Научная статья на тему 'ИНФИЛЬТРАТИВ-МАДДАЛОВЧИ ТРИХОФИТИЯ ВА УНИНГ ЗАМОНАВИЙ ДАВОЛАШ АСОСЛАРИ'

ИНФИЛЬТРАТИВ-МАДДАЛОВЧИ ТРИХОФИТИЯ ВА УНИНГ ЗАМОНАВИЙ ДАВОЛАШ АСОСЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
163
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТРИХОФИТИЯ / ИНФИЛЬТРАЦИЯ / ЗАМБУРУғ / МИЦЕЛИЙ / ТАШХИС

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Ёқубова М.А.

Ушбу мақолада 18 та бемор РИДВ ва КИАТМ Андижон ҳудудий филиалига текширувга келган. Уларнинг 6 ёшдан 42 ёшгача бўлиб, 11 таси эркаклар ва 7 таси аёлларни ташкил этган бўлиб, 3-тери бўлимида стационар шароитида инфильтратив-маддаловчи трихофития билан даволанишди. Улардан 10 тасини жароҳати силлиқ тери ва қов сохасида, қолган 8 та беморни жароҳат жойи бош соҳасининг сочли қисмида жойлашган. Беморларнинг барчасида бактериологик текширувлар ўтказилганида: олинган материалдан замбуруғ мицелийлари топилган. Лаборатория текширув натижалари ташхисни тўғри қуйишга асос бўлган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Ёқубова М.А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INFILTRATIVE-PROMOTING TRICHOPHYTOSIS AND THE BASIS OF ITS MODERN TREATMENT

In this article, 18 patients came to the regional branch of RIDV and KIATM Andijan for examination. Their age ranged from 6 to 42 years, 11 of them were men and 7 were women. In 10 of them, the wound was on the smooth skin and scalp, and in the remaining 8 patients, the wound was on the hairy part of the head. When bacteriological examinations were carried out in all patients: fungal mycelia were found in the obtained material. The results of the laboratory examination were the basis for making a correct diagnosis.

Текст научной работы на тему «ИНФИЛЬТРАТИВ-МАДДАЛОВЧИ ТРИХОФИТИЯ ВА УНИНГ ЗАМОНАВИЙ ДАВОЛАШ АСОСЛАРИ»

УДК 615.282

Ёкубова М.А. дерматовенерология кафедраси Андижон давлат тиббиёт институти

ИНФИЛЬТРАТИВ-МАДДАЛОВЧИ ТРИХОФИТИЯ ВА УНИНГ ЗАМОНАВИЙ ДАВОЛАШ АСОСЛАРИ

Ушбу мацолада 18 та бемор РИДВ ва КИАТМ Андижон уудудий филиалига текширувга келган. Уларнинг 6 ёшдан 42 ёшгача булиб, 11 таси эркаклар ва 7 таси аёлларни ташкил этган булиб, 3-тери булимида стационар шароитида инфильтратив-маддаловчи трихофития билан даволанишди. Улардан 10 тасини жароуати силлиц тери ва цов сохасида, цолган 8 та беморни жароуат жойи бош соуасининг сочли цисмида жойлашган. Беморларнинг барчасида бактериологик текширувлар утказилганида: олинган материалдан замбуруз мицелийлари топилган. Лаборатория текширув натижалари ташхисни тугри цуйишга асос булган.

Калит сузлар: трихофития, инфильтрация, замбуруг, мицелий, ташхис.

Yokubova M.A.

Department of Dermatovenereology Andijan state medical institute

INFILTRATIVE-PROMOTING TRICHOPHYTOSIS AND THE BASIS

OF ITS MODERN TREATMENT

In this article, 18 patients came to the regional branch of RIDV and KIATM Andijan for examination. Their age ranged from 6 to 42 years, 11 of them were men and 7 were women. In 10 of them, the wound was on the smooth skin and scalp, and in the remaining 8 patients, the wound was on the hairy part of the head. When bacteriological examinations were carried out in all patients: fungal mycelia were found in the obtained material. The results of the laboratory examination were the basis for making a correct diagnosis.

Key words: trichophytia, infiltration, fungus, mycelium, diagnosis.

ЗамбуруFлар табиатдан кенг таркалган булиб, улар хдвода, тупрокда, ут ва сув хдвзаси атрофида нофаол хдёт кечиради. Аммо бошка шароитларга масалан: инсон ёки хдйвон терисига тушганда касаллик келтириб чикариши мумкин. Х,озирда замбуруFларнинг 500 дан ортик тури маълум булиб, улардан 100 га якин тури одам ва хдйвонлар учун патоген ва шартли патоген хдсобланади, яъни касаллик чакириши мумкин [1,3,4,5].

Паразит замбуруFлар келтириб чикарган тери касалликларини дерматомикозлар деб аталади. Терининг замбуругли касалликлари юкумли булиб, тез таркалади ва айникса улар болалар орасида тез -тез учрайди. Касаллик бемордан ёки касал хайвондан одамга юкади. Касалликнинг куйидаги турлари таснифланади: 1) Кератомикозлар (кепакли ёки хар хил рангдаги темиратки, тугунли трихоспория, култик ости трихомикози); 2) Дерматомикозлар (эпидермофития, рубромикоз, трихофития, микроспория ва фавус) - энг катта эпидемиологик ахамиятга эга булган кисми, терининг замбуругли жарохатланиши, энг кузга куринган гурухи; 3) Кандидозлар (тери, шиллик каватлари ва ички аъзоларнинг касалликлари); 4) Чукур (системали) микозлар, лекин кам учрайдиган замбуруг касалликлари группаси (хромомикоз, актиномикоз, споротрихоз, бластомикоз ва бошкалар) [7, 8].

Инфильтратив-йирингли ёки зоофил трихофития. Зооантропофил замбуруFлари билан чакириладиган бу шаклини чукур йирингли тугунлар пайдо булиш билан характерлангани учун чукур трихофития / Gr.protunola. деб аталади. Хрзирги пайтда аникланишича зооантпопофил замбуруFлари одамда яллотланиш ходисалари ва хар хил даражада буладиган клиник куриниш чакира олар экан [2, 6].

Клиникаси ва кечиши. Инфильтратив - йирингли трихофитиянинг бир нечта клиник шакллари фарк килинади. Бошнинг сочли кисми инфильтратив йирингли трихофитияси. Характерли кечганда куп микдорида йирингли, ширали пустлоклар билан копланган анчагина калин кизарган, аник чегаралари, онда-сонда учрайдиган йирик жарохатланган жойлар, пайдо булади. Шу пустлоклари олиб ташлагандан сунг йирингнинг хар бир фолликулдан чикаётганини куриш мумкин булсада биринчи каралганда беморда битта катта ва чукур абсцесс борга ухшайди. Шу сабабли касалликнинг бошка номи бор - "фолликуляр абсцесс". Х,ар фолликулдан алохида чикаётган йиринг асалари инидан чикаётган асални жуда эслатади. Бунда касалликнинг учинчи тез-тез учраб турадиган номи -Kerion Celci (Цельзийнинг асалари инлари) кузатилади. Сокол ва муйлов инфильтратив йирингли трихофитиясида (Sycosis parasitaria) бощдагидек йирик булмаган, бошка клиник куринишлари бошнинг сочли кисмидаги жарохатига ухшаш жарохатлар пайдо булади. Чукур шаклда утадиган зоофил трихофитияда каттиклашган жой пальпация килинганда аллаканча OFрик сезилади. Тез-тез умумий ходисалар (маза кочиш, хароратнинг кутарилиши, бош OFриFи) регионар лимфа безларининг шишиши ва OFриши мумкин булади. Касаллик даволанилмаса бир неча ойдан сунг узидан кейин чандиклар ёки купрок чандикли атрофия колдиради.

Силлик тери инфильтратив-йирингли трихофитиясида кизарган, атрофда ^f тери билан аник чегараланган, юмалок, калин, кепакли ёки пластинкали тангачали бляшкалар пайдо булади: унинг сатхида жуда куп микдорда фолликуляр пустулалар ва йирингли пустлокчалар булади.

Атрофга кенгайиб, калинлашган бляшка катта размер (диаметри 5 см ва ундан катта) ларга айланган булиб, гиперпигментация, гохо чандикли атрофия колдириб бир неча хафтадан кейин уз-узидан яхши булиб кетади.

Текширув ва кузатувларимиз натижасида биз куйидаги холатни баён киламиз: 18 та бемор РИДВ ва КИАТМ Андижон худудий филиалига текширувга келган. Уларнинг 6 ёшдан 42 ёшгача булиб, 11 таси эркаклар ва 7 таси аёлларни ташкил этган булиб, 3-тери булимида стационар шароитида инфильтратив-маддаловчи трихофития билан даволанишди. Улардан 10 тасини жарохати силлик тери ва ков сохасида, колган 8 та беморни жарохат жойи бош сохасининг сочли кисмида жойлашган. Беморларнинг барчасида бактериологик текширувлар утказилганида: олинган материалдан замбуруF мицелийлари топилган. Лаборатория текширув натижалари ташхисни туFри куйишга асос булган.Даволаш усуллари норматив асосларига асосланиб берилди:«Терфалин» таблеткаси 250 мгдан 2 махал суткасига ичиш учун 7кун, диазолин таблеткаси 0,1дан 1 махал суткасига ичиш учун буюрилди. Силлик терининг факат узи жарохатлаганда факат махаллий даволаш билан касалликни бутунлай даволаш мумкин: эрталаб йоднинг 2-5% спиртли эритмаси, кечкурун эса 10% олтингугурт ва 3% салицил кислотали малхам ёки 10-15% олтингугурт-корамой малхами ишлатилди. Бундай даволашни 2-3 хафта давомида олиб борилди. Шундай сунг 3-4 хафта давомида 2% йоднинг спиртли эритмасини суртиш буюрилди.

Ташки муолажа учун 10% ли ихтиол мазь+ 33% олтингугурт мазлар куйилади.Натижа: даволаш давомида беморларимизда куйидаги холатлар кузатилди: маддаланган-инфильтратив трихофития юкорида курсатилган турларида жарохат учоFида силлик терида тезрок кизаришлар камайиши, элементларни сурилиши кузатилди. Бошнинг сочи кисмиди жарохат учоFи жойлашган беморларимизда эса 7- кундан бошлаб маддалар ва инфильтратлар сурила бошлади, тангачалар эса 10 -кунга борганда йукола бошлади, 14 - кунга келганда эса беморларни умумий ахволи коникарли булди, тошмалар урнида тук кизFич рангли гиперпигментацияли доF колди. 16 -кунга келиб беморлардан кайта лаборатор текширувга материал олинди ва натижаси: замбуруF мицелийлари топилмади, яна 5 кун давомида терфалин таблеткаси ичиш учун буюрилди ва 2 маротаба кайта бактериологик текширув утказилди. Микологик натижа манфий чикишига эришилди.

Даволаш тамом булганидан сунг жарохатланган жойлардан олинган сочларни 3 марта кайтариб микроскопик текшириш утказилади. Текшириш хар 7-10 кунда олиб борилади. Кейинчалик 2 ва 3 ойларда микологик текшириш утказилинади. Болалар коллективига катнаш 3 марта манфий натижа берган анализдан сунг калпокчада юриш шарти билан ва уйда якунловчи дезинфекция килингандан сунг рухсат этилади. Даволашдан сунг (контрол микросковик текширишлар бошланилганидан) 3 ой

мобайнида кузатув беморни бутунлай тузалган деб айтишга асос бера олади.

Бошнинг сочли кисмида инфильтратив-йирингли формаси булганида бош^а асослар буйича даволанилади. Уткир кечганда (чукур шаклида) аввал хуллаб-курийдиган бойлагичлар куйилади (ихтиолнинг 10% эритмаси, борат кислотасининг 2% эритмаси, этакридин лактатнинг 0,1% эритмаси, фурацилиннинг 1:5000 эритмаси, Ag. Cronlurdi) ва киприк пинцети билан сочларни кулда юлиб ташланади. Уткир ходисалар тинчиганидан кейин 10-15% олтингугурт малхдми ёки Вилькинсон малхдми буюрилади. Зооантропофилли трихофитиянинг инфильтратив ва юзаки куринишларида бир йула (хулланиб-курийдиган бойлагични аввал хулламай туриб малхамлар билан даволашни бошланади. Бу холларда аввал процессни кузFаб олиб кейин йод ва малхамларнинг даволаш фойдасини орттиришга эга булиш мумкин. Зооантропофилли трихофития жарохат жойларидаги процессни кузгаш учун уларга 24 - 48 - 72 соат ёпишкок пластирни "черепица" ухшаб ёпиштириб куйиш ёки булинган рентген эпиляцияни буюриб ва уни касаллик кузгаганда тухтатиб (бу холда йиринг сочдаги замбуругларни эритади, бундан ташкари, йирингли гилофга билан уралган сочни осонгина кул билан эпиляция килиб олиб ташлаш мумкин) куйилади. Хулоса: Шундай килиб, касалликни уз вактида аникланиши эрта ташхис куйишга ва туFри, самарали даволашга сабаб булади, натижада микотик препаратларни айни вактида берилиши эса замбуруF касалликларини тезрок тузалишига олиб келди. Шунингдек инфильтратив-маддаловчи трихофития ва унинг асоратларини олдини олишга эришилди.

Маколани ёзишдан хулоса шуки, касалликни даволашдан кура уни олдини олган маъкулдир, шу сабабли касалликни олдини олиш чора -тадбирлари (профилактикаси) куйидагича: касаллиги аникланган бемор бошкалордан ажратиб куйилади, унинг уст кийимлари, чойшаб-курпалари зарарсизлантирилади. Сочик, ички кийим ва ёстик жилдлари олдин кайнатилиб, сунг ювилади. Бемор турган уйнинг поли, эшиклар дастлаб 5% ли хлорамин ёки лизол эритмаси билан, сунг кайнок сув билан ювилиши керак. Трихофития тузалган болада 3 хафтагача касаллик белгилари топилмай ва микологик текшириш натижалари 3 мартагача манфий булгандагина боFча, мактабларга катнашишга рухсат берилади. Шунингдек мусассасадагиларнинг барча ходимлари мунтазам равишда тиббий курикдан режали равишда утказилиб турилиши лозим. Бемор оила аъзолари, хамда унинг атрофидаги барча болалар текширувдан утказилади. Чукур инфильтратив-маддаловчи трихофития аникланса касаллик манбаи булган жойдаги хайвонларни хам текширувдан утказилади.

Адабиётлар:

1. Арифов С.С."Тери ва таносил касалликлари". Укув кулланма. Т.2010.

2. Дерматология. Фицпатрик Т., Джонсон Р., Вульф Н. и соавт. // М. McGraw-Hill-Практика. - 1999; - с. 1044.

3. Козарез Е.С. Кожно-венерические заболевания. Учебное пособие. Москва 2005.

4. Потекаев. Н. Н. К клинике и терапии микроспории / Н. Н. Потекаев // Вестн. дерматол. и венерол. - 2000. - №5. - С.69-72.

5. Родионов. А. Н. Грибковые заболевания кожи: руководство для врачей / А Н. Родионов. - 2-е изд. - СПб: Издательство «Питер». 2000. - 288 с.

6. Скрипкин Ю.К. Кожные и венерические болезни. Руководство для врачей. Москва. 1999 г.

7. Шеклаков. Н. Д. Некоторые экологические особенности Microsporum canis и заболеваемость зооантропонозной микроспорией / Н. Д. Шеклаков. С. Г. Андриасян // Вестн дерматол. и венерол. - 1979. - №2. - С. 18-23.

8. Itraconazole in the treatment of tinea capitis caused by Microsporum canis: experience in a large cohort / G. Ginter-Hanselmayer [et al.] // Pediatr. Dermatol. -2005. - Vol. 22. N4. - P. 372.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.