Научная статья на тему 'ГЛОБАЛЛАШУВ ДАВРИДА ЖИНСИЙ ТАРБИЯГА ОИД БИЛИМЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ'

ГЛОБАЛЛАШУВ ДАВРИДА ЖИНСИЙ ТАРБИЯГА ОИД БИЛИМЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
“оммавий маданият” / жинсий тарбия / жинс / фарзанд / таълим-тарбия.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Миракбарова Дилдора Миралишер Қизи

Инсон жамиятда ривожланиб, шаклланиб борар экан инсоний эҳтиёжларини нафақат табиий йўл билан қондириш, балки уни чиройли, ахлоқ нормаларига мослаш каби тамойилларга асосланиб иш кўради. Бунда, албатта, инсон яшаётган жамиятнинг, атроф-муҳитнинг таъсири жуда катта. Ушбу юқорида саналган ижтимоий одоблар нафақат инсоннинг дунёқарашига, балки унинг оилавий муносабатларига ҳам маънавий таъсир ўтказмай қолмайди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ГЛОБАЛЛАШУВ ДАВРИДА ЖИНСИЙ ТАРБИЯГА ОИД БИЛИМЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ»

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

ГЛОБАЛЛАШУВ ДАВРИДА ЖИНСИЙ ТАРБИЯГА ОИД БИЛИМЛАРНИНГ

А^АМИЯТИ Миракбарова Дилдора Миралишер кизи

Фалсафа фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), в.в.б. доцент, Тошкент давлат аграр

университети dmirakbarova@yandex .com 97 703 93 07 https://doi.org/10.5281/zenodo.10677469

Аннотация. Инсон жамиятда ривожланиб, шаклланиб борар экан инсоний э^тиёжларини нафацат табиий йул билан цондириш, балки уни чиройли, ахлоц нормаларига мослаш каби тамойилларга асосланиб иш куради. Бунда, албатта, инсон яшаётган жамиятнинг, атроф-мущтнинг таъсири жуда катта. Ушбу юцорида саналган ижтимоий одоблар нафацат инсоннинг дунёцарашига, балки унинг оилавий муносабатларига щм маънавий таъсир утказмай цолмайди.

Калитсузлар: "оммавиймаданият", жинсийтарбия, жинс, фарзанд, таълим-тарбия.

Бугунги кунда "оммавий маданият" номи остида инсонийлик, ахлок принципларига зид булган маданиятсизлик бутун дунёга кенг ёйилиб бормокда. Энг ачинарлиси, унинг асосий максади, харакати никоб остида булиб, куплаб инсонлар "оммавий маданият" таргиботчиларига айланиб колаётганларини хатто узлари сезмайдилар хам. Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев таъкидлаб утганидек, "Биз бугун жахолат деган балога иктисодиёт сохасида хам, таълим-тарбия, согликни саклаш, маданият тизимида хам, куйингки, хаётимизнинг барча жабхаларида дуч келяпмиз ва бу иллат кул-оёгимизда бамисоли кишан булиб турибди. Бу кишандан халос булмасдан туриб, тараккиёт ва ривожланиш хакида хеч кандай суз булиши мумкин эмас. Айни вактда, маданият сохдсида жахолатга карши маърифат билан курашиш, ёшларимизни хакикий санъатни англашга ургатиш, уларнинг эстетик оламини соглом асосда шакллантириш буйича олдимизда жуда мухим вазифалар турибди".[1, 195-б.]

""Оммавий маданият" номи остидаги ахлоксизлик гояси ХХ асрнинг урталаридан бошлаб тезлик билан бутун дунёга таркалди ва унинг турли куринишдаги йуналишлари сони кундан-кунга ортиб бормокда. Унинг бугунги кундаги асосий таргиботчилари оммавий ахборот воситалари ва интернет тармоги булиб колмокда. Аслида бир карашда "оммавий маданият" хурфикрлилик, инсон эрки тарафдоридек куринади, лекин барча "илму амали"нинг негизида эътибор берилса, аслида у инсонни фикрлашига, тафаккур килишига зид эканлиги аён булади. Х,атто миллий, диний тарбиядан, урф-одатлардан бегоналашиш, уларни менсимасликка даъват килиш холатлари хам кузатилаётгани айникса, ташвишлидир".[2, 99-б.] Юкоридаги фикрлар асосли булиб, бу жараёнга локайдлик миллий ва диний кадриятларимиз унутилиши, уз мустакил фикри, дидига эга булмаган "манкуртлар" авлоди етишиб чикишига сабаб булади.

А^Шда айрим ота-оналар фарзандининг жинсини узгартиришига оддий холатдек карайдилар. Улар фарзандларига уз жинсини танлаш хукукини топширганлар. Жинсини узгартириш максадида кабул килинадиган гармонал дори

"1^'ог хогфу tajribalar анон1(1а Ьо'^ак о^киусЫ1а^а kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: тиатто1аг уа уесЫт1аг" mavzusidagi гезриЬИка 11ш1у-ашаИу konferensiyasi

2024-уП20-fevra1

воситалари А^Шда педиатр ва психотерапевт тавсияси асосида берилади. Ва бунда жинсини узгартирмокчи булган шахс 10-12 ёшга етган булиши лозим. Россияда хам бу муолажа 21 ёшдан кулланилиши мумкин. Баъзи ота-оналар эса трансгендер болани узлари психологик шакллантириб куйишади. Фарзандининг бундай танловига рози булган ота-оналар шоу бизнес оламида хам куплаб учрайди. Масалан, Брэд Питт ва Анджелины Джолининг 13 ёшли кизи узини угил болалардек тутади, кийинади, сочини турмаклайди. Х,аттоки, узининг айтишича, бир йил давомида гармонларни узгартирувчи дори воситаларини хам кабул килмокда. Шарлиз Тероннинг бокиб олган угли эса узини кизлар либосида эркин хис килишини айтиб утган. Мухлисларнинг куз олдида булаётган бундай ахлоксиз холатлар уларга хам таъсир этмай колмайди.

Табиийки, жинсини узгартириш масаласига хар бир инсонпарварликни таргиб килувчи дин карши чикади. Шунингдек, Ислом дини хам. Фикх олимлари янги маънавий муаммолардан бири булмиш ушбу холатни урганиб чикиб, фатво беришган: "Ислом Фикхи Академияси Маккаи Мукаррамада, Робитанинг биносида, 1409 хс. 1320 ражаб (1989 йил, 19-26 февраль) кунлари булиб утган ун биринчи мажлисида эркакни аёлга айлантириш ва аксинча килиш хакидаги масалани куриб чикди. Мунокаша ва фикр алмашувлардан кейин Ислом Фикхи Академияси бир овоздан куйидаги карорларни кабул килди: эркаклик ва аёллик аъзолари тулик булган шахсларни бир жинсдан иккинчи жинсга айлантириш мумкин эмас. Бундай ишни килишга уринишнинг узи укибатга лойик жиноятдир. Чунки бу Аллох яратган нарсани узгартиришга уринишдир. Аллох таоло ^уръонда шайтоннинг гапини накл килиб: "Уларга амр килсам, Аллохнинг яратганини узгартирарлар", деган (Нисо сураси, 119-оят).[3, 619-б.] Демак, танадаги моддий касалликни бартараф этишга шариат рухсат беради.

Маънавий иллатни вактида даволамаслик тузатиб булмас окибатларга олиб келади. Масалан, Гарб узини бирор жинсга мансуб деб билмай, аросатда хаёт кечираётган инсонлар куп учрайди. Шунингдек, баъзилар жинсини узгартириб, танлови ёкмаса тиббиёт ходимларидан яна уз жинсига кайтаришни талаб килади. Узининг аввалги жинсига кайтганда хам улар тулаконли хаёт кечира олмай, афсус надоматда яшайдилар. Бизнинг фикримизча, бу муаммонинг асл негизи уларга тугри жинсий тарбия бермаганлик, уз жинси ва узлигига хурматни уйготмасликдан келиб чикади. Сабаби инсони узини борича, Аллох яратган хилкатда кабул кила олса, шукроналик рухиятида булса, турли ноурин, бекорчи хаёллар уни безовта килмайди, узини бундай хатолардан асраб колади.

Бугунги кунда долзарб мавзулардан бирига айланган "жинсий тарбия" фанини мактабларга дарс соати сифатида киритиш хакидаги мулохазалар халкимизнинг аксарият кисми томонидан салбий кутиб олинди. Лекин, бизнингча, "жинсий тарбия" аслида нафакат эр-хотин муносабатларини, балки йигитларда угил болаларга хос, кизларда киз болаларга мос миллий ва диний фазилатларни шакллантириш асосидир. Ва бу масала билан энг аввало, оилада ота ва она шугулланиши даркор. Чунки балогатга етиш даврида угил болалар ва кизлар айрим "нозик" саволларга жавоб топишда кийналадилар. Ота-она ва фарзанд уртасидаги гуёки уят деб номланувчи девор, усмирларни кизиктирган саволларига оиладан эмас, балки ижтимоий тармоклардан жавоб излашга олиб келади. Сир эмаски, ижтимоий тармокларда доим хам фойдали ва тиббий-тарбиявий улчовларга жавоб бера оладиган маълумотлар

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

жойлаштирилмайди. Усмир ёшлар оилада узларига керакли билим ва куникмаларни олишлари чекланган экан, демак, укув муассасаларида жинсий тарбия масаласидаги саволларга шу соха мутахассислари томонидан жавоб олиш, гигиена талабларини сингдириш, тугри тахорат ва гусл килиш шартларини ургатишга эътибор каратиш лозим. Демак, фарзанд ва ота-она муносабатлари факат бир авлодга тегишли булибгина колмай, балки келажак авлод тарбиясини шакллантиришда мухим ахамият касб этар экан, "жинсий тарбия" масаласи уз долзарблигини таъкидлаб турибди. Шу боис, ушбу масалага локайдлик билан ёндошиш келажагимиз учун катта маънавий хавф солиши мумкин.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш. М. "Халкимизнинг розилиги бизнинг фаолиятимизга берилган энг олий баходир". 2-жилд. "Узбекистон" НМИУ. Тошкент - 2018 йил.

2. И. Саифназаров, Ф. Саифназарова "Ёшлар ва оила - Ватан таянчи". "Ta'lim nashriyoti". Тошкент - 2018 йил.

3. Шайх Мухаммад Содик Мухаммад Юсуф "Кифоя" 3-жуз. "HILOL-NASHR" нашриёти. Тошкент - 2015 йил.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.