Научная статья на тему 'ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ ПЕДАГОГИК ЖИҲАТДАН ТАДҚИҚИ ХУСУСИДА'

ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ ПЕДАГОГИК ЖИҲАТДАН ТАДҚИҚИ ХУСУСИДА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
364
28
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
халқ оғзаки ижоди / миллий қадриятлар / эстетика / таълим-тарбия / урф-одат. / folklore / national values / aesthetics / education / tradition.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — N. Oxunova

Ушбу мақолада халқ оғзаки ижодининг педагогика, психология, ҳамда методика соҳаларида тадқиқ этилиши ва мазкур соҳаларда олиб борилган изланишларнинг ўзига хос жиҳатлари хақида сўз юритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ON THE RESEARCH OF FOLK'S ORAL CREATION FROM THE PEDAGOGICAL ASPECT

This article talks about the research of folklore in the fields of pedagogy, psychology, and methodology, as well as the specific aspects of the research conducted in these fields.

Текст научной работы на тему «ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ ПЕДАГОГИК ЖИҲАТДАН ТАДҚИҚИ ХУСУСИДА»

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ХАЛЦ ОГЗАКИ ИЖОДИНИНГ ПЕДАГОГИК ЖЩАТДАН ТАДЦЩИ

ХУСУСИДА Н.М.Охунова

Фаргона давлат университети таянч докторанти https://doi.org/10.5281/zenodo.7238374

Аннотация. Ушбу мацолада халц огзаки ижодининг педагогика, психология, уамда методика со^аларида тадциц этилиши ва мазкур со^аларда олиб борилган изланишларнинг узига хос жщатлари хацида суз юритилади.

Калит сузлар: халц огзаки ижоди, миллий цадриятлар, эстетика, таълим-тарбия, урф-одат.

ОБ ИССЛЕДОВАНИИ НАРОДНОГО УСТНОГО ТВОРЧЕСТВА С ПЕДАГОГИЧЕСКОГО АСПЕКТА

Аннотация. В данной статье рассматриваются исследования фольклора в областях педагогики, психологии и методологии, а также специфические аспекты исследований, проводимых в этих областях.

Ключевые слова: фольклор, национальные ценности, эстетика, воспитание, традиция.

ON THE RESEARCH OF FOLK'S ORAL CREATION FROM THE PEDAGOGICAL

ASPECT

Abstract. This article talks about the research of folklore in the fields of pedagogy, psychology, and methodology, as well as the specific aspects of the research conducted in these fields.

Key words: folklore, national values, aesthetics, education, tradition.

КИРИШ

Эрамиздан аввалги VI асрда яшаб, ижод ккилган Аристотел таракккий этган жамиятга узининг муносиб хиссасини кушган. У болаларга таълим-тарбия беришнинг аник; бир тизими булиши керак, деб хисоблаган. Шунингдек, хар доим таълим билан тарбиянинг бир эканлигини таъминлаш масаласига хам жиддий эътибор берган ва уни уз асарларида кенг куламда ёритган. Бола тарбияси таълим билан бирга олиб борилиши кадимдан кулланган ва бу уз самарасини хозиргача курсатиб келаётганлигини куришимиз мумкин. Дархдкикдт бола мактабга келар экан укитувчи укитиш билан бирга дарсликда курсатилган топширикклар оркали болага бевосита тарбиявий жихатларини хам амалда тадбикк этиб кетиши керак булади. Бошлангич синф укувчиларини кандай укитиш хаккида буюк педагогларнинг хам фикрларига таяниб иш курсак максадга мувофик булар эди.

Дархакиккат, болаларни укитишга ва бу оркали халк огзаки ижодини ургатишга булган эътибор кадимдан мухим ахамиятга эга булган ва хозирги кунда хам уз долзарблигини йукотмаганлигини тадкикотчиларнинг илмий изланишларида хам куришимиз мумкин. Айнан фольклор материалларини укитишнинг педагогик-психологик ва методик томондан урганилишига доир ишларни урганиб чикканимизда олимларимиз томонидан фолъклор материалларини тахлилларини куришимиз мумкин. Жумладан: "Халк огзаки ижоди асарлари тахлили оркали укувчиларда миллий кадриятларни шакллантириш тамойиллари" номли номзодлик диссертациясида тадкикотчи томонидан мавзуга оид илмий-педагогик ва халк огзаки ижоди асарлари хамда муаммонинг

БС1ТЖСТ ЛЖБ ЖЖОУАТЮЖ

ЮТЕЯМАТЮМЛЬ 8С1ЕОТ1Р1С ГОШМАЬ УОШЫЕ 1 188иЕ 7 иШ-2022: 8.2 | КБК 2181-3337

амалиётдаги холатини урганиш, халк огзаки ижоди асарлари тахлили оркали укувчиларда миллий кадриятларни шакллантириш тамойилларининг назарий-амалий асосларини аникланган ва халк огзаки ижоди асарлари воситасида укувчиларда миллий кадриятларни шакллантирнш имкониятлари хам аникланган. 5-7-синф адабиёт дарсларида укувчиларни миллий кадриятлар, урф-одат ва анъаналар рухида тарбиялашда халк огзаки ижоди намуналарининг мухим тарбиявий-дидактик восита эканлигини асосланган. Умумий урта таълим мактабларида халк огзаки ижоди намуналарини укитишнинг назарий, педагогик, методик жихатларини тавсифлаш хамда унинг ишланганлик даражаси аникланган. Адабиёт дарсларида халк огзаки ижоди асарларини интерфаол усуллар асосида укитиш тамойилларини белгилаб, укувчиларда миллий кадриятлар билан боглик халк огзаки ижоди асарларини тахлил килишга оид тавсиялар ишлаб чикиш, халк огзаки ижоди асарларини тахлил килиш воситасида укувчиларда миллий кадриятларни шакллантириш жараёнининг самарадорлик даражасини курсатиб берган.

ТАДЦЩОТ МЕТОДИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

"Халк огзаки ижоди ижтимоий-фалсафий ва эстетик гоялар манбаи сифатида" номли номзодлик диссертациясида халк эстетикасининг асосий манбаларини аниклаш, уларнинг халк эстетикаси шаклланишидаги узига хос хусусиятларини курсатиб берган. Узбек халк эстетикасининг жахон эстетик маданияти ривожланишидаги урнини курсатиш, узбек халк эстетикасининг миллий хусусиятлари ва умуминсоний кийматларини очиш, халк эстетикасининг шаклланиши халк турмуши билан узвий богликлиги, уни акс эттиришни исботлаш, халкимиз маънавий маданияти тизимида халк эстетикасининг урни ва ахамиятини аниклашга эътибор каратилган. Халк эстетикасининг экологик мазмунини очиш, унинг табиат предметлари - сув, хаво, тупрок, усимликларга, кушлар, хайвонлар оламига эхтиёткорлик, мехрибонлик, гамхурлик билан муносабатда булишга ургатиш воситаси эканлигини курсатилган. Тадкикотчи томонидан Республикамиз фукароларини миллий мустакиллик, фахр, гурур рухида тарбиялашда халк эстетикасининг имкониятларини урганиш, уларни хаётга тадбик этиш усуллари, шакллари ва йуллари тадкик килинган.

Н.Вохидованинг "Бошлангич синф укувчиларида халк огзаки ижоди асосида миллий гурурни тарбиялаш" номли номзодлик диссертациясида халк огзаки ижоди асосида укувчиларда миллий гурурни тарбиялаш мезонларини ишлаб чикиш, халк огзаки ижоди асосида укувчиларда миллий гурурни тарбиялашнинг самарали методларига ахамият берилган, шунингдек, халк огзаки ижоди асосида

укувчиларда миллий гурурни тарбиялашнинг моделини яратиш кузда тутилган, бошлангич синф укувчиларида миллий гурурни тарбиялашга йуналтирилган методиканинг самарадорлик натижасини аниклаш ва миллий гурурни тарбиялашга оид методик тавсиялар ишлаб чикилган.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАСИ ВА МУХРКАМА

Навбатдаги илмий тадкикот ишида халк топишмоклари оркали экологик тарбия беришнинг педагогик муаммо эканлиги асосланган. Мавзуга оид илмий педагогик манбалар тахлил килинган. Мактабгача ёшдаги болаларга экологик тарбия беришда халк топишмокларидан фойдаланишнинг мавжуд ахволи аникланган. Болаларни халк топишмокларига жавоб топишга тайёрлашнинг энг самарали йуллари, восита ва усуллари ишлаб чикилган. Мактабгача ёшдаги болаларга экологик тарбия беришда халк

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

топишмокларидан фойдаланишнинг самарадорлиги аникланган.

"Бошлангич синф укиш дарсларида укувчиларда адабий тушунчаларни шакллантириш методикаси" номли номзодлик диссертацияси фалсафий, педагогик ва психологик адабиётларда бошлангич синф укувчиларининг адабий тушунчаларини шакллантиришнинг педагогик имкониятлари тахлил килинган. Укувчиларнинг адабий тушунчаларига доир билим, куникма, малака ва компетенцияларини синфлар кесимида шакллантириш боскичлари аникланган. Бошлангич синф укувчиларида адабий тушунчаларни шакллантириш механизми эса такомиллаштирилган. Укувчиларни тинглаб матнни тушуниш ва англаш даражаларини такомиллаштириш буйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чикилган. Мазкур диссертацияда халк огзаки ижодини укитиш оркали адабий тушунчаларни шакллантириш кузда тутилган. ХУЛОСА

Юкоридаги фикрларга таянган холда хулоса килишимиз мумкинки, халк огзаки ижодини педагогик-психологик хамда методик томонларини тахлил этиш ва уларнинг умумий жихатларини аниклаш максадга мувофикдир.

REFERENCES

1. Холбоева.Г., Халк огзаки ижоди асарлари тахлили оркали укувчиларда миллий кадриятларни шакллантириш тамойиллари. Пед.фан. ном-ди диссертацияси-Тошкент.2009

2. Хасанов.У., Халк огзаки ижоди ижтимоий-фалсафий ва эстетик гоялар манбаи сифатида. Пед. фан. ном-ди диссертацияси-Тошкент.1996

3. Вохидова.Н., Бошлангич синф укувчиларида халк огзаки ижоди асосида миллий гурурни тарбиялаш. Пед. фан. ном-ди диссертацияси-Тошкент.2011

4. Комилова.Г.,Мактабгача ёшдаги (5—6 ёш) болаларга экологик тарбия беришда халк топишмокларидан фойдаланишнинг педагогик имкониятлари. Пед. фан. ном-ди диссертацияси-Бухоро.2005

5. Маматова.Г.,Бошлангич синф укиш дарсларида укувчиларда адабий тушунчаларни шакллантириш методикаси. Пед. фан. ном-ди диссертацияси-Тошкент.2020

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.