Научная статья на тему 'Improvement of the regulatory mechanism of taxation profit organizations'

Improvement of the regulatory mechanism of taxation profit organizations Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
52
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАЛОГООБЛОЖЕНИЕ / НАЛОГОВАЯ ПОЛИТИКА / НАЛОГОВЫЕ ЛЬГОТЫ / НАЛОГОВЫЙ МЕХАНИЗМ / НАЛОГОВОЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО / ЭФФЕКТИВНОСТЬ / РЕГУЛИРУЮЩИЙ МЕХАНИЗМ НАЛОГА НА ПРИБЫЛЬ / TAXATION / TAX POLICY / TAX BENEFITS / TAX MECHANISM / TAX LEGISLATION / EFFICIENCY / REGULATORY MECHANISM OF INCOME TAX / АНДОЗБАНДИ / СИЁСАТИ АНДОЗ / ИМТИЁЗИ АНДОЗ / МЕХАНИЗМИ АНДОЗ / ЦОНУНГУЗОРИИ АНДОЗ / САМАРАБАХШИ / МЕХАНИЗМИ ТАНЗИМИ АНДОЗ АЗ ФОИДА

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Салимова Муҳайё Музафаровна

Дар мацола самтҳои асосии такмили механизми танзими андозбандии фоидаи ташкилотҳо марбутан ба мавриди амал царор гирифтани боби 17 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоцикистон барраси шудааст. Дар асоси таҳлили мувофицати тагйироти андоз аз фоида ба вазифаҳои ислоҳоти андоз ва ҳадафҳои сиёсати ицтисодии давлат дар марҳилаи муосир цанбаҳои муаммоии цонунгузории андоз циҳати бартараф сохтани норасоиҳо ва ихтилофот дар андозбандии фоидаи ташкилотҳо тавсиф шудааст. Тацрибаи мамлакатҳои мутарацци оид ба рушди механзми танзими андозбандии цоидаи субъектҳои хоцагидор мавриди омӯзиш царор гирифтааст. Дар асоси омӯзиши додаҳо ва цамъбасти ацидаҳои назарияви хулосаю пешниҳодоти мутобиц ба шароитҳои ицтисодиёти миллии Тоцикистон пешкаш гардидаанд, ки ба таҳияи механизми татбици унсурҳои танзимкунандаи андозбандии фоида алоцаманданд. Сиёсати давлатии такмили механизми андозбандии фоидаи ташкилотҳо барои ташаккули муҳити мусоиди рацобати асоснок карда шудааст.Рассмотрены основные направления совершенствования регулирующего механизма налогообложения прибыли организаций в связи с вступлением в силу главы 17 Налогового кодекса Республики Таджикистан. На основе анализа соответствия изменений налога на прибыль задачам налоговой реформы и целям экономической политики государства на современном этапе описаны проблемные аспекты налогового законодательства с точки зрения устранения недостатков и противоречий в налогообложении прибыли организаций. Изучен опыт развитых стран по развитию регулирующего механизма налогообложения прибыли хозяйствующих субъектов. На основе исследования фактических данных и обобщения теоретических взглядов излагаются выводы и предложения, адекватные условиям национальной экономики Таджикистана, связанные с разработкой механизма, позволяющего применять регулирующие элементы налога с прибыли. Обоснована государственная политика совершенствования регулирующего механизма налогообложения прибыли организаций в формировании благоприятной конкурентной среды.The article dwells on the main directions towards improvement of a regulatory mechanism for taxation imposed on profits of organizations in connection with the entry into force of Chapter 17 of the Tax Code of Tajikistan Republic. Proceeding from an analysis beset with conformity of changes in income tax to the objectives of tax reform and the goals of the state economic policy, at the present stage, problematic aspects beset with tax legislation are described from the point of view of eliminating the shortcomings and contradictions in taxation of profit of organizations. The experience of developed countries on the development of regulatory mechanism for taxation of profit of business entities is studied. Designing on the premise of factual data and generalization of theoretical views, the author expounds inferences and suggestions adequate to Tajikistan national economy which is connected with the mechanism whose elaboration may afford to apply regulating elements of the imposition from profit. The state policy of improvement of the regulatory mechanism for taxation of profits of organizations in the formation of a favorable competitive environment is well-grounded in the article.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Improvement of the regulatory mechanism of taxation profit organizations»

УДК 36.1/5 ББК 65.261.411.1

ТАКМИЛИ МЕХАНИЗМИ ТАНЗИМКУНАНДАИ АНДОЗБАНДИИ ФОИДАИ ТАШКИЛОТУО

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ РЕГУЛИРУЮЩЕГО МЕХАНИЗМА НАЛОГООБЛОЖЕНИЯ ПРИБЫЛИ ОРГАНИЗАЦИЙ

Салимова Му^айё Музафаровна,

н.и.и., дотсент, мудири кафедраи андоз ва андозбандии ДД^БСТ (Тоцикистон, Хуцанд)

Салимова Мухайё Музафаровна,

к.э.н., доцент кафедры налогов и налогообложения ТГУПБП (Таджикистан, Худжанд)

IMPROVEMENT OF THE REGULATORY MECHANISM OF TAXATION PROFIT ORGANIZATIONS

Salimova Mukhayo Muzafarovna, candidate of the sciences of economics, Associate Professor of the department of tax and taxation under TSULBP (Tajikistan, Khujand) E-MAIL: smuhoye-79@mail.ru

Калидвожа^о: андозбанди, сиёсати андоз, имтиёзи андоз, механизмы андоз, цонунгузории андоз, самарабахши, механизми танзими андоз аз фоида

Дар мацола самтуои асосии такмили механизми танзими андозбандии фоидаи ташкилотуо марбутан ба мавриди амал царор гирифтани боби 17 Кодекси андози Чумуурии Тоцикистон барраси шудааст. Дар асоси таулили мувофицати тагйироти андоз аз фоида ба вазифауои ислоуоти андоз ва уадафуои сиёсати ицтисодии давлат дар маруилаи муосир цанбауои муаммоии цонунгузории андоз циуати бартараф сохтани норасоиуо ва ихтилофот дар андозбандии фоидаи ташкилотуо тавсиф шудааст. Тацрибаи мамлакатуои мутарацци оид ба рушди механзми танзими андозбандии цоидаи субъектуои хоцагидор мавриди омузиш царор гирифтааст. Дар асоси омузиши додауо ва цамъбасти ацидауои назарияви хулосаю пешниуодоти мутобиц ба шароитуои ицтисодиёти миллии Тоцикистон пешкаш гардидаанд, ки ба тауияи механизми татбици унсуруои танзимкунандаи андозбандии фоида алоцаманданд. Сиёсати давлатии такмили механизми андозбандии фоидаи ташкилотуо барои ташаккули мууити мусоиди рацобати асоснок карда шудааст.

Ключевые слова: налогообложение, налоговая политика, налоговые льготы, налоговый механизм, налоговое законодательство, эффективность, регулирующий механизм налога на прибыль

Рассмотрены основные направления совершенствования регулирующего механизма налогообложения прибыли организаций в связи с вступлением в силу главы 17 Налогового кодекса Республики Таджикистан. На основе анализа соответствия изменений налога на прибыль задачам налоговой реформы и целям экономической политики государства на современном этапе описаны проблемные аспекты налогового законодательства с точки зрения устранения недостатков и противоречий в налогообложении прибыли органи-

заций. Изучен опыт развитых стран по развитию регулирующего механизма налогообложения прибыли хозяйствующих субъектов. На основе исследования фактических данных и обобщения теоретических взглядов излагаются выводы и предложения, адекватные условиям национальной экономики Таджикистана, связанные с разработкой механизма, позволяющего применять регулирующие элементы налога с прибыли. Обоснована государственная политика совершенствования регулирующего механизма налогообложения прибыли организаций в формировании благоприятной конкурентной среды.

Keywords: taxation, tax policy, tax benefits, tax mechanism, tax legislation, efficiency, regulatory mechanism of income tax.

The article dwells on the main directions towards improvement of a regulatory mechanism for taxation imposed on profits of organizations in connection with the entry into force of Chapter 17 of the Tax Code of Tajikistan Republic. Proceeding from an analysis beset with conformity of changes in income tax to the objectives of tax reform and the goals of the state economic policy, at the present stage, problematic aspects beset with tax legislation are described from the point of view of eliminating the shortcomings and contradictions in taxation of profit of organizations. The experience of developed countries on the development of regulatory mechanism for taxation of profit of business entities is studied. Designing on the premise of factual data and generalization of theoretical views, the author expounds inferences and suggestions adequate to Tajikistan national economy which is connected with the mechanism whose elaboration may afford to apply regulating elements of the imposition from profit. The state policy of improvement of the regulatory mechanism for taxation of profits of organizations in the formation of a favorable competitive environment is well-grounded in the article.

Дар мархилаи муосири рушди иктисодй бехдошти вазъи молиявии субъектной хочагидор ахамияти беш аз пеш касб менамояд, зеро самарабахшии фаъолияти ташкилотхо, рушди устувор ва ракобатпазирии онхо дар шароитхои тагйирёбандаву номуайяни бозорй махз тавассути натичахои нихоии фаъолият арзёбй мегарданд. Дар амалияи хочагидорй фоида кисми даромади ташкилотхо, максади нихой ва кувваи пешбарандаи фаъолияти сохибкорй буда, дар ин замина истифодабарии фоида ба сифати объекти андозбандй асоснок мебошад.

Андоз аз фоида, хамчун андозе, ки фоидаи дар ихтиёри корхонахо бокимондаро кохиш медихад, яке аз воситахои мураккаби танзими фаъолияти корхонахо махсуб мегардад (3, с.131). Бинобар ин, тахкики афкори мухталиф оид ба накши имтиёзхо, меъёрхои андози фоида хамчун унсури асосии танзими фаъолияти ташкилотхо дар самти арзёбии минбаъдаи дурнамои андоз дар низоми миллии андозбандй ахамияти мухим дорад.

Дар баробари ин, муаммои механизми хавасмандгардонии андозии фаъолияти ташкилотхо, аз чумла дар кисмати андозбандии фоида бо кабул ва мавриди амал карор гирифтани боби 17 Кодекси андози Чумхурии Точикистон ва мукаррар кар-дани меъёрхои тафриканоки андоз вобаста ба намудхои фаъолият аз байн нараф-тааст. Пурра амалй гардидани хамаи вазифахои андоз аз фоида дар самти ташаккули низоми самараноки бозтаксими захирахои молиявй накши муассир дошта, боиси рушди истехсолот ва воридоти андозй мегардад. Бинобар ин, чустучуи роххои рафъи ихтилофхое, ки дар низоми андозбандии фоидаи субъектхои хочагидор ба миён меоянд, дар шароити муосир масъалаи мубрами сохаи андозбандй ба хисоб меравад.

Андоз аз фоида аз лихози конунгузорй яке аз андозхои мушкилтарин ва бахснок буда, амсилаи муосири он, аз нигохи мо, зери таъсири омилхои гуногун, аз чумла омилхои таърихй дар заминаи тахдввулоти андозбандии мустаким дар мамлакат ташаккул ёфтааст. Тахкики назариявии рушди андозбандии фоида дар Ч,умхурии Точикистон ошкор намудани чихатхои мусбат ва манфии амали андозро дар чанбаи таърихй пешбинй менамояд, ки натичахои онро дар такмили низоми муосири андозбандии фоида истифода бурдан мумкин аст.

Дар шароити иктисоди бозорй фоида кувваи асосии пешбаранда ва мухаррики рушди сохибкорй мебошад. Шархи фоида хамчун категорияи иктисодй аз лихози якчанд мавкеъ ба максад мувофик мебошад: якум, дар шароити иктисоди бозорй фоида самаранокии фаъолияти корхонаро дар мачмуъ ифода менамояд [4,26]; дуюм, фоида танзимгари кавии иктисодиёт махсуб мешавад (махз кушиши зиёд кардани фоида асоси навоварихо дар фаъолияти ташкилотхо ва хдмгироии илм ва инноватсия мегардад; хамчун кувваи мухаррики иктисодиёт фоида манфиатхои давлат, сохибмул-кон ва кормандонро конеъ месозад); сеюм, фоида объекти андозбандии андоз аз фоида мебошад (9, 34).

Андозбандии фоида ба рафтори сармоягузории сохибкорон таъсири чиддй расо-нида, хамзамон, андоз аз фоида воситаи гановати бучет мебошад ва вазифаи фишан-ги асосии танзими рушди сохахои асосии иктисодиётро ичро менамояд. Имконияти истифодаи хар ду вазифаи андоз (фискалй ва танзимй) аз механизми конунан мукар-раргардидаи андозбандии фоида вобаста аст. Аз як тараф, андоз аз фоида унсури мухим дар сохтори умумии харочоти ташкилот буда, хар як тагйирот дар конунгузорй дар кисмати андозбандии фоида дар фаъолияти субъектхои хочагидор мохиятан накши муассир мебозад. Андоз аз фоида махз чунин андозест, ки бо ёрии он давлат метавонад ба фаъолияти иктисодии ташкилотхо таъсир расонад. Аз тарафи дигар, андози фоида манбаи даромади бучетй буда, имконияти маблаггузории таъмини вазифахои асосии давлатро фарохам меорад. Вобаста ба ин, аз самаранокии маъмурикунонии он натичабахшии чорахои таъсири фискалии давлат ба фаъолияти иктисодй дар мамлакат вобастагй дорад. Дар шароити имруза вазифаи танзимии андоз аз фоида бахри таъмини сатхи зарури рушди иктисодй нокифоя мешавад.

Дар робита ба ин, бояд кайд кард, ки неруи хавасмандгардонии андози фоида калон буда, аксари иктисоддонхо чунин мехисобанд, ки таквият додани вазифаи танзимии он дар мархилаи нави рушди иктисодй бояд аз самтхои афзалиятноки сиёсати иктисодии давлат эътироф карда шавад. Натичахои арзёбии таъсири ислохоти андоз аз фоида ба сатхи воридоти он дар расми 1 оварда шудааст: Х,иссаи андоз аз фоида дар Чумхурии Точикистон, солхои 2009 - 2018

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Расми 1. Суръати афзоиши воридоти андоз аз фоида дар 10 соли охир

Х,иссаи андози фоида дар натичаи таъмини рушди истедсолот, ба истифода карор додани корхонадои нав оид ба истедсоли мол, ичрои кор ва хизматрасонй, зиёд шудани чойдои корй, инчунин такмили конунгузорй, содатар кардани маъмурикунонии андоз пайваста афзоиш ёфта, дар дад соли охир аз 5,2 фоизи соли 2009 то 15,8 фоиз дар соли 2018 расонида шуда, дачми воридот ба бучети давлатй нисбат ба соли 2010 10 бор зиёд гардидааст: диаграммаи 1.

Динамикаи воридоти андози фоида, солдои 2009- 2018

1800

1667,1

2009 2010 2011 2012 201^2014 2015 2016 2017 2018

1чро

Диаграммаи 1. Динамикаи воридоти андоз аз фоида, солуои 2009- 20181

Тадлил собит месозад, ки воридоти андоз аз фоида дар давоми солдои 2014-2018 тамоюли зиёдшавй дорад. Х,иссаи воридоти андоз аз фоида дар бучети давлатй дар солдои 2015-2018 аз дисоби тадричан паст гардидани меъёри андоз, афзоиши дачми истедсолот, ичрои кордо ва хизматрасонидо зиёд гардида, миёни дама дигар намуд-дои андоз сатди баланди воридоти андозиро таъмин кардааст (5).

Аз тадлили динамикаи воридоти андоз аз фоида аён аст, ки дар натичаи такмили низоми андозбандии фоидаи ташкилотдо дар асоси ислодоти конунгузории андоз, бедтар кардани раванди маъмурикунонии андоз, чорй гардидани тартиби электронии пешнидоди эъломияи андоз дар заминаи татбики барномадои компютерии СИА ва "Тавозуни электронй" воридоти дарсолаи андози фоида ба бучет тамоюли афзоиш дошта, дар дад соли охир (солдои 2009-2018) 12,7 маротиба зиёд шудааст.

Сарфи назар аз баъзе норасоидои механизми чории андозбандии фоида, андоз аз фоида дар дачми умумии даромади бучети давлатй мавкеи хосро ишгол менамояд ва яке аз андоздои ташаккулдидандаи бучет мадсуб мешавад. Динамикаи воридоти андоз гуводй медидад, ки тамоюли афзояндаи он дар дамбастагй бо нишондидан-дадои макроиктисодй ба вучуд омадааст; яке аз дадафдои асосии такмили механизми фискалии андози фоида ганй гардонидани бучет аз дисоби сатди зарурии воридоти андозй чидати далли масъаладои ичтимоиву иктисодй мебошад: (чадвали 1). Азбаски, бо вучуди механизми танзими андозбандии фоида бевосита ба рушди иктисодй ало-каманд будан дар сатди кофй амалй нагардида истодааст, дар мардалаи муосири рушди иктисодй муайян намудани таносуби окилонаи вазифадои фискалй ва танзимии андози фоида самти афзалиятноки низоми андозбандии фоида мадсуб мешавад.

1 Дар асоси маълумоти уисоботии Кумитаи андози Ч,умуурии Тоцикистон уисоб карда шудааст

Цадвали 1. Воридоти андоз аз фоида дар Цум^урии Тоцикистон

Нишондиx,aндa Солдо

2G12 2G13 2G14 2G15 2G16 2G17

ММД, млн.сомонй 36161,1 40524,5 45605,2 48401,6 54471,1 61093,6

Фоидаи корхонахо, млн.сомонй 587,4 -157,5 -271,4 -1736,3 -510,9 -161,7

Воридоти андози фоида, млн.сомонй 576,1 698,6 806,5 1009,4 1033,1 1504,8

Сатхи рушд, % 1,1 1,2 1,1 1,2 1,0 1,4

Сарчашма: дар асоси маълумоти Омори солонаи Цум^урии Тоцикистон та^ия шудааст

Андоз aз фоидa 6a paвaндx,ои тaнзими фaъолияти иктисодии тaшкилотx,о дap иктисодиёт тaвaссyти y^ypx^ aсосии он - меъёp, имтиёз, мaнбaи aндоз тaъсиp меpaсонaд, ки aз истифодaи пyppaи ин y^ypx^ сaтx,и pyшди иктисодй, чaззобияти сapмоягyзоpии кишвap вa aфзоиши ММД вобaстa мебошaд (3,128).

Дap paвaнди тax,кики мyaммоx,ои aндозбaндии фоидa мyaйян кapдa шуд, ки pyшди aндоз aз фоидaи тaшкилотx,о дap мapx,aлax,ои гуногун 6a шapоити хоси иктисодии тaтбики он вобaстa мебошaд.

Аз соли 1999 тapтиби дисоби aндоз aз фоидa тaгйиp ёфтa, меъёpи aндоз нисбaтaн пaст гapдидa, низоми имтиёздои aндоз дap чумкой тaкмил додa шyдaaст. Объекти aндозбaндй фоидaи умумй эътиpоф мегapдид, ки нaтичax,ои вокеии фaъолияти коpхонax,о 6a нaзap нaмегиpифт. Бо мaвpиди aмaл кapоp гиpифтaни боби 17 ^декси aндоз мехaнизми дисобкунии aндози фоидa тaгйиp ёфтaaст: мaнбaи aндоз мaxдyд, имтиёздо кaм кapдa шyдa, меъёpx,ои тaфpикaноки aндоз вобaстa бa тамуддои фaъолият мyкappap гapдидaaст. Аз чyмлa, дap тax,pиpи тави Kодекси aндоз, ки aз огози соли 2013 мaвpиди aмaл кapоp доpaд, то соли 2017 дaвpa бa дaвpa мyтaносибaн бa aндозaи 2 фоиз кaм гapдидaни меъёpи aндоз пешбинй гapдидaaст:

Цадвали 2. Тагйирёбии меъёри андоз аз фоида аз соли 1992 то шароити имруза

Давра Санади меъёрии хукукии меъёр ва тартиби хисоби андозро танзимкунанда Меъёри андоз, %

1992 - 1998 Конуни Ч,yмx,ypии Точикистон <^ap боpaи aндоз aз фоидa» aз с.1992, № 50 фоиз (55 фоиз бapои бонкдо)

1998 - 2004 ^декси aндози Ч,yмx,ypии Точикистон. Дyшaнбе, 1998. 35 фоиз

2004 - 2009 Kодекси aндози Ч,Т дap тaxpиpи нaв. Дyшaнбе, 2004. 30 фоиз

2009 - 2012 Конуни Ч,yмx,ypии Точикистон «^ap боpaи воpид нaмyдaни тaгйиpy иловax,о бa Kодекси aндози Ч,Т» тaфpикaнок 25 вa 15 фоиз

2012 - 2015 ^декси aндози Ч,yмxypии Точикистон дap тax,pиpи нaв тaфpикaнок 25 вa 15 фоиз

2015 - 2017 Kодекси aндози Ч,yмxypии Точикистон тaфpикaнок 24 вa 14 фоиз

2017 - то имpyз ^декси aндози Ч,yмx,ypии Точикистон (бо нaзapдошти тaгйиpy иловax,о бa сaнaи 01.01.2017) тaфpикaнок 23 вa 13 фоиз

Сарчашма: дар асоси талаботи Кодекси андоз ва дигар санадуои меъёрии ууцуци тартиб дода шудааст.

Андоз аз фоидаи корхонаву ташкилотхо таърихи тулонии рушд дошта, дар мархилахои мухталифи таърихй вобаста ба шароитхои мушаххаси иктисодии татбики он хусусиятхои муайян касб намудааст.

Тахлили мархилахои асосии рушди таърихии андоз аз фоида нишон медихад, ки ислохоти андоз тибки шароитхои хоси рушди иктисодиёт ва чустучуи хамешагии таносуби вазифахои фискалй ва танзимии андози фоида ба вукуъ пайвастааст, яъне тамоюли пастшавии меъёрхои андоз ба назар мерасад, ки ба максади паст намудани гаронии андоз ва конунй гардонидани иктисодиёти нихонй асоснок карда шудааст.

Тагйир ёфтани тартиби муайян намудани манбаи андозбандии фоида, татбики амалии боби 18 Кодекси андоз боиси афзоиши воридоти андози фоида ба бучет гардида, аз ин хисоб накши андоз аз фоида дар ташаккули даромади бучетй афзу-дааст. Новобаста аз тагйироти воридгардида ба конунгузорй дар самти таъмини самаранокии низоми андоз, ба андешаи мо, то хол мушкилихое чой доранд, ки омузиши онхо самтхои такмили механизми танзимии андозбандии фоидаро муайян менамоянд.

Тахлили низоми амалкунандаи андозбандии фоида собит месозад, ки дар кисмати андоз аз фоида масъалахои нав ба миён омадаанд, ки чустучуи роххои халли онхоро дар сатхи конунгузорй такозо менамоянд. Такмили конунгузорй оид ба андози фоида барои давлат ва андозсупорандагон ахамияти барчаста дорад. Зеро фоида меъёри асосии муваффакияти корхона, нишондихандаи хоси самарабахшии фаъолияти он мебошад. Андоз аз фоида, дар навбати худ, чанбаи манфии равонй дорад, зеро он вокеан фоидаи гирифташудаест, ки ба манфиати давлат ситонида мешавад. Дар ташаккули назарияи андозбандии фоида ва даромад интихоби объекти андозбандй ахамияти махсус дорад. Ба акидаи мо, фоида объекти оптималии андозбандии натичахои фаъолияти субъекти хочагидор мебошад. Еайр аз он, асоснокии интихоби фоидаро ба сифати объекти андозбандии корхона тачрибаи бисёрсолаи кишвархои гуногун собит месозад.

Дар раванди ошкор намудани таъсири танзимии андози фоида ба иктисодиёт, усулхои хавасмандгардонии ташкилотхо тавассути низоми имтиёзхо ва тарххои андозй, инчунин бо ёрии истифодаи меъёрхои тафриканок ба таври амик баррасй карда шудааст: (Расми 2).

Тибки тагйироти воридгардида дар асоси Конуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи ворид намудани тагйиру иловахо ба Кодекси андози Чумхурии Точикистон" аз 18.03.2015, №1188 ба Кодекси андоз ба максадхои андозбандии фоида талаботи моддаи 17 конунгузории андоз тагйир дода шуд. Дар асоси он, агар дар мухлати шаш мохи таквимй пас аз соли хисоботй доир ба истифодаи фоидаи баъди андозбандй бокимонда карори дахлдор кабул нашуда бошад, новобаста ба истифодаи минбаъдаи он ба максадхои андозбандй фоидаи мазкур байни сахмдорон таксимшуда хисобида мешавад" илова карда шуд (2).

Яъне ба максади назорати даромади муассисони ташкилот нисбат ба истифодаи фоидаи софи пас аз андозбандй бокимонда ва таъмини истифодаи максадноки он пешбинй шудааст, ки дар холати бо карори мачлиси умумии сахмдорон дар мухлати шаш мохи таквимй муайян накардани самтхои истифодаи фоидаи соф барои максадхои андозбандй, хамчун суди сахмияи миёни сахмдорон таксимшуда хисобида шуда, тибки моддаи 126 Кодекси андоз мавриди андозбандй карор дода мешавад.

Шароитдои фаъолияти андозсупорандагон - ташкилотдо: сдасати бучетй ва андоз, махсyсгардонии содавй

N

Фаъолияти

андозсупоранда -

ташкилотдо

к )

Ташаккули сиёсати мух,осибй

- интихоби усули эътирофи даромад ва харочот

- интихоби усули х,исоби истехлок

- ташкили захира аз руи карзх,ои шубхднок пар-дохти рухсатии кормандон

Мyайян кардани даромад:

- даромад аз фуруши мол

- даромади гайрифурушй

- даромаддое, ки дангоми андозбандй ба назар гирифта намешаванд

Муайян кардани харочот:

- харочоти алокаманд бо гирифтани даромад

- харочоти гайрифурушй

Муайян намудани андоздои гайри-мустаким ва тарди ондо аз даромад (ААИ, аксиздо)

Муайян намудани фоида то андозбандй

<-

V

Ташаккули манбаи андоз

- тасдеди фоида барои максаддои андозбандй

- гузаронидани зарар ба даврадои минбаъда

Муайян кардани меъëри андоз: - меъëрxои

тафриканок вобаста ба намудх,ои фаъолияти

Хисоби андоз аз фоидаи ташкилот (Манбаи андоз * Меъëри андоз)

Пардохти андоз аз фоидаи ташкилот

V

Бучети давлати

Бучетх,ои махдлли

Расми 2. Механизми андозбандии фоидаи субъектуои хоцагидор Хамзамон, харочоти тасдикгардида ва вокеан ба субут расида, ки ба давраи дисоботии гирифтани даромади умумии ташкилот алокаманд аст ва дар ^декси андози Чумдурии Точикистон ва дигар санаддои меъëрии дукукй пешбинй шудааст, аз даромади умумй тард карда мешавад:

S харочоти тасдикгардидаи андозсупоранда бо назардошти маддудияти дар моддаи 123 ^декси андоз мукарраршуда [1,147];

S харочоти тасдикшудаи музди меднат, харочоти сафардои хизматии кормандон дар доираи меъëрдои мукарраршуда;

• харочоти тасдикшудаи вобаста ба хариди ашёи хом, мавод, кувваи барки вокеан дар давраи андоз истифодашуда.

Тархи харочот дар холати мавчуд будани хуччатхои дахлдори расмй, ки харочоти вокеии гирифтани чунин даромадро тасдик менамоянд, ичозат дода мешавад.

Меъёри андоз воситаи асосии таъсиррасонй ба афзоиши воридоти андоз аз фоида мебошад. Дар мавриди андозбандии фоида мукаррар кардани меъёри андоз мухим ба хисоб меравад, зеро дар сурати баланд гардидани меъёри андоз хавасмандии сохиб-корон нисбат ба фаъолияти сармоягузорй ва инноватсионии ташкилот кохиш меёбад.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Меъёри андози фоида дар Чумхурии Точикистон (13 ва 23 фоиз вобаста ба намуди фаъолият) дар киёс бо кишвархои хорича нисбатан паст аст, масалан меъёри андози фоида (даромад) дар дигар давлатхо, аз чумла Фаронса 38%, Малта 35%, Белгия 34%, Олмон 30,2%, Португалия 31,5%, Итолиё 31,4% ва Испания 30 фоизро ташкил менамояд (6, 39). Яке аз чузъхои мухимми низоми андозбандии фоида имтиёзхои андоз ба хисоб мераванд. Имтиёзхо оид ба андоз аз фоида ба иктисодиёт таъсири максаднок дошта, дар асоси конунгузории андоз пешбинй гардида, асоси хукукии андозбандии фоида гардидааст. Масъалаи самарабахшии татбики имтиёзи андоз аз фоида мухим буда, омузиши иловагиро такозо менамояд:

Цадвали 3. Талафоти буцети вобаста ба пешнщоди имтиёз^о оид ба андози фоида

Солхо

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Маблаги имтиёзхо оид ба андоз аз фоида, млн.сомонй 37360,9 22 794,0 30910,8 82618,3 162464,1

Сарчашма: дар асоси маълумоти уисоботии Кумитаи андози Цумуурии Тоцикистон

тартиб дода шудааст

Дар асоси тахлили додахои чадвали 3 тамоюли афзояндаи талафоти бучетро аз хи-соби пешниходи сабукихои андозй ба гуруххои алохидаи андозсупорандагон мушо-хида намудан мумкин аст. Яъне аз додахои чадвал аён аст, ки хамасола аз хисоби пешниходи имтиёзи андоз манбаи андоз кохиш меёбад. Инчунин, ба кохиши вори-доти андоз ба бучет камшавии манбаи андоз аз хисоби зарари гирифташуда (тибки талаботи моддаи 124 Кодекси андози Ч,умхурии Точикистон) таъсир мерасонад.

Дар ин асос, дар амалияи муосири татбики андозбандии фоида чор гурухи масъалахоро чудо намудан мумкин аст:

• мушкилоти вобаста ба норасоихои конунгузорй;

• масъалахои вобаста ба тартиби муайян намудани манбаи андоз оид ба андози фоида (масъалахои пешниходи имтиёзхо ба гуруххои алохидаи андозсупорандагон, хисоби истехлок, муайян кардани манбаъхои андоз оид ба амалиёти алохида ва гайра);

• масъалахои вобаста бо ташкили низоми бахисобгирии андоз;

• масъалахои вобаста бо низоми бесамари назорат оид ба хисоб ва пардохти андоз аз чониби давлат.

Механизми муосири ситонидани андоз аз фоида аз лихози методологй дар самти муайян намудани манбаи андоз бо усули хисобу замкунй, инчунин хама гуна дигар харочоти тасдикгардида мураккаб мебошад. Дар шароити хозира харочоти тасдикшудаи вокеан анчомдодашуда аз даромад тарх карда мешаванд, ки дар баробари ин,

мaфдyми «^з лидози иктисодй aсоснок» мyaйян кapдa нaшyдaaст, ки чун нaтичa aз чониби содибкоp мaнсyб нaмyдaни дaмa гута хapочоти вокеaн aнчомдодaшyдa aмaлй кapдa мешaвaд. Дap конyнгyзоpй мaфдyми хapочоте, ки бapои мaксaддои дисоби aндоз aз фоидa мyкappap кapдa шyдaaст, яъне «бapои мaксaддои aндозбaндии фоидa хapочоте тapд кapдa мешaвaд, ки бевосш^ бо дapомaди гиpифтaшyдa aлокaмaнд мебошaд». Яъне мaфдyми мaзкyp pобитaи мyстaкими хapочоти aмaлигapдидa вa дapомaди гиpифтaшyдapо инъикос менaмояд. Бa мaксaди тaшaккyли мaълyмоти пyppa вa сaдед оид бa объекти aндозбaндй зapyp aст, ки бaдисобгиpии мудосибй вa aндозй нaздик кapдa шaвaд.

Мехaнизми aмaлкyнaндaи дисоби фоидaи aндозбaндишaвaндa боиси бa вучуд омaдaни номyтобикaтии бaйни нишондидaндaи вокеии фоидa, ки дap дисобдоpии мудосибй инъикос мешaвaд вa нишондидaндaдои дисоботй, ки мaнбaи aндоз мебо-шaд, мегapдaд. Hомyтобикaтии мaзкyp мaънои онpо доpaд, ки дaнгоми дисоби aндоз aз фоидa долaти вокеии иктисодии тaшкилотдо пyppa бa нaзap гиpифтa нaмешaвaд.

Уддaдоpии пешбypди бaдисобгиpии aндоз бapои дисоб кapдaни aндоз aз чониби aндозсyпоpaндaгон дap моддaи 140 Kодекси aндоз пешбинй гapдидa, бинобap чой доштaни фapкият дap сaмти тapтиби гypyдбaндй вa бaдисобгиpии объектдои aндозбaндй бapои мaксaддои aндозбaндй вa тapтиби гypyдбaндй вa инъикоси aмaлиётдо тибки коидaдои бaдисобгиpии мудосибй, aндозсyпоpaндaгон yддaдоpaнд мaнбaи aндозpо aз pyи дap як чaмъбaсти дaвpaи дисоботй дap aсоси мaълyмоти бaдисобгиpии aндоз дисоб нaмоянд.

Низоми бaдисобгиpии aндоз бояд тapтиби тaшaккyли мaнбaи aндозpо дap дaвpaи aндоз ошкоp нaмояд, ки дaдaфи он тaшaккyли мaълyмоти боэътимод оид бa тapтиби бaдисобгиpии aмaлиётдо бapои мaксaддои aндозбaндй дap тaшкилот мебошaд вa aсоснокии мaълyмоти чунин бaдисобгиpй дyччaтдои ибтидой, pегистpдои дисоботи мyдосибaвй вa дигap дyччaтдои мapбyт бa мyaйянсозии мaнбaи aндоз бa шyмоp меpaвaнд. Дap aмaлия aксap тaшкилотдо мaълyмоти бaдисобгиpии мудоси-биpо бapои тaшaккyли дapомaд aз фypyши молдо вa дapомaди гaйpифypyшй бapои мaксaддои aндозбaндй истифодa менaмоянд. Дap бapобapи ин, тaшкилотдо бapои бaдисобгиpии гypУддои aлодидaи хapочоти вобaстa бa истедсол вa фypyши мол pегистpдои aлодидaи aндозиpо тaдия менaмоянд. Инъикоси мaълyмотдо дap эъломияи aндоз нa бо мaълyмоти бaдисобгиpии мудосибй, бaлки бо мaълyмоти бaдисобгиpии aндоз бояд тaсдик кapдa шaвaнд (3,127).

Х^^и нозукидои aндозбaндии фоидa бояд дap сиёсaти мудосибй бapои мaксaд-дои aндозбaндй инъикос кapдa шaвaнд, ки дap он бояд мyкappapоти бa тaшaккyли мaнбaи aндоз тaъсиppaсон вa, мyтaносибaн, бa мaблaги воpидоти aндоз aз фоидa бa бучет бa нaзap гиpифтa шaвaнд: 1) усули дисоби диссaчyдокyнидои истедлокй; 2) усу-ли эът^офи дapомaд вa хapочот; 3) имконияти гyзapонидaни зapapдо бa дaвpaдои минбaъдaи aндоз; 4) бaдисобгиpии хapочоти меъёpй; 5) дукук бa мукофоти истедлокй вa гaйpa.

Омузиши нишондоддои эъломиядои aндоз aз фоидa дap соли 2017 мyaйян нaмyд, ки дapомaди сyпоpaндaгони aндоз 47 млpд.сомонй вa хapочоти aз дapомaди умумй тapдшaвaндa 42,6 млpд.сомониpо тaшкил додa, фоидaи бa дaстовapдaи aндозсyпо-paндaгон 4,5 млpд.сомонй дap эъломиядои aндоз дapч кapдa шyдaaст, ки 9,6 фоизи дapомaди умумй aст. Бapои мyкоисa ин нишондод дap эъломиядои aндоз дap соли 2016 2,9 фоизи дapомaди aндозсyпоpaндaгонpо тaшкил медод (4).

- 5G -

Тибки тахлил хиссаи харочоти тархшаванда дар хачми умумии даромад дар эъломияхои андозсупорандагон дар соли 2017 90,4 фоизро ташкил дод. Х,амин нишондиханда дар эъломияхои андоз дар соли 2016 97 фоиз буд. Бо вучуди 6,5 фоиз зиёд гардидани даромаднокии супорандагони андоз дар соли 2017 дар киёс ба хамин давраи соли 2016 тахлили пешниходи эъломияхои андоз дар соли 2017 гувохй медихад, ки дар ин самт хануз камбудихо чой доранд (4). Яке аз мушкилихои асосие, ки боиси кам хисоб ва пардохт шудани андоз аз фоида мегардад, рох додан ба хато хангоми кабули эъломияхои ин намуди андоз мебошад. Омили дигаре, ки боиси кам хисоб шудани андоз аз фоида мегардад, бархилофи талаботи конунгузорй аз чониби андозсупорандагон дар эъломияхои андоз ба хисоб гирифтани харочоти беасос, ки таркиби онхо тибки талаботи моддаи 111 Кодекси андоз муайян шудааст, мебошад.

Муаммохои асоснокии ин ё он харочот ба максади хисобкунии андоз масъалаи татбики боби 18 Кодекси андози Чумхурии Точикистон буда, хамзамон, андозсупо-рандаро зарур аст, ки асоснокии иктисодии харочоти андозиро ба исбот расонад. Дар самти эътирофи харочот ба максадхои андозбандии фоида, онхо бояд чавобгуи як катор шартхо бошанд. Дар асоси тахлили меъёрхои конунгузории андоз, ки тартиби хисоб ва пардохти андози фоидаро ба танзим медароранд, аник кардани аломатхои харочот (асоснокй ва бо хуччатхо тасдикгардида) ба максад мувофик аст, ки мавчудияти онхо ба андозсупоранда имкон медихад, ки онхоро ба сифати харочоти андозй эътироф намуда, хангоми андозбандии фоида ба хисоб гирад.

Тахлили конунгузории андоз, ки тартиби эътирофи харочотро барои максадхои андозбандй мукаррар менамояд, собит месозад, ки арзёбии харочоти андозсупоранда аз лихози асоснокии онхо (аз лихози иктисодй асоснок) бояд дар асоси се меъёр -самтнокии даромад, ногузирии харочот, асоснокии бузургии харочот амалй карда шавад. Дар сурати чой доштани аломатхои конунй, вокей, асоснок ва бо хуччатхо тасдикгардида чунин харочот ба сифати харочоти андозй эътироф карда мешавад. Вучуд надоштани яке аз аломатхо конунан камкунии даромади гирифташудаи андозсупорандаро ба маблаги харочоти амалишуда зери шубха мегузорад. Риоя накардани ин ё он меъёри асоснокии иктисодии харочоти андозй ва бахисобгирии онхо хангоми андозбандии фоида дар сурати ошкор шудани чунин далелхо ба окибатхои гуногуни андозй - хукукй оварда мерасонад.

Дар натичаи омузиши накши андоз аз фоида дар иктисодиёт муайян карда шуд, ки такмили андоз бояд ба конеъ гардонидани манфиатхои бучет ва хавасмандгар-донии рушди фаъолияти сохибкорй асос ёбад.

Низоми андозбандии фоида дар холате самаранок мегардад, ки агар хамаи субъектхои иктисодй, ки объекти андозбандй доранд, андозро пардохт намоянд. Бахамалокамандии механизми иктисодии амали андоз танхо дар сурате зохир мегардад, ки агар андозсупоранда бо пардохти харочоти хариди дороихо манбаи андозбандиро ба шарте кам менамояд, ки агар ба хамин маблаг манбаи андоз ба максадхои андозбандй зиёд шуда бошад. Инчунин, хамаи андозсупорандагони дар кайд буда, бояд хисобот супоранд. Дар акси хол, дар натичаи пурра амал накардани ин механизм сатхи зарурии воридоти андози мазкур таъмин намегардад.

Дар асоси муайян намудани нишондихандахои вокеии гаронии андоз ба фаъо-лияти сохибкорй ва омилхои онро бавучудоваранда конунгузории андоз тачдиди назар мехохад. Зеро тибки моддаи 109 Кодекси андоз меъёри андози фоида дар кисмати

фаъолият оид ба истедсоли молдо - 13 фоиз ва барои дигар намуддои фаъолият фоиз, вале камаш 1 фоизи даромади умумй муайян карда шудааст (1,135).

23

Тартиби амалкунанда

У

Муайян намудани натичаи молиявй

дар асоси харочоти асоснок ва тасдикшудаи андозсупоранда

Татбики меъёри

тафриканоки андоз (13 ва 23%)

ба субъектдои содадои гуногуни содибкорй

Ч,орй намудани

мукофоти истедлокй бар ивази имтиёзи сармоягузории мустаким

Тарди харочоти тасдикшудаи вокеан анчомдодаи алокаманд бо ги-рифтани даромади андозсупоранда

Андоз аз фоидаи ташкилот

Пешнидоди муаллиф

У

Мушаххас наму-дани давраи гириф-тани фоида, назо-рати дачми арзиши аслии мадсулот, кор ва хизматрасонй

Татбики меъёрдои пастравандаи андоз, аз чумла меъёри баланд барои субъектдои бахши молиявй

Тагйир додани муносибати методй оид ба ташаккули диссачудокунии истедлокй (дисоби истедлок аз арзиши аввала)

Мукаррар наму-дани таркиб, мад-дудият ва ладзаи вокеии харочоти тардшаванда аз даромади умумй

Натичаи матлуб

У

Паст намудани сатди харочот аз дисоби катъй гардонидани механизми назорат

Илман асоснок намудани ситонидани моликияти андозсупоранда

Ташаккули фонди истедлок дар корхонадои калон, рафъ

намудани амалияи арзёбии воситадои асосй

Афзоиши манбаи ан-дозбандии фоида ва дар ин асос зиёд гарди-дани воридоти андоз ба бучет

7

Расми 4. Пешниуод оид ба такмили андози фоидаи ташкилотуо

Тадлил гуводй медидад, ки мадз дамин мукаррароти конунгузорй оид ба андозбандй намудани "камаш 1 фоизи даромади умумй" дар кисмати андозбандии фоидаи субъектдои хочагидор ба баланд шудани гаронии андози фоидаи содибкорй таъсир мерасонад. Аз ин лидоз, чидати бартараф кардани духурагй дар раванди ситонидани андоз аз Кодекси андоз хорич намудани мафдуми "вале камаш 1 фоизи даромади умумй" мувофики максад мебошад (7). Бинобар ин, консепсияи такмили андоз аз фоидаро тадия намудан зарур аст, то муаммодои мавчударо ба назар гирад,

аз чумла таъмини адолатнокии андозбандй ба андозсупорандагон, яъне бояд чунин шароите фарохам оварда шавад, ки тартиби андозбандии фоида боиси ба миён омадани беадолатй хангоми ситонидани андоз нагардад.

Хамзамон, таъмини ичрои вазифаи танзимии андоз аз фоида мухим буда, бояд шароитро барои раванди такрористехсол фарохам оварад. Аз ин нуктаи назар дар раванди такмили механизми танзимии андозбандии фоидаи ташкилотхо дар пешбурди бахисобгирии андоз ба назар гирифтани принсипхои зерини андозбандии фоидаро зарур мешуморем:

> андозбандии фоида бояд на ба ситонидани фоидаи ба таври сунъй хисобшуда, балки ба ситонидани фоидаи вокей асоснок карда шавад;

> андозбандии фоида бояд ба рушди корхонахои навтаъсис мусоидат намояд;

> номгуй, тартиб ва шартхои пешниходи имтиёзхои андоз аз фоида аз нав баррасй карда шавад.

Ба андешаи мо, дар мархилаи нави рушди иктисодй, дар раванди пешбурди фаъолияти сармоягузорию навоварии корхонахои саноатй чорй гардидани технологияи муосир, зарурати такмил додани санадхои меъёрии хукукй оид ба бахисобгирии андоз дар кисмати харочоти тархшаванда ба миён омадааст. Дар ин асос, ба максади дуруст хисоб намудани андоз, дар сатхи зарурй ба рох мондани маъмурикунонии андоз, дуруст муайян кардани арзиши аслии махсулот, пешгирии конунвайронкунй дар ин самт, инчунин дар сатхи зарурй гузаронидани тахлили андозй пешниход карда мешавад, ки:

1. Ба максади дуруст муайян намудани фоидаи андозбандишавандаи корхонахо дар заминаи омузиши тачрибаи давлатхои пешрафта, аз чумла таркиби харочоти онхо оид ба муайян намудани арзиши аслии мол, ичрои кор ва хизматрасонй ба Кодекси андози Чумхурии Точикистон тагйирот дар кисмати харочоти тархшаванда ворид карда шавад. Бо назардошти давра ба давра такмил ёфтани конунгузорй ва гузаштани муддати тулонй аз давраи кабули карори Хукумати Чумхурии Точикистон аз 12.05.1999, №210 «Дар бораи калкулятсияи арзиши аслии махсулот дар корхонаву ташкилотхои Чумхурии Точикистон», кабули тахрири нави карори мазкур ба максад мувофик аст. Дуруст хисоб кардани арзиши аслии молхо, ичрои корхо ва хизматрасонй барои муайян намудани манбаи андоз омили мухим ба хисоб рафта, механизми он тасхехи заруриро такозо дорад. Дар баробари ин, зарур аст, ки тартиби муайян намудани манбаи андозбандишавандаи андоз аз фоида, на танхо дар кисмати ташаккули харочоти корхона тагйир дода шавад.

2. Истилохи «харочоти аз лихози иктисодй асоснок» бояд аник мукаррар карда шавад. Дар матни боби 18 Кодекси андоз харочоти аз лихози иктисодй асоснок бояд бо назардошти хусусиятхои истехсолот пешбинй карда шуда, набояд тафсири васеъ дошта бошад.

3. Ба максади бартараф намудани ихтилоф хангоми андозбандии пешпардохти гирифташуда санаи гирифтани даромад шарх дода шавад.

4. Азнавбаррасй кардани принсипхои бахисобгирии андоз ба манфиати ташаккули манбаи андоз дар заминаи бахисобгирии мухосибй. Дар ин самт зарур аст, ки амсилаи амики бахамтаъсиррасонии бахисобгирии мухосибй ва андоз тахия карда шавад.

Татбики амалии тадбирхои мазкур имкон медихад, ки номуайянй ва ихти-лофхои мавчуда бартараф карда шуда, низоми нисбатан самарабахши андозбандии

фоида фарохам оварда шавад, ки сатхи аз лихози иктисодй асосноки даромаднокии

ташкилотхоро дар хамохангсозии манфиатхои давлат ва андозсупоранда бо сатхи

камтарини харочот оид ба риояи конунгузории андоз таъмин намояд.

Пайнавишт:

1. Кодекси андози Чумуурии Тоцикистон бо назардошти тагйиру иловауо ба санаи 01.01.2017. - Душанбе, 2017. - 335 с.

2. Конуни Чумуурии Тоцикистон «Дар бораи ворид намудани тагйиру иловауо ба Кодекси андози Чумуурии Тоцикистон». - Душанбе, 2015. -№1188

3. Вишневская Н.Г. Регулирующая роль налога на прибыль на современном этапе и в перспективе/Налоговый вестник. - М., 2002. -№10. - С.126-133.

4. Лермонтов Ю.М. Налог на прибыль: планирование и прогнозирование // Налоговая политика и практика. - Москва, 2003. - № 6. - С. 26-27.

5. Нишондиуандауои омории Кумитаи андози назди Хукумати Чумуурии Тоцикистон. -Душанбе, 2013- 2018

6. Мактуби дастурии Кумитаи андози назди Хукумати Чумуурии Тоцикистон "Оид ба андози фоида". - Душанбе, 2014. - №776/13.2

7. Сидорова Н.И. Сравнительный анализ налога на прибыль в Российской Федерации и в индустриально развитых странах. - Москва: Финансы, 1998. - № 10. - С.38 - 43.

8. Суханронии Асосгузори сулуи ваудати миллй - Пешвои миллат, Президенти Чумуурии Тоцикистон дар Форуми байналмилалии соуибкорй таути унвони "Рушди соуибкориву сармоягузорй ва равандуои муосири ицтисодй". - Душанбе, 2018. -15 с.

9. Юров В.Ф. Прибыль в рыночной экономике: вопросы теории и практики.- М.:Финансы и статистика, 2001.-144 с.

Reference Literature:

1. The Tax Code of Tajikistan Republic Taking into Account the Alterations and Addenda for 01.01.2017. - Dushanbe, 2017. - 335 pp.

2. The Law of Tajikistan Republic "On Application of Alterations and Addenda to the Tax Code of Tajikistan Republic". - Dushanbe, 2015. - №1188

3. Vishnevskaya N.G. Regulatory Role of Income Tax at the Present Stage and in Perspectives // Bulletin of Taxation. - M., 2002. - №10. - pp. 126-133.

4. Lermontov Yu.M. Profit Tax: Planning and Forecasting// Tax Policy and Practice. - M., 2003.

- No. 6. - pp. 26-27.

5. Statistical Indices of the Tax Committee under Tajikistan Republic Government. - Dushanbe, 20132018.

6. Official Letters of the Tax Committee under Tajikistan Republic Government "On Profit Tax".

- Dushanbe, 2014. - No. 776/13.2

7. Sidorova N.I. Comparative Analysis Beset with Income Tax in the Russian Federation and in Industrialized Countries. - M.: Finance, 1998. - No. 10. - pp.38 - 43.

8. Speech of the Founder of Peace and National Unity - the Leader of the Nation, Tajikistan Republic President at the International Enterprising Forum under the Title of "The Enterprising and Investing Development and the Processes of Modern Economy". - Dushanbe, 2018. -15 pp.

9. Yurov V.F. Profit in Market Economy: Theory and Practice.- M.: Finances and Statistics, 2001.-144 pp.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.