Научная статья на тему 'Инновацион иқтисодиётни ривожлантириш учун кадрларни тайёрлашда ноанъанавий ёндашувнинг аҳамияти'

Инновацион иқтисодиётни ривожлантириш учун кадрларни тайёрлашда ноанъанавий ёндашувнинг аҳамияти Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
719
111
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инновацион иқтисодиёт / ноанъанавий ўқитиш / таълим технологияси / «Рақобат» иқтисодий ўйини / innovative economy / non-traditional education / technology of education / economic game «Raqobat»

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Баймурадов Шохрух Махмудович

Мамлакатимизда мустақилликнинг илк йиллариданоқ таълим-тарбия масалаларига давлат аҳамияти даражасида эътибор бериб келинмоқда. Бунинг натижасида таълим тизимига янги таълим технологиялари кириб келмоқда. Аммо инновацион иқтисодиётни ривожлантириш учун ноанъанавий фикрловчи кадрлар зарур. Бундай кадрлар эса фақатгина ноанъанавий ўқитиш усуллари натижасида шаклланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF THE NON-TRADITIONAL APPROACH IN TRAINING SPECIALISTS FOR INNOVATIONAL ECONOMY

Since the first years of independence in our country, to the issues of education and upbringing are paying attention on the state level. As a result, the system introduces new educational technologies. But for the development of an innovative economy, are needed personnel with nontraditional thinking. These frames are created only through non-traditional teaching methods.

Текст научной работы на тему «Инновацион иқтисодиётни ривожлантириш учун кадрларни тайёрлашда ноанъанавий ёндашувнинг аҳамияти»

КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ АМАЛДА / ._НАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ПОДГОТОВКИ КАДРОВ В ДЕЙСТВИИ

Баймурадов Шохрух Махмудович,

Тошкент давлат ик,тисодиёт университети «Ик,тисодиёт» факультети декан муовини

ИННОВАЦИОН ИЦИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УЧУН КАДРЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА НОАНЪАНАВИЙ ЁНДАШУВНИНГ А^АМИЯТИ

БАЙМУРАДОВ Ш.М. ИННОВАЦИОН ИЦТИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ УЧУН КАДРЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА НОАНЪАНАВИЙ ЁНДАШУВНИНГ АЦАМИЯТИ

Мамлакатимизда мустак,илликнинг илк йиллариданок, таълим-тарбия масалаларига давлат ах,амияти даражасида эътибор бериб келинмокда. Бунинг натижасида таълим тизимига янги таълим технологиялари кириб келмокда. Аммо инновацион иктисодиётни ривожлантириш учун ноанъанавий фикрловчи кадрлар зарур. Бундай кадрлар эса факатгина ноанъанавий укитиш усуллари натижасида шаклланади.

Таянч суз ва тушунчалар: инновацион иктисодиёт, ноанъанавий укитиш, таълим техноло-гияси, «Ракобат» иктисодий уйини.

БАЙМУРАДОВ Ш.М. ЗНАЧЕНИЕ НЕТРАДИЦИОННОГО ПОДХОДА К ПОДГОТОВКЕ КАДРОВ ДЛЯ РАЗВИТИЯ ИННОВАЦИОННОЙ ЭКОНОМИКИ

С первых лет независимости в нашей стране на образование и воспитание обращается внимание на уровне государства. В результате в систему образования внедряются новые образовательные технологии. Но для развития инновационной экономики необходимы кадры с нетрадиционным мышлением. Эти кадры создаются только с помощью нетрадиционных методов обучения.

Ключевые слова и понятия: инновационная экономика, нетрадиционное обучение, технология образования, экономическая игра «Ракобат».

BAYMURADOV SH.M. THE IMPORTANCE OF THE NON-TRADITIONAL APPROACH IN TRAINING SPECIALISTS FOR INNOVATIONAL ECONOMY

Since the first years of independence in our country, to the issues of education and upbringing are paying attention on the state level. As a result, the system introduces new educational technologies. But for the development of an innovative economy, are needed personnel with non-traditional thinking. These frames are created only through non-traditional teaching methods.

Keywords: innovative economy, non-traditional education, technology of education, economic game «Raqobat».

КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ АМАЛДА / 17^ НАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ПОДГОТОВКИ КАДРОВ В ДЕЙСТВИИ_,

Мамлакатимизда мустацилликнинг илк йиллариданоц таълим-тарбия масалаларига давлат ацамияти даража-сида эътибор берилиб келинмоцда. Чунончи 1997 йил 29 августда «Таълим тутрисида»ги Цонун ва «Кадрлар тайёр-лаш миллий дастури» цабул цилингани республикамизда таълим-тарбиянинг узига хос миллий модели яратилгани-дан далолат беради.

Фикримизча, давлат микёсида таълим-тар-бия сохасини модернизациялашга катта эътибор берилишининг асосий сабаби инновацион иктисодиётни шакллантиришда ракобатбардош кадрларни етиштириш оркали миллий иктисодиётнинг тарракий этишида чукур билим ва малакаларга эга булган мутахассис-ларни тайёрлашдир.

Республикамизда олий таълим муассасала-ридаги профессор-укитувчиларнинг билим ва куникмалари даражасига катта ахамият берилмокда. Бу борада Узбекистон Республи-каси Президенти Ш.М.Мирзиёев Тадбиркорлар ва ишбилармонлар харакати - Узбекистон Либерал-демократик партиясининг VIII съезди-даги маърузасида: «Биз куплаб дастурларни кабул килмокдамиз, лекин уларни амалга оши-радиган, ташаббускор ва ватанпарвар, юкори малакали кадрлар етарлими? Олий укув юрт-ларида тайёрланаётган мутахассислар олди-мизга куйилган бундай улкан вазифаларни бажаришга кодирми? Уларга таълим бераётган укитувчи ва профессорларнинг билим ва мала-каси давр талабига жавоб берадими? Минг афсуски, бу саволларга жавоб бериш осон эмас. Биз бу йуналишдаги ишларимизни танкидий бахолаган холда, 2017-2021 йил-ларда Олий укув юртлари тизимини янада ривожлантириш буйича дастур ишлаб чикишимиз ва уни хаётга татбик этишимиз керак булади»1, деб таъкидлаб утдилар.

Давлатимиз рахбари томонидан олий таълим муассасаларининг профессор-укитувчи-лари фаолиятининг танкидий бахоланиши албатта уринлидир. Мавжуд вазиятда х,ар бир профессор-укитувчи ривожланган мамлакат-лар илFор тажрибасини чукур урганган холда

1 Узбекистон Республикаси Президентлигига номзод Шавкат Мирзиёевнинг Тадбиркорлар ва ишбилармонлар харакати - Узбекистон Либерал-демократик партиясининг VIII съездидаги маърузаси. 2016 йил 19 октябрь. http://1news.uz/uz/society/oliy-uquv-yurtlari-tizimini-yanada-rivojlantirish-buyicha-dastur-ishlab-chiqiladi/. Электрон манбага 2017 йил 14 июнда мурожаат этилган.

таълим-тарбия жараёнига ушбу сохадаги энг сунгги ютукларни татбик этиши даркор, деб хисоблаймиз.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сон фармони билан тасдикланган «2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантириш-нинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегияси»да хам таълим жараён-ларига алохида эътибор берилган булиб, харакатлар стратегиясининг туртинчи «Ижтимоий сохани ривожлантиришнинг устувор йуналиш-лари» номли йуналишининг «Таълим ва фан сохасини ривожлантириш» номли 4.4-банди таълим ва фан сохасини ривожлантиришга каратилган. Хусусан куйидагилар олий таъ-лимни ривожлантиришга каратилган:

• узлуксиз таълим тизимини янада тако-миллаштириш, сифатли таълим хизматлари имкониятларини ошириш, мехнат бозорининг замонавий эхтиёжларига мос юкори малакали кадрлар тайёрлаш сиёсатини давом эттириш;

• таълим ва укитиш сифатини бахолашнинг халкаро стандартларини жорий этиш асосида олий таълим муассасалари фаолиятининг сифати хамда самарадорлигини ошириш, олий таълим муассасаларига кабул квоталарини боскичма-боскич купайтириш;

• илмий-тадкикот ва инновация фаолия-тини раFбатлантириш, илмий ва инновация ютукларини амалиётга жорий этишнинг сама-рали механизмларини яратиш, олий таълим муассасалари ва илмий-тадкикот институтлари хузурида ихтисослаштирилган илмий-экспери-ментал лабораториялар, юкори технология марказлари ва технопаркларни ташкил этиш2.

Юкоридагилардан келиб чиккан холда, инновацион иктисодиётни ривожлантириш

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туFрисида»ги ПФ-4947-сон фармони. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ АМАЛДА / ._НАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ПОДГОТОВКИ КАДРОВ В ДЕЙСТВИИ

y^yH 6yryHru KyHga yKUTumHumr HoaHtaHaBuM ycynnapura yTum gaBp Tana6u gecaK, xaTo KunMaraH 6ynaMU3.

ym6y MaKcagnapHU aManra omupumfla MamFynoTnapra axpaTunraH BaKTHiHr TatnuiM 6epyB4i Ba TatnuiM onyB^unap opacuga TyFpu TaKcUMnaHumuHi TatMurnnam Myx,uiM

^uco6naHaflu. ByHga TTT (Teacher talking time) = STT (Student talking time) TaMoMunura aMan Kunum TatnuM onyBmurnapHUHr 6urnuM Ba KyHuKManapuHu эpкuн Kynnam umkohu^TUHU KeHraMTupaflu.

HoaHtaHaBuM yKUTum MeTognapugaH 6yryHru KyHga uKTucogueT MyHanumufla TatnuiM onaeT-raHnap y^yH энг caMapanucu Ba TatnuiM onyBmu-napHu Typnu Ba3MATnapra Tymupu6, MyaMMo-napHu xaMoaBurn Ba MHAUBUAyan x,an Kunum KyHMKManapuHM maKnnaHTupyBmu MeTog - 6y UKTUCOAUM yMuHflup.

M^TMCOAMM yMMH - 6yryHru KyH emnapMHM TatnuM xapaeHura K^UKTupumHUHr энг caMa-panu MeTognapugaH 6upu x,Mco6naHu6, 6y ycynHu Kynnam TatnuM 6epyB4ugaH Tama66yc-KopnuK Ba uxogKopnuKHu Tana6 этa,цм.

MamFynoTnapga ^oMganaHum MyMKUH 6ynraH yMuHnapHu y^Ta acocuM Typra 6ynu6 onaMU3. Bynap:

• My3epap (Ice breaker) yMuHnap;

• ^apaKarnaHTMpyBMM (Energizer) yMuHnap;

• waMoa ^ypww (Team building) yMuHnapu.

My3epap (Ice breaker) yMuHnap - ah™ rypyx,,

AHru xaMoa Ba TatnuM 6epyB^u ypTacuflaru KypuHMac TycuK Ba umoH^cuBnuK X,UCCUHU MyKo-Tumra KapaTunraH yMuHnap 6ynu6, y3apo anoKaHu puBoxnaHTupumra epgaM 6epagu.

XapaKaTnaHTupyB^u (Energizer) yMuHnap -guKKaTHu ^anfUTum, MUIA MymaKnapura gaM 6epum, TaHa MymaKnapumu x,apaKaTra KenTupum Ba KaM^umTra uxo6uM Tatcup этumгa KapaTunraH x,apaKaTnu yMuHnap.

XaMoa Kypum (Team building) yMuHnapu -umna6 ^uKapumga $aon ^oMflanaHunaAuraH, xaMoaga umnam, yHu xumcnamTupum Ba puiBox-naHTupumra KapaTunraH xaMoaBuM yMuHnapgup. By Typgaru yMuHnap TatnuM onyB^unapga HoMatnyM xpnaTnapfla x,apaKaTnaHum KyHUKMa-napuHu maKnnaHTupaflu Ba xaMoaga umnam cupnapuHu ypraTagu. TatnuM onyBmurnap opacu-gaH eTaK^unap Ba Ba3u$a 6axapyB4unapHu axpaTu6 onumra epgaM 6epagu.

Юкоридагиларни инобатга олиб, шуни айтиш мумкинки, иктисодий фанларни уки-тишда маълумот беришнинг барча шакллари-дан самарали фойдаланиш максадга мувофик х,исобланади. Яъни вербал (товуш оркали), визуал (курсатиш оркали), кинетик (х,аракатлар оркали), тактил (контакт оркали) х,аракатлардан иборат методларни самарали, деб айтишимиз мумкин. Бундай натижага эришиш учун бизга иктисодий уйинлар кумаклашади.

Бундай иктисодий уйинлардан бири «Рацобат»1 иктисодий уйинидир. Уйиннинг асосий максади - муаммоларни индивидуал х,ал килиш ва шу жараёнларни тах,лил килиш ва ташкиллаштириш кобилиятини шаклланти-риш. Шу билан бирга ёшларни таълим жараё-нига янада кизиктиришдир.

Укув фаолиятидан кутиладиган натижалар:

- муаммони х,ал этиш учун изланишлар олиб боради ва фаразларни шакллантиради;

- мавжуд муаммоларни х,ал этиш борасида мустакил карорлар кабул килади;

- муаммони х,ал этиш жараёнида коммуни-кативлик, х,исоб-китоб каби куникмаларини ишга солади;

- янгилик яратиш хусусиятлари ривожла-нади;

- такдимот килиш кобилияти ривожланади.

Ушбу уйинни муваффакиятли амалга оши-

риш учун олдиндан таълим олувчилар комму-никатив, савдо, ^амкорликда ишлаш, муаммоли х,олатларни та^лил килиш куникмаларига ва албатта новаторлик ^усусиятига эга булишлари лозим. Иштирокчилар сони 20 нафаргача булиши тавсия этилади.

Ушбу уйинни муваффакиятли амалга оши-риш учун таълим берувчига таълим олувчилар аудиторияда бемалол х,аракатланиши мумкин булган шароитга эга хона, уйин таркатма мате-риаллари зарур булади.

«Ракобат» иктисодий уйини 2 боскичдан иборат булиб, биринчи боскичда таълим олув-чиларнинг ^ар бирига ижодий ишлари учун ^оз таркатилади. Хар бир таълим олувчи узининг ижодкорлигидан келиб чиккан ^олда

1 «Авторское описание игры «Ракобат» иктисодий уйини». - Узбекистон Республикаси интеллектуал мулк агентлигининг 2017 йил 5 майдаги № 000449 ракамли муаллифлик гувохномаси. Муаллифлар Ш.М.Баймурадов, А.М.Закимов, С.Ю.Норова ва С.Н.Юлдашева. - Dep.uz. Электрон ресурс. 2017 йил 1 ноябрда мурожаат этилган.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ АМАЛДА / НАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ПОДГОТОВКИ КАДРОВ В ДЕЙСТВИИ

бирор бир ноёб ва к,изик,арли товар уйлаб топади ва мана шу товар учун реклама ташкил-лаштиради. Товар ва унинг рекламаси канчалик креатив булса, шунчалик ютиб чикиш имко-нияти купаяди. Иштирокчилар сонидан келиб чиккан холда, товар рекламасини гурухга такдим этишлари учун энг камида бир дакика вакт берилади. Барча иштирокчилар уз товар-ларини такдим этиб булганларидан сунг, иккинчи боскич бошланади. Иккинчи боскичда таълим олувчиларга иштирокчилар сонидан келиб чиккан холда 4 тадан 8 тагача камида 2х9 см улчовига эга булган кичик ^озчалар таркатилади. Улар эса хар бир ко*озчага уз товарларини номини ёзиб, хар бирини буклаб, коптокча куринишига келтиради. Сунг бутун гурух ясаган барча коптокчалар идишга соли-нади ва яхшилаб аралаштирилади. Ундан кейин хар бир иштирокчи нечта коптокча ясаган булса, худди шунчадан барча иштирокчиларга коптокчалар таркатилади. Коптокчалар тар-катилаётган пайтда уларни очиш мумкин эмас. Барча коптокчалар таркатилиб булинганидан сунг, шарт эълон килинади ва вактга старт берилади. Уз вактида шартни туFри ва аник бажарган иштирокчилар Fолиб деб топилади. Уйин шарти куйидагича: 3 дакика ичида узингиз ихтиро килган товарлар номлари ёзил-ган ко*озчаларнинг барчасини олиб келинг. Шартнинг муддати таълим берувчининг хохишига караб узгариши мумкин.

Таълим олувчиларни ноанъанавий фиклашга ундовчи яна бир иктисодий уйин «Маркет»1 иктисодий уйинидир.

Ушбу уйинни муваффакиятли амалга оши-риш учун таълим берувчига куйидаги восита-лар зарур булади:

• кичик гурухларда ишлаш учун мос шаро-итга эга хона;

• уйин таркатма материаллари (карточка-лар ва шартлар ёзилган ^озлар);

• вактни хисоблаш учун секундомер.

«Маркет» и^тисодий уйинининг маъз-

муни. Талабалар 3 ёки 4-та гурухга ажратиб олинади. Гурухлар узларига сардор сайлаб

олишлари учун вакт берилади. Сунг сардорлар таклиф килинади ва карточкалар билан хар бир гурух учун уйин шартлари берилади. Ушбу шартни бажариш учун гурухларга 3 дакикадан 5 дакикагача вакт берилади. Шартлар шундай тузиладики, ушбу шартларни бажариш учун кичик гурухлар карточкаларни алмашишлари ва бозор муносабатларига киришишлари талаб этилади. Вактида шартни тулик ва аник бажарган жамоалар Fолиб хисобланади.

Уйин шартлари шундан иборатки, бозорда 4 турдаги товардан 10 тадан жами 40 та товар булади. Гурухларга товарлар тенг таксимланади, лекин хар бир гурухга алохида узига хос шартлар берилади.

Масалан:

Гурухларга уйин аввалида 3-4 тадан хар бир турдаги товарлардан тенг таксимланади. Сунг:

- биринчи гурухга 10 та 1 ракамли карточкаларни келтиринг (10 та);

- иккинчи гурухга 7 та 2 ракамли ва 7 та 3 ракамли карточкаларни келтиринг (14 та);

- учинчи гурухга 16 та исталган ракамли карточкаларни келтиринг (16 та).

Карточкаларнинг так,симланиши. 10+14+16=40та

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

го 3 3 3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

1 «Авторское описание игры «Маркет иктисодий уйини». - Узбекистан Республикаси интеллектуал мулк агентлигининг 2017 йил 11 майдаги № 000430 ракамли муаллифлик гувохномаси. Муаллифлар Ш.М.Баймурадов, Расулев А.Ф., Юсупов Р.А., Шарипов К.Б. - Dep.uz. Электрон ресурс. 2017 йил 1 ноябрда мурожаат этилган.

Агар гурухлар шартларни узаро келишган холда бажара олсалар, барча гурухлар Fолиб булиши мумкин ва аксинча, бирорта гурух хам хеч ким билан келишмасликка карор килса, хеч кайси жамоа бу уйинда Fолиб була олмайди.

Уч йиллик шахсий тажриба шуни курсатадики, таълимий ва иктисодий уйинлар таълим олувчиларнинг касб махоратларини ривожлантиради ва инновацион фикрлашга ундайди. Бу эса уз навбатида инновацион иктисодиётни ривожлантиришга хизмат килади.

/- 20 к. КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ АМАЛДА / НАЦИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ПОДГОТОВКИ КАДРОВ В ДЕЙСТВИИ

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикасининг «Таълим тyFрисида»ги Конуни. - Т.: Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси. 1997 й., 9-сон

2. Узбекистон Республикасининг «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури». - Т.: Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси. 1997 й., 9-сон.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси тyFрисида»ги ПФ-4947-сон фармони. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 20 апрелдаги «Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тyFрисида» ПК,-2909-сон карори. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 йил 10 май, 18-сон, 313-модда.

5. Узбекистон Республикаси Президентлигига номзод Шавкат Мирзиёевнинг Тад-биркорлар ва ишбилармонлар харакати - Узбекистон Либерал-демократик партияси-нинг VIII съездидаги маърузаси. 2016 йил 10 октябрь. http://1news.uz/uz/society/oliy-uquv-yurtlari-tizimini-yanada-rivojlantirish-buyicha-dastur-ishlab-chiqiladi/. Электрон манба. 2017 йил 14 июнда мурожаат этилган.

6. Мирзиёев Ш.М. Танкидий тахлил, катъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. // Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузаси. - Т.: «Узбекистон», 2017.

7. Файзуллаева Д.М., Лутфуллаева Н.Х. Инновацион таълим технологиялари ва педа-гогик компетентлик» модули буйича укув-услубий мажмуа. - Т., 2016.

8. Эгамбердиева Н.М., Ходжаев Б. Педагогиканинг айрим долзарб муаммолари: мохият, талкин ва ечим. - Т.: «Fan va texnologiya», 2013.

9. Ишмухамедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технология-лар (таълим муассасалари педагог-укитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т.: «Истеъ-дод» жамFармаси, 2008.

10. Азизходжаева Н.Н. Педагогик технология ва педагогик махорат. - Т.: «Чулпон», 2005.

11. Йулдошев X.F., Усмонов С. ИлFор педагогик технологиялар. - Т.: «Укитувчи», 2004.

12. Инновационная экономика: занятость, трудовая мотивация, эффективность труда. / Под ред. Л.С.Чижовой. - М.: «Экономика», 2011.

13. Медведев В.П. Инновации как средство обеспения конкурентоспособности организации. - М.: «Магистр», 2011.

14. «Авторское описание игры «Ракобат» иктисодий уйини». - Узбекистон Республикаси интеллектуал мулк агентлигининг 2017 йил 5 майдаги № 000449 ракамли муал-лифлик гувохномаси. Муаллифлар Ш.М.Баймурадов, А.М.Закимов, С.Ю.Норова ва С.Н.Юлдашева. - Dep.uz. Электрон ресурс. 2017 йил 1 ноябрда мурожаат этилган.

15. «Авторское описание игры «Маркет иктисодий уйини». - Узбекистон Республикаси интеллектуал мулк агентлигининг 2017 йил 11 майдаги № 000430 ракамли муал-лифлик гувохномаси. Муаллифлар Ш.М.Баймурадов, Расулев А.Ф., Юсупов Р.А., Шари-пов К.Б. - Dep.uz. Электрон ресурс. 2017 йил 1 ноябрда мурожаат этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.