Научная статья на тему 'ГОЛБОЛ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА ЎТКАЗИШДА САМАРАЛИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ'

ГОЛБОЛ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА ЎТКАЗИШДА САМАРАЛИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
7
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТАЙЁРГАРЛИК / ДАРВОЗАГА ТЎП ОТИШ / ЗАИФ КЎРУВЧИ / АДАПТИВ / ЖИСМОНИЙ ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН / МАШғУЛОТ / ТЕХНИК ТАКТИК / УСЛУБИЯТ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Собирова Л.Б.

Мақолада голбол спорт машғулотларида тўп билан бажариладиган махсус ҳаракатларни қўллаш орқали кўриш қобилиятида нуқсони бор шахсларни техник тактик тайёргарлик кўрсаткичларини аниқлаш бўйича амалга оширилган тажриба натижалари ва уларнинг муҳокамаси бўйича маълумотлар келтирилган.В статье представлены результаты педагогического эксперимента по определению показателей технико тактической подготовки слабовидящих людей с использованием специальных движений, выполняемых с мячом, в спортивной тренировке с голболом, и данные по их обсуждению.The article presents the results of a pedagogical experiment to determine the indicators of technical and tactical training of visually impaired people using special movements performed with a ball in sports training with a goalball, and data on their discussion.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ГОЛБОЛ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА ЎТКАЗИШДА САМАРАЛИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

оценки готовности к выполнению соревновательных действий гимнастов высокой квалификации могут основываться на тестах, отражающих интегральное воздействие на спортсмена и должны носить комплексный характер, т.е. предпочтительно оценивать в единстве физическую, техническую, психическую и функциональную стороны подготовленности гимнаста. При этом существенных темпов прироста развития специальных физических качеств можно добиться за восемь недель до начала соревнований. Причём чем выше квалификация акробатов, тем более специализированными должны быть средства контроля и тренировки.

Таким образом, готовность к выполнению соревновательной программы, как элемент системы соревновательной деятельности гимнастов, правомерно применять в технологии управления данной деятельностью в процессе подготовки и её реализации.

При этом необходимо основываться на принципах соответствия структур подготовленности и соревновательной деятельности, оптимальности и индивидуализации посредством модельных характеристик и комплексного подхода.

Литература:

1. Айрапетянц Л.Р. Педагогические основы планирования и контроля соревновательной и тренировочной деятельности в спортивных играх: Автореф. дис... д-ра пед. наук. - М., 1992. - 42 с.

2. Акилов М. В. Анализ соревновательной деятельности спортсменов с позиций психолого-педагогической деятельности // Методологические аспекты теории спорта: Сб. науч. статей. - Алма-Ата, 1992. - С. 31-85.

3. Аркаев Л.Я. Интегральная подготовка гимнастов (на примере сборной команды страны): Автореф. дис...канд. пед. наук в виде научного доклада. - СПб., 1994.-43 с.

4. Безродная Н.С., Пилюк H.H. Взаимосвязь показателей готовности и результатов соревновательной деятельности акробатов высокой квалификации // Актуальные вопросы физической культуры и спорта: Труды НИИ проблем физической культуры и спорта КубГАФК. - Т. 2. - Краснодар, 1999. С. 69-74.

Муаллиф билан богланиш учун:

sobirovalaylo@gmail.com

Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD) доцент в.б. Л.Б. СОБИРОВА1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахри, Узбекистон

ГОЛБОЛ МАШГУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА УТКАЗИШДА САМАРАЛИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ХДРАКАТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСЛУБИЯТИ

Annotation

Аннотация

В статье представлены результаты педагогического эксперимента по определению показателей технико-тактической подготовки слабовидящих людей с использованием специальных движений, выполняемых с мячом, в спортивной тренировке с голболом, и данные по их обсуждению.

Ключевые слова: голбол, тренировка, подготовка, броски мяча в ворота, слабовидящие, адаптация, люди с ограниченным возможностями, тренировка, техника-тактика, методика.

Маколада голбол спорт машгулотларида туп билан бажариладиган махсус харакатларни куллаш оркали куриш кобилиятида нуксони бор шахсларни техник-тактик тайёргарлик курсат-кичларини аниклаш буйича амалга оширилган тажриба натижалари ва уларнинг мухокамаси буйича маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: голбол, тайёргарлик, дарвозага туп отиш, заиф курувчи, адаптив, жисмоний имконияти чекланган, машгулот, техник-тактик, услубият.

The article presents the results of a pedagogical experiment to determine the indicators of technical and tactical training of visually impaired people using special movements performed with a ball in sports training with a goalball, and data on their discussion.

Key words: goalball, training, preparation, throwing the ball into the goal, visually impaired, adaptation, people with disabilities, training, technique-tactics, methodology.

Долзарблиги. Жахонда голбол спорт турини техник-тактик жихатларини таджик килиш, спорт-чиларнинг жисмоний, психологик ва функционал курсаткичларини яхшилаш буйича куплаб илмий тадкикот ишлари олиб борилмокда. Адаптив жисмоний тарбия ва спорт сохасида йигилган куп йиллик назарий ва амалий тажрибалар асосида голбол тупи-ни дарвозага аник отиш ва бажариш самарадорлиги-ни машгулотларда куллашга асосланган мажмуавий усуллар хамда уларни назорат килиш имкониятлари амалиётга тадбик этилмокда. Куп сонли илмий тадкикотларда голбол машгулот жараёнининг турли боскичлари учун машгулот режасига мувофик воси-та ва усулларни ишлаб чикиш, харакат фаоллигини ошириш, диккат ва харакат реакциясини яхшилаш

масалалари кенг урганилганлигига карамасдан куп йиллик тайёргарлик тизимида голболчилар-ни техник-тактик харакатларини ривожлантириш механизмлари етарлича очиб берилмаган, айнан шу холат мазкур тадкикотларнинг долзарблигини белгилаб беради.

Тадкикот максади голбол машгулотларини ташкил этиш ва утказишда туп билан бажариладиган харакатларни куллаш оркали куриш кобилияти-да нуксони бор шахслар техник-тактик тайёргарлик курсаткичларини аниклашдан иборат.

Тадкикот вазифалари:

Голбол машгулотларида кулланиладиган техник харакат ва тактик усулларни аниклаш ва куллаш;

- шугулланувчиларни техник-тактик тайёргар-

см см о см оо

го га t

0 Q. W

1

с го

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

см см о см 00

го га

0

ю

1

лик холатини аниклаш;

- заиф курувчи ва кузи ожиз шахсларни индивидуал техник-тактик харакат курсаткичларини аниклаш.

Тадкикот натижалари ва уларнинг мухо-камаси. Илмий тадкикотлар натижалари шуни курсатади-ки, голбол машгулотларида кузи ожиз шахсларни функционал реабилитация килиш воситаси сифатида эшитиш, тактил, харакат ва сенсорли тизимларга жисмоний юклама бериш-дан иборат. Ушбу сенсорли тизимларнинг ана-лизаторлари тананинг ташки ва ички мухитидан маълумотни, барча мушак гурухларини адолатли кучланиш ва мувофиклаштиришни ва муайян харакатни амалга ошириш учун тезкор карорни талаб киладиган тугридан-тугри харакатлар-ни фаол равишда бажаришни уз ичига олади. Машгулотларда голболчининг техник тайёргар-лиги унинг нимага кодирлиги ва узлаштирилган харакатлар техникасини кандай эгаллаганлиги билан тавсифланади. Техник тайёргарликнинг етарлича юкори даражаси техник махорат деб аталади. Тактик тайёргарлик тактиканинг назарий асосларини ва улардан фойдаланиш куникмалари-ни узлаштириш жараёнидир. Уйинчининг тактик тайёргарлигининг асосини индивидуал, гурух ва жамоавий харакатларни эгаллаш хусусияти ташкил этади. Дар бир голболчи тактиканинг мазмуни ва таснифини билиши, индивидуал ва гурух харакатларининг амалий бажарилишини тактик куникма холатига келтириши керак. Тактик куникмалар голболчининг уйин давомидаги онгли харакатининг автоматик таркибий кисмлари бу-либ, улар машгулотар давомида шакллантирила-ди. Стандарт шароитларда кулланилганда, тактик махорат куч, аниклик ва мос ритм билан ажралиб туради. Аммо уйиндаги вазиятлар тез узгаради ва улар хар-хил булади. Бундан ташкари, битта тактик вазифани турли хил воситалар билан, тур-ли хил вазифаларни эса бир хил воситалар билан хал килиш мумкин. Мусобака вазияти ишлаб чикилган харакат стереотипига тугри келмаса ва дарвозабон ракобат ва укув-машгулот вазиятлари уртасидаги богликликни топа олмаса, шаблон сифатида кулланиладиган тактик куникмалар хатоларга олиб келиши мумкин. Тегишли тактик махоратни танлаш ва уни куллаш голболчилардан ижодий фикрлашни талаб килади. Голболчи ку-рашнинг энг мос усулини танлашда тезда харакат килиш кобилияти тактик фикрлаш деб аталади. Тактик тафаккурнинг асоси вужудга келган уйин вазиятини ва машгулот жараёнида узлаштирган тактик билим асосларини тез ва тугри идрок этиш кобилияти хисобланади. Таълим жараёни-да тактик машгулотларнинг назарий ва амалий кисмлари шундай мувофиклаштирилган булиши керакки, голболчилар билимларни эгаллаши ва

уни куллаши мумкин булиши лозим. Тайёрлик даражасига тугри келмайдиган ноаник, бекарор билим тактик муаммоларни аклий хал килишни кийинлаштиради. Урганиш тактикаси уйин билан таништришдан бошланади. Жумладан, уйиннинг асосий коидалари билан таништиради, уйинда хал килиниши керак булган вазифаларни шаклланти-ради ва уларга голболнинг асосий усулларини ур-гатади. Келажакда халкаро спорт мусобакаларида иштириок этиб яхши натижага эришишда спорт фаолияти хакида аникрок тасаввур бериш учун уйин соддалаштирилган коидаларга мувофик уйналади. Кейин улар индивидуал тактик харакат-ларни урганишни бошлайдилар, биринчи навбатда индивидуал, гурух, кейин эса жамоавий шакилда амалга ошириб борилади. Натижада, урганилган барча харакатлар уйиннинг муайян тактик тизим-ларининг асосини ташкил килади. Умумийдан ху-сусийга утишнинг бундай колипи жамоавий хара-катларни ургатишда хам самарали булади. Голбол машгулотларида туп билан бажариладиган техник харакатлар мухим хисобланади. Голболчиларни техник харакатларини ривожлантиришда асосан дарвозага киска, урта ва узок масофадан отиш, дарвозага айланиб туп отиш, бир кулда пастдан ва тепадан дарвозага туп отиш,тупни бураб дар-возага отиш техник харакатлари ривожлантириб борилди. Шугилланувчиларнинг индивидуал техник-тактик харакатлар тахлил килинди. Хар бир техник харакатларнинг аник бажарилганлиги хамда бажариш самарадорлиги курсаткичлари тажриба ва назорат гурухларида тадкикот бошида аникланди(1-жадвалга каранг).

Тажриба 16 нафар кузи ожиз ва заиф курувчи голбол билан шугулланувчилар иштирокида ташкил килинди. Тажриба гурухидалар хам, назорат гурухидагилар хам, жами 8 нафарни ташкил килди. Тажриба гурухи тадкикот бошида голбол машгулотларида шугулланувчилардан С.У. тамонидан аник 42 та харакатлар бажарилиб, бажарилган иш самарадорлиги 3.90 ни ташкил этди. Б.З. эса 46 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 4,20 ни ташкил килди. Р.Х. 37 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,20 ни ташкил килди. Т.А. эса 40 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самара-дорлиги 3,50 ни ташкил килди. Б.А. 38 та харакат-ларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,40 ни ташкил килди. F.З. эса 45 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 4,00 ни ташкил килди. Б.Б. эса 40 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,50 ни ташкил килди. Т.З. эса 36 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самара-дорлиги 3,20 ни ташкил килди.

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

1-жадвал

Тажриба гурухи тадцицот бошида голбол машгулотларида шугилланувчиларнинг индивидуал техник-тактик харакатлар тахлили

№ Ф.И.Ш. Дарвозага туп отиш (10 марта) Айланиб дарвозага туп отиш (10 марта) Бир кулда пастдан дарвозага туп отиш (10 марта) Бир кулда тепадан дарвозага отиш (10 марта) Тупни бураб дарвозага отиш (10 марта) ТТХ жами

К^иска м 6м Урта м 12 Узок 18м Аник Б Чизик Кайта-рилган туп Унг кул Чап кул Унг кул Чап кул Аник Б Баж сам Аник Б Баж иш сам

Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам

1 С.У. 5 0,5 5 0,5 4 0,4 3 4 3 5 0,5 4 0,4 6 0,6 5 0,5 5 0,5 42 3,90

2 Б.З. 6 0,6 6 0,6 5 0,5 4 3 1 6 0,6 5 0,5 5 0,5 4 0,4 5 0,5 46 4,20

3 Р.Х. 5 0,5 4 0,4 3 0,3 5 2 3 4 0,4 3 0,3 5 0,5 4 0,4 4 0,4 37 3,20

4 Т.А. 6 0,6 5 0,5 4 0,4 5 3 2 5 0,5 4 0,4 4 0,4 3 0,3 4 0,4 40 3.50

5 Б.А. 5 0,5 4 0,4 4 0,4 4 3 3 4 0,4 3 0,3 6 0,6 5 0,5 3 0,3 38 3,40

6 Г.З. 6 0,6 6 0,6 5 0,5 5 4 1 6 0,6 5 0,5 4 0,4 3 0,3 5 0,5 45 4,00

7 Б.Б. 5 0,5 5 0,5 5 0,5 5 3 2 5 0,5 4 0,4 4 0,4 3 0,3 4 0,4 40 3,50

8 Т.З. 5 0,5 4 0,4 3 0,3 4 4 2 4 0,4 3 0,3 5 0,5 4 0,4 4 0,4 36 3,20

АБ- анщ бажарилган, БИШ- бажарилган иш самарадорлги.

2-жадвал

Назорат гурухи тадцицот бошида голбол машгулотларида шугилланувчиларнинг индивидуал техник-тактик харакатлар тахлили

№ Ф.И.Ш. Дарвозага туп отиш (10 марта) Айланиб дарвозага туп отиш (10 марта) Бир кулда пастдан дарвозага туп отиш (10 марта) Бир кулда тепадан дарвозага отиш (10 марта) Тупни бураб дарвозага отиш (10 марта) ТТХ жами

Киска м 6м Урта м 12 Узок 18м Аник Б Чизик Кай-та-рил-ган туп Унг кул Чап кул Унг кул Чап кул Аник Б Баж сам Аник Б Баж иш сам

Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам Аник Б Баж сам

1 З.С. 4 0,4 5 0,5 4 0,4 4 3 3 5 0,5 4 0,4 5 0,5 5 0,5 4 0,4 39 3,60

2 А.Б. 5 0,5 5 0,5 5 0,5 1 3 4 5 0,5 5 0,5 5 0,5 4 0,4 5 0,5 43 3,90

3 Д.А. 5 0,5 4 0,4 3 0,3 2 3 5 4 0,4 3 0,3 5 0,5 4 0,4 4 0,4 37 3,20

4 Ю.О. 6 0,6 5 0,5 4 0,4 5 3 2 5 0,5 4 0,4 4 0,4 3 0,3 4 0,4 40 3.50

5 Ж.М. 5 0,5 4 0,4 4 0,4 4 3 3 4 0,4 3 0,3 6 0,6 5 0,5 3 0,3 38 3,40

6 И.И. 5 0,5 5 0,5 5 0,5 4 5 1 6 0,6 5 0,5 4 0,4 3 0,3 5 0,5 43 3,80

7 С.Б. 4 0,4 5 0,5 4 0,4 5 3 2 5 0,5 4 0,4 4 0,4 3 0,3 4 0,4 38 3,30

8 Х.Ч. 5 0,5 4 0,4 3 0,3 4 2 4 4 0,4 3 0,3 5 0,5 4 0,4 4 0,4 36 3,20

АБ- анщ бажарилган, БИШ- бажарилган иш самарадорлги.

Назорат гурухи жами 8 нафар назорат гурухидаги лар жами 8 нафарни ташкил килди. Тажриба гурухи тадкикот бошида голбол машгулотларида шугилла-нувчилардан З.С. тамонидан аник 39 та харакатлар бажарилиб, бажарилган иш самарадорлиги 3.60 ни ташкил этди. А.Б. эса 43 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самара-дорлиги 3,90 ни ташкил килди. Д.А. 37 та харакат-ларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,20 ни ташкил килди. Ю.О. эса 40 та харакатларни аник бажаришга эришган булса,

бажарилган иш самарадорлиги 3,50 ни ташкил килди. Ж.М. 38 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,40 ни ташкил килди. И.И. эса 43 та харакатларни аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги 3,80 ни . ташкил килди. С.Б. эса 38 та харакатларни аник бажа- со ришга эришган булса, бажарилган иш самарадорлиги с 3,30 ни ташкил килди. Х.Ч. эса 36 та харакатларни о, аник бажаришга эришган булса, бажарилган иш са- " марадорлиги 3,20 ни ташкил килди. с

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

3-жадвал

Педагогик тажриба бошида голбол машгулотларида назорат (НГ, п=8*2=16) ва тажриба (ТГ, п=8*2=16) гурухлари шугулланувчиларининг индивидуал техник-тактик харакатларининг статистик характеристикаларини тахлили

ИТТ хара-кат т.р. Назорат гурухи Тажриба гурухи Фарки t Р

X о V, % X о V, % абсолют Нисбий, %

1 5,38 0,46 8,56 5,68 0,51 8,98 0,31 5,67 1,78 >0,05

2 4,88 0,47 9,64 5,09 0,5 9,82 0,22 4,41 1,25 >0,2

3 4,13 0,44 10,67 4,38 0,48 10,96 0,26 6,18 1,57 >0,1

4 4,38 0,51 11,66 4,59 0,55 11,98 0,22 4,91 1,15 >0,2

5 3,25 0,38 11,69 3,43 0,41 11,95 0,18 5,54 1,29 >0,2

6 2,26 0,22 9,73 2,19 0,22 10,05 0,07 3,10 0,90 >0,3

7 4,89 0,52 10,63 5,13 0,56 10,92 0,24 4,91 1,26 >0,1

8 3,88 0,33 8,52 4,04 0,36 8,91 0,17 4,26 1,35 >0,1

9 4,92 0,43 8,74 5,12 0,46 8,98 0,20 4,07 1,27 >0,1

10 3,88 0,41 10,58 4,05 0,44 10,86 0,18 4,52 1,16 >0,2

11 4,25 0,49 11,53 4,51 0,54 11,97 0,26 6,12 1,43 >0,1

12 45,88 4,38 9,55 48,11 4,78 9,94 2,24 4,87 1,38 >0,1

4,88

Изоу: цулайлик учун 3-жадвал ва 1-диаграммада индивидуал техник-тактик ^аракатлар цуйидаги тартибда белгиланган:

1- К^иска 6 м. масофадан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

2-урта 10 м. масофадан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

3-узок 18 м. масофадан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

4- Айланиб дарвозага туп отиш (10 марта уриниш-дан аник бажарилганлар сони, марта);

5- Айланиб дарвозага туп отиш (10 марта уриниш-дан чизикда колганлар сони, марта);

6- Айланиб дарвозага туп отиш (10 марта уриниш-дан кайтарилганлар сони, марта);

7- Бир куллаб (унг кул) пастдан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

8-Бир куллаб (чап кул) пастдан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

9- Бир кулда (унг кул) тепадан дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

10- Бир кулда (чап кул) тепа дарвозага туп отиш (10 марта уринишдан аник бажарилганлар сони, марта);

11-Тупни бураб дарвозага отиш (10 марта уриниш-дан аник бажарилганлар сони, марта);

12-жами бажарилган индивидуал техник-тактик харакатлар сони (марта), (3-жадвалга каранг).

Педагогик тажриба бошида голбол машгулотларида назорат гурухи 1-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 5,38 марта

булса, 8,56% курсаткичи аникланди. 2-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича урта-ча 4,88 марта булса, 9,64% курсаткичи аникланди. 3-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,13 марта булса, 10,67% курсаткичи аникланди. 4-индивидуал техник-тактик харакатлар-ни бажариш буйича уртача 4,38 марта булса, 11,66% курсаткичи аникланди. 5-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 3,25 марта булса, 11,69% курсаткичи аникланди. 6-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича урта-ча 2,26 марта булса, 9,73% курсаткичи аникланди. 7-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,89 марта булса, 10,63% курсаткичи аникланди. 8-индивидуал техник-тактик харакатлар-ни бажариш буйича уртача 3,88 марта булса, 8,52% курсаткичи аникланди. 9-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,92 марта булса, 8,74% курсаткичи аникланди. 10-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 3,88 марта булса, 10,58% курсаткичи аникланди. 11-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,25 марта булса, 11,53% курсаткичи аникланди. 12-индивидуал техник-тактик харакатлар-ни бажариш буйича уртача 45,88 марта булса, 9,55 % курсаткичи аникланди.

Педагогик тадкикот бошида голбол машгулотларида тажриба гурухи 1-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 5,68 марта булса, 8,98 % кур-саткичи аникланди. 2-индивидуал техник-тактик хара-катларни бажариш буйича уртача 5,09 марта булса, 9,82

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

% курсаткичи аникланди. 3-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,38 марта, 10,96 % курсаткичи аникланди. 4-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,59 марта, 11,98 % курсаткичи аникланди. 5-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 3,43 марта, 11,95 % курсаткичи аникланди. 6-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 2,19 марта, 10,05 % курсаткичи аникланди. 7-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 5,13 марта, 10,92 % курсаткичи аникланди. 8-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,04 марта, 8,91 % курсаткичи аникланди. 9-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 5,12 марта, 8,98 % курсаткичи аникланди. 10-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,05 марта, 10,86 % курсаткичи аникланди. 11-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 4,51 марта, 11,97 % курсаткичи аникланди. 12-индивидуал техник-тактик харакатларни бажариш буйича уртача 48,11 марта, 11,98 % курсаткичи аникланди.

Педагогик тажриба бошида голбол машгулотла-рида назорат ва тажриба гурухлари шугилланувчила-рининг индивидуал техник-тактик харакатларининг статистик характеристикаларини фарки куйидагича 1-харакат буйича нисбий усиш 5,67 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик дара-жаси (р>0,05) юкори эканлиги аникланди. 2-харакат буйича нисбий усиш 4,41 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,2) юкори эканлиги аникланди. 3-харакат буйича нисбий усиш 6,18 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. 4-харакат буйича нисбий усиш 4,91 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишонч-лилик даражаси (р>0,02) юкори эканлиги аникланди. 5-харакат буйича нисбий усиш 5,54 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик дара-жаси (р>0,2) юкори эканлиги аникланди. 6-харакат буйича нисбий усиш 3,10 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,03) юкори эканлиги аникланди. 7-харакат буйича нисбий усиш 4,91 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. 8-харакат буйича нисбий усиш 4,26 % кур-саткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. 9-хара-кат буйича нисбий усиш 4,07 % курсаткичи аниклан-ди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. 10-харакат буйича нисбий усиш 4,52 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,2) юкори эканлиги аникланди. 11-харакат буйича нисбий усиш 6,12 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишонч-лилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. 12-харакат буйича нисбий усиш 4,87 % курсаткичи аникланди, усиш курсаткичини ишончлилик даражаси (р>0,1) юкори эканлиги аникланди. Умумий нисбий усиш эса 4,88 % курсаткичи аникланди.

1-Расм. Голбол машгулотларида назорат ва тажриба гурухлари шугулланувчиларининг педагогик тажриба бошида индивидуал техник-тактик харакатлари уртача арифметик кийматларининг нисбий фаркларини узгариши (фоизларда).

Педагогик тажриба бошида 12 та индивидуал техник-тактик харакатлар оркали тажриба ва назорат гурух шугилланувчиларининг нисбий усиш курсат-кичлари фаркланди. Бунда 1-ИТТ харакатлар 5,67 % курсаткич, 2-ИТТ харакатлар 4,41 % курсаткич, 3 -ИТТ харакатлар 6,18 % курсаткич, 4-ИТТ харакатлар 4,91 % курсаткич, 5-ИТТ харакатлар 5,54 % курсаткич, 6-ИТт харакатлар 3,1 % курсаткич, 7-ИТТ харакатлар 4,91 % курсаткич, 8-ИТТ харакатлар 4,26 % курсаткич, 9-ИТТ харакатлар 4,07 % курсаткич, 10-ИТТ харакатлар 4,52 % курсаткич, 11-ИТТ харакатлар 6,12 % курсаткич, 12-ИТТ харакатлар 4,87 % курсаткич, Уртача нисбий усиш эса 4,88 % курсаткичи аникланди. Хулоса килиб шуни айтиш мумкин-ки, голбол машгулотларини ташкил этиш ва утказишда самарали техник ва тактик харакатлардан фойдаланиш ва индивидуал техник-тактик харакатлар оркали назорат ва тажриба гурух шугилланувчиларни харакат фаоллиги курсаткичлари олиб борилган тадкикот давомида назорат ва тажриба гурух шугилланувчилар статистик хусусиятлари тахлили бир-бирига якин курсаткичлар эканлиги аникланди.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2021-йил 18-майдаги "Паралимпия харакатини ривожлантиришга доир кушимча чора-тад-бирлар т^рисида"ги П^-5114-сон карори.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2021-йил 5-ноябрдаги "2024-йил Париж шахрида (Франсия) булиб утадиган XXXIII ёзги Олимпия ва XVII Паралимпия уйинларига спортчиларимизни комплекс тайёрлаш г^рисида"ги П^- 5281-сонли карори.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 14-октябр-даги "Узбекистон Миллий паралимпия кумитаси хузуридаги Паралимпия спорт турлари буйича мутахассисларни тайёрлаш институти фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари т^рисида"ги карори.

4. Kh M. M., Svetlichnaya N. K. Abdiev Sh. A., Davlatova LT, Sobirova LB Improving Pedagogical Mechanisms to Increase Special Physical Preparation of Students with Disabilities in Uzbekistan //Psychology and education. -2021. - Т. 58. - №. 2. - С. 1379-1389.

5. Laylo Baxromovna Sobirova, O'zbekistonda golbol sport turini ommalashtirish orqali ko'rish qobiliyatida nuqsoni bor shaxslar harakat faolligini rivojlantirish uslubiyati // Scientific progress. 2022. №4. URL: https:// cyberleninka.ru/article/n/o-zbekistonda-golbol-sport-turini ommalashtirish-orqali-korish-qobiliyatida-nuqsoni-bor-shaxslar-harakat faolligini-rivojlantirish (дата обращения: 15.11.2022).

6. ЛБ Собирова, ША Абдиев, Имконияти чекланган талаба кизларни сараланган махсус жисмоний воситалар ёрдамида жисмоний тайёр-гарлигини ривожлантириш самарадорлиги Namangan davlat unversiteti ilmiy axborotnomasi, 2022/2

CM CM

о

CM 00

го га t

0

W

1

С ГО

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.