Научная статья на тему 'ҚИЛМИШНИНГ МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИГИНИ ИСТИСНО ҚИЛУВЧИ ҲОЛАТЛАР ТЎҒРИСИДА АЙРИМ МУЛОҲАЗАЛАР'

ҚИЛМИШНИНГ МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИГИНИ ИСТИСНО ҚИЛУВЧИ ҲОЛАТЛАР ТЎҒРИСИДА АЙРИМ МУЛОҲАЗАЛАР Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
Ключевые слова
Маъмурий жавобгарлик / маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги қонунчилик / маъмурий жавобгарликдан озод қилиш / қилмиш / қилмишнинг маъмурий ҳуқуқбузарлигини истисно қилувчи ҳолатлар. / Administrative liability / legislation on administrative liability / exemptionfrom administrative liability / circumstances that exclude administrative infringement of an act / an act.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Охунов Зафар Мамуржон Ўғли

Ушбу мақолада маъмурий жавобгарликдан озод қилиш ва қилмишнинг маъмурий ҳуқуқбузарлигини истисно қилувчи ҳолатларнинг амалдаги қонунчиликда ифодаланиши, уларни фарқлашнинг зарурати тўғрисида фикр юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOME CONSIDERATIONS ON THE CIRCUMSTANCES THAT EXCLUDE ADMINISTRATIVE OFFENSES OF THE ACT

This article reflects on the exemption from administrative liability and the expression of circumstances that exclude administrative offenses of the act in the current legislation, the need to distinguish them.

Текст научной работы на тему «ҚИЛМИШНИНГ МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИГИНИ ИСТИСНО ҚИЛУВЧИ ҲОЛАТЛАР ТЎҒРИСИДА АЙРИМ МУЛОҲАЗАЛАР»

APPLIED SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz

Щ /

Уг\гл

0 V

Я-,. ' I г [■■

I " Ï vj

ч i 'JmH

LAW, FINANCE AND APPLIED SCIENCES

à^A «..l в®.!»»»»""

ARTICLE INFO

SOME CONSIDERATIONS ON THE CIRCUMSTANCES THAT EXCLUDE ADMINISTRATIVE OFFENSES OF THE ACT

Oxunov Zafar Mamurjon o'g'li

Teacher of the Department of Administrative Law of the Academy of the

Republic of Uzbekistan https://doi.org/10.5281/zenodo.11085127

ABSTRACT

This article reflects on the exemption from administrative liability and the expression of circumstances that exclude administrative offenses of the act in the current legislation, the need to distinguish them.

Received: 22th April 2024 Accepted: 28th April 2024 Online: 29th April 2024

KEYWORDS Administrative liability,

legislation on administrative liability, exemption from administrative liability,

circumstances that exclude administrative infringement of an act, an act.

KRflMHmHHHr MA'bMyPHH X,yKyKEy3AP^HrHHH HCTHCHO KH^yBHH XO^ATflAP TYFPHCHflA AHPHM My^OXA3A^AP

OxyHOB 3a$ap MaMyp^OH yF^H

Y36eKHCTOH Pecny6^HKacH MMB AKageMH^cH Ma^Mypufi xy^yK; Ka^egpacu y^HTyBHHCH

https://doi.org/10.5281/zenodo.11085127

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Ушбу мацолада маъмурий жавобгарликдан озод цилиш ва цилмишнинг маъмурий хуцуцбузарлигини истисно цилувчи уолатларнинг амалдаги цонунчиликда ифодаланиши, уларни фарцлашнинг зарурати тугрисида фикр юритилган.

Received: 22th April 2024 Accepted: 28th April 2024 Online: 29th April 2024 KEYWORDS

Маъмурий жавобгарлик, маъмурий жавобгарлик тугрисидаги цонунчилик, маъмурий жавобгарликдан озод цилиш, цилмиш, цилмишнинг маъмурий

хуцуцбузарлигини истисно цилувчи уолатлар.

Шахсларнинг хукук; ва эркинликлари, к;онуний манфаатларини химоя к;илиш ;онун устуворлигига асосланган хукукий демократик давлат барпо этишнинг асосий вазифаларидан бири булиб келган. Бу борада эса амалга ошириладиган ислохотлар хамиша замон билан хамнафас хамда фукароларнинг манфаатларига асосланган булмоги лозим. Зеро суд-хукук; ислохотлари янги конституциявий маконга

APPLIED SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz

уйгунлаштирилади. Бу жараёнда суд ва хуку;ни мух,офаза ;илувчи органлар фаолиятини инсон ху;у;лари, эркинликлари ва ;онуний манфаатларини х,имоя ;илишга йуналтириш устувор вазифа булиб х,исобланади [1].

Инсон ва жамият фаровонлиги йулида фу;ароларнинг хуку; ва эркинликларини, мулкни, давлат ва жамоат тартибини, табиий мух,итни мух,офаза ;илиш, ижтимоий адолат ва ;онунийликни таъминлаш, маъмурий ху;у;бузарликлар тугрисидаги ишларнинг уз ва;тида ва объектив куриб чи;илиши, шунингдек бундай хуку;бузарликларнинг олдини олиш, фу;ароларни Узбекистон Республикаси Конституцияси ва ;онунларига риоя этиш рух,ида тарбиялаш маъмурий жавобгарлик тугрисидаги ;онунчиликнинг вазифаси, айб учун жавобгарликнинг му;аррарлиги эса асосий принципларидан х,исобланади [2]. Бунда маъмурий хуку;бузарлик содир этишда айбдор деб топилган х,ар ;андай шахс жавобгарликка тортилиши лозимлиги назарда тутилган.

Шунга ;арамай, амалдаги ;онунчилик муайян шахс томонидан ху;у;бузарлик содир этилган та;дирда х,ам, тегишли асослар булган та;дирда, уни жавобгарликдан озод ;илиш мумкинлигини истисно этмайди. Узбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодексига мувофи; содир этилган ;илмишда маъмурий хуку;бузарликнинг аломатлари мавжуд булсада, шахс маъмурий жавобгарликдан озод этилиши, маъмурий ху;у;бузарлик тугрисидаги ишларни юритишни бошлаш мумкин эмаслиги, бошланган иш эса тугатилиши лозимлиги тугрисида ;оидалар мавжуд. Бу ;оидалар МЖтКнинг 21, 212 ва 271-моддаларида уз аксини топган.

Узбекистон Республикасининг Жиноят кодексида эса ;илмишнинг жиноийлигини истисно ;илувчи х,олатлар (ЖК IX боб) х,амда шахсни жиноий жавобгарликдан озод ;илиш (ЖК XII боб) тугрисида ;оидалар алохдда бобда назарда тутилган [3]. Биро; МЖтКда ушбу икки тоифадаги ;оидалар ажратилмаган, бир-бирига ;ушиб юборилган.

Рус олими С.Е.Чанновнинг фикрича бунда икки х,олатни ажратиш лозим.

Биринчи х,олат: содир этилган ;илмиш, унинг барча белгилари ва элементлари мавжудлигига ;арамай, умуман маъмурий ху;у;бузарлик деб топилмайди;

Иккинчи х,олат: содир этилган ;илмиш маъмурий хуку;бузарлик деб топилади, лекин ху;у;бузар маъмурий жавобгарликдан озод ;илинади [4].

Ушбу олимнинг фикрига ;ушилган х,олда, маъмурий жавобгарлик тугрисидаги миллий ;онунчиликни тах,лил ;илиб куриш ма;садга мувофи;, деб топдик.

МЖтКнинг фа;атгина зарурий мудофаа (18-м.) ва охирги зарурат (19-м.) х,а;идаги моддаларидагина содир этилган х,аракатлар маъмурий ху;у;бузарлик деб х,исобланмаслиги тугрисида ;оида мавжуд (биринчи цолат). Бизнинг фикримизча ушбу ;оидаларни ;илмишнинг маъмурий ху;у;бузарлигини истисно ;илувчи х,олатлар сифатида эътироф этилса хато булмайди. Х,укук;бузарликнинг кам ах,амиятлилиги сабабли маъмурий жавобгарликдан озод ;илиш (21-м.) ва ярашилганлиги муносабати билан маъмурий жавобгарликдан озод ;илиш (212-м.) тугрисидаги моддаларда шахслар маъмурий жавобгарликдан озод ;илиниши белгиланган (иккинчи цолат). А;ли норасолик (20-м.) ва жисмоний ёки рух,ий мажбурлаш ёхуд кур;итиш (211-м.) тугрисидаги моддаларда эса шахс маъмурий жавобгарликка тортилмаслиги назарда тутилган булсада, у содир этган х,аракатлар маъмурий хуку;бузарлик деб х,исобланиш

APPLIED SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz

ëKH x^oö^aHMacflurura aHHK^HK Kupura^MaraH. By эса ym6y hkkh Moggagaru ;ouga.flap 6H3 Ta^^H^ ^H^aëTraH xp-flaTflapHuHr HKKHCHra x,aM MOC Ke^MacfluruHu aHrflaTagu

M^tKhuot 271-Moggacu Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^HK Tyrpucugaru um^apHH ropuTumHH uctucho этyвнн ^o^aT^ap, ge6 HOM^aHuö, yHra Kypa Kyfiugaru ^o^aT^ap MaB^yg öy^raH Ta;gupga Ma^Mypufi xyк;yк;öyзap.flнк Tyrpucugaru um^apHu ropuTumHu öom^am MyMKuH эмaс, öom^aHraH um эсa TyraTu^umu ^o3um:

- Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^uK xpgucacu ëKu a^oMara fiy; 6y^ca;

- Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^uKHu cogup этнm nafiTuga maxc yH o^tu ëmra Ty^MaraH 6y^ca;

- FafipuxyKyKufi x,apaKaT ëKu xapaKaTC^^uKHu cogup этгaн maxc Hopaco 6y^ca;

- maxc x,apaKaTHu 3apypufi Mygo^aa xp^araga ëKu oxupru 3apypaT xp^araga ;u^raH 6y^ca;

- maxc x,apaKaTHu ^MCMoHufi ëKu pyx,ufi Ma^öyp^am ëxyg ;yp;uTum Hara^acuga ;u^raH 6y^ca;

- aMHucTun aKTu nu^umu, arap y Ma^Mypufi ^:a3o HopacuHu ;y^^aHumHu 6eKop

- Ma^Mypufi ^aBoörap^uKHu öe^ru^oBHu xy^^aT 6eKop ;u^uHraH 6y^ca;

- Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^uK Typpucugaru umHu Kypuö Hu;um nafiTura Ke^uö ym6y KogeKCHuHr 36-Moggacuga Ha3apga Tyru^raH MyggaT^ap yTuö KeTraH 6y^ca;

- Ma^Mypufi ^aBoörap^uKKa TopTu^aëTraH maxc xycycuga my $aKT ro3acugaH Ma'bMypufi ^a3o Ky^aHum TyFpucuga BaKo^aT^u opraH (MaHcaögop maxc) ;apop HurçapraH 6y^ca ëKu Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^uK Tyrpucugaru um^apHu TyraTum TyFpucuga Hu;apu^raH ;apop öeKop ;u^uHMaraH 6y^ca, myHuHrgeK Ma3Kyp $aKT ro3acugaH ^uhoht Tyrpucugaru um K^Fara^raH 6y^ca;

- maxc umu ropuTu^a öom^aHraH nafiTga Ba^oT этгaн 6y^ca;

- ^y;y;6y3ap^uKHuHr o;u6aT^apu öapTapa^ этн^гaн Ta;gupga maxcHu ^aBoörap^uKgaH o3og этнm ymöy KogeKCHuHr Terum^u Moggacuga Ha3apga Tyra^raH 6y^ca;

- xyKy;öy3ap Terum^u ^y;y;6y3ap^uK^ap öyfiuna ^aöp^aHyBHu 6u^aH npamraH 6y^ca;

- arap M^tKhuot Terum^u Mogga^apuga Ha3apga Tyra^raH ^y;y;6y3ap^uKHu öupuHHu MapTa cogup этгaн TagöupKop^uK cyö^eKTuHuHr MaHcaögop maxc^apu ëKu xoguM^apu ëxyg TagöupKop^uK ^ao^u^ra öu^aH myFy^aHyBHu ^y;apo^ap fiy^ Kyfiu^raH 6yзн^нm^apнн ^y;y;6y3ap^uK aHu;^aHraH nafiTgaH эгтн6opaн yTTu3 KyH^uK MyggaTga uxTuëpufi paBumga öapTapa^ этгaн Ba (ëKu) eTKa3u^raH Moggufi 3apapHuHr ypHuHu ;on^araH 6y^ca.

Ym6y Moggaga ^aM cogup этн^гaн ;u^MumHuHr Ma^Mypufi ^y;y;6yзap^нгннн UCTUCHO x,o^aT^ap aHu; KypcaTu^MaraH.

Ma^Mypufi ^aBoörap^uK Tyrpucugaru ;oHyHHu^uKKa ";u^MumHuHr Ma^Mypufi ^y;y;6yзap^нгннн UCTUCHO ^o^aT^ap" TyFpucuga aHu; ;ouga^apHu KupuTum,

;aficu ;u^Mum^ap, öapna öe^ru^apu Ba э^eмeнт^apн MaB^yg^urura ;apaMafi Ma^Mypufi ^y;y;6y3ap^uK geö Tonu^Mac^uru Ba Ma^Mypufi ^aBoörap^uKgaH o3og ;u^umHuHr Typ^apuHu y3apo a^paTum Ma;cagra MyBo^u;. By эсa ^oHyHHu^uKHu ;y^^amga MaB^yg afipuM MyaMMo^apHu öapTapa^ этнmнгa umoHaMu3. 3epo, Ma^Mypufi ^aBoörap^uKgaH o3og acoc^apuHu Ma^Mypufi ^apaëH umTupoKHu^apu ToMoHugaH TyFpu

TymyHu^umu, y^apHuHr y3 xyKy; Ty^u; aMa^ra omupum^apu y^yH ëpgaM öepagu [4].

APPLIED SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz

References:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг Конституция куни муносабати билан Узбекистон хал;ига байрам табриги. Электрон манба: https://president.uz/uz/lists/view/6917.

2. Узбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодекси. Электрон манба: https://lex.uz/docs/97664.

3. Узбекистон Республикасининг Жиноят кодекси. Электрон манба: https://lex.uz/docs/111453

4. Чаннов С. Е. Основания для освобождения от административной ответственности //Гражданин и право. - 2011. - №. 4. - С. 3.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.