлакатларига бозорларига хам кириш учун илдам кадамлар ташламокда.

Узбекистон ЕОИИга кириши таъриф сиёсатига уз таъсирини утказади. Бундан ташкари, ОТМ дипломлари хам бутун ЕОИИ мамлакатлари худудида тан олинади. Бу эса малакали мутахассисларнинг эркин ишлашлари ва тажриба оширишлари учун кенг имкониятлар яратиб беради.

Юкорида келтирилган маълумотлар асосида куйидаги хулосаларга келишимиз мумкин:

1. Узбекистоннинг ЕОИИ га аъзо булиш оркали мехнат ресурсларининг эркин харакатига имконият яратилади;

2. Ташки савдо балансида дефицит микдори камайишига эришилади;

3. Мамлакат ахолисининг турмуш фаровонлиги ортишига олиб келади;

4. Аъзолик миллий ракобатбардошликнинг ошишига олиб келади. Чунки ягона бозорда уз махсулотлари билан самарали харакат килиш учун тадбиркорлар уз махсулотларини такомиллаштириш учун ракобат курашига кирадилар;

5. Республикамиз ОТМ лари учун хам бир катор имкониятлар пайдо булади. ОТМ талабалар, изланувчилари хамда профессор укитувчиларининг уз билим ва малакаларини

ошириш имкониятлари ортади. Бу эса мамлакатимизда етук кадрлар тайёрлашда уз самарасини беради;

6. Мамлакатимиздаги айрим сохаларда кузатилаётган монополияга бархам берилади. Мамлакатимизга куплаб ЕОИИ мамлакатларининг турли хил корхона ва бизнес вакилларининг кириб келиши монополистлар учун хам ракобат курашида иштирок этишларига сабаб булади;

7. ЕОИИга аъзолик ягона транспорт ва божхона таърифларининг урнатилишига олиб келади. Бу эса биз учун логистика сохасида имкониятлар яратиб беради;

8. ЕОИИ худудида катъий сифат назорати урнатилганлиги боис мамлакатимизда ишлаб чикарилаётган хамда етиштирилаётган кишлок хужалиги махсулотлари сифатининг ортишига хамда жахон бозорида уз брендини мустахкамлашига олиб келади.

Берилган маълумотларни тахлил килиб, куйидаги таклифларни ишлаб чикдик:

1. ЕОИИга аъзолик оркали мамлакатимизда етакчи ТМК лар фаолиятига имконият яратиб бериш. Бу оркали эса махаллий корхона ва бизнес вакилларининг жахонда уз брендига эга булиши хамда уз ТМКлари фаолиятини йулга куйишга кумаклашиш максадга мувофикдир;

2. Таълим сохасида кадрлар алмашинувини йулга куйиш оркали фан сохасидаги илмий ютукларни янада ошириш лозим. Илм фан сохасида илмий изланишлар учун кенг имкониятлар яратиш юртимизнинг илмий салохиятли кадрлари сонининг ортишига олиб келади;

3. Осиё мамлакатлари бозорига кириш учун биз учун кулай булган арзон транспорт коридорларини танлаш. Маълумки, хозирда мамлакатимиз логистика сохасини ривожлантиришга катта эътибор каратмокда.

АДАБИЁТЛАР

1. ASEAN statistical yearbook-2020. The ASEAN secretariat, Jakarta-2020. 39-42 p.

2. Бюллетень о внешней торговле товарами Евразийского экономического союза со странами ЕАЭС и вне ЕАЭС. Евразийская экономическая комиссия-2021. 1-2 б.

3. Узбекистон Республикаси ташки савдо айланмаси статистикаси.2019 йил. Узбекистон Республикаси Статистика кумитаси. 4-7 б.

4. Узбекистон Республикаси ташки савдо айланмаси статистикаси.2020 йил. Узбекистон Республикаси Статистика кумитаси.10-12 б.

5. Узбекистон Республикаси ташки савдо айланмаси статистикаси.2021 йил. Узбекистон Республикаси Статистика кумитаси.7-10 б.

6. Оценка экономических эффектов присоединения Узбекистана к ЕАЭС. БутунРоссия ташки савдо академияси. 14,25 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.