CC BY
171ИНЪИКОСИ МАРОСИМИ ДАФН ДАР «БАДОЕЪ-УЛ- ВАЦОЕЪ»-И ЗАЙНИДДИН МАДМУДИ ВОСИФИ
Сайдалиев Р.
Донишгоуи давлатии Кулоб ба номи А.Рудакй
«Бадоеъ-ул- вакоеъ» асаpи Зайниддин Махмyди Восифй бyда, бо забони фоpсй -точикй таълиф шyдааст. Ин асаp аз 46 боб ибоpат бyда, xаp боби онpо худи мyаллиф «Гyфтоp» номидааст. Аз боби 1 - ум то боби 11 - уми «Бадоеъ-ул- вакоеъ» байни солxои 1517 - 1518, бобxои дигаpи он то охиpи соли 1551 навишта шудаанд.
Даp ин маъхази мyътамад як ^TOp масъалаxои маpдyмшиносй, аз кабили унвону мансабxои динию давлатй, касбу xyнаpxо, ëдгоpиxои меъмоpй, санъат, саpy либос, pишy мyйлаб, туй ва маpосими дафн ба назаp меpасанд, ки xаp яке аз масъалахои фавки шаxодати таъpихи кyxан ва саpчашмаи пайдоишpо доpо мебошанд.
Дадафи мо даp ин макола омузиши маpосими дафн аз нигоxи Восифй даp «Бадоеъ-ул-вакоеъ» ибоpат аст. Маpосими дафн аз назаpи Восифй xамчyн маpосими хоси доpои хислати шаpкй мансуби аpзишxои «ислом» - й ва xам замон доpои ypфияти маpдyмй тасвиp шудааст. Даp асаpи нависанда ва вокеанигоpи охиpxои асpи XV ибтидои асpи XVI Восифй «Бадоеъ-ул- вакоеъ» даp ду мавpид оид ба маpосими дафн ишоpат pафтааст, аз чумла чунин ишоpат чой доpад: «Сад xамчyнон гулом фидои он азизон ин гуфт ва ба богча даpомад дид, ки гулом афтода ва мypда...ва гyломонpо фаpмyд, ки он гуломи мактyлpо бypданд ва даp гушае дафн каpданд»[1, с.1045].
Тадкики ин масъала нишон дод, ки маpосими дафн аз дигаp маpосимxои маpдyмй фаpк каpда меистад. Даp маpосими дафн бахусус маpги чавон, гаму гусса, андyx, нолаю фигони волидайн, наздикон, хешу пайвандони оилаи мусибатзада ва саpy либоси мотамй азодоpй чолиби таваччух аст. Аз чумла даp боби 36 - уми асаp «Достони Хоча Низомулмулки Хавофй» аз боби саpy либоспyшиxои азодоpй ва таpзи таъзият чунин кайд шудааст: «Миpзо даp xоли мастй фаpмyданд, ки нишоне ба Бибимyxиби Чднгй навиштанд...Мyxаммад Мyъминpо бо чиллаи камон ба чиллахонаи адам фиpистод. Ними шаб буд, ки нишон pасида ва кутволи калъа ба муктазои фаpмyда амал намуд. Сабо хабаp даp шаxp афтод, ки аз pyзи pастохез хабаp медод. Томоми шаxp аз маpд ва зан кабудпуш шуданд ва таpхи таъзиятpо даp боги нав, ки каpиби боги Зогон аст, андохтанд». [2, с. 1206 - 1207].
Мyxтавои назаpи Восифй даp ин гyфтоp ба xодисаи катли писаpи шоx Дусайн Бойкаpо Муъмин Миpзо аз таpафи калъабон бахшида шудааст, вобастагй доpад. Даp мавpиди пушидани саpy либоси мотамй даp ин асаp низ ишоpа pафтааст. Аз pyи ypфият вобаста ба хислати маpдyм шахси азодоp саpy либоси кабуд, сабз ва raëx мепушанд, ки ин аз азодоpии ощо шаxодат медод. Аслан маpдyм пушидани либосxои pанги сиëx доштаpо бештаp истифода мебypданд. Маpдxо даp ин pyз чомаву токи пушида мжнбанди кабуд мебанданд. Баъзан занxо кypтаю pyймоли сиëx низ истифода мебаpанд, ки он даpачаи азодоpии онxоpо ифода мекунад. Даp ин боpа муаллифи «Бyнëди маданияти шахс» зи^е доpад: «Шyбxае нест, ки либоси азодоpи хусусияти хypофотпаpастй надошта, балки аломатест баpои ифода намудани вазъияти pyx^y зиндагии шахси мазкyp. Нишонест баpои шинос намудани шахсони дигаp аз мусибати худ,чунки ин лаxзаи мyдxишy гамгини xаëти xаp як фаpд аст. Дили азодоp даp ин xолат пypхyнy pyхсоpааш заpд аст». [3, с.59].
Дамзамон даp «Бадоеъ-ул- вакоеъ» xолати маpсияхонй ишоpа pафтааст, ки бевосита ба маpосими дафн алокамандй доpад. Аслан касидаxои маpсиявй бештаp даp васфи подшоxон, xокимон, амалдоpони олимаком, амиpонy хощо, ходимони илм, аpбобони сиëсию давлатй аз чониби шоиpони касбй навишта мешуданд. Дофизон бошанд, он маpсияxоpо даp pyзxои азодоpй месаpоиданд. Чунончй даp боpаи маpсияхонй Восифй чунин гуфтааст: «Гулхани гуфт ай Fаввосй он бyкъаpо (ки) даp саp
халонидаи ва аз Исрофил хабар медщи аз сар баровар ва caйxaе дар дами Faввоcи марсияро баровард ва матлаи марсия ин 6уд, ки
Дило зи гардиши гардуни бемадор дарег
Наяк дарег, ки %ар соате %азор дарег». [.4, с.1207].
Ба андешаи мо ин анъана дар байни точикон xaнyз аз давраи Кушондан, Сосондан ва Сомонжн пaxн шуда омадааст. Имpyзxо xaм ин анъана дар байни мардуми точик мавчуд аст. Мaшxypтapин мapcияcapоëни асрхои XV - XVI - и Хуросон Мавлоно Абдурахмони Ч,омй, Гулхании Астарободй, Faввоcй, Зайниддин Восифй мебошанд. Восифй, тавре мyxaккики осори y устод С. Айнй овардааст, мapcияxояшpо бештар дар вафоти Севунчхочахон гуфтааст.
Маросими дафн аз киcмaтxои зерин иборат аст: чон кандан, мaнaxбaндй, гусли майит, такфин (яъне кафан), тобут, тaйëpи ба ташеи чаноза (яъне тaйëpи дида рафтан ба чаноза), намози чаноза, кабр ва тадфин (яъне дафн), здарати кабр.
Долати дигаре, ки дар ëддоштxои Восифй ишорат шудааст ва он ба маросими дафн алокамандй дорад биxил талабидан аст. Дар ин бора Восифй чунин гуфтааст: «Хадичабегим гиpëн шуд ва гуфт рост мегyед ва аз акобир бщили хост». [5, с. 1119].
Бщили талабидан дар суннати мардум чунин аст, ки пеш аз сакароти мавт шахси чонсупор аз зану фарзандон, хешу таборон, наздикону дустон ва пеш аз xaмa аз xaмcоягон бо максади осон гардидани чонсупорй талабида мешавад. Бщилиро xaмчyн воситаи осон баромадани чон низ истифода мебурданд. Пеш аз марг ë чон додан xaмa одамон чуръате намекунанд бигуянд, ки бщилам кунед. Долате дар ибрати мардум вомехурад, ки одамоне, ки пеш аз марг ранчи биcëp мекашанд, чонашон, ки тангй кард, бщилиро воситаи осон баромадани чон меxиcобидaнд. Пеш аз лaxзaи марг аз хешу табор xaмcояxо, дустон агар шaвxap бошад, аз завчаи худ ва фарзандон биxилй металабад. Дамчун ишораи эxтиpом, сипоси нону намак ва бахшоиши Ty^x иброз мегардад. Ин расм xоло xaм дар байни мардумони мусулмон мавчуд аст. Онро дар байни сокинони водии Кулоб пиxил ë пел кардан меноманд.
Вакте ки шахс аз олам мегузарад, аввало чашмонашро пушонида дар болои чашмонаш хок мемоланд, то ин ки аз дуте сер равад, коматашро рост карда, нapaнгyштxои пояшро мебанданд. Пас аз ичрои ин амал бо дока манаашро мебанданд ва болояшро бо карбос мепушонанд. Хешу табор ва дустон ба хонаи шахси мусибатзада омада, xaмдapдии худро бaëн менамоянд. Маросими ба хок супурдани майит аксаран дар рузи аз дуте гузаштан баргузор мегардид ва амали хеле мураккаб ба Xиcоб мерафт. Агар марг caxap фаро расида бошад, майитро xaмон руз мегурониданд, лекин марг бегоxй ë шаб рух медод, дар ин xолaт гуру чуби майит дар рузи дигар гузаронида мешуд. Маросими шустани майит аз тарафи мурдашуйхо гузаронида мешавад. Майитро чор нафар мешуянд, ки онxоpо дар байни мардум мурдашуй меномиданд. Fycли мурда дар асари Восифй «Бадоеъ-ул- вакоеъ» дар як чой ишорат шудааст. Восифй дар хусуси гусл додан чунин маълумот додааст: «Ман гуфтам, ки дар вилояти мо расме аст, ки ëpони худро худ гусл медщанд» [6, с.1147].
Майитро хешу табор ë дустони наздик гусл медоданд. ^исме аз одамон дар вакти зинда будани хеш мypдaшyйxоpо муайян карда, ба писарони худ васият мекарданд, ки маро «фалонщо» гусл дщанд. Аслан шустани майит, чаноза хондан, дар гур мондан ва гaйpaxо ба васияти пешакй сурат мегирифт. Шустушуи майит дар рузи дафн баргузор мешуд.
Майитро дар дохили хона шустушуй мекарданд. Шахси асосй шуянда ба xиcоб рафта, баъд такягир обчушон, обрез покап ва обëp буд. Дамон тaxдегие, ки дар он об гарм мекарданд, барои майит худсоз буд. Пеш аз шустан мaнaxбaнд ва пойбанди майитро кушода либоcxояшpо мекашиданд ва чодареро дар болояш мепартоянд то ин ки тани ypëни майит натобад. Майитро ба пушт хобонида, ду нафар чодарро медоранд, то мурдашуй дастонашро аз таги он дароварда тавонад. Обе, ки майитро мешуянд, дар кузачаи сафолин гирифта мешуд. Як нафар бо пушти даст об мерезад ва мурдашуй дар
даст латаи тоза печонида, аввало майш^о истинчо медод. Баъд аз ин майш^о таxоpат медоданд. Бидуни обгаpдонкyнии даxонy бинй Руи майит, баъд дастxояшpо то оpинч шуста саpашpо масx каpда, пойxояшpо то бучулак мешустанд. Майитpо ба таpафи чап хобонида, таpафи pостpо се боp мешуянд. Боз ба таpафи pост хобонида, таpафи чапашpо низ об pехта мешуянд. Майитpо ба тахтапушт хобонида, таpафи саp ва синаашpо каме мебаpдоpанд ва мypдашyй шикамашpо аз боло то поëн молиш медщад. Тахтае, ки даp болои он майш^о мехобониданд, таpшyй ном дошт. Оби мypдашypо даp кунчи хона меpехтанд. Баъд аз шуста тамом каpдан, таxдегиеpо, ки даp он баpои мypдашyй об гаpм каpда мешуд, вайpон мекаpданд. Ин аз он сабаб аст, ки вакте майит аз дуте pафт, дигаp дилаш ба манзилаш насузад.
Вакте, ки мypдаpо мешуянд, даp кабpистон кабpканон ба кандани ^6p аллакай шypyъ намуда буданд. Баъди шустани майит ба вай кафан мепушонанд, ки онpо даp байни маpдyмони шаxpи Диpот такфин, таъфин, тадфин, кафан ва либоси охиpат низ ном мебаpанд. Чунончй даp ин боpа Восифй чунин кайд каpдааст: «Садpи подшоx омад ва ч^ати такфин як xазоp танга оваpд» [7, с.1147.]. Ё ин,ки «Шоxзода Мyxаммад Мyъминpо кафан каpда, даp хок гypонида буданд» [8, с. 998].
Кафанpо баpои майти маpд пиpони pyзгоpдида, баpои майити зан бошад, защои тачpибадоp поpа мекунанд. Кафани майити маpд аз 21-метp каpбос ибоpат аст. Ранги матои кафан xатман сафед бояд буд. Даp вакти поpа каpдани кафан 1-метp каpбосpо гиpифта, даp сутуни пешайвонихона мебанданд,ки ин pамзи мyсибатдоpиpо нишон медод. Кафани защо нисбат ба маpдxо зиëдтаp аст, баpои занxо пешбанд илова каpда мешавад. Кафан аз кисмxои зеpин ибоpат аст: кypта аз саpи китфxои майит то зонyxояшpо фаpо мегиpифт. Аз мобайни он ба суи сина ва суи кш^о каме чок каpда мешавад; чодаp ë болопуш ин кисми кафан аст, ки бо он саp то пои мypдаpо печонида мешуд. Чодаp аз кади майит каме зиëдтаp гиpифта мешуд, ки як вачаб аз болои саp ва як вачаб аз поëни пояш баста шавад.
Таpзи чобачогyзоpии кафан чунин аст: аввало чодаppо паxн каpда даp болои чодаp кypтаpо гузошта, майитpо кypта пушонида, баъд чодаppо аввал таpафи чап, сонй таpафи pосташpо таx каpда, аз болои саp ва аз поëни пояш як кабза гиpифта мебанданд. Баъди ичpои ин амалxо даp тобут чой мекаpданд. Даp шаxpи Диpот тобyтpо тахти pавон мегуянд. Тобут ашëи аз чуб сохташуда буда, маийтpо даp он чой каpда ба кабpистон мебаpанд. Аз чуби бед сохта мешавад. Ба тавpи зинапоя алоxида-алоxида аст. Даpозии тобут 3 м. ва баpаш 0,5 м.-pо ташкил медод. Майитpо даp байн мегyзоpанд ва аз xаpдy таpаф нимметpй даста баpои дошта бypдани тобут муайян шудааст. Тобyтpо аслан 6-8 нафаp дошта мебypд. Тобyтpо аз хона ба саp мебаpоpанд. Вакте ки ба чанозагоx мебаpанд, шахси муттасадие пешопеши тобут «салоти чанозаи муъмин даpëб» мегуяд. Даминpо се маpотиба бо овози баланд такpоp мекаpд.
Чдноза даp асаpи Восифй «Бадоеъ-ул-вакоеъ» даp се чой дyчоp омадааст. Шyмоpи одамони чанозахон бояд бе xисоб бошад. Чй кадаpе ки даp гусел ва чанозаи муъмини мйит одам здад бошад, xамон кадаp даp он дyнë ypо одамони здад пешвоз мегиpанд. Майитpо py ба чониби кибла мегyзоpанд. Домулло пеш аз хондани чаноза воpисони майит ва пайвандонашpо пypсон мешавад, ки майит даp дyнë аз касе каpздоp хаст ë не. Шахсоне, ки ба майит даp вакти зинда буданаш каpз дода буданд, каpзашонpо ëдpас мешаванд, то ин ки майит аз дуте каpздоp наpавад ва даp манзили охиpат озодона хоб pавад. Агаp маpxyм каpздоp бошад, бояд аз аxли байти y касе каpзpо ба зимма гиpад, баъди адои каpз домулло ичозат медод, ки майш^о чаноза хонанд. Домулло аз пеш истода, шахсони дигаp аз кафои y чанд катоp саф мекашиданд. Чаxоp pакъат такбиpи намози чаноза мехонданд.
Дастxоpо ба суи гуш бypда, «Оллоxy акбаp» мегуянду дастxоpо болои даст мегyзоpанд. Се боpи дигаp Оллоxy акбаp гуфта, саpашpо болотаp мебаpдоpад. Ба таpафи pост, баъд ба таpафи чап салом медиxад. Баъд аз анчоми маpосими чаноза тобути майш^о ба кабpистон мебаpанд. Тобути майш^о 6-8 нафаp даp кш^о дошта ба суи кабpистон мебypданд. Баъд аз муддати муайяни pоx pафтан онxоpо дигаpон иваз
мекарданд. Дошта бурдани тобут ва иштирок дар кабристон амали савоб ë хайре Xиcобидa мешуд. [9, с.22].
Кдбр дар «Бадоеъ-ул-вакоеъ»-и Восифй дар чор чой дучор омадааст. Чунончй Восифй дар ин бора гуфтааст: «Дамаро дар болои кабри мавлавй андохтанд» [10, с.1063]. Кдбр чоест, ки дар он майит гузошта мешуд. Барои кандани кабр панч нафар сафарбар карда мешуд. Ба андешаи мо дар acpxои мдана низ кабр xaмон рузе, ки майит ба хок мерафт канда мешуд. Пешаки кабр канда намешуд. Дар вакти кандани кабр то ба хок супоридани майит кабрро тащо намегузоштанд Аввал чaxоpкyнчaи рост то пеши бар меканданд, ки онро ширдон меноманд. Дар бари ширдон аз кисми поëн бо теша лaxaд канда мешуд. Лaxapо ба таври нимдоира ба андозаи кади майит меканданд. Лaxaт чоест, ки дар он майитро чой мекунанд. Баъд аз канда тамом кардани кабр майитро дар болои ширдон аз тобут озодона гирифта, аз пойxояш ба лaxaд медароварданд. Як нафар аз наздикони майит часадро дар дохили лaxaд чой карда, аз кисми поëни чодар aнгyштxояшpо мекушод ва аз кисми болои чодар руи майитро мекушояд. Баъд аз баромадани ин шахс аз лaxaд лaxaдpо бо хишти хом ë чим мaxкaм мекунанд, то ин ки хок ба болои cap ва руи майит нарезад. Дамон шахсе, ки дар кандани кабр бели нахустинро cap кардааст, ба ширдон хок мепартофт, Дигарон низ бо навбат хок мепартоянд.
Пас аз ба хок супоридани майит xaмa дар атрофи кабр нишаста, домулло аз ^уръони Карим сураи Таборакро хонда каме хок гирифта, ба болои кабр мегузошт. Яке аз фарзандони майит бо домулло болои сари кабр истода сураи Ёсинро кироат менамуд. Баъди дуову фотща xaмa ба хона баргашта, дар хонаи майит ояте аз ^урони Каримро тиловат мекарданд. Баъд аз гуру чуб кардани майит рузи дигар чизе, ки аз майит axлy акрабояш дapëфт мекунанд, ощоро шуста ба мypдaшyйxо медоданд. Дар рузи дуюм тарака баргузор мешуд. Молу мулке, ки баъд аз одами мурда мемонад, яъне мерос таксим карда мешуд. Дар бораи таксими мероси майит дар «Бадоеъ-ул- вакоеъ» дар як чой ишорате пайдо намудем. Чунончй: «Вай вафот кард, ищо аз вай мерос расид» [11, с.447]. Фикри мо доири тарака чунин аст, ки моле ки аз мард мерос мемонад, ба зан писарону духтаронаш таксим мешавад. Тарака аслан ба мардони хонадон таксим карда шуда, аз ин шумора 20%-и онро ба защо таксим мекунанд. Дар шароити имруза аслан фарзанде, ки xaмpоxи падар зиндагй мекард, ба y бахшида мешавад. Дар сурати яке аз фарзандон норозигй кардан аз таксимоти тарака y метавонад, моли ба y таксимшударо бигирад. Агар мард, зан, писару духтар надошта бошад, онгоx молашро ба бародарону xоxapон ва хешони наздик таксим мекарданд.
Тибки одати мусулмонон муддати то се руз дар хонаи азодор нону хурок намепазанд ва тановул хам намекарданд. Дамин аст, ки ^ë cиëxй дар он хона xyкмpон аст. Баъди се руз пухта хурдани нону таъом дуруст аст.
Вакте ки майитро ба хок месупоранд, то се руз домуллои мaxaллa бо xaмpоxии шахсони наздики майит ба сари кабр мераванд ва дуое мехонад, ки онро дар байни халк «хоксалом» мегуянд. Баъди ба анчом расонидани хоксалом, ки то се руз идома меëбaд, таъом пухта хурдан дар он хона ичозат дода мешавад.
Дар гузашта дар рузи xaфтyм як табак ширравган ë ширбиринч, наскотала, агар азодор шахси доро мешуд, курутоб мекарду халос.
Ба андешаи мо, дар xap замон баргузории маросими дафн як навоварй эчод мегардад. Зимни омузиши маросими дафн аз руи асари Восифй «Бадоеъ-ул-вакоеъ» гузаронидани мaъpaкaxои ин маросим аз кабили саритахтагй, панчшанбегй, чил, шaшмоxaгй, сари сол ва дастархончаъм карданро мyшоxидa ва пайдо накардем. Дар он давра яъне охири acpxои XV ибтидои асри XVI ин мaъpaкaxои мжншикан мавчуд набуданд. Бо бехтар гардидани caтxи некyaxволии xaлкxо ин мaъpaкaxои хурофотй пайдо шуданд. Доло бошад, ин мapоcимxо бо такозои замон кисман бapxaм дода шудаанд.
Омузиши маросими дафн нишон дод, ки дар замони xyкмpонии Темурдан ва Шайбонжн анъанаи дар болои кабри xокимон гузоштани сангнавиштачот расм шуда буд, ки бо навиштачоти арабиасос оро дода мешуд. Тавре устод С.Айнй овардааст, катибаи санги мазори Севунчхочахонро, ки дар тахти Тошканд xоким буд, Восифй навиштааст [12, с.273.]
Мо гузаштагони худро ëд мекунем. Оpомгоxи онxоpо зиëpaт намуда, ба хотири ощо санги ëдовapй мегузорем. Кдбристон таърих аст ва таърихро бояд xифз намоем.
Хулоса, дар замони зиндагонии Восифй ypфиятxои исломй амал мекард, аммо дар байни xaлкиятxо, мaзxaбxо фapкиятxои чузъй дида мешаванд. Дар вакти омузиши
асари Восифй «Бадоеъ-ул-вакоеъ» мо аз хаёти халки точик дар охири асри XV ибтидои асри XVI вокиф шуда, ба расму оин, урфу одат ва хусусияту чанбахои гуногуни хдёти он давра шинос гардида, маълумотхои заруриро нисбат ба таърихи гузаштаи ниёгонамон дастрас карда метавовонем.
АДАБИЁТ
1. Зайниддин Восифй «Бадоеъ-ул- вакоеъ». А.Болдиров. М.1961, китоби 2 -.с.1351
2. Зайниддин Восифй «Бадоеъ-ул- вакоеъ». А.Болдиров. М.1961, китоби 2 -.с.1351
3. Ё. Одинаев. «Бунёди маданияти шахс». Душанбе «Маориф» 1989.
4. Зайниддини Восифй «Бадоеъ-ул- вакоеъ»А.Болдиров. М.1961. китоби 2-.с.1351
5. Зайниддини Восифй «Бадоеъул вакоеъ»А.Болдиров.М.1961.китоби 2-.с.1351
6. Зайниддини Восифи «Бадоеъул вакоеъ»А. Болдеров. М. 1961 китоби 2 -.с.1351
7. Болдыров А.Н.Зайнаддин Восифи.Бадоеъ-ул вакоеъ.М.ИВЛ.1961.,к.2. -.с.1351
8. Болдыров А.Н.Зайнаддин Восифи.Бадоеъ-ул вакоеъ.М.ИВЛ.1961.,к.2. -.с.1351
9. Назаров Х., Додихудоев Р.Х., Афганистан сегодня: Душанбе, 1998г.
10. Болдыров А.Н.Зайнаддин Васифи Бадоеъ-ул-вакоеъ.М.ИВЛ.к.2-.с.1351
11. Болдыров А.Н.Зайниддин Восифи. Бадоеъ-ул-вакоеъ.М.ИВЛ.1961.к.1-.с.682
12. Айни С. Восифй ва хулосаи «Бадоеъ-ул-вакоеъ». Сталинобод Нашриёти Давлатии Точикистон. -1956. 314.с.
ОСВЕЩЕНИЕ ПОГРЕБАЛЬНЫХ ТРАДИЦИЕЙ И ОБЫЧАЕВ У ТАДЖИКОВ В ХОРАСАНЕ И МАВЕРАННАХРЕ В «БАДАИ - АЛ - ВАКАЪ»-И ЗАЙНАДДИН ВАСИФИ
В статье указывается на древние погребальные традиции и обряды, связанные со смертью и погребанием таджиков Мевароуннаура в период XV-XVI вв. В этой статье автор более подробно рассказал о традициях и похоронах таджиков Хуросона и Мовароуннахра в XV-XVI вв. Похороны-последний момент проводки умершего человека из мира тленный в мир будущего.
Это самый страшный момент в жизни всего населения мира, в том числе и таджикского. Другая особенность этой церемонии состоит в том, что она носит характерную одежду. На снимке погребения и церемонии захоронения автор опирался на сведения «Бадаи-ал-вакаъ» Зайниддина Воссифи, которые по сей день не потеряли своего этнографического значения и считается одним из великих произведений по истории таджиков в Средние века.
Ключевые слова: ткань, гроб, губ, Гирка, волдыри, сюрпризы, розы, сирены, без запаха, похороны.
LIGHTING THE FUNERARY TRADITION AND CUSTOMS OF TAJIKS IN KHORASAN AND MAWARANNAHR IN THE "BADI -AL - VACAY"AND ZAINADDIN WASIFI
The article points to the ancient burial traditions and rituals associated with the death and burial of Tajiks Mevarounnayra in the period of XV-XVI centuries. In this article, the author spoke in more detail about the traditions and funerals of Tajiks Khuroson and Movarounnahr in the XV-XVI centuries. Funeral-the last moment of posting a deceased person from the world perishable in the world of the future.
This is the most terrible moment in the life of the entire population of the world, including the Tajik. Another feature of this ceremony is that she wears characteristic clothes. In the picture of the burial and the ceremony of burial, the author relied on the information "Badi-al-vacay" Zayniddin, Ossify, which to this day has not lost its ethnographic value and is considered one of the great works on the history of the Tajiks in the Middle ages.
Keywords: fabric, coffin, lip, Girka, blisters, surprises, roses, sirens, odorless, funeral.
Сведение об авторе:
Сайдалиев Рустам - старший преподователь кафедры общий истории и методики преподавания история Кулябский государственный университет им. А.РудакиТел: (+992) 989198230
About the autor:
Saidaliyev Rustam - Senior Teacher of the Department of General History and Teaching Methods History of Kulab State University named after A.Rudaki Tel: (+992) 989198230
