Научная статья на тему 'ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРДА ЕР ОСТИ БОЙЛИКЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ'

ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРДА ЕР ОСТИ БОЙЛИКЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
49
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ер қаъри / геологик тадқиқот / геотермал ресурслар / илмий полигонлар / геологик қўриқхоналар. / subsoil / geological research / geothermal resources / scientific testing grounds / geological reserves.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Шавкатова, Зарина Шобиддин Қизи

Мақола Ўзбекистон Республикасида ер ости бойликларидан оқилона фойдаланишни ташкил этиш мақсадида хориж тажрибасидан фойдаланишга ва хорижий давлатлардаги ер ости бойликларидан фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилишни таҳлил қилишга бағишланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SPECIFIC CHARACTERISTICS OF USE OF UNDERGROUND RESOURCES IN FOREIGN COUNTRIES

The article is devoted to the use of foreign experience and the analysis of the use and protection of subsoil in foreign countries in order to organize the rational use of subsoil in the Republic of Uzbekistan.

Текст научной работы на тему «ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРДА ЕР ОСТИ БОЙЛИКЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, (E)ISSN:2181-1784

educational, natural and social sciences www.oriens.uz

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(3), March, 2023

ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРДА ЕР ОСТИ БОЙЛИКЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ

Шавкатова Зарина Шобиддин кизи

Тошкент давлат юридик университети магистранти Электрон почта: shavkatovazarina89@gmail. com

АННОТАЦИЯ

Мацола Узбекистон Республикасида ер ости бойликларидан оцилона фойдаланишни ташкил этиш мацсадида хориж тажрибасидан фойдаланишга ва хорижий давлатлардаги ер ости бойликларидан фойдаланиш ва уларни мууофаза цилишни таулил цилишга базишланган.

Калит сузлар: ер цаъри, геологик тадцицот, геотермал ресурслар, илмий полигонлар, геологик цурицхоналар.

АННОТАЦИЯ

Статья посвящена использованию зарубежного опыта и анализу использования и охраны недр в зарубежных странах с целью организации рационального использования недр в Республике Узбекистан.

Ключевые слова: недра, геологические исследования, геотермальные ресурсы, научные полигоны, геологические запасы.

КИРИШ

Узбекистон мустакиллигини кулга киритгандан сунг халкаро экологик хукук нормалари ва миллий экологик конун хужжатларига асосланган атроф мухит сифати ва табиатдан окилона фойдаланишни бошкаришни такомиллаштиришга каратилган ишлар амалга ошириб келинмокда.

Узбекистон Республикаси атроф табиий мухитининг хозирги ахволи атроф табиий мухитни мухофаза килиш ва табиий ресурслардан окилона фойдаланишга каратилган илмий асосланган давлат сиёсатини олиб боришни талаб килади. Айнан шу сабабли хам давлатимиз экологик сиёсатининг стратегик максади экологик тизимларни саклаш, табиий ресурслар холатини яхшилаш, уларнинг бир бутунлигини ва жамиятнинг баркарор ривожланиши учун хаётни таъминловчи функциясини куллаб-кувватлаш, яшаш сифатини юксалтириш, фукароларнинг кулай атроф табиий мухитга булган хукукларини таъминлаш хисобланади. Бу максадларга эришиш учун ер остида жойлашган табиат объектларини саклаш ва кайта тиклаш, улардан окилона фойдаланишни таъминлашга каратилган ташкилий-хукукий, сиёсий, ижтимоий-иктисодий чора-тадбирларни амалга ошириш лозим. Бу йуналишда хорижий

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

давлатларнинг сохага оид конунчилигини тахлил килиш мухим ахамият касб этади.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Хорижий мамлакатларда ер ости бойликларидан фойдаланишни хукукий тартибга солувчи махсус конун хужжатлари кабул килинганлигини кузатишимиз мумкин. Масалан, Францияда 1956 йил 16 августдаёк Ер каъри кодекси1 кабул килинган булиб, ушбу Кодексда асосий куйидаги беш гурух масалалар тартибга солинган: кончилик ижараси ва миллийлаштирилган шахталар фаолиятини тартибга солиш, конларнинг хукукий холати ва кончилик корхоналарининг хукукий макоми, кочнилик концессияларига булган хукукларни кулга киритиш ва тухтатиш тартибини белгилаш, кончилик жойларини разведка килиш ва эксплуатация килиш буйича муносабатлар мажмуини, кончилик ташкилотларининг фаолияти устидан маъмурий назорат тартиби.

Франция тажрибасининг узига хос жихати сифатида Ер каъри кодексининг 25-моддасида белгиланган концессия факатгина тегишли худуддаги махаллий давлат хокимияти органлари рахбарияти билан маслахатлашувлар утказилганидан сунг хамда жамоатчилик фикри натижаларини урганишдан кейин берилиши мумкинлигини кайд этиб утиш мумкин. Франция Ер каъри кодексининг 29-моддаси 3-бандида фукаролар манфаатлари устуворлиги принципига асосан давлат концессионер йуколиб колганда ёки банкрот булганда, унинг барча хукук ва мажбуриятлари буйича кафолат бериши тугрисидаги коида белгиланган2.

АКЩда ер каъридан фойдаланиш сохасида конун хужжатлари тизими "Кон ижараси тугрисида"ги (Mineral Leasing Act, 1920 й.), "Континенталь шельф тугрисида"ги (1953 й.), "Тошкумирни казиб олиш учун ерни ижарага бериш тугрисида"ги федерал конунлар ташкил килади.

Ушбу конунлар билан:

вактинчалик максадли фойдаланиш учун берилиши мумкин булган ерлар тоифалари ва уларни олиб куйиш тартиби. Масалан, "Кон ижараси тугрисида"ги Конунга кура, узок муддатли ижара асосида нефть-газ хом-ашёси илгари хусусий мулкда булган ва федерал идоралар томонидан сотиб олинган ерларда казиб олиниши мумкин;

ижарага олиниши мумкин булган участкаларнинг энг куп хажмлари;

1 Горный Кодекс Франции от 16 августа 1956 г. (Journal Officiel 21 aout № 56-8388).

2 Василевская Д.В. Правовое регулирование отношений недропользования в Российской Федерации и зарубежных странах: теория и практика. Монография. - М.: Нестор Академик, 2007. - С. 357.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

ер каърини разведка килиш ва фойдаланиш хукукини кулга киритиш асослари;

бюджет тизими даражалари уртасида олинадиган молиявий воситаларни таксимлаш каби муносабатлар тартибга солинади.

А^Ш конунчилигига мувофик, А^Шга тегишли худдудларда континенталь шельфда ер каъри мулкдори булиб, федерация, штатлар ва хусусий шахслар булишлари мумкин. Бирок, хусусий мулк хукуки бир катор чекловлар билан чекланган.

АКЩда хам ер каъридан фойдаланишни давлат томонидан тартибга солиш асосида ижара-лицензия тизими ётади. Бирок, таъкидлаш лозимки, ер каърида ишлаш учун хукукни олиш ижара (lease) тушунчаси оркали ифодалансада, мазмунан давлат ва ер каъридан фойдаланувчи уртасидаги муносабатлар куп жихатдан концессия шартномасига мос келади.

Хом ашё казиб олиш учун кондан фойдаланиш хукукини кулга киритиш учун А^Ш Ички ишлар вазирлигининг Геология бошкармасида сертификациядан утиш лозим. У такдим этилган маълумотлар асосида рента, роялти ва у билан боглик туловлар микдорини белгилаб беради. Сертификатлаштириш тамомланганидан сунг концессионер казиб олишни амалга ошириш учун ариза топширади.

Аргентинада хам ер каъридан фойдаланиш Ер каъри кодекси, "Углеводород ер ости фойдали казилмалари тугрисида"ги, "Кончилик саноатига инвестициялар киритиш тугрисида"ги ва бошка конунлар билан тартибга солинади. Аргентинанинг ер каъридан фойдаланиш модели куп жихатдан француз моделига якин булсада, бир катор узига хос жихатларга хам эга. Масалан, Ер каъри кодекси уз юридик кучи буйича уникал хужжат булиб, унга риоя этиш мажбурийлиги Аргентина Конституциясида тугридан тугри белгилаб куйилган.

Муайян худудда ер каърини урганишни ва хом-ашёни тажриба тарзида казиб олишни амалга ошириш хукуки танлов асосида бериладиган лицензия асосида берилади. Башарти, лицензия олган ташкилот тижорат ахамиятига эга булган конларни аниклай олса, ушбу ташкилот мазкур конни эксплуатация килиш буйича 25 йилга концессия шартномасини имзолаш хукукини кулга киритади. Бирок, тегишли фойдали казилмалар конини аниклаш имкони булмаса, урганиш учун сарфланган харажатлар копланмайди.

Аргентинада лицензия шаклида расмийлаштириладиган тизим амал килади. Фойдали казилмаларни казиб олиш учун концессия шартномаси концессионерга тегишли худудда анча кенг хукукларни беради. Концессионер

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

кушимча рухсатномаларсиз зарур инфратузилмани куриш, фойдали казилмаларни ташиш ва кондан фойдаланиш билан боглик бошка ишларни

" 3

амалга ошириш хукукини кулга киритади3.

Молдова Республикасида хам 2009 йил 2 февралда 14 боб ва 85 моддадан иборат булган Ер каъри кодекси кабул килинган4. Кодекс 14-моддасида ер каъридан фойдаланишнинг 6 та тури кузда тутилган: геологик урганиш, шу жумладан, фойдали казилмалар конларини кидириш, бахолаш ва разведка килиш хамда геологик тадкикотларнинг бошка турларини амалга ошириш; фойдали казилмаларни, шу жумладан, ер ости сувлари ва табиий даволаш ресурсларини казиб олиш; ер ости бойликларини казиб олиш билан боглик булмаган ер ости иншоотларини куриш ва эксплуатация килиш; зарарли моддалар ва ишлаб чикариш чикиндиларини кумиш; мухофаза этиладиган геологик объектларни ташкил этиш; минералогик, палеонтологик ва бошка коллекциябоп геологик материаллар туплаш.

Молдова Ер каъри кодексининг яна бир ижобий жихати унда хар бир ер каъридан фойдаланиш тури буйича махсус боблар ажратилган булиб, бу ушбу фойдаланиш турларини хар бирини атрофлича тартибга солиш имконини беради.

Гувохи булганимиздек, Молдовада ер ости иншоотларини куриш ва чикиндиларни кумиб ташлаш Узбекистон Республикасидан фаркли равишда битта фойдаланиш турини эмас, балки алохида-алохида фойдаланиш турларини ташкил этади. Шунингдек, нодир тош хом ашёси намуналарини эмас, балки минералогик материалларни туплаш деб, кенгайтирилган холда баён этади.

Яна Узбекистон Республикасида фойдали казилмаларни кавлаб олиш билан боглик булмаган ер ости иншоотларини куриш учун муддатсиз берилса, Молдовада ушбу максадлар учун ер каъри участкаси беш йилгача берилиши хамда башарти, ер ости иншоотлари чикиндиларни саклашга мулжалланган булсагина у муддатсиз фойдаланишга берилиши мумкинлиги белгилаб куйилган (Кодекс 15-моддаси). Шунингдек, Молдовада ер ости сувларини казиб олиш учун ер каъри участкаси 25 йилгача муддатга берилиши мумкинлиги мустахкамлаб куйилган. Айни дамда Молдовада ер каъридан фойдаланиш муддатлари бузилган ер каъри участкаларини яна фойдаланишга ярокли холатга келтириш учун сарфланадиган вактни хам уз ичига олиши тугрисидаги коида белгилаб куйилган.

3 Блинков В.М. Аналитическая записка к проекту федерального закона «О недрах». Серия: Экономическая политика. - М.: Отдел аналитического обеспечения законодательной деятельности Федерального Собрания Российской Федерации, 2005.

4 Кодекс о недрах Республики Молдовы от 02.02.2009 г. Nr.3-XVI // Monitorul Oficial Nr. 75-77, статья №197. 17.04.2009 г. (www.lex.justice.md - сайт Парламента Республики Молдовы).

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

Молдова конунчилигининг яна бир жихати унда миллий ишлаб чикарувчиларни куллаб-кувватлашга багишланган алохида 41-модда мавжуд булиб, у ер каъридан фойдаланувчилар, шу жумладан, чет элликлар томонидан устувор тартибда миллий ишлаб чикарувчиларнинг иш ва хизматларидан фойдаланилишини мустахкамлайди. Бунда факатгина ягона талаб миллий ишлаб чикарувчилар курсатаётган иш ва хизматлар миллий ва халкаро стандартларга мос булиши лозимлиги кузда тутилган. Ер каъридан фойдаланувчилар биринчи навбатда миллий мутахассис ва ишчиларни ишга ёллашлари шарт булиб, бунда уларнинг малакаси тегишли талабларга жавоб бериши лозим.

Россия Федерациясида ер каърига оид муносабатлар 1992 йил 21 февралда кабул килинган ва 7 булим, 52 моддадан иборат булган "Ер каъри тугрисида"ги Конун билан тартибга солинади5. Хрзирги кунга кадар Конунга 52 маротаба узгартиш ва кушимчалар киритилганлиги хам ушбу Конун анча олдин кабул килинганига карамай изчил ривожланиб келаётганлигидан далолат беради.

Конуннинг 6-моддасида ер каъридан фойдаланишнинг 6 тури белгиланган булиб, улар мохият эътиборига кура Узбекистон ва Молдова конунчилигида кузда тутилган фойдаланиш турларини айрим истиснолар булгани холда такрорлайди. Масалан, ер каърини геологик урганиш уз навбатида геология-геофизика ишларини амалга ошириш, геологик тасвирга олиш, мухандислик-геологик тадкикотларини утказиш, илмий-тадкикот, палеонтологик ва бошка ер каърини геологик урганишга йуналтирилган ишларни, ер кимирлашларини прогноз килиш буйича геологик ишларни, вулконларни тадкик этиш буйича фаолиятни, ер каъри холати мониторинги ташкил этиш ва юритиш, ер ости сувлари холатини назорат килиш ва бошка ер каъри яхлитлигига жиддий путур етказмайдиган ишларни амалга ошириш деб кенгайтирилган холда баён этилган. Мухофаза этиладиган геологик объектларни барпо килишда хам уларнинг илмий, маданий, эстетик, санитария-согломлаштирувчи ва бошкача ахамиятга (илмий ва укув полигонлари, геологик курикхоналар, буюртмахоналар, табиат ёдгорликлари, горлар ва бошкача ер ости текисликлари) эга булиши курсатиб утилган. Айни дамда Молдова сингари минералогик материаллар (Узбекистонда - нодир тош хом ашёси намуналари) тушунчасидан фойдаланилган.

Шунингдек, Россия Федерациясида хам Молдовадаги сингари ер ости сувларини казиб олиш учун ер каъри участкаси 25 йилгача муддатга берилиши

5 Закон РФ «О недрах» от 21.02.1992 г. №2395-1 (ред. от 03.07.2016) // КонсультантПлюс - www.consultant.ru

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

мумкинлиги мустахкамлаб куйилган. Яна "махаллий ахамиятга эга булган ер каъри участкалари" тушунчаси мустахкамланган булиб, уни фойдаланишга беришнинг соддалаштирилган тартиби жорий этилган (умумий фойдаланишдаги кенг таркалган фойдали казилмалар буйича кулланилади). Колаверса, умумий фойдаланишдаги кенг таркалган фойдали казилмалардан хамда ер ости сувларидан фойдаланиш хамда ер каъридан фойдаланганлик учун хак тулаш ставкалари билан боглик алохида нормалар белгиланган6.

Арманистон Республикасининг 2011 йил 28 ноябрдаги Ер каъри кодекси 11 боб ва 81 моддадан иборат7. Конуннинг 19-моддасида ер каъридан фойдаланиш икки катта гурухга ажратилган: 1) геологик урганиш максадларида; 2) фойдали казилмаларни казиб олиш максадида.

Ер каъри кодексида миллий хавфсизлик, одамлар хаёти ва соглигини, тарихий-маданий кимматликлар ёки табиатни ва атроф мухитни мухофаза килиш максадларида ер каъридан фойдаланиш таъкикланадиган холатлар хам аник белгилаб куйилган (26-модда). Хусусан, башарти ер каъри участкаси устида кабристон, табиат, тарихий ва маданий ёдгорликлар, Кизил Китобга киритилган усимлик ва хайвонот дунёси объектлари жойлашган булса улардан фойдаланишга йул куйилмайди.

Арманистонда ер каъридан фойдаланиш хукуки муддатлари хам узига хос (27-модда). Хусусан, ер каъри участкалари ер каърини геологик урганиш учун - 3 йилга, фойдали казилмаларни казиб олиш учун купи билан 50 йилга берилиши мумкин.

Арманистон ер каъри конунчилигининг узига хос жихатлари сифатида унда фойдали казилмаларни кавлаб олиш билан шугулланаётган ташкилотлардан ундириладиган туловларнинг муайян кисмидан Табиатни ва атроф мухитни мухофаза килиш жамгармаси шакллантирилиши белгиланган (69-модда). Ер каъридан фойдаланувчиларнинг ушбу жамгармага маълум микдорда тулов утказиб бориш мажбурияти ер каъридан фойдаланиш тугрисидаги шартномага киритилади. Жамгарма маблагларидан табиатни мухофаза килиш ишларини молиялаштириш хамда атроф мухитга ер каъридан фойдаланиш натижасида етказилган зарарни коплаш максадларида фойдаланилади.

6 Василевская Д. В. Правовой режим недропользования в России и зарубежных странах. - М.: Право ТЭК, 2010.

7 Кодекс Республики Армения «О недрах» от 28.11.2011 г. // www.parliament.am - Национальное Собрание Республики Армения.

- С. 254.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

Беларусь Республикасининг 2008 йил 23 июлдаги Ер каъри кодекси 17 боб ва 91 моддадан иборат8. Унинг 28-моддасида ер каъридан фойдаланишнинг турт тури кузда тутилган: ер каърини геологик урганиш, фойдали казилмаларни казиб олиш, ер ости худудидан фойдаланиш, ер каърининг геотермал ресурсларидан фойдаланиш.

Кодекснинг 29-моддасида ер каъридан фойдаланиш муддатлари сифатида 5 йилгача (геологик урганиш учун), 20 йилгача (фойдали казилмаларни кавлаб олиш, ер каърининг геотермал ресурсларидан фойдаланиш учун), 99 йилгача (ер каъри участкаси концессия шартномаси асосида берилганда) булган муддатлар белгилаб куйилган.

Гувохи булганимиздек, Беларусь Республикасида "Ер каърининг геотермал ресурсларидан фойдаланиш" узига хос фойдаланиш тури сифатида кузда тутилган. Кодекснинг 11-боби "Ер каърининг геотермал ресурслари"га багишланган. Унинг 61-моддасига кура, ер каърининг геотермал ресурслари сифатида куйидагилар хисобланади: ер каъри геотермал сувлари, ер каърининг кон иссикликлари.

Ер каърининг геотермал ресурсларидан электроэнергия олиш, иссик сув таъминоти, турар-жой ва ишлаб чикариш биноларини иситиш, даволаш, согломлаштириш ва бошка максадларда фойдаланиш мумкин. Ер каърининг геотермал ресурсларидан фойдаланиш (62-модда) махсус рухсатнома асосида амалга оширилади.

Украинанинг 1994 йил 27 июлдаги 9 булим ва 69 моддадан иборат булган Ер каъри кодексининг9 14-моддасида ер каъридан фойдаланишнинг 6 та тури белгилаб куйилган: ер каърини геологик урганиш, шу жумладан, умумдавлат ахамиятидаги фойдали казилмалар конларида тажриба-саноат тарзида казиб олишни амалга ошириш, фойдали казилмаларни кавлаб олиш, фойдали казилмаларни кавлаб олиш билан боглик булмаган ер ости иншоотларини, шу жумладан, нефть, газ ва бошка модда ва материалларни, окава сувларни, зарарли моддалар ва ишлаб чикариш чикиндиларини саклаш, кумиш максадида куриш ва ишга тушириш; мухим илмий, маданий, санитария-согломлаштириш ахамиятига эга булган геологик худуд ва объектларни (илмий полигонлар, геологик курикхоналар, буюртмахоналар, табиат ёдгорликлари, даволаш ва согломлаштириш масканлари) куриш; махсулот таксимотига оид битимларда кузда тутилган ишларни бажариш (фаолиятни амалга ошириш); бошка эхтиёжларни каноатлантириш.

8 Кодекс Республики Беларусь «О недрах» от 23 июля 2008 г. N 2/1503 // www.pravo.kulichki.com

9 Кодекс о недрах Украины 27 июля 1994 года №132/94-ВР // www.meget.kiev.ua

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

Украина конунчилигининг узига хос жихатларидан бири шундаки, унда фойдали казилмаларни казиб олиш учун квоталар белгилаш тизими йулга куйилган (52-модда). Унга кура, фойдали казилмаларни интенсив казиб олишнинг салбий демографик, ижтимоий ва экологик окибатларнинг олдини олиш максадида алохида фойдали казилмалар турларини казиб олиш учун Хукумат томонидан квоталар белгиланади.

Туркманистон Республикасида 2014 йил 20 декабрда 11 булим, 60 моддадан иборат булган "Ер каъри тугрисида"ги Конун кабул килинди10. Конунда ер каъридан фойдаланишнинг 5 та тури кузда тутилган: ер каърини геологик урганиш, шу жумладан, тог-шеологик ва бошка курсаткичларни аниклаштириш, минерал хом-ашёни казиб олишнинг окилона усулларини танлаш максадида тажриба-саноат тарзида казиб олишни амалга ошириш; фойдали казилмаларни кавлаб олиш, шу жумладан, кончилик чикиндиларидан фойдаланиш; фойдали казилмаларни кавлаб олиш билан боглик булмаган ер ости иншоотларини (ишлаб чикариш чикиндилари, махсус курилмалар, ашё ва материалларни саклаш учун) куриш ва ишлатиш, ер иссиклигидан фойдаланиш, окава сувларни окизиш ва бошка эхтиёжлар учун фойдаланиш; илмий, маданий, эстетик, санатория-согломлаштириш ва бошка ахамиятига эга булган алохида мухофаза этиладиган геологик объектларни (илмий ва укув полигонлари, геологик курикхоналар, буюртмахоналар, табиат музей ва ёдгорликлари, горлар ва бошка табиий ва техноген (сунъий) ер ости йулаклари) куриш; минералогик, палеонтологик ва бошка коллекциябоп геологик материалларни туплаш (11-модда).

Конуннинг 13-моддасида ер каъри участкаларидан фойдаланишнинг куйидаги муддатлари белгиланган: геологик урганиш учун - 6 йилгача (геологик урганиш учун муддат икки йилдан икки маротабагача узайтирилиши мумкин); фойдали казилмаларни казиб олиш - 20 йилгача (яна беш йилгача узайтирилиши мумкин); ер каърини геологик урганиш ва фойдали казилмаларни казиб олиш учун - 25 йилгача.

Бугунги кунда ер ости бойликларидан фойдаланишни хукукий тартибга солувчи махсус конун хужжатлари кабул килинганлигини кузатишимиз мумкин. Ер ости бойликларидан фойдаланишни хукукий тартибга солувчи миллий конунчилик асосида кабул килинган нормалар етарлича эмас, мазкур конун нормалари ишлаб чикишда АКШ ва Беларусь Республикаси давлатлари тажрибасини амалиётга куллашимиз мумкин, шунингдек, ер ости

10 Закон Туркменистана «О недрах» от 20 декабря 2014 года // Электронная газета «Туркменистан: золотой век» - www.turkmenistan.gov.tm

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

бойликларидан фойдаланиш сохасидаги малакали кадрларни хам таййорлаш ушбу соханинг ва конунсиликнинг такомиллашишига сабаб булади.

REFERENCES

1. Кодекс Республики Беларусь «О недрах» от 23 июля 2008 г. N 2/1503 // www.pravo.kulichki.com.

2. Кодекс о недрах Украины 27 июля 1994 года №132/94-ВР // www.meget.kiev.

3. Блинков В.М. Аналитическая записка к проекту федерального закона «О недрах». Серия: Экономическая политика. - М.: Отдел аналитического обеспечения законодательной деятельности Федерального Собрания Российской Федерации, 2005.

4. Кодекс о недрах Республики Молдовы от 02.02.2009 г. Nr.3-XVI // Monitorul Oficial Nr. 75-77, статья №197. 17.04.2009 г. (www.lex.justice.md -сайт Парламента Республики Молдовы).

5. Закон Туркменистана «О недрах» от 20 декабря 2014 года // Электронная газета «Туркменистан: золотой век» - www.turkmenistan.gov.tm

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.