CC BY
9iNFORMATiKANIN T9DRiSiND9 ELEKTRON LOVH9 УЭ YENi NOV TEXNOLOGiYALARDAN iSTiFAD9 OLUNMASI METODiKASI
RZAYEVA X9YAL9 NAZiM QIZI
"Komputer elmlari" kafedrasinin muallimi Azarbaycan Dovlat Pedaqoji Universiteti, Baki
Xulasa: Muasir dovrda dksdr pe§a sahalari uzra komputer qurgusundan istifada olunmaqdadir. Kigik, orta va iri miqyasli tahsil texnologiyalari §irkatlari galacakda goxalmaga ba§layib va akademik qurumlara muxtalif yeni raqamsal hallar taklif edirlar. Bu, olka daxilinda raqamsal infrastrukturun keyfiyyatini yax§ila§diracaq, innovativ tahsil texnologiyalarini daha geni§ kutlalar ugun daha algatan etmi§dir.Tahsil sisteminin butun pillalari uzra informatika fanni oyradilarkan motivasiyanin artacagi va faydali ola bilacak metodlardan istifada olunmasi daha maqsadauygun hesab olunur.
Agar sozlsr: informatika, komputer, texnologiya, elektron lovha, tadris metodlari, elektron darsliklar.
METHODOLOGY OF USING ELECTRONIC BOARDS AND NEW TYPES OF TECHNOLOGIES IN THE TEACHING OF INFORMATICS
RZAYEVA KHAYALA NAZiM
Teacher of the "Computer Sciences" department Azerbaijan State Pedagogical University, Baku
Abstract: In modern times, computer equipment is used in most professions. Small, medium, and large-scale education technology companies are proliferating in the future, offering a variety of new digital solutions to academic institutions. This will improve the quality of the digital infrastructure in the country and make innovative educational technologies more accessible to the wider masses. It is considered more appropriate to use methods that will increase motivation and be useful when teaching Informatics at all levels of the education system.
Keywords: informatics, computer, technology, electronic board, teaching methods, electronic textbooks.
Texnologiya cihazlarinin va ya portativ raqamsal komak9i cihazlarinin artan al9atanligi texnologiya ila dastaklanan talim da daxil olmaqla tadris-tadris manzarasini dayi§maya davam edir. Portativ raqamsal komak^lar va texnologiyadan istifada bu gun tadris va oyranmanin ayrilmaz hissasina 9evrilib. Bugun tahsil pillalarinin istanilan yerinda komputerlardan istifadanin onami oyrananlara tadris olunmaqdadir. ibtidai tahsil kursundan ba§layaraq §agirdlara komputer va onunla bagli olan digar texnoloji avadanliqlarin oyradilmasi onlar u9un galacak pe§alarinda 9ox faydali olacaqdir.Nazara alsaq ki, smartfonlar kimi texnoloji cihazlar insanlarin gundalik unsiyyatda oldugu ilk va son §eya 9evrilib, bu zaman texnoloji avadanliqlarin insanlarin hayatindaki rolunu az-9ox taxmin eda bilarik. Texnologiyadan istifada ali tahsil muassisalarinda tadrisin asanla§dirilmasinda muhum rol oynayir.
informatika fanninin tahsil sisteminda xususi yeri vardir. Bela ki, dovrumuz texnoloji avadanliqlarin inki§af etdiyi dovr oldugundan 9ali§maq lazimdir ki, ganc naslin pe§alara yiyalanmasinda va ugur qazanmasinda komputer texnologiyasinin onami xususi olaraq oyradilsin.
intizam kimi hesablamanin riyaziyyat va yazili dillarla ortaq koklari var va du§unma va idaraetma usulu kimi hesablama har zamandan ba§ar madaniyyatinin ayrilmaz hissasi olmu§dur. Bu, camiyyati informatikani tahsilin asas sutunlarindan biri hesab etmaya inandirmaq u9un aglabatan arqument olmaqla yana§i, ham da maktablarda informatikanin tadrisinin potensial tohfalarini elm va humanitar elmlar kontekstinda duzgun perspektiva qoyur. Bu asrin indiki ikinci onilliyinda bir 9ox
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
Avropa ölkalari informasiya texnologiyalannin tadrisindan informatika tahsilina ke9id edirlar. informatika kurikulumu maktab tahsilinin markazi hissasina 9evrilir. Texnoloji inki§aflar maktablarda tahsila tasir edir va effektiv öyranma imkanlarini artirir. Maktab tahsilinda informatika / informatika / hesablamanin ahamiyyati va rolu artir va geni§ §akilda taninir.
Hesablama va savad har hansi bir tahsil sistemi ü9ün asasdir va he9 kim oxuma, yazma va hesabin tadrisina qar§i 9ixmaz. Lakin informasiyanin simvolik tasvirlari va müxtalif proseslarin avtomatla§dirilmasi ü9ün samarali alqoritmlarin dizayni yazili dil va hesablama kimi qadim köklara malikdir. informatika (ham9inin kompüter elmi va ya hesablama intizami kimi da taninir) buna göra da har zamandan ba§ar madaniyyatinin ayrilmaz hissasi olmu§dur.
informatika özünamaxsus anlayi§lari, metodlari, biliklar macmuasi va talabalarin nailiyyatlari ila saciyyalanan farqli elmi fandir. informatika informasiya va verilanlarin, kompüterlarin va alqoritmik proseslarin, o cümladan onlarin prinsiplari, aparat va proqram taminati dizaynlari, tatbiqlari va camiyyata tasirinin öyranilmasi kimi taninir. Bir 9ox ölkalar kompüter elmi terminindan istifada edirlar, lakin bu termin ham da "Hesablama", "informatika" va qisman da "Raqamsal Texnologiyalar" va ya "informasiya va Kommunikasiya Texnologiyalari" kimi da adlandirilir. Bununla bagli müxtalif fikirlar ola bilsa da, biz informatika va kompüter elmlarini (va ya hesablama tahsili) sinonim kimi istifada etmaya üstünlük veririk.
Maktab kurikulumunda informatika ü9ün yer tapmaq mürakkab masaladir, 9ünki aksar ölkalarda artiq maksimum gücü ila i§layan tahsil sisteminda tarixan möhkam qurulmu§ fanlar arasinda yeni fundamental intizamin daxil edilmasi ü9ün davamli hallar tapmagi talab edir. Mövcud maktab kurrikuluma fann alava etmak, ilk növbada, yer 9ati§mazligi sababindan 9ox 9atindir. Har bir ölka öz mahdudiyyatlarina va ümumi vaziyyatina uygun olaraq öz hallini tapmalidir.
Maktablarda ananavi yazi lövhalarinin süratla geni§ §akilda dayi§dirilmasi sababindan sinif müallimlarinin elektron lövhalardan istifadasinin ara§dirilmasi 9ox vacibdir. Bu ara§dirma K-12 müallimlarinin sinifda elektron lövhalardan istifadasina, kamiyyatca dörd alt öl9üda - taqdimat, motivasiya, ma§gulluq va qiymatlandirmada va müallimlarin atributlarinda - sinif saviyyalari, ya§ va tadris illari üzarinda fokuslanir. Naticalar göstarir ki, taqdimat, motivasiya, ma§gulluq va qiymatlandirmanin korrelyasiya amsallari ahamiyyatli daracada korrelyasiya olunur. ibtidai sinif müallimlari orta maktab müallimlarina nisbatan elektron lövhalardan istifada etmakda özlarini daha rahat hiss edirlar. Müallimlarin öz effektivliyi va elektron lövhaya münasibati talabalarin motivasiyasinda va faalliginda mühüm amillardir. Keyfiyyatli malumatlar aksar tadris faaliyyatlarini va onlarin elektron lövhadan daha samarali istifadasini takmilla§dirmak istaklarini taqdim edir. Tadqiqatin mahdudla§dirilmasi va alava tadqiqat ü9ün tövsiyalar verilir.
Elektron lövhalar tadris prosesini asanla§dirmaq ü9ün inteqrasiya olunmu§ aparat va proqram taminati komponentlarini ehtiva edir va belalikla, ham müallimlar, ham da talabalar ü9ün zangin va interaktiv tacrüba tamin edir. Bununla bela, yenidir va onun tadris va öyranmada istifadasindan irali galan masalalar azdir va naticasizdir. Tadqiqat tadqiqat i§ini istiqamatlandirmak ü9ün nazari 9ar9iva hazirladi. Müvafiq olaraq, tadqiqat informasiya Texnologiyalari Fakültasi daxilinda müxtalif §öbalarda elektron lövhalarin tatbiqi va istifadasina tasir edan amillari a§kar etmaya 9ali§di. Tadqiqatin naticalari informasiya Texnologiyalari Fakültasinda tadrisda elektron lövhalarin inteqral istifadasi ila üzla§an müxtalif manealari bildirdi. Tadqiqat ham9inin elektron
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
lövhalarin informasiya Texnologiyalari Fakültasinda texniki kurslarin tadrisinda faydali ola bilacayini taklif etdi. Bu, bu tadqiqatda vurgulanan müayyan amillarin hallindan asilidir. Bu tadqiqat informasiya Texnologiyalari Fakültasinda Elektron lövhalarin sonraki istifadasi ûçûn müxtalif tövsiyalar taqdim edir. Tadqiqat müxtalif nazari va peçakar töhfalari va mübahisalari vurgulayir va Elektron lövhalar sahasinda daha çox araçdirmaya ehtiyaci artirir.
Elektron lövhalarin bir çox formalari var, lakin adatan Elektron lövhalar çabaka kompüterina va malumat proyektoruna qoçulmuç elektron toxuna bilan lövhani birlaçdirir. Elektron lövhalar müallimlara va talabalara barmaqlari ila ekrana toxunmaqla va ya mürakkab olmayan qalam alati ila raqamsal yazmaqla proqramlari idara etmaya imkan verir (daha sonra yigilmiç matna çevrila bilan al yazisi va ya lövhada göstarilan raqamsal klaviaturadan istifada etmakla birbaça yazmaq). Elektron lövhalarin toxunuça hassas tabiati multimedia resurslarinin daha samarali taqdimatini va daha peçakar çakilda çatdirilmasini asanlaçdirir. Elektron lövhalar tadrisi yeni zirvalara yüksaltmayi vad edir va talaba markazli amakdaçliq mühitlarinin yaradilmasi üçün asas vasitani tamsil edir va belalikla, performans paritetini güclandira va talaba nailiyyatlarini artira bilar. Elektron lövhalarin ham keyfiyyat, ham da kamiyyat baximindan tadrisin effektivliyini artiracagina va müallimlar üçün kompüter va internetin istifadasini va faydalarini ahamiyyatli daracada asanlaçdiracagina inanilir. Elektron lövhalarin talabalar arasinda dialoq va biliklarin qurulmasini taçviq edan alat va mühiti tamsil edir . Talabalar talabalarin darsin mazmununu göra, toxuna va eçita bildiyi Elektron lövhalarin xüsusiyyatlari va proqram taminati tarafindan tamin edilan müxtalif öyranma üslublarindan faydalana bilar.
interaktiv lövhalar kompütera va ya noutbuka qoçulan proyektora qoçulur. interaktiv lövhalar divarlara quraçdirila va istanilan çaraitda istifada oluna bilar. 2000-ci ilin sonlarinda Agilli lövha meydana çixdi. O, quru silinan lövhaya banzayir ki, onun üzarinda qeyd etmak ^ün qalamdan istifada edilmir. Onun tasviri lövhaya qoyan proyektoru var.
Texnologiya takbaçina sinifda tadris va öyranmani dayiça bilmaz, aksina müallimin vasitaçiliyini talab edir. Müallimin rolu çagirdlarin Elektron lövhalarda qarçiliqli alaqasini sapalaya bilacak birbaça müdaxila ila mahdudlaçmir, daha çox müvafiq talim tapçiriqlarini yerina yetirmak üçün onun pedaqoji biliklarindan istifada etmakla innovativ üsullarin içlanib hazirlanmasi ila mahdudlaçir. Buna göra da, taaccüblü deyil ki, bazi tadqiqatçilar IWBT kimi innovativ texnologiyalarin mövcud cari kurikulum va tadris tacrübalari ila raqabat aparmaq üçün deyil, aksina, müallimlarin yeni biliklari kaf etmak qabiliyyatina meydan oxumaq ^ün pozucu bir yenilik kimi taqdim edilmalidir.
informasiya Texnologiyalari Fakültasi bütün sinif otaqlarinda, konfrans/mü§avira otaginda, auditoriyalarda va laboratoriyalarda elektron lövhalarin varligini qabul etmiçdir. Qabul edilmiç elektron lövha növü/modeli otagin ölçüsündan asili idi. informasiya Texnologiyalari Fakültasi bütün mühazirani istaya göra qeyd etmak ^ün har sinifda elektron lövha ila alaqali kameralar quraçdirdi ^ma/söndürma). Kameralar sinifda daniçanlari qeyd etmaya diqqat yetirmak ^ün audio açkarlama xüsusiyyatina malikdir.
Biliyin bir nasildan digarina ötürülmasi olan talim va öyranma baçar sivilizasiyasinin an qadim dövrlarindan mövcud olmuçdur. ibtidai camiyyatlarda tadris çifahi anana va yaddaçin saxlanmasi ila baç verirdi. Tadris alatinin yaradilmasinda ilk ilkin addim yazinin meydana çixmasi idi. Belalikla, ssenarinin va yazinin inkiçafi ilk "tadris vasitasi" hesab oluna bilar. 9n erkan yazi yer sathi va ya qum kimi yumçaq sathlarda va avvalca avadanliq, barmaqlar va sonra çubuqlar üzarinda ola bilar. 9n qadim yazilar daç lövhalara hakk olunmuç yazilar kimi qorunub saxlanilir. ironik ahamiyyat kasb edir ki, bu gün baçqa bir növ plançet tadris/talimda istifada olunan an son texnologiyalardan biridir.
informasiya va Kommunikasiya Texnologiyalari (iKT) avvallar görünmami§ malumatlarin qarçiliqli alaqasi va manipulyasiyasi ^ün yeni üsullar gatirir. Onlar hamçinin asanliqla yenidan konfiqurasiya edila bilar, yani infrastruktur mövcud olduqdan sonra (kompüter laboratoriyasi, internet baglantisi, tadris noutbuku va s.) yeni proqram taminatini sinaqdan keçirmak va onlarin na etdiyini va neca istifada edildiyini dayiçmak xeyli ucuz baça galir. . Bu innovasiya potensiali hayatin bir çox aspektlarinin raqamsallaçmasina takan verdi va tahsil hamiça texnologiyalardan istifada etsa
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
da, iKT ona hipermedianin inqilabini, uzaqdan movcudlugu, artirilmi§ realligi gatirir. Kitablar, daftarlar, yazi lovhalari va hatta maktab va ya universitet binasinin arxitekturasi indi dunyada har kasla payla§ila bilan mazmunun 9oxsayli uslublarini yaratmaga imkan veran texnologiya ila tamamlanir.
Tahsilin raqamsalla§masi iraliladikca malumatli se9im etmak u9un lazim olan texniki biliklar artir. ideal olaraq, muallimlar, idara9ilar, siyasat9ilar va hatta talabalar va onlarin ailalari nainki an uygun olani se9mak, ham da ozlarini har hansi zarardan qorumaq u9un texnologiyani (va onun qaydalari va tasirlarini) tam ba§a du§a bilmalidirlar. bu istifadadan galir. Bu, tartibat9ilarin i§larinin camiyyata gostaracayi istifada va tasir barada tam §uurlu olmasi lazim oldugunu soylamaya barabardir. Demali, burada bilik bo§lugu var. Texnologiyanin ozunun dark edilmasi ila onun istifadasi va tasirlari arasinda bo§luq movcuddur ki, bu da takca ananavi tamir va texniki xidmat manasinda texniki dastayi talab etmir, ham da texnologiyalarla ifada olunan yeni tahsil tacrubalarinin tadqiqi, inki§afi va ta§viqi u9un dastak talab edir.
9D9BiYYAT:
1. Bell, T., Tymann, P., Yehudai, A. (2018). The Big Ideas in Computer Science for K-12 Curricula. European Association of Theoretical Computing Science, 124, 2-12.
2. Nepal J Epidemiol. "Evolution of technology in teaching: Blackboard and beyond in Medical Education",USA-16 October.
3. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1320406.pdf
4. Yixin Zhang, "Investigating K-12 teachers' use of electronic board in the classroom in the Central South of United States 2019.
5. CECE (2017). Informatics Education in Europe: Are we all in the Same Boat? Report by the Committee on Europe Computing Education (CECE), ACM, https://www.informatics-europe.org/news/382- informatics-education-in-europe-are-we-on-the-same-boat.html.
6. Bussi, M., Bartolini, G. (1996). History in the Mathematics Classroom. In: H.-N. Jahnke. History of Mathematics and Education: Ideas and Experiences, Verlag Vandenhoeck & Ruprecht, Gottingen, 39-66.
7. Caspersen M.E., Gal-Ezer, J., McGettrick, A., Nardelli, E. (2019). Informatics as a fundamental discipline for the 21st century. Communications of the ACM, 62(4), 58-63.
8. Bruckheimer, M., Arcavi, A. (2000). Mathematics and its History: An Educational Partnership. In: V. Katz (Ed). Using History To Teach Mathematics, Mathematical Association of America, Washington DC, 135-145.
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
