CC BY
25
ГРНТИ 73.01.75
Ибраева Жанна Туармановна
магистр, ага окытушы, «Стандарттау, метрология жэне сертификаттау» кафедрасы, Техникалык факультетi, С. Сейфуллин атындагы Казак агротехникалык университетi, Астана к., 010000, Казакстан Республикасы.
Канаев Амангельды Токешевич
т.г.д., профессор,«Стандарттау, метрология жэне сертификаттау» кафедрасы, Техникалык факультет^ С. Сейфуллин атындагы Казак агротехникалык университетi, Астана к., 010000, Казакстан Республикасы.
Джаксымбетова Макпал Адликановна
магистр, докторант, «Стандарттау, метрология жэне сертификаттау» кафедрасы, Техникалык факультет^ С. Сейфуллин атындагы Казак агротехникалык университет^ Астана к., 010000, Казакстан Республикасы.
ХАПЬЩАРАЛЬЩ К9Л1К ДЭП1ЗДЕР1НЩ ИНФРАЦУРЫПЫМЫ
Цазацстан Республикасыныц цазiргi даму кезецтде мемлекет экономикалъщ реформалаудыц жаца тетжтерш юке цосу, жаhандану жагдайында отандъщ экономиканы дамыту басымдыцтарын айцындау, бэсекелестж пен жеке бастаманы дамыту ушт внеркэсттж инфрацурылым мен жагдайлар жасау керек.
Осындай узац мерзiмдi басымдыцтарды жариялаган жэне оларга крл жеткзу жолдарын айцындаган негiзгi цужат Ел ПрезидентШц «Цазацстан-2030: Барлыц цазацстандыцтардыц всin-вркендеуi, цаутЫздш жэне эл-ауцатыныц жацсаруы» атты Цазацстан халцына Жолдауы болды (1997 жылгы 10 цазан).
Цазацстан Республикасы ПрезидентШц 2003 жылгы 17 мамырдагы № 1096 Жарлыгымен бекМлген Цазацстан Республикасыныц индустриялыц-инновациялыц дамуыныц 2003—2015 жылдарга арналган стратегиясы (будан эрi — индустриялыц-инновациялыц даму стратегиясы) цабылданганнан кешн республика жогары технологиялар индустриясын цуруга жэне бэсекеге цабiлеттi экономика цуру цагидаттарына негiзделген вз дамуыныц келеа, сапалы жаца кезецте квштi.
Кiлттi свздер: квлж, инфрацурылым, транзит, тасымал, саясат.
К1Р1СПЕ
Елдщ бiрыцFай экономикальщ кещсттн дамыту эр ендрдщ келш инфракурылымынын даму дэрежесше байланысты. Осыпан байланысты келж жYЙесiн тенгерiмдi ещрлж дамыту жэне орталыщсыздандыру YPДiсiн сактай отырып, келж кызметш мемлекеттж реттеу мэселелершде орталык жэне жергткл аткарушы органдардын езара ю-^имылын ^шейту кажеттшш ерекше езект болып табылады.
Казахстан Республикасынын 2020 жылFа дейiнгi келiк стратегиясы (будан эрi - Стратегия) жалпы мемлекеттiк манызы бар, ейткенi келж кешенiнiн туракты жумыс iстеуi республиканын туракты экономикалык есуiнiн к;ажетл шарты болып табылады.
НЕГ1ЗГ1 Б0Л1М
Келж кызме'л^ оларды алушыларFа, атап айтканда халыкка, бизнеске, сондай-ак Бiрлiк пен каушсiздiктi камтамасыз етудщ стратегиялык мэселелерiн шешуде мемлекетке баFдарлануы тиiс.
Кдзакстанныц келiк саясатыныц максаты - республика аумаFы аркылы сараптау-импорттык жэне транзиттiк жYктердi тасымалдау Yшiн колайлы жаFдайлар жасау жэне оларды келiсiлген халыкаралык келiк дэлiздерi мен баFыттары бойынша тасымалдау Yшiн жаFдайды камтамасыз ету.
К^азакстан аумаFы аркылы транзиттiк тасымалдарFа арналFан келж дэлiздерi пайдалы казбаларFа бай жэне оларды игеру тYрFысынан перспективалы ещрлер бойынша етедi. Ресей аумаFы бойынша Транзит - бул бiрынFай зандар, онын iшiнде кеден зацнамасы колданылатын бiрынFай аумак бойынша транзит, ал бэсекелестерге тYрлi егемен мемлекеттердiц мYДДелерi арасындаFы консенсус iздеуге тура келед^ Халыкаралык келiк дэлiздерiн (ККМ) жэне транзитлк тасымалдарды дамыту ^азакстан Yшiн элемдiк экономикадат ез устанымдарын жандандырудыц жеткiлiктi шабыттандырушы факторына айналуы мYмкiн. Мэселе-ынтымактастыктыц кажеттi децгейiне, жакын уакытта шыFу болып табылады.
Кдзакстан аумаFы аркылы ететiн жаца келiк маршруттарына косымша транзиттiк жYктердi тарту ушш техникалык, уйымдастырушылык, инновациялык жэне каржылык проблемалардыц тутас кешенiн шешу талап етiледi. Бул маршруттардыц бэсекеге кабшеттшгш камтамасыз ету Yшiн улттык жэне халыкаралык келк дэлiздерiне тарту аймактарында орналаскан iрi келiк тораптарында, колданылатын технологиялар мен
• и • и и и
келiк-логистикалык сервис децгейi бойынша, сондай-ак тасымалдау куны бойынша халыкаралык стандарттарFа сэйкес келетiн мультимодальньх келiк-логистикалык орталыктарыныц тiрек желiсiн калыптастыру аса мацызды болып табылады [1-5].
Кдзакстанныц келж стратегиясында келiк желiсiн калыптастыру, елдщ жекелеген ецiрлерiнiц келiк инфракурылымын дамытудагы сэйкесаздшт жою, келiк жYЙесiнiц бiрлiгiн камтамасыз ететiн басым инфракурылымдык жобаларды iске асыру мэселелерiне Yлкен кещл белiнедi.
Келiк желiсi келiк дэлiздерiнiц жумыс iстеу каFидаттарында дамиды. Бул ретте улттык келiк дэлiздерi еуропалык жэне азиялык келiк желiлерiнiц халыкаралык келж дэлiздерiмен тYЙiседi.
Технологиялык турFыдан алFанда, халыкаралык келiк дэлiздерi-бул жалпы пайдаланудаты келiк пен телекоммуникацияларды басты баFыттарFа шотрландыратын жоFары технологиялык келж жуйелер1. Экономикалык тург'^здан алганда Б¥¥ Еуропалык экономикалык комиссиясы ККМ-нi улттык немесе халыкаралык келж жуйес1н1ц бiр белт ретiнде аныктады, ол жекелеген географиялык аудандар арасында едэуiр халыкаралык ж^ жэне жолаушылар тасымалдарын камтамасыз етед^ осы багытта жумыс ютейтш келiктiц барлык 9 тYрiнiц жылжымалы курамы мен стационарлык курылгыларын, сондай-ак осы тасымалдарды жузеге асырудыц технологиялык, уйымдастырушылык жэне кукьщтьщ шарттарыныц жиынтыгын камтиды.
Нарыктык катынастарды калыптастыру жэне ^азакстанныц транзиттiк-келiк элеуетiн дамыту кажеттшш келiк-логистикалык инфракурылым куруды талап
етед^ оныц негiзiн калаушы элементтерi магистральды катынас жолдарыныц тiрек желiсiмен катар мультимодальды келiк тораптары, контейнерлiк терминалдар, кепфункционалды терминалдык кешендер мен келiк-логистикалык орталыктар болуы тиiс.
Элемдiк экономиканы дамытудыц жаца моделiн калыптастыру жаFдайында келж К^азакстанныц тец кукылы серiктес ретшде элемдiк экономикаFа кiруiн камтамасыз ететш улттык мYДделердi iске асыру куралы ретiнде карастырылады.
Келiк саласындаFы халыкаралык интеграцияныц негiзгi баFыттары:
- ^азакстан келiгiнiц еуропалык келiк жYЙесiне интеграциясы;
- ТМД елдерiмен ортак келж кещсттн калыптастыру жэне дамыту;
- азия-тынык мухиты ецiрiнiц курылып жаткан интеграцияланFан келiк жYЙесiндегi ^азакстанныц релш арттыру;
- халыкаралык келiк жобалары мен баFдарламаларына катысу.
^азакстанныц экономикалык жэне географиялык ерекшелiктерi (кец аумак,
халыктыц тыFыздыFыныц темендiгi, елдiц тYрлi белiктерiнде орналаскан минералдык ресурстар корлары, Еуропа мен Азия арасындаFы орналасуы) оныц экономикасын келiк жYЙесiне жоFары тэуелдiлiктi туындата отырып, элемдегi ец кеп жYк сыйымдылыFыныц бiрi етш жасайды.
Жер Yстi катынас жолдары желiсiнiц негiзгi Yлесi автомобиль жэне темiр жолдарFа тиесiлi (тиiсiнше 85,6 жэне 13,7 мыц км). 1000 шаршы км аумакта желiнiц ть^ыздь^ы шамамен 5,2 км темiр жолды, 1,5 км iшкi су жолдарын, 28,3 км катты жабынды автомобиль жолдарын курайды, бул дамыFан елдердщ уксас керсеткiштерiнен едэуiр темен (1-кестеш карацыз)
Кесте 1 - Салыстырмалы узындыFы мен тыFыздыFы келiктiц жекелеген тYрлерiнiц инфракурылымы
Ел/Кeрсеткiш Темiр-жол желiсi, км Темiр-жол желюшщ тыгыздыгы, км / мыц км 2 Автожолдар узындыгы, км Автомобиль жолдарыныц тыгыздыгы, км / мыц км2 1шю су жолдары (экс-ЖYзiлетiн), км
Казахстан 13780 5,2 85679 28,3 3982
Канада 48909 5 497306 49,8 631
АКШ 228464 24 4148395 430,7 41009
Мексика 19510 10 108087 54,8 2900
Аустралия 44015 6 314090 40,9 2000
Германия 46039 129 230735 646,3 7300
Аргентина 34091 12 63348 22,9 11000
Украина 22473 37 163898 271,5 4499
Нигерия 3557 4 60068 65,0 8575
Элемдж тэжiрибеде келж аFындарын шоFырландырyFа жэне интермодальдi к9лiк дэлiздерi бойынша контейнерлiк тасымалдардыц ecyiHe байланысты жYк тасымалдары технологиясын YHeMi жетiлдiрy байкалады, олар ХХ1 Fасырда бiрыцFай жаhандык Кeлiк желюшщ Heri3i болуы тиiс, оныц курылуы мен жумыс iстеyi Еуро-Азия келж саясатыныц басты мiндеттерiнiц 6ipi болып табылады.
Кесте 2 - Келж жумысыныц Heri3ri кeрсеткiштерi
Кeрсеткiшi 1999 2000 2001 2002 2003 2003/1999
ЖYKтердi тасымалдау, млн. тонна 1056 1278 1386 1516 1681 159,2%
Жук айналымы, млн. ткм 149645 207044 225412 232291 258247 172,6%
Жолаушылар тасымалы, млн. жолаушы. 7369 6345 7322 8317 8636 117,2%
Жолаушылар айналымы, млн. пкм 61229 67590 78387 86360 92950 151,8%
^л^тщ эртYрлi тYрлерi бойынша тасымалдау кeлемi былайша бeлiндi (3, 4-кестелер). Кесте 3 - ^лж тYрлерi бойынша жYк тасымалдау кeлемi
Барлыц TYрлерiмен 1999 2000 2001 2002 2003 2003/1999
кeлiк 976,8 1168,7 1270,2 1408,5 1536,2 157%
оныц
Темiр жол, млн. тонна 133,7 171,8 183,8 178,7 202,7 152%
Автомобиль, млн. тонна 825,8 982,0 1076,9 1219,3 1313,0 159%
1999-2003 жылдар iшiнде кeлiктiц мынадай тYрлерi бойынша тасымалдаетан жолаушылар саныныц eсyi болды: автомобильдiк - 19 %-Fа, езендж - 100 %-Fа, эyедiк - 68 %^а. Керiсiнше, кeлiктiц жекелеген тYрлерi бойынша тиiсiнше: темiр жол - 6 %^а жэне калалык электр - 6 %-Fа азаЙFан.
Автомобиль тасымалдарыныц eсyi «коммерциялык тасымалдаушылар» Yлесiнiц YЛFаюына жэне жеке пайдаланyдаFы автомобильдер саныныц eсyiне байланысты жолаушылар бeлiгiнiц темiр жол кeлiгiнен Автомобиль ^лтне кeшyiнiц жалпы элемдiк YPДiсiне сэйкес келедi. Темiр жол тасымалдарыныц кeлемi тeмендеген кезде эуе ^лшмен тасымалдау кeлемiнiц бiр мезгiлде eсyi азаматтык авиацияны калпына келтiрyдiц басталFанын жэне азаматтардыц эл-аукатыныц бiршама eсyiн куэландырады.
Кесте 4 - Келжпен тасымалдаетан жолаушылар саны
Барльщ TYрлерiмен келж 1999 2000 2001 2002 2003 2003/1999
1550,0 1618,5 1687,5 1762,1 1829,0 118%
оныц iшiнде:
Темiр жол, млн. тонна 18,8 21,3 21,6 20,7 17,7 94%
Автомобиль, млн. тонна 1340,0 1400,0 1460,0 1534,0 1600,0 119%
Экономиканы жаhандандыру, iрi трансулттык корпорациялар куру жэне бiркатар мемлекеттердiц келтн элемдiк келiк жYЙесiне интеграциялау жаFдайында жYктердi жеткiзудiц казiргi заманFы логистикалык технологияларын енгiзу негiзiнде тYрлi елдер мен континенттер арасында iрi тауар-материалдык аFындарды жедел жылжытуды камтамасыз ететш халыкаралык келiк дэлiздерiн калыптастыру каркынды процесi жYрiп жатыр.
Халыкаралык келж дэлiзi деп жекелеген географиялык аудандар арасында едэуiр халыкаралык жYк тасымалдарын камтамасыз ететiн жэне жылжымалы курамды, келiктiц барлык тYрлерiнiц стационарлык курыетыларын, сондай-ак осы тасымалдарды жYзеге асырудыц технологиялык, уйымдастырушылык жэне кукыктык шарттарыныц жиынтыFын камтитын улттык немесе халыкаралык келж жYЙесiнiц бiр белiгi тYсiнiледi.
Тарту аймаFында халыкаралык келiк дэлiздерiне iрi жYк аFындары шоFырландырылады жэне бiрыцFай iлеспе кужат негiзiнде сервистж кызмет керсетудiц жоFары децгейi бар жеделдетшген жэне сапалы жYк тасымалдарын камтамасыз ететш келжтщ эртYрлi тYрлерiнiц YЙлестiрiлген езара iс-кимылы жYзеге асырылады.
^азакстан аумаFында халыкаралык келiк дэлiздерiн калыптастыру мен дамытудын максаты:
- сырткы сауда тасымалдарыныц сенiмдiлiгi мен тиiмдiлiгiн арттыру;
- елдiц келiк коммуникациясына косымша транзиттiк жYк аFындарын тарту;
- келж инфракурылымын дамытуFа отандык жэне шетелдж инвестицияларды тарту;
- халыкаралык келж дэлiздерiнiц трассаларына тарту аймаFында орналаскан елдiц жекелеген ецiрлерiн жылдам дамыту;
- келiктi еуропалык жэне элемдж келiк жYЙесiне бiрiктiру.
Халыкаралык келж дэлiздерiн уйымдастыру езiнiц максаты Шъ^ыс жэне
батыс елдерiнiц келiк жYЙелерiн YЙлестiрудi, жаhандык логистикалык жYЙелердi куру жэне улттык келж жYЙелерiн элемдж келiк жYЙесiне интеграциялау негiзi ретшде тасымалдаудыц бiрыцFай технологиясын колдануды камтамасыз ететш бiрыцFай техникалык параметрлерi бар халыкаралык келж инфракурылымын куруды кездевд [6-9].
Халыкаралык ^лж дэлiздерiнiц логистикалык инфракурылымыныц негiзгi элементтерi кeлiк-логистикалык орталыктар болып табылады, ол елдщ экономикасы eсyiнiц стратегиялык нYктелерi ретiнде каралатын кeлiктiц барлык тYрлерi мен кeлiк-логистикалык процеске баска да катысушылардыц Yйлестiрiлген eзара iс-кимылын камтамасыз етедi.
Республикада кeлiк пен ^лж инфракурылымын дамытyFа ерекше кeцiл бeлiнедi. ^азакстан жоFары саяси турактылык жаFдайында соцFы жылдары ЖIЭ-нiц жыл сайыеты eсiмi 10 %-Fа жуык улттык экономиканыц елеyлi eсyiн кeрсетiп отыр. Алайда, экономикалык жYЙенiц жумыс ютеу тиiмдiлiгi элемдiк нарыктарда казакстандык тауарлардыц бэсекеге кабiлеттiлiгiн тeмендететiн жэне Ел шшдеп баFалардыц eсyiне экелетiн жоFары кeлiк шыFындарын тежейдi.
Экономикалык, оныц iшiнде кeлiк проблемаларын шешу ^азакстан Yкiметi эртYрлi саяси, экономикалык жэне кэсiби уйымдар шецберiнде eцiрлiк интеграцияны дэйектi тYPДе кYшейтyдi, халыкаралык ынтымактастыкты кецейту мен ныFайтyды iздейдi. Республиканыц улттык мYДДелерi халыкаралык транзитпен, ец алдымен, кeлiк дэлiздерiне катысумен канаFаттандырылады.
^азакстанныц табиFи географиялык орналасуыныц, eнеркэсiптiк жэне Fылыми-техникалык элеyетiнiц Yйлесyi, автомобиль, темiр жол, эуе жэне су ^л^^щ болуы, сондай-ак колайлы инвестициялык ахуал жасау жeнiндегi мемлекеттiц максатты кызметi курамдастырылFан кeлiк катынасын дамыту Yшiн айрыкша мYмкiндiктер бередi. Муны улттык жэне халыкаралык кeлiк дэлiздерiн куру жобаларында ескеру кажет [10-14].
Тауарлар мен ^рсет^™ кызметтердi еркш eткiзyге жаFдай жасау Yшiн eзара сауда байланыстарындаFы барлык кедергiлердi бiртiндеп жою, пэрмендi тeлем-есеп айырысу жYЙесiн эзiрлеy, сырткы сауда саясатын Yйлестiрyге жэне iшкi нарыкты корFаyFа улттык сырткы сауда каFидаттары мен тэсшдерш YЙлестiрy жэне бiрiздендiрy талап етшедь МYДДелi мемлекеттердiц нормативтж-кукыктык базасын жакындастыруды жэне екi жакты жэне eзге де катынастарда кемсiтyшiлiктен бас тартуды кeздейтiн жалпы каFидаттар мен стандарттар, баска да зац кужаттары мен конвенциялар непзшде кeлiк зацнамасын YЙлестiрyдi камтамасыз ету кажет. Барлык децгейдеп жэне барлык елдер арасындаFы ынтымактастык камтамасыз етiлyi, шектес елдер козFалысын баскару жYЙелерi мен ^лж тYрлерi арасындаFы жедел eзара ю-кимыл уйымдастырылуы, шекаралык eткелдердiц проблемалары шешiлyi тиiс. Кeптеген мемлекеттерде халыкаралык кужаттармен катар сырткы сауда тасымалдары ^лж конвенцияларыныц ережелерiне негiзделетiн жэне оларды толыктыратын арнайы кукыктык актiлермен реттеледь ОсыFан байланысты кeлiк жумысыныц казiргi заманFы жаFдайларын есепке алу жэне улттык галж зацнамасын халыкаралык кужаттармен YЙлестiрy Yшiн кажеттi ^азакстан аyмаFында ККМ-нiц жумыс iстеyiнiц барлык аспектшерш регламенттейтiн колданыстаFы нормативтiк-кукыктык кужаттарды жетiлдiрy жэне жаца нормативтiк-кукыктык кужаттарды эзiрлеy кажет.
Дамушы ^азакстан Yшiн ^лж дэлiздерiн дамыту пайдасына ец мацызды дэлелдердiц бiрi олардыц кeпшiлiгiнiц eцiрлер, бай, пайдалы казбаларFа бай, бiрак
элаз дамыган инфракурылымы бар eнiрлер бойынша eTyi жэне элеуметпк тэртштщ аз проблемалары бар болып табылады. Транзиттi дамыту, коммуникацияларды жащырту Казахстан eнiрлерiнде eндiрiстщ ecyiHe, халыктын жумыспен камтылуына ыкпал ететш болады. Ятни, транзит республиканын кeлiк жYЙесi мен онымен шектес салаларды Fана емес, тутастай алганда экономиканы да дамытуа мYмкiндiк береди Бул ретте улттык мYдделердi корFаy мен жYктердiн кедергiсiз козFалысынын ултаралык жYЙелерiн куру арасындат акылFа конымды ымыраларды туракты iздеy кажет.
Темiр жол кeлiгiнде жYк тасымалдау каyiпсiздiгi саласында бiрiншi кезекте темiр жол ^лЫндеп негiзгi корларды жанартyFа назар аудару кажет. АFымдаFы сэтте парктщ шамамен 70 %-ы шектi денгейде пайдаланылады, ол Нормативтiк кызмет ету мерзiмiнен элдекайда асып TYседi, бул апатка, рельстерден шыFyFа жэне жYк курамдарынын сынуына экеп соFады. Сондай-ак темiр жол кeлiгiндегi каyiпсiздiктi камтамасыз етудщ аса манызды аспектiлерiнiн бiрi мемлекеттiк стандарттармен берiлген тиеу жэне тасымалдау ережелерш сактау болып табылады. ^аз1рп уакытта аталFан стандарттардын орындалуын бакылаyFа жэне бузушылык фактiлерi аныкталFан жаFдайда жауапты тулFаларFа катысты санкциялар колданyFа мYмкiндiк беретiн тетiктер жок. Сонымен катар, сонFы жылдары Fана eсiп келе жаткан террористiк кауш туралы умытyFа болмайды.
Ресейдiн темiр жол кeлiк кешенiндегi жедел жаFдайды талдау онын коммуникацияларын кылмыскерлер каруды, есiрткi куралдарын, жарылFыш заттарды зансыз тасымалдау, Кылмыстык жолмен алынFан кiрiстердi зандастыру, жалFан акша белгiлерiн жэне айналымFа тыйым салынFан баска да заттарды тасымалдау Yшiн белсендi пайдаланатынын кeрсетедi. Кeп жаFдайда темiр жол ^лт террористiк актiлер жасау аркылы саяси жэне eзге де талаптарды канаFаттандырyFа кол жеткiзyге тырысатын, бул ретте жYздеген адам eмiрiне кауш тeндiрiп, экстремистiк сипаттаFы адамдар мен уйымдардын кылмыстык максаттарына кол жетюзу куралы болып табылады.
КОРЫТЫНДЫ
Темiр жол кeлiгiндегi каyiпсiздiктi арттыру Yшiн, бiрiншi кезекте, жылжымалы курамды жанарту процесiн жеделдету, темiр жол техникасынын денгейi бойынша технологиялык жэне техникалык артта калуды кыскарту жэне темiр жол кeлiгiндегi каyiпсiздiктi камтамасыз ету саласындаFы мемлекеттiк стандарттардын сакталуын бакылауды камтамасыз ету кажет. Темiр жолдардаFы жоFары жылдамдыкты козFалысты уйымдастыру саласында Казакстан аyмаFы аркылы eтетiн ККМ-ге сэйкес келетш жалпы жоFары жылдамдыкты темiр жол дэлiздерiн куру максатында аFымдаFы Мемлекеттiк шаралар колдау тапты. Автокeлiк кызметтерi нарыFындаFы баFа денгешн реттеу Yшiн кeлiк TYрлерi мен ^лж кызметтерiнiн TYрлерi бойынша саралаетан БiрынFай тарифтiк саясатты эзiрлеy жэне енпзу усынылды.
Осы мiндеттi неFурлым табысты шешетiн мемлекеттер бэсекеге кабшетл кeлiк дэлiздерiн куруда басымдыкка ие.
ПАЙДАЛАШАН ДЕРЕКТЕР Т1З1М1
1 Исингарин Н. К. «Транзит-бул тшмдЪк «TeMip жол келтнщ езект мэселелеро». - Алматы : «Экономтрансконсалтинг», 2005 - I Шъ^арылым.
2 Ныгыманов А. Л., Усембаева З. А., Жанайдаров Ж. К., Имангазинова Д. Б. Актуальные проблемы и тенденции развития рынка транспортно-логистических услуг в Казахстане // Наука и техника Казахстана. -2015. - № 3-4. - С. 75-79.
3 Голованёва А. А. Проблемы формирования транспортно-логистической инфраструктуры пространства таможенного союза Белоруссии, Казахстана и России // Научные труды : Институт народнохозяйственного прогнозирования РАН. - 2011. - Т9. - С. 309-321.
4 Курочкин А. И. Совершенствование инфраструктуры региональных участков международных транспортных коридоров // Вестник казахской академии транспорта и коммуникаций им. М. Тынышпаева. - 2008. - 5(54). - С. 218-223
5 Булатова Н. Н. К вопросу формирования инновационной инфраструктуры международных транспортных коридоров // Управление развитием крупномасштабных систем MLSD'2010. - 2010. - С. 42-44
6 Di Dand Yang Dongyuan, Dynamic traffic analysis model of multiple passengers for urban public transport corridorl // Advances in Mechanical Engineering. - 2015. -Vol.7 (11) - P. 1-10.
7 Покровская О. Д., Самуйлов В. М., Неволина А. Д. Инфраструктура международных транспортных коридоров // Инновационный транспорт. -2013. - 3(9). - С. 33-37.
8. Novakova H., Bina L. Development of HUB logistic terminals linked to European transport corridors // Логистические системы в глобальной экономике. -2012. - №2. - С. 45-55.
9 Усембаева Л. К., Оспанов А. Ж., Кайролла Б. К. К вопросу повышения эффективности эксплуатации грузовых автомобилей // Наука и техника Казахстана. - 2018. - № 4. - С. 102-108.
10 Атам^улов Е. Д., Жа^аскин К. К. «^азакстанныц темiр жол келт кайта курылымдау жэне элемдш экономикаFа ыкпалдасу жолдары». -Алматы : - Экономика, 2003. - 820 б.
11 Чумляков К. С., Чумлякова Д. В. Конкуренция в системе международных транспортных коридоров // Проблемы устойчивого развития на макро-, мезо- и микроуровне : Сб. науч. тр. - Тюмень, 2018. - С. 81-84
12 Тохиров М. М. Транскаспийский международный транспортный коридор // Экономика и менеджмент инновационных технологий. - 2018. - 10(85). - С. 8.
13 Коновалова О. Н., Суржикова Т. Б. Роль транспортной инфраструктуры в развитии интеграции Евразийского экономического союза // Экономика железных дорог. - 2019. - № 8. - С. 46-55.
14 Прокофьева Т. А. Кластерный подход к управлению развитием логистической инфраструктуры евроазиатских международных транспортных
коридоров // Управление развитием крупномасштабных систем (MLSD'2013) : Сб. науч. тр. - М., 2013. - С. 408-413.
Материал баспаFа 16.09.19^сть
Ибраева Жанна Туармановна
магистр, ст. преподаватель, кафедра «Стандартизация, метрология и сертификация», Технический факультет, Казахский агротехнический университет имени С. Сейфуллина,
г. Астана, 010000, Республика Казахстан. Канаев Амангельды Токешевич
д.т.н., профессор, кафедра «Стандартизация, метрология и сертификация», Технический факультет, Казахский агротехнический университет имени С. Сейфуллина, г. Астана, 010000, Республика Казахстан,
e-mail: aman-kanaev2012@yandex.ru. Джаксымбетова Макпал Адликановна магистр, докторант, кафедра «Стандартизация, метрология и сертификация», Технический факультет, Казахский агротехнический университет имени С. Сейфуллина, г. Астана, 010000, Республика Казахстан, e-mail: dzhaksymbetov@list.ru. Материал поступил в редакцию 16.09.19.
Инфраструктура международных транспортных коридоров
На современном этапе развития Республики Казахстан необходимо запустить новые механизмы экономического реформирования, определить приоритеты развития отечественной экономики в условиях глобализации, создать промышленную инфраструктуру и условия для развития конкуренции, и частной инициативы.
Основным документом, провозгласившим такие долгосрочные приоритеты и определяющим пути их достижения, стало Послание Президента страны народу Казахстана «Казахстан-2030: процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев» (10 октября 1997 года).
После принятия Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 17 мая 2003 года № 1096 (далее — Стратегия индустриально-инновационного развития), республика перешла на следующий, качественно новый этап своего развития, основанный на создании индустрии высоких технологий и принципах построения конкурентоспособной экономики.
Ключевые слова: транспорт, инфраструктура, транзит, транспорт, политика.
Ibrayeva Zhanna Tuarmanovna
Master, senior lecturer, Department of Standardization, Metrology and certification, Technical Faculty,
S. Seifullin AgroTechnical University, Astana, 010000, Republic of Kazakhstan. Kanayev Amangeldy Tokeshevich
Doctor of Technical Science, Professor, Department of Standardization,
Metrology and certification», Technical Faculty,
S. Seifullin Agrotechnical University,
Astana,010000, Republic of Kazakhstan.
Dzhaksymbetova Makpal Adlikanovna
Master, doctoral student, Department of Standardization,
Metrology and Certification», Technical faculty,
S. Seifullin AgroTechnical University,
Astana, 010000, Republic of Kazakhstan.
Material received on 16.09.19.
Infrastructure of international transport corridors
At the present stage of development of the Republic of Kazakhstan it is necessary to launch new mechanisms of economic reform, to determine the priorities of the domestic economy in the context of globalization, to create industrial infrastructure and conditions for the development of competition and private initiative.
The main document proclaiming such long-term priorities and determining the ways to achieve them was the Message of the President to the people of Kazakhstan «Kazakhstan-2030: prosperity, security and improvement of the welfare of all Kazakhstanis» (October 10, 1997).
After the adoption of the Strategy of industrial-innovative development of the Republic of Kazakhstan for 2003-2015, approved by the decree ofthe President of the Republic of Kazakhstan dated may 17, 2003 N1096 (hereinafter — the Strategy of industrial-innovative development), the republic moved to the next, qualitatively new stage of its development, based on the creation of high-tech industry and the principles of building a competitive economy.
Keywords: transport, infrastructure, transit, transport, policy.
