0Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
^hjrchiqdavlat^edagGgika^niversiteti^^^^^^^Za
ILYOS JANSUGIROV - ZAMONAVIY SHOIR
Go'zal Ag'zam qizi Tulegenova
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Gumanitar fanlar fakulteti, Qozoq tili va adabiyoti talabasi Ilmiy rahbar: Guljan Azizbekovna Anarbekova
ANNOTATSIYA:
Ilyos Jansugirov adabiyotimiz peshqadamlaridan biri, qozoq sovet adabiyo-tining barcha tarmoqlarining o'sishi va ravnaqiga bebaho adabiy meros qoldirgan buyuk adibdir.
Kalit so'zlar: bayrog'i ostida, umumiy tendentsiya, proletar inqilobi, qozoq sovet she'riyati, tinimsiz tarjima.
Qozoq sovet adabiyotining ilk namoyandalari orasida Ilyos Jansugirovning o'rni juda katta va boshqacha. Sovet hokimiyatining dastlabki yillarida oq adabiyot-ning kashfiyotchisi deb atalgan yosh shoir Ilyos Jansugirov kommunist yozuvchi Saken Seyfullin boshchiligidagi yangi adabiyot bayrog'i ostida Beymbet Maylin, Muxtor Auezov, Sobit Muqonovlar bilan birga tarbiyalangan. o'sha adabiyotga poydevor qo'ydi va devor qo'ydi. Shu o'rinda u o'zining asl iste'dodining qirralarini ochib berdi va ajralib turdi.
Saken va Beimbetni Ilyos inqilob arafasida yozgan. Ammo ular yorug'likni ko'rmadilar va daftarda qolishdi.
Sovet davri Ilyos Jansugirov kitobini ochib, yozuvchi sifatida mashhur bo'lgan davr edi. Ilyos ham boshqa sovet adiblari singari mehnatkashlar muhitidan chiqib, inqilobdan uyg'ongan, sovet hukumati ochgan xiyobon orqali adabiyotga kelgan yosh abituriyent edi. Albatta, har kim o'z yo'li, o'ziga xos xususiyatlari bilan bu yo'lga bordi. Kimdir ko'ksida yorqin kommunistik g'oya va partiya biletini saqlab, dush-manlarning zaharli panjasidan, o'lim aravasidan, kimdir Omonkeldi askari paltosini kiyib, 1916 yil va fuqarolar urushi xandaqlaridan chiqdi, kimdir bir odamning eshigi-dan, kimdir ochilgan qorong'u tubsizlikdan keldi va yorug' tong tomon yo'l oldi uzoqlarga.. Yangi hukumatga tegishli degan umumiy tendentsiya bilan qishloqdan, butun dunyodan keldi. Kambag'al va kambag'allarning bolalariga ta'lim berish orqali ko'zlarini ochadi. Ilyos Jansugirov ushbu so'nggi tendentsiya bilan kelgan ko'p-chilikdan biridir.
Bu yangi buyuk g'oyaviy talab, yangi ma'naviy jasorat timsoli bo'lib, ozodlikka chiqqan mehnatkash xalqning ma'rifatga intilgan o'g'il-qizlariga xos inqi-
April 23-24, 2024
20
Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Zamonaviy filologiya va lingvodidaktikaning dolzarb masalalari
lobiy xususiyatni yaratdi. Bu o'tmishda qatag'on qilingan, Lenin ta'kidlaganidek, proletar inqilobi uyg'otgan va nurga olib kelgan xalq iste'dodlarining turtki edi.
Bilimi sayoz, siyosiy tajribasi kam yosh shoir dastlab qorong'u qishloqdagi keksalikni, turli adolatsizliklarni tushunolmadi. - gapini bo'ldi va asabiylashdi. Shu bilan birga, o'sha davrdagi millatchi ziyolilar ham sukut saqlagan bo'lsa ajab emas. Ammo tafakkurli shoir, yosh kommunist shoir bunday tuyg'u va taassurotlardan tezda xalos bo'ladi va yana o'zining asl bitmas-tuganmas kuch-g'ayratini, talablarini yuksaltiradi, o'zining bukilmas mustahkam e'tiqodidan qaytmaydi, sho'ro huku-matining ma'qullashidan qaytmaydi u ilk yillarda qishloqda sovet hukumati tomoni-dan ko'rilgan barcha chora-tadbirlarni qo'llab-quvvatlaydi. , she'rlar yozadi, yangilikka qarshi chiqqan eskini kuzatish kuchlarini fosh qiladi, zaharli, o'tkir qala-mini charxlaydi. Shoirning yigirmanchi yillardagi ijodi uning qalami yildan-yilga qo'llanilganini, iste'dodi muttasil yuksalib borayotganini ko'rsatadi. Bu mavzu ko'payib, ovozi kengayib, she'riy ovoz kuchayganini ko'rsatadi. Ilyos ijodining bi-rinchi o'n yilligining o'ziga xos belgisi 1930 yilda Qozog'istonning o'n yilligiga bag'ishlangan mashhur "Dala" she'ri bo'ldi. Bu she'r o'n yil avval qishloqdan kelgan yosh shoirni butun respublikaning yirik, iste'dodli shoiriga aylantirdi. "Dala" she'ri, aslida, nafaqat Ilyos, balki butun qozoq sovet she'riyatining o'n yildagi cho'qqisi edi.
Keyingi yetti yil atoqli shoirning ijodiy iste'dodi kamol topib, tugallanib, to-bora yaqqol namoyon bo'ladigan davr bo'ldi. Bu davrda Ilyos o'zi juda ishqiboz bo'lgan sevimli she'r janrini yanada takomillashtirdi, yangi-yangi ajoyib mevalar berdi, uning qalamidan "Kuichi", "Qulager" kabi she'riy parchalar, ajoyib badiiy as-arlar tug'ildi.
Shu bilan birga yozuvchi adabiyotning boshqa janrlari bilan ham shug'ullangan. Birinchi davrda ham u hikoya va ocherklar yozgan. Ayniqsa, Ilyos-ning gazetalarda chop etilgan felyetonlari mashhur edi. Kuzatuvchi, istehzoli adib hayotdagi, insoniy fe'l-atvordagi illat va salbiy tomonlarni ko'rib, hazil va kulgili fe-lyetonlar yaratdi. Jansugirov keyingi yillarda nasrda "Zoldastar" romanini, dramatur-giyada "Kek", "Turksib", "Isatay - Maxambet" pyesalarini yozdi. Rus shoirlarining she'rlarini tinimsiz tarjima qilgan shoir keyinchalik Pushkinning "Gavriliad" she'rini, "Yevgeniy Onegin" romanini ham tarjima qilgan. U bir necha yil Qozog'iston Yozu-vchilar uyushmasi rahbarligida ishladi, qozoq adabiyotining trich va kundalik masalalari yuzasidan jiddiy maqola va xabarlar yozdi.
Iqtidorli shoir, serqirra iste'dod sohibi Ilyos Jansugirov o'zining ijodiy faoliyati cho'qqisida vafot etdi. Uning "Ko'pikli", "Isatoy", "Baqitti Jamol" kabi bitgan she'rlari va boshqa ko'plab buyuk asarlari tugallanmagan, nashr etilmagan.
21
April 23-24, 2024
Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Zamonaviy filologiya va lingvodidaktikaning dolzarb masalalari
REFERENCES:
1. A3aMaT aKtiH. Innac ^aHcYripoB Typanti ecrernKTep. - AnMaTti, «^a3ymti» öacnacti, 1994 ^trnti - 5006eT.
2. Ac^aH gaptiH, a3aMaT a^tra ( Innac ^aHcyripoB ... ) / / Mongarann ^^öaHOB III TOM. - AnMarti, 1981 ^tmti - 3456eT.
3. Eec ractip ^tipnaögti. I tom. - AnMarti, 1981 - 4006eT.
4. Eec TOMgtK mtirapManap ^HHarti. I tom. - AnMarti, 1983 ^tmti - 4206eT.
5. ^yficeHOB M. Innac ^aHcyripoB. 0Mipi MeH TBopnecTBocti. - AnMarti, «FtmtiM» öacnacti, 1965 ^trnti - 340 6eT.
22
April 23-24, 2024
