ГЛАГОЛСКИОТ ПРИЛОГ И НЕГОВИТЕ ЕКВИВАЛЕНТИ ВО АНГЛИСКИОТ ЈАЗИК Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Philological Studies 20, 2 (2022), 86-96

Прегледен научен труд

UDK: 811.163.3'367.624:811.111 DOI: https://www.doi.org/10.55302/PS22202086v

ГЛАГОЛСКИОТ ПРИЛОГ И НЕГОВИТЕ ЕКВИВАЛЕНТИ ВО АНГЛИСКИОТ JA3M

Катерина Видова

Мегународен слав)'ански универзишеш ,,Г. Р. Державин ",

Св. Николе - Бишола

Клучни зборови: глаголски прилог, совпагаае, сегашен партицип, превод, еквивалент.

Резиме: Целта на 0B0j труд е да даде приказ на глаголскиот прилог во македонскиот ]азик и на неговите преводни еквиваленти во англискиот ]азик. За таа цел направена е ексцерпцща на корпус реченици од македонски дела преведени на англиски ]азик. Врз основа на анализата на ексцерпираниот матерщал и согледувааето на еквивалентите на глаголскиот прилог во англискиот ]азик направена е класификацща во три групи. Имено, на]бро]на е првата група, група на дво]но совпагаае на формата и семантичкото значе&е на глаголскиот прилог чщшто преводен еквивалент е сегашниот партицип во англискиот ]азик. Во втората група има неколку подгрупи, во зависност од преводниот еквивалент на глаголскиот прилог. Оваа група претставува група на семантичко совпагаае, особено кога глаголскиот прилог се преведува со финитни глаголски форми. Во втората група, покра] финитните глаголски форми, се срекаваат предлошки фрази, придавки и прилози како англиски преводни еквиваленти. Третата група се состои од ексцерпирани примери каде што има целосно несовпагаае, односно глаголскиот прилог е испуштен при преводот во англискиот ]азик.

THE VERBAL ADVERB AND ITS EQUIVALENTS IN ENGISH

Katerina Vidova

International Slavic University G. R. Derzhavin,

Sv.Nikole -Bitola

Keywords: verbal adverb, match, present participle, equivalent, translation, equivalent

Summary: The aim of this paper is to give an outline of the verbal adverb in Macedonian and its translation equivalents in Macedonian. Therefore, an exception of corpus of sentences from Macedonian works translated into English have been analyzed. When analyzing the excerpted corpus of sentences, a classification of three groups has been made. Namely, the largest group is the first group where the verbal adverb is translated as present participle in English and there is a dual match regarding

the form and the semantic meaning. The second group is divided into a few subgroups concerning the translation equivalent of the verbal adverb. In this group, there is a semantic match especially when the verbal adverb is translated with a finite verbal form. Additionally, beside the finite verb forms there are prepositional phrases, adjectives and adverbs as English translation equivalents. The third group is comprised of excerpted examples where there is a complete mismatch, i.e., the verbal adverb is omitted in the English translation equivalent.

Вовед

Целта на 0B0j труд е да даде приказ на преводот на глаголскиот прилог во англискиот ]азик. Глаголскиот прилог како нефинитна глаголска форма често се срекава во превод на англиски ]азик како сегашен партицип и оттука произлезе целта на ова истражуваае да се утврдат и другите преводни еквиваленти во англискиот ]азик. Истражувааето е спроведено на корпус од реченици од македонска литература преведена на англиски ]азик. Целта на истражувааето да се проверат следните претпоставки:

- Глаголскиот прилог може да се преведе на англиски ]азик како сегашен партицип;

- Глаголскиот прилог може да се преведе со финитна глаголска форма, со предлошка фраза, со придавка, со прилог:

- Глаголскиот прилог може целосно да биде испуштен при преводот. -Глаголскиот прилог во македонскиот .¡¡пик

Во ]азичното изразуваае глаголскиот прилог се срекава како нефинитна глаголска форма. Во македонскиот ]азик глаголскиот прилог потекнува од активниот партицип на презентот ко] во старословенскиот ]азик постоел покра] активниот I и II партицип на перфектот. Според Конески (1996: 181) активниот партицип на презентот рано се загубил во македонскиот ]азик и се свел на прилошка форма (глаголски прилог). И Тантуровска (2020: 52) го потврдува фактот дека сегашниот активен партицип се трансформирал во глаголски прилог. Глаголскиот прилог се образува од несвршени глаголи со наставка -jKu: euKajKu, бещки, HocejKu, MUHejKu, cMeejKu се. „Обично се вели дека глаголскиот прилог покажува де]ство што се врши едновремено со де]ството изразено од личната глаголска форма во реченицата, и дека двете де]ства се сврзуваат со еден подмет." (Конески, 1996: 447)

Македонскиот ]азик има само еден глаголски прилог наспрема српскиот и хрватскиот каде што има две глаголско-прилошки форми: прилог на сегашното време ко] се образува од несвршени глаголи и

прилог на минатото време ко] се образува од свршени глаголи. (Конески, 1999: 174)

Од нефинитните глаголски форми, глаголскиот прилог се употребува со личноглаголска форма со идентичен подмет, при што, ако е изразен подметот, то] се врзува со личноглаголската форма (Конески, 1999). Конески детално ]а истражува синтаксичката функцща на глаголскиот прилог и прави анализа и на начинските и на каузалните значена. З. Тополиаска (1995), исто така, покра] временските значена на глаголскиот прилог, ги издво]ува начинските и каузалните значеаа. Според Минова-Гуркова (2000: 75) глаголскиот прилог функционира како еквивалент на дел-реченица (временска, условна и сл.), но и како прилошка определба за начин (Се враШща лазеjKи).

Ха]дик (1997: 5) зборува за заемниот однос мегу глаголскиот прилог и прилогот, однос што е прилично сложен токму заради нивната: 1. морфолошка карактеристика т.е. неменливост, 2. блиска синтаксичка употреба и 3. семантичка содржина.

Сегашниот партицип во англискиот ,|азик

Сегашниот партицип во англискиот ]азик претставува нефинитна глаголска форма. Се зазема ставот дека сегашниот партицип означува еден вид на симултаност. Jесперсен (Jespersen, 2006 [1993]: 197) прв укажал дека во случаите од типот:

(1) He came, (carrying a heavy burden on his back -);

(2) He comes, (carrying a heavy burden on his back -);

(3) He will come, (carrying a heavy burden on his back -);

станува збор за недефинирана симултаност со нешто друго, наместо какво било дефинитивно упатуваае на едно одредено време. В]ежбицка (Wierzbicka 1988: 61) во то] поглед е покатегорична тврде]ки дека партиципската дел-реченица подразбира симултаност. Според Хадлстон и Пулум (Huddleston and Pullum, 2002: 163) општo гледиште во однос на партиципите е дека не сите партиципни форми во англискиот ]азик искажуваат прогресивно значеае, односно прикажуваат ситуаци]а ко]ашто се однесува на нешто „во тек, што трае". Тие (Huddleston and Pullum, 2002: 1222) тврдат дека партиципите „не секогаш имаат тра]но значеае", со што покажуваат дека партиципите понекогаш имаат и тра]но значеае. На пример, во people earning this amount, тие согледале дека партиципот ]а неутрализира разликата помегу people who are earning this amount и people who earn this amount. Но во примерот Liz was lying by the pool reading a novel; тие откриле дека партиципот reading се толкува со траен аспект: She was reading a book (Таа читаше книга). (Huddleston and Pullum 2002: 1265)

Од друга страна, пак, сегашниот партицип во англискиот ]азик во дадени случаи кореспондира со придавски фрази и неговите придавски особини се гледаат во примерите: running water, a crying need, a burning question. (Mihailovic, 2009: 172). Сегашниот партицип може да се ]ави во функцща на додаток на об]ектот како во примерот (4):

(4) I saw him lying on the beach. (Quirk et al., 1985: 1206)

Сегашниот партицип може да се ]ави во функцща на постмодификацща како во примерите (5) и (6):

(5) А tile falling from a roof shattered into fragments at his feet. ("which fell from a roof')

(6) You should look for a man carrying a large umbrella. ("who will be carrying a large umbrella"). (Quirk et al., 1985: 1263)

Сегашниот партицип се употребува при процесот на реченична кондензацща, кога дел-реченица со финитна глаголска форма се менува во реченица со нефинитна глаголска форма. При ово] процес доага до испуштаае на помошниот глагол и редукцща на глаголската форма со употреба на -ing партицип, како во примерите (7) и (8):

(7) Без суб]ект: Leaving the room, he tripped over the mat.

(8) Со суб]ект: Her aunt having left the room, I asked Ann for some professional help. (Quirk et al., 1985: 993)

Анализа на ексцерпираниот материал

Ексцерпираните примери се од македонски дела преведени на англиски ]азик. Ексцерпираните примери содржат глаголски прилог и негови преводни еквиваленти на англиски ]азик. Во зависност од преводните еквиваленти направена е поделба во три групи. Целта на анализата е да се проверат претпоставките што беа истакнати на почетокот на истражувааето во однос на начинот на преведувааето на глаголскиот прилог во англискиот ]азик.

Глаголски прилог преведен со сегашен партицип

Еден од на]честите преводни еквиваленти на македонскиот глаголски прилог во англискиот ]азик е сегашниот партицип. И двете форми претставуваат нефинитни глаголски форми и тука можеме да го согледаме совпагааето на формално и на семантичко ниво помегу глаголскиот прилог и англискиот сегашен партицип. Ставот на Миха_|ловски (2019: 49) е дека при преведувааето треба да се следи, а не да се копира начинот на намера на оригиналот откако то] претходно

ке биде откриен преку правеае т.н. матрица на преводливост, односно откако ке се идентификуваат сите аграматикалности (на синтаксичко, на фонолошко и на лексичко рамниште) и алогичности (на семантичко рамниште) во оригиналот. Во делото A Linguistic Theory of Translation Катфорд (1967: 27) ги дава следните дефиниции за преводен еквивалент и формален кореспондент: „Преводен еквивалент е ща било форма на ]азикот-цел (текст или дел од текстот)...Формален кореспондент, од друга страна, е ща било категорща на ]азикот-цел (единица, класа, структура, елемент на структурата итн.) за ща може да се каже дека го зазема колку што е можно поблиску „истото" место во „економщата" на ]азикот-цел што одредена категорща го зазема во изворниот ]азик". Оттука, ставот на Арсова-Николик (1999: 125) е дека формалната кореспонденцща го означува односот помегу лингвистичките единици во еден ]азик и нивните соодветни лингвистички единици во друг ]азик. Во прилог се ексцерпираните примери од оваа група:

(9) Тука се бабините! Открива нешто убаво во срцето забележуваjки како се стиснати околу неа, ама така, при свртувааето, додека низ не]зината глава се разбиструва сликата од мигновено виденото: (ТГ: 5)

Here the little ones. And she discovers a certain warmth in her, noticing them grouped about her, and after she turns over the picture comes into clearer focus: (TG: 5)

(10) Вангел, сфака|к'и што исплука од сво]ата погана уста, побрза да се оддалечи од raj него. (ТГ: 69)

Vangel, realizing what a fool had made of himself, rushed out of his presence. (TG: 68)

(11)Таа влегува во бараката, оставэдки го надвор сам. (ТГ: 137) She entered the shack, leaving him alone outside. (TG: 135)

(12) Таа му шепна нешто на малиот, ово] пат повлекуваjки го посилно. (ОГ: 38)

She whispered something to the little boy, pulling harder this time. (OG: 37)

(13) Приказната (според селаните) вели дека синот избегал во Романща за време на вощата, оставэдки ги своите во куката, ко]а ]а однела водата, по бомбардирааето на браната во 1942. (ОГ: 47)

The story (according to the villagers) says that the son ran off to Romania during the war, leaving his family behind in the house, which was swallowed by the water, after the dam was bombed in 1942. (OG: 47)

(14)Во неговите канцеларии сите трчаат со фотокопии кои се тресат во рацете, колнеjки го него. (ОГ: 51)

There are people hurrying through his offices, photocopies shaking in their hands, cursing him. (TG: 51)

(15)Цел ден загубив бараки ги филмовите со пощниот Енвер и ништо не на^ов! (БП: 30)

I lost an entire day looking the negatives of Enver and I could not find any! (BP: 31)

(16) Не ретко беше навредувана и од своите врсници па се повлекуваше дома во трошната воденица за да се изнаплаче крие^ки се и од сопствената ма_|ка. (БП: 74)

Often when she was provoked by her peers, she locked herself away at home in the mill, crying her little heart out, away from her own mother. (BP: 76)

(17) Малку подоцна, друса^и се во чезата наод воденицата што се наогаше зад кожарницата на фамилщата Петровци, Ангелина потона во спомени од своето мрачно детство. (БП: 88)

While driving the carriage towards the mill located behind Petrovci's tannery, Angelina sank into memories of her unpleasant childhood. (BP: 90)

(18) „Не ми се допага ово] кучешки живот!" додаде Сали-ефендщата голта^и вода од матарката. (БП: 157)

"I don't like this dog-like way of living!" Sali-effendi added, swallowing water from the canister. (BP: 161)

(19) Одежки по патчето, крвта и се смрзнувала од страв. (ДМ: 153) Walking along the road, she felt her blood freezing in her veins. (DM: 154)

(20) Следе^и ги гласовите, нашол една порта и полека влегол внатре. (ДМ: 198)

Following the voices, he found a gate and slowly entered. (DM: 198)

Сегашниот партицип е на]чест преводен еквивалент на глаголскиот прилог во англискиот ]азик и според Бужаровска (2013) сегашниот партицип се одликува со поголема дистрибуцща од глаголскиот прилог во македонскиот ]азик.

Глаголски прилог преведен со финитна глаголска форма, со придавка, со прилог и со предлошка фраза

Оваа група ]а сочинуваат ексцерпирани примери каде што глаголскиот прилог во македонскиот ]азик се преведува на англиски ]азик со финитна глаголска форма во сегашно време и во финитна глаголска форма во минато време. Тука доага до формално несовпагаае мегу формата глаголски прилог и не]зиниот преводен еквивалент, финитна форма од една страна, а семантичко совпагаае, односно совпагаае во изразувааето на значеаето на двете форми. Во прилог следуваат примерите каде што англискиот преводен еквивалент на глаголскиот прилог е финитна глаголска форма во сегашно време:

(21) Во тоа време, благодареjки и не]зе, посолидно го совладував македонскиот ]азик, ама исто така и добро цртав. (ТГ: 83)

At that time, thanks to Nada, I learned Macedonian better, and was also good at drawing. (TG: 82)

(22) Дине знаеше дека полека му договорува маслото, на крарт има уште фитил, се се завршува со едно жарче и црна врвка кадиш што се растура, креваjки се нагоре. (ТГ: 156)

Dine knew that the oil in his icon lamp was burning down, eve there was a wick, everything ends up and in an ash and a black string of smoke that disperses on its way up. (TG: 156)

Следуваат примерите каде што англискиот преводен еквивалент на глаголскиот прилог е финитна глаголска форма во минато време:

(23) Остана таму, го заборавща човекот кога ги разотворща вагоните, како да ги збриша неща разулавена ветрушка и ги настега во нив, замижуваjки им ги очите, затапуваjки им ги главите и така... (ТГ:63) He stayed behind there, they forget about him when they started opening the cars, and they got stuffed into them as if taken away by some crazy wind which shut their eyes and clogged their minds... (TG: 62)

(24) Се заврте на едната страна, се заврте на другата страна, ама разнобо]ните цамлии остануваа счепчени за клепките и мешарКи ги сликите од денот, го предадоа на сонот. (ТГ: 123)

He turned from one side to the other, but with the colorful marbles remained fixed to his lashes and mixed with the images of the day, then giving way to sleep. (TG: 122)

(25) Танаско не и дозволи да се добере до ниедно нешто, се сам креваше и пренесуваше, а Пелагща само ]а веднеше главата, срамуваjки се. (ТГ: 208)

Tanasko did not allow Pelagija to lift anything, he lifted and carried the things himself, while she just stood, embarrassed. (TG: 208)

(26) Jа на]дов фрлена под мо]ата врата, една вечер, вра^ки се од проба на една необична верзща на Стринберговата „Соната на духови". (ОГ: 15)

I found it at the threshold of my door, one night when I got back from the rehearsal of an unusual version of Strindberg's "Ghost Sonata". (OG: 14)

(27) Со кафе и цигари во раката и празнина во главата тапо ]а погледнав ма]ка ми, ко]а сменки се ми ]а подаде разгледницата. (ОГ: 16)

With a cup of coffee and cigarettes in my hand and an empty head I gave my mother a blank look when she laughed as she gave me the postcard. (OG: 15)

(28) Изгледа утрово и мене ме нападна грипот!" додаде потивко, бришеjки си ги усните и шмркарКи со носот. (БП: 63)

"It seems like this morning the flu got me, too!" he added quietly as he wiped his lips and sniffed. (BP: 65)

(29) „Многу си далеку од вистината!" се осмели Ангелина Бабина сожаливо г ледащи во старецот. (БП: 81)

"You are far from the truth!" Angelina Babina dared to say as she pitifully stared at the old man. (BP: 83)

Следуваат два примери, каде што како преводен еквивалент на глаголскиот прилог во англискиот ]азик се ]авува придавка:

(30) Само што се извлече од веленцето и тргна на raj вратата внимава]ки да не му стапни на мевот некому, кога онде, raj столбовите, каде што гореше огнот, се исправи и Геле Колишев и брзо стигна до сивата дупка на влезот ща веднаш како да го голтнува. (ТГ: 48) When he pulled himself out of the blanket and went towards the door, careful not to stop on somebody's stomach, there by the posts, where the fire had been, he saw that Gele Kolishev was up and quickly made for the gray hole on the entrance, which immediately swallowed him. (TG: 48)

(31) Се прегрнуваме ама бргу се тргам од нив плаше^и се да не имам се уште вошки. (ТГ: 77)

We hugged each other, but I moved away from them quickly, afraid that I still had lice. (TG: 77)

При анализата се срекава и пример каде што глаголскиот прилог е преведен на англиски ]азик со прилог:

(32) И детето не сака^ки, го разоткрило трикот. (ОГ: 29) And the child unwillingly gave away the trick. (OG: 29)

Во групата, во ща има формално несовпагаае проследено со семантичко совпагаае на глаголскиот прилог и неговите англиски преводни еквиваленти, се срекаваат примери, каде што глаголскиот прилог на англиски ]азик е преведен со предлошка фраза. Тоа е илустрирано во примерите (35) - (38):

(33) Танаско и Пена се вратща со колата, плаше^и се да не на]дат езеро во дворот на салашот. (ТГ: 343)

Tanasko and Pena came back in their wagon, for fear that the farmyard might have turned into a lake. (TG: 340)

(34) Тоа свое чувство таа го искажа пред Танаско и Пена кога наминаа, оде]ки raj Друже Србине за да добщат одобрение за вракаае во Македонща. (ТГ: 348)

She expressed her feelings to Tanasko and Pena when they came by, on their way to The Serbian Comrade to get a permit to go back to Macedonia (TG: 358)

(35) Нервозно ]а голтнав насобраната плунка, ]а отворив устата саками да кажам нешто паметно, ама сфатив дека цел сум во бетон. (ОГ: 38)

I gulped nervously and I opened my mouth with hope to say something clever, but I realized I was in concrete. (OG: 38)

(36) Оде]ки по пат дошло до една пустелща покра] море. (ДМ: 117) On his way, he came to a desert near the sea. (DM: 117)

Испушташе на глаголскиот прилог при превод на англиски .¡¡пик

Оваа група се состои од ексцерпирани примери, каде што во преводните еквиваленти глаголскиот прилог е испуштен, односно има целосно несовпагаае вклучува]ки непоклопуваае и на формално и на семантичко ниво на нефитниот глаголски прилог и неговите преводни еквиваленти на англиски ]азик. Според Арсова Николик (1999: 127) има случаи кога преводниот еквивалент е еднаков на нула, и тоа се случува на]често кога во двата ]азика не поскуат формални кореспонденти или кога постсуат, но нивната дистрибуцща е различна. Ставот на Миха_|ловски (2019: 49) е дека низ текстот - преводот што ке биде оформен во новата ]азична средина, то] не претставува копща, туку оригиналот треба да биде чуен на начин на ко], raj новиот примател ке предизвика исти такви чувства какви што предизвикал raj примателите во времето на неговото настануваае.

Следат ексцеприрани примери, каде што при преводот целосно е испуштен глаголскиот прилог:

(37) Средбата ме врати во зимата 49/50, кога по иде]а на директорот Николовски, оде]ки во првиот клас на гимназщата, од ]ануари почнав приватно да го подготвувам и вториот клас. (ТГ: 82)

The encounter brought back memories of the winter 1949/50, when, on headmaster Nikolovski's initiative, while still in the first grade of the middle school, I had also started preparing for the exams of the second grade. (TG: 82)

(38) Тоа како да го чекаше маната на Чана, и таа седна остава^и си го веленцето како наметка на себе. (ТГ: 50) As if waiting for that hint, Chana's mother sat up as well, the blanket wrapped around her like a shawl. (TG: 50)

(39) Неща од кравите ке ]а свртеше главата на другата страна не саками него да го слуша, или коаот ке ступотеше со нозете во знак на несогласуваае. (ТГ: 203)

Some of the cows would disobediently turn their heads the other way, or a horse would thump his legs disapprovingly. (TG: 203)

(40) ...тука им донесоа зелници и мазници што ги испекле жените на печалбарите употребува^и само овча маст. (ТГ: 148)

They were given pies baked by the wives of the men who had gone abroad to work. (TG: 152)

Заклучок

При анализирааето на ексцерпираните примери можеме да констатираме дека сегашниот партицип во англискиот ]азик претставува на_|соодветен преводен еквивалент на глаголскиот прилог. Покра] сегашниот партицип како нелична глаголска форма, како англиски преводни еквиваленти се ]авуваат лични глаголски форми во сегашно и во минато време, како и придавка, прилог и предлошка фраза. При преводот се дозволени отстапки од ]азичните правила. Согледуваме, исто така, дека преведувачот има извесна слобода и во дадени случаи има можност за замена на нефинитна глаголска форма со финитна глаголска форма, или друга граматичка форма како придавка, прилог, предлошка форма. Исто така, при преведувааето може целосно да биде испуштен глаголскиот прилог при што доага до целосно непреклопуваае помегу глаголскиот прилог и неговиот преводен еквивалент и при тоа реченицата нема да ]а изгуби смислата.

Извори и кратенки

Георгиевски, Т. (1998). Исчезнувапе. Скоп|е: Зумпрес.(ТГ)

Georgievski, T. (2000). Disappearance. Skopje: Macedonian Academy of Science

and Arts. (TG)

Георгиевски, О. (2003). СкраШени ириказни. Скои|е: Табернакул. (ОГ) Georgievski, O. (2003). Shortened Stories. Skopje: Tabernakul. (OG) Павловски, Б. (2001). Подвижни гробови. Скои|е: АЕА, Мисла.(БП) Pavlovski, B. (2001). Eagle Coat of Arms. Australia: AEA Publishers PTY LTD. (BP) Миха]ловски, Д. (2001). СиромавиоШ и чучулигаШа: десет македонски волшебни приказни: според мотиви од Марко Цепенков/ приказните ги напиша на македонски ]азик и ги преведе на англиски ]азик Драги Миха]ловски ; ]азична редакцща на англискиот текст Пол Фостер. -Скоп|е: Каприкорнус. (ДМ) [Mihajlovski, D. (2001). The Poor Man and the Skylark: ten Macedonian fairy tales. Skopje: Kaprikornus] (DM)

Литература/References:

Арсова-Николик, Лидща. (1999). Преведувапе: Шеори/а и иракШика. Скоп|е: Универзитет „Св. Кирил и Методщ" [Arsova-Nikolic, Lidija. (1999). Translation: Theory and Practice. Skopje: University Ss. Cyril and Methodius] (in Macedonian.) Бужароска, Елени (2013). За употребата на глаголскиот прилог во академски и во новинарски стил: нестандардно функционално прошируваае. [Buzaroska, Eleni (2013). About the use of the verbal noun in academic and journalist style: non-standard functional extention] XXXIX Научна конференцща на XLV мегународен семинар за македонски ]азик, литература и култура, Лингвистика Охрид, 20-21, ]уни, 2012, 49-62 Catford, J.C. A Linguistic Theory of Translation. Oxford: Oxford University Press

Ха]дик, Августина. (1997). Глаголскиот прилог во македонскиот ]азик.

Докторска дисертацща. Универзитет „Св. Кирил и Методи)" -Скоп|е: Филолошки факултет. [Hajdic, Avgustina. (1997). Verbal Adverb in Macedonian. Doctoral dissertation. University Ss. Cyril and MethodiusSkopje: Philological Faculty] (in Macedonian.)

Huddleston, Rodney and Geoffrey K. Pullum. (2002). The Cambridge Grammar of the English Language. Cambridge: Cambridge University Press

Jespersen, Otto, 2006 [1933]. Essentials of English Grammar. London: Taylor and Francis

Конески, Блаже. (1996). Грамашика на македонскиош ]азик. Скоп|е: Детска радост. [Koneski, Blaze. (1996). Gramatika na makedonskiot jazik. Skopje: Detska radost] (in Macedonian.)

Конески, Б. (1996). Исшарила на македонскиош j/лзик. Скоп|е: Детска радост. [Koneski, Blaze. (1996). Istorija na makedonskiot jazik. Skopje: Detska radost] (in Macedonian.)

Конески, Кирил. (1999). За македанскиаШ глагол. Скоп|е: Детска радост.[Koneski, Kiril (1999). Za makedonskiot glagol. Skopje: Detska radost.] (in Macedonian.)

Минова-Гуркова, Ливана. (2000). Синшакса на македанскиаШ сшандарден ]'азик. Скоп|е: Магор.[Minova-Gjurkova, Liljana (2000). Sintaksa na makedonskiotstandarden jazik. Skopje: Magor.] (in Macedonia.)

Mihajlovic, Liljana (2009.) Gramatika engleskog jezika: (morfologija i sintaksa).

[English Language Grammar: Morphology and Syntax) Beograd: Naucna knjiga. (in Serbian.)

Михаровски, Драги. (2019). Прведувапе книжевнасш. Скоп|е: Просветно дело.

[Mihajlovski, Dragi. (2019). Translating Literature. Skopje:Prosvetno delo] (In Macedonian.)

Quirk, R, Greenbaum, S., Leech, G. and Svartvik, J. (1985). A Comprehensive Grammar of the English Language. London: Longman.

Тантуровска, Лидща. (2020). Причастие в русском языке. [Tanturovska, Lidija (2020). Participle in Russian Language] Зборник на трудови од II Мегународна конференцща „Руски ]азик литература и култура: минато, сегашност, иднина".(одржана на 29-30 септември - 1 октомври 2019 г. во Скоп|е) (in Macedonian)

Тополиаска, Зузана. (1995). Синшакса на македанскише дщ'алекши во Ещска Македонца. Книга прва. Синтакса. Дел 2. Скоп|е: МАНУ [Zuzana Topolinska. (1995). [Macedonian Dialects in the Aegean Part ofMacedonia [book 1], Syntax, Vol. II. Skopje: MANU] (in Macedonian).

Wierzbicka, Anna. (1988). The Semantics of Grammar (Studies in Language Companion Series,18). Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company