Научная статья на тему 'Иқтисодий ресурсларнинг доиравий айланиш моделида уй хўжалигининг тутган ўрни'

Иқтисодий ресурсларнинг доиравий айланиш моделида уй хўжалигининг тутган ўрни Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1823
263
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Уй хўжаликлари / давлат / фирма / корхона / иш хақи / бирламчи даромадлар / ёлланма ишчилар даромади / тадбиркорлик / трансферт даромадлари / ишчи кучи / меҳнат / бандлик / домашнее хозяйство / государство / фирма / предприятие / заработная плата / первичные доходы / доходы наемных работников / предпринимательство / доходы от трансфертов / рабочая сила / труд / занятость

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хуррамов Азамат Файзуллаевич, Маматов Ахметжон Атажанович, Мингбоев Шухрат Мингбой Ўғли, Туробов Шерзод Алишерович

Мақолада уй хўжаликларни иқтисодий ресурсларнинг доиравий айланишлар моделида тутган ўрни ва хусусиятлари ёритилган. Доиравий айланишлар моделида уй хўжаликларининг давлат, фирма ва корхоналар билан иқтисодий муносабатлари тадқиқ этилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РОЛЬ ДОМАШНИХ ХОЗЯЙСТВ В МОДЕЛИ КРУГООБОРОТА ЭКОНОМИЧЕСКИХ РЕСУРСОВ

В стате исследуется место домашних хозяйств в модели кругооборота экономических ресурсов и их особенности. Представлены экономические отношения между домашними хозяйствами и государством, фирмами и предприятиями в модели кругооборота.

Текст научной работы на тему «Иқтисодий ресурсларнинг доиравий айланиш моделида уй хўжалигининг тутган ўрни»

>

ХУРРАМОВ Азамат Файзуллаевич,

Карши мух,андислик-иктисодиёт институти, иктисод фанлари доктори, профессор; МАМАТОВ Ахметжон Атажанович, Узбекистон Республикаси Миллий Гвардия Х,арбий техника институти, иктисод фанлари доктори, профессор; МИНГБОЕВ Шухрат Мингбой угли, Карши мух,андислик-иктисодиёт институти, катта укитувчи;

ТУРОБОВ Шерзод Алишерович,

Карши мух,андислик-иктисодиёт институти, катта укитувчи

ИКТИСОДИЙ РЕСУРСЛАРНИНГ ДОИРАВИЙ АЙЛАНИШ МОДЕЛИДА УЙ ХУЖАЛИГИНИНГ ТУТГАН УРНИ

УДК 334.024

ХУРРАМОВ А.Ф., МАМАТОВ А.А., МИНГБОЕВ Ш.М., ТУРОБОВ Ш.А. ИКТИСОДИЙ РЕСУРСЛАРНИНГ ДОИРАВИЙ АЙЛАНИШ МОДЕЛИДА УЙ ХУЖАЛИГИНИНГ ТУТГАН УРНИ.

Маколада уй хужаликларни иктисодий ресурсларнинг доиравий айланишлар моделида тутган урни ва хусусиятлари ёритилган. Доиравий айланишлар моделида уй хужаликларининг давлат, фирма ва корхоналар билан иктисодий муносабатлари тадкик этилган

Таянч иборалар: Уй хужаликлари, давлат, фирма, корхона, иш хаки, бирламчи даромадлар, ёлланма ишчилар даромади, тадбиркорлик, трансферт даромадлари, ишчи кучи, мех,нат, бандлик.

ХУРРАМОВ А.Ф., МАМАТОВ А.А., МИНГБОЕВ Ш.М., ТУРОБОВ Ш.А. РОЛЬ ДОМАШНИХ ХОЗЯЙСТВ В МОДЕЛИ КРУГООБОРОТА ЭКОНОМИЧЕСКИХ РЕСУРСОВ.

В стате исследуется место домашних хозяйств в модели кругооборота экономических ресурсов и их особенности. Представлены экономические отношения между домашними хозяйствами и государством, фирмами и предприятиями в модели кругооборота.

Ключевые слова: домашнее хозяйство, государство, фирма, предприятие, заработная плата, первичные доходы, доходы наемных работников, предпринимательство, доходы от трансфертов, рабочая сила, труд, занятость.

KHURRAMOVA., MAMATOVA., MINGBOYEVSH., TUROBOVSH.THE ROLE OF HOUSEHOLDS IN THE MODEL OF THE CIRCULATION OF ECONOMIC RESOURCES.

In the article are considered place of the household in the model of the economic resources circulation and its features. Economic relations between households and the state, firms and enterprises in the circulation model were discussed.

Keywords: households, state, firm, enterprises, wage, primary incomes, incomes of employees, entrepreneurship, income from transfers, work force, labor, employment.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2018, 9(117)

Бозор ицтисодиёти тизимида уй хужаликларининг урни иктисодий адабиётларда маълум булган ресурслар, мацсулот ва даромадлар доиравий айланиш модели ёрдамида тадцик цилиниши мумкин. Маълум бир чеклашлар билан булсада, мазкур модел бизга бозор иктисодиётининг асосий субъектларининг узаро алоцалари борасида маълум бир тасаввурлар косил килиш имконини беради.

Ресурслар, ишлаб чикарилган махсулотлар ва пул маблаFларининг узлуксиз доиравий айланиши мамлакат иктисодиётининг макро-даражасида амалга ошади. Бунда бир томон-дан ишлаб чикарилган махсулот ва хизматлар, иккинчи томондан эса, пул маблаFлари бир -бирларига карама-карши харакатланадилар. Макроиктисодий фаолиятнинг хар бир иштирок-чилари (уй хужаликлари, фирмалар, давлат хори-жий фирма ва давлатлар) ушбу доиравий айланиш моделига жалб килинадилар. Макроиктисодиётда махсулот ва даромадлар доиравий айланиши моделини куриб чикамиз.

Ресурслар, махсулотлар ва даромадларнинг доиравий айланиши моделида ишлаб чикарилган махсулотлар ва олинган даромадларнинг тенглиги борасидаги назарий карашга асосланади. Бунда даромад ва харажатлар айнан бир айирбошлаш жараёнининг икки томонини ифода этади. Хусу-сан, фирмалар учун истеъмол товарлари ва хиз-матларини сотишдан олинган пуллар даромад саналсада, айни бир вактда, мазкур пуллар уй хужаликлари учун жорий истеъмол харажатлари хисобланади. Бундан ташкари, мазкур моделда барча ресурслар уй хужаликларигагина тегишли деган фикрга асосланиб иш курилади. Шу билан яна бир каторда, мазкур моделда иктисодий фао-лият субъектларининг хар бир гурухлари ичида содир буладиган узаро иктисодий алок,аларнинг мавжудлиги хам инкор этилади.

Макроиктисодиётда узининг хусусий мак,сад ва манфаатлари, харакатланиш усулларига эга булган уч мухим иктисодий субъект: фирма ва корпора-циялар, давлат ва уй хужаликлари узаро алокдда буладилар. Умумий холда иктисодий агентлар - бу бевосита иктисодий неъматларни ишлаб чикариш, таксимлаш, айрибошлаш ва истеъмол килишда иштирок этувчи иктисодий муносабатларнинг субъектларидир. Ресурслар, мах,сулот ва даромадларнинг доиравий айланиш модели барча бозор иштирокчиларининг узаро алокаларини яккол тарзда ифодалаб беради. Мазкур моделга кура унинг иштирокчилари иктисодий манфаат нуктаи назаридан бир - бирлари билан узвий

боFликдирлар, зеро бир иштирокчининг фаро-вонлиги бошка иштирокчиларнинг фаровонли-гига узвий боFликl булиб ^исобланади. Хатто, айни бир бозор субъекти уй хужалиги, давлат муасса-саси таркибида булиши ва бизнес иштирокчиси сифатида х,ам фаолият курсатиши мумкин."Бозор иктисодиётининг талаби шундайки, ресурс ва имкониятлардан фойдаланиш имкони, яъни фаолият майдони х,аммага тенг булиши керак"1 дейди Президентимиз Ш.М.Мирзиёев.

Бозор муносабатларининг барча иштирокчилари реал мулкдорлар булиб х,исобланадилар ва бошка иктисодий субъектларнинг манфаат-ларига мос тушувчи ёки карама-карши келувчи уз иктисодий манфаатларига эга буладилар. Уй хужаликлари уз эх,тиёж ва истакларини энг юк,ори даражада к,ондиришга интиладилар, фирмалар -энг юкори максимал фойда олишни, давлат эса - жамият фаровонлигини юксалтириш учун бор куч ва имкониятларини ишга солади. Уларнинг х,ар бири ижтимоий мех,нат таксимоти тизимида узининг маълум бир урнига эга булгани ^олда, уз иктисодий манфаатларини руёбга чик,ариш учун бозор алок,аларининг ифодаловчиси булган бошк,а иктисодий субъектлар нимага эх,тиёж сезаётган булсалар ушбу нарсани таклиф этишлари лозим. Асосий иктисодий субъектлар (иктисодий агент-лар)нинг узаро муносабатларини тах,лил килар эканмиз, шуни таъкидлашимиз лозимки, улар уртасидаги муносабатлар доимо х,ам соф бозор тавсифига эга булавермайди.

Ресурслар, мах,сулотлар ва даромадларнинг доиравий айланиш моделида "уй хужалиги" сек-тори мух,им урин тутиши маълум булсада, унинг мазкур моделдаги урни тулалигича уз бах,осини топмаган. Уй хужаликлари бевосита ёки билво-сита иктисодий ресурсларга эгалик килиб якуний ^исобда эса мазкур ресурсларнинг асосий таъми-нотчилари булиб х,исобланадилар ва бир вактнинг узида иктисодиётда асосий истеъмол харажат-ларини амалга оширувчи гурух, сифатида ишти-

1 Мирзиёев Ш.М. Узбекистон Республикаси Прези-денти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Муро-жаатномаси. Т.// Халк, сузи, 2017 йил 23 декабрь.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2018, 9(117)

рок киладилар. Ижтимоий йуналтирилган бозор хужалиги шароитида даромад ва харажатларнинг доиравий айланиш моделининг тизимли парадиг-маси куйидаги кетма -кетликда намоён булади: уй хужалиги - корхона - давлат.

Доиравий айланиш моделида уй хужаликлари ресурсларни сотиш эвазига олган даромад-ларини жорий истеъмол харажатларига ва жамFармаларига сарфлайдилар, яъни уз истеъмол харажатларини маълум бир муддатга ортга сурган холда кечиктирилган талабни амалга оши-радилар. Ахоли жамFармалари фирмалар томо-нидан фойдаланилиши ёки молиявий активлар бозорига йуналтирилиши мумкин, бирок, молия бозорида ахоли жамFармаларининг нечоFлик иштирок этиши, ахолининг молия - кредит институтларига ишончига боFлик. "Шу тарика, уй хужаликлари фирмалар билан ресурслар бозорида таклиф томонидан ва махсулотлар бозорида эса талаб томонидан туриб, узаро алокага киришадилар"1.

Биринчи ишлаб чикариш боскичида улар ресурслар ишлаб чикариш омилларига айланиб, товар ва хизматлар яратилади. Бу жараёнда уй хужалиги икки хил йуналишда иштирок этади: биринчидан, уз ресурсларини фирмалардаги ишлаб чикариш жараёнига киритишади; иккин-чидан, уларни узлари мустакил ишлатадилар. Улардан чиккан инсон омили нафакат миллий, балки бошка ердаги ишлаб чикаришга хам кири-тилади.

Уй хужаликларининг такрор ишлаб чикаришнинг таксимлаш боскичидаги ишти-роки Fоят мураккаб кечади, чунки таксимлашнинг узи куп боскичли булиб, унда купчилик субъ-ектлар катнашади. Таксимлаш жараёнида уй хужалиги яратилган махсулот ва хизматлар бозор кийматидан уз улушини олади, бу бозор иктисодиётидаги таксимлаш конунига биноан юз беради. Бу улуш микдори уй хужаликларининг такрор ишлаб чикаришдаги иштироки даражасига боFлик булади. Таксимлаш жараёнида махсулот ва хизматларнинг бир кисмини уй хужаликлари олса, бошка кисми фирмаларга тегади. Бу кисмлар кайта таксимланиб, улардан олинган чегирмалар давлат ва нодавлат ташкилотларнинг улушига айланади. Таксимлашдан сунг келадиган айир-бошлаш боскичида товар ва махсулотлар пулга

1Бадалов Ш.Дж. Миллий иктисодиётда уй хужаликларининг иктисодий функциялари. - Т.: "IQTISODIYOT", 2013. - Б.23.

айирбошланади, яъни бу ерда олди-сотди муно-сабатлари пайдо булади.

Истеъмол боскичида товар ва хизматларнинг муайян максад йулида ишлатилиши, яъни сарф-лаб юборилиши юз беради. Бу жараёнда фирма-ларнинг ишлаб чикариш истеъмолига нисбатан эхтиёжи кондирилади, яъни улар илгари сарфлан-ган ресурслар урнини тулдирадилар ва янгидан кушимча ресурсларни ишлаб чикаришга юбора-дилар. Уй хужаликларининг истеъмол жараёни-даги муносабати бошка субъектлар билан эмас, балки хужаликнинг узида бирлашган истеъмолчи-лар уртасида кечади, аммо истеъмол ишчи кучини такроран яратиб, фирмаларга етказиб беришга хизмат килади. Уй хужалигида кисман булса-да, ишлаб чикариш истеъмоли булади ва бу оила-вий ишлаб чикаришдаги ресурсларни тиклаш ва купайтиришга каратилади.

Бу такрор ишлаб чикаришнинг х,амма боскичларида мавжуд булади. Бу жараёнда у энг аввало ресурслар эгаси сифатида майдонга чикади. Унинг ихтиёридаги моддий, молиявий ресурслар ва мех,нат ресурслари бозорга таклиф этилади. Бу ерда улар пулга алмаштирилади, яъни фирмалар, давлат ва нодавлат ташкилотларига сотилади. Бундан тушган пул истеъмол бозорига чикиб товар ва хизматларни сотиб олишга сарф-ланади.

Уй хужаликларининг бошкалар билан муносабати аксарият х,олларда бозор муносабати тав-сифига эга, аммо бу борада х,озирги адабиётда эътироф этилаётган нобозор муносабатлари х,ам бор2.

Уй хужаликлари томонидан олинаётган даро-мадлар, товар ва хизматлар хариди учун т^^ича сарфланмайди: балки уларнинг маълум бир кисми давлатга соликлар тулашга ва жамFармаларни шакллантиришга ишлатилади. Уй хужаликларининг истеъмол товарларига булган талаби даромад, соликлар, жамFармалар микдори, жамFарилган мол -мулк каби бир катор омилларга боFлик. Тасарруфдаги даромад х,ажми уй хужаликларининг истеъмол бозоридаги талабига таъсир курсатувчи мухим омил булиб хисобланади.

Уй хужаликлари давлатга турли иктисодий ресурсларни (энг биринчи навбатда давлат идо-раларида ишловчи хизматчиларнинг мехнатини) таклиф этадилар ва таклиф этилган ишлаб чикариш омиллари учун иш хаки шаклида даромад олади-

2Макконел К.Р., Брю С.Л. Экономикс, принципы, проблемы и политики. ИНФРА -М. 1992.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2018, 9(117)

лар. Бундан ташк,ари, уй хужаликлари ва фирмалар томонидан солик, туловларининг амалга оширили-шини кузда тутувчи турли ижтимоий неъматларни такдим этадилар. Таъкидлаш лозимки, давлат уй хужаликларини нафак,ат солик,к,а тортади (даромад солиFи, мол -мулк солиFи ва хоказо) балки пенсия, ишсизлик ва вак,тинча мехнатга лаёк,атсизлик буйича нафак,а ва шу кабилар куринишида трансферт туловларини хам амалга оширади. Трансферт туловларининг мухим бир к,исмини - давлат томонидан ижтимоий эхтиёжлар учун амалга ошири-лувчи пул туловлари - мехнатга лаёк,атсиз, ишсизлик ва ахолининг бошк,а шу каби кам таъминлан-ган катламларига туланувчи пенсия, нафака ва бошка ёрдам турлари ташкил этади. Трансферт туловларининг иккинчи йуналиши - бу давлат томонидан ишлаб чикарувчи фирмаларга бир катор товар ва хизматларни ишлаб чикаришни кенгайтиришни ратбатлантириш мак,садида бери-ладиган пул туловларини ифода этувчи, дотация ва субсидиялардир. Субсидия ва дотациялар товар ва хизматларни ишлаб чик,арувчилар билан бир каторда истеъмолчиларга, шу жумладан уй хужаликларига хам такдим этилиши мумкин.

Уй хужаликлари молия бозорлари институт-лари кумагида бир томондан уз жамтармаларини инвестициялашни амалга оширсалар, иккинчи томондан эса, улар ёрдамида карз ва кредит олишлари хам мумкин. Уй хужаликларининг молиявий хулки шаклланган анъана ва миллий кадриятларга содикликда; молиявий истеъмол-нинг шаклланган андозаларда; молиявий тан-ловни макбуллаштириш стратегияларида; молиявий карорлар кабул килишдаги рационаллик (ёки иррационаллик) даражасида; молиявий бозорда иштирок этишнинг фаоллигига; молиявий ахборотлар, давлат ва молиявий институтлар, молиявий хавфсизлик хатарлари ва кафолатла-рига муносабатларда намоён булади. Молиявий хулкнинг ушбу уз мохиятига кура, сифат тавсиф-ларини микдор жихатдан бахолаш ута мураккаб вазифа хисобланади. Шу билан биргаликда, утган ва жорий даврлар учун бундай бахолашларни амалга ошириш истикболдаги узгаришларни аниклаштиришда мухим ахамият касб этади.

Бугунги кунда уй хужаликларининг молиявий маблаFлари жамFаришга асосланган анъаналар доирасида к,олмок,да, натижада улар уз молиявий активларини асосан жамтариш инструментларига жойлаштирмокдалар. Бундай холат Узбекистонда уй хужаликлари хали етарлича даражада мил-

лий молиявий бозорнинг усишини таъминловчи генераторга айлана ололмаганлигига ва уларнинг алохида сегментларини халк,аро так,к,ослашларда куллаб булмайди. Бундай шароитда миллий молиявий бозорни бир катор тараккий этган мамла-катларнинг молия институтлари асосида ташкил топган халкаро молиявий марказлар билан узаро интеграциялашуви жараёни ута кийин кечмокда.

Молиявий маблаF, моддий таъминланган-лик даражасининг хосиласи булганлиги боис, уй хужаликларининг молиявий хатти -харакатларини тавфсифлашда бир томондан иктисодий мухит ва бошка бир томондан хужаликнинг молиявий маблаFининг индикаторлари сифатида уларнинг молиявий холати ва истеъмол кутишларини тав-сифловчи курсаткичлардан кенг фойдалани-лади.

Уй хужаликлари молиявий холатининг индикаторлари сифатида куйидаги курсаткичлар хизмат килиши мумкин:

• уй хужаликларининг пуллик даромадлари ва уларни истеъмол нархлари индекси билан таккослаган холдаги узгариш суръатлари;

• пуллик даромадларнинг таркиби ва тузил-маси, унда мулкдан олинадиган даромадларнинг салмоFи ва унинг узгариш йуналишлари;

• яшаш минимуми билан таккослаганда бир ойлик уртача жон бошига туFри келувчи пуллик даромадлар;

• уй хужаликлари харажатлари таркиби ва динамикаси, уларда кучмас мулк ва молиявий активларни сотиб олишга йуналтирилган хара-жатларнинг салмоFи.

Истеъмол кутишларининг индикаторлари сифатида: уй хужаликлари томонидан уму-мий иктисодий вазият ва ундан кутилаётган узгаришларининг бахоланиши; йирик харидларни ва молиявий активларни сотиб олишни амалга ошириш учун кулай шарт -шароитлар мавжудли-гини бахолаш; шахсий моддий таъминланганлик ва унинг келажакда янада яхшилаш имкониятла-рини бахолаш; истеъмолчилар (уй хужаликлари) нинг ишонч индекси ва унинг узгариши каби курсаткичлардан фойдаланишимиз мумкин.

Доиравий айланишлар модели бозор иктисодиёти шароитида уй хужаликларининг фирмалар ва давлат билан узаро алок,аларининг асосий тамойилларинигина ифода этади холос. Мазкур модел уй хужаликлари уртасида амалга ошадиган битимларни ва уларининг узигагина хос

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2018, 9(117)

булган тор ички жихатларни ифода эта олмайди. Уй хужаликлари уз имкониятларидан тула фой-даланган холда ва мехнат ресурсларини такрор ишлаб чикариш борасида ишларни бажариб, хизматларни амалга ошириб Давлат Статистика кумитаси хисоботларида хисобга олинмайди-ган кушилган киймат яратадилар. Ушбу холатда шуни алохида кайд этишимиз лозимки, хизматлар сохаси канчалик кам ривожланган булса кушилган киймат хажми шунчалик юкори булади, бунинг хисобига уй хужалиги узининг бошка функция-ларига зарар келтирмаган холда узига хос микро корхонага айланиб боради. Уз - узига хизмат курсатиш ишлари хажми уй хужалигини юритиш учун вакт сарфлари буйича бахолаш мумкин.

Таъкидлаш жоизки, доиравий айланишлар модели иктисодий субъектлар уртасидаги узаро алокаларнинг умумий йуналишларинигина тадкик этиш имконини беради. Масалан, доиравий айланишлар модели хар бир иктисодий агентларнинг бозор устуворликларини трансформациялашуви жараёнларини ва уй хужаликлари уртасидаги алокаларда тулик ифода эта олмайди. Бирок бу жараёнлар бугунги кунда долзарб ахамият касб этмокда, зеро бозор иктисодиётини ижтимоийла-шуви унинг субъекти сифатида уй хужалигининг бозор агентига хос булган, сифат жихатдан трансформациялашувига олиб келмокда. Уй хужаликларининг бозордаги анъанавий чеклан-ган доирадаги мавкеи, уларнинг ишлаб чикариш ва жамFариш сохасида фаол тадбиркорлик фао-лияти хисобига кенгайиб бормокда. Умумий холда, иктисодий агентлар - бу иктисодий неъ-матларни ишлаб чикариш, таксимлаш, айрибош-

лаш ва истеъмол килиш жараёнларида бевосита иштирок этувчи иктисодий муносабатлар субъ-ектларидир.

Уй хужаликлари ижтимоий такрор ишлаб чикаришнинг барча турт боскичида иштирок этади. Ишлаб чикариш боскичида, товар ва хизматларни ишлаб чикаришда уй хужалиги аъзо-ларининг иштироки амалга ошади. Таксимлаш боскичида уй хужалиги маълум бир даромадга эгалик килади ва олинган даромадлардан солик тулайди, даромаднинг маълум бир кисмини вазиятдан келиб чиккан холда жамFаради. Уй хужаликлари уз ихтиёрларидаги ресурсларни сотишдан даромад олар экан, турли истеъмол неъматларини харид килиш учун чекланган даромадларини таксимлаш борасида карорлар кабул киладилар. Навфлиликни максималлашти-риш уй хужаликларининг бош иктисодий ман-фаати хисобланади. Истеъмол неъматларини тан-лаш асносида уй хужаликлари бозор талабини шакллантирадилар. Айрибошлаш боскичида уй хужалиги кимматли коFозлар билан боFлик опе-рацияларда иштирок килади, коммунал хизматлар учун туловларни тулайди, кредитлардан фойда-ланади, хужаликлараро трансфертларни амалга оширади. Истеъмол боскичида уй хужаликлари ички ишлаб чикариш жараёнида ресурслардан фойдаланади ва истеъмол талабини шакллан-тира бориб, ишлаб чикариш жараёни натижаси сифатида олинган неъматларни уз аъзоларининг эхтиёжларини кондириш учун сарфлайдилар.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2015 йил 24 апрелдаги "Акциядорлик жами-ятларида замонавий корпоратив бошкарув услубларини жорий этиш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПФ-4720-сон Фармони.

2. Мирзиёев Ш.М. Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. Т.// Халк сузи, 2017 йил 23 декабрь.

3. Бадалов Ш.Дж. Миллий иктисодиётда уй хужаликларининг иктисодий функциялари. -Т.: "ЮТ!БСЮ!УОТ", 2013. - Б.23.

4. Макконел К.Р., Брю С.Л. Экономикс, принципы, проблемы и политики. ИНФРА -М. 1992.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2018, 9(117)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.