Научная статья на тему 'ГИПОПЛАЗИЯ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА СТОМАТОЛОГИК ХОЛАТГА БАХО БЕРИШ'

ГИПОПЛАЗИЯ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА СТОМАТОЛОГИК ХОЛАТГА БАХО БЕРИШ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
5
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
метаболик ўзгаришлар / тиш қаттиқ тўқималари / соматик касалликлар / тиш дефекти / metabolic changes / hard dental tissues / somatic diseases / tooth defect.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Камалова Феруза Рахматиллаевна, Рабиева Мохинур Шухратовна

Эмал гипоплазияси – тиш чиқишидан олдин шаклланадиган, тиш фоликулаларида рўй берадиган метаболик ўзгаришлар сифатида юзага чиқадиган энг кўп тарқалган касалликдир. Турли муаллифларнинг фикрига кўра, 1980-2000 йиллар мобайнида системали эмал гипоплазияси (СГЕ) тарқалиши 16-40% ни ташкил этди (А.А. Кибротсашвилли бўйича), 1997 йилдан 2007 йилгача бўлган даврда, гипоплазиянинг тарқалиши 26% га ошди. 2009 йилда ўтказилган эпидемиологик текширув натижасида 12 ва 15 ёшли болаларда доғли гипоплазия тарқалиши мос равишда 27 ва 28 % ни ташкил этганлигини кўрсатди. Хорижий муаллифларнинг фикрига кўра, эмал гипоплазияси тарқалганлиги юқорида ёши саналган болалар орасида 2,8 дан 40,2% гача учрайди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Камалова Феруза Рахматиллаевна, Рабиева Мохинур Шухратовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ASSESSMENT OF DENTAL STATUS IN PATIENTS WITH HYPOPLASIA

Enamel hypoplasia is the most common disease that occurs before tooth eruption and occurs as metabolic changes in dental follicles. According to various authors, the prevalence of systemic enamel hypoplasia (SHE) in the period 1980-2000. was 16-40% (according to A.A. Kibrotsashvili), from 1997 to 2007 the prevalence of hypoplasia increased to 26%. An epidemiological study conducted in 2009 found the prevalence of macular hypoplasia in children 12 and 15 years of age to be 27% and 28%, respectively. According to foreign authors, the prevalence of enamel hypoplasia among children of this age ranges from 2.8 to 40.2%.

Текст научной работы на тему «ГИПОПЛАЗИЯ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА СТОМАТОЛОГИК ХОЛАТГА БАХО БЕРИШ»

УДК: 616.314-008.4

ГИПОПЛАЗИЯ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА СТОМАТОЛОГИК

ХОЛАТГА БАХО БЕРИШ

КАМАЛОВА ФЕРУЗА РАХМАТИЛЛАЕВНА

тиббиёт фанлари доктори, доцент. Бухоро давлат тиббиёт институти. Болалар стоматологияси кафедраси мудири. Болалар стоматологияси кафедраси мудири. Бухоро шахри Узбекистон. ORCID ID 0000-0003-0891-4256 РАБИЕВА МОХИНУР ШУХРАТОВНА Бухоро давлат тиббиёт институти. Болалар стоматологияси кафедраси ассистенти. Бухоро шахри Узбекистон. ORCID ID 0009-0009-6280-9714 АННОТАЦИЯ

Эмал гипоплазияси - тиш чицишидан олдин шаклланадиган, тиш фоликулаларида руй берадиган метаболик узгаришлар сифатида юзага чицадиган энг куп тарцалган касалликдир. Турли муаллифларнинг фикрига кура, 1980-2000 йиллар мобайнида системали эмал гипоплазияси (СГЕ) тарцалиши 16-40% ни ташкил этди (А.А. Кибротсашвилли буйича), 1997 йилдан 2007 йилгача булган даврда, гипоплазиянинг тарцалиши 26% га ошди. 2009 йилда утказилган эпидемиологик текширув натижасида 12 ва 15 ёшли болаларда догли гипоплазия тарцалиши мос равишда 27 ва 28 % ни ташкил этганлигини курсатди. Хорижий муаллифларнинг фикрига кура, эмал гипоплазияси тарцалганлиги юцорида ёши саналган болалар орасида 2,8 дан 40,2% гача учрайди.

Калит сузлар: метаболик узгаришлар, тиш цаттиц туцима-лари, соматик касалликлар, тиш дефекти

ОЦЕНКА СТОМАТОЛОГИЧЕСКОГО СТАТУСА У ПАЦИЕНТОВ С

ГИПОПЛАЗИЕЙ

КАМАЛОВА ФЕРУЗА РАХМАТИЛЛАЕВНА

доктор медицинских наук, доцент. Заведующая кафедрой детской стоматологии Бухарского государственного института. Город Бухара. Республика Узбекистан.

ОНОЮ Ю 0000-0003-0891-4256 РАБИЕВА МОХИНУР ШУХРАТОВНА ассистент кафедры детской стоматологии Бухарского государственного института. Город Бухара. Республика Узбекистан. ОИОЮ Ю 0009-0009-6280-9714 АННОТАЦИЯ

Гипоплазия эмали — наиболее распространенное заболевание, возникающее до прорезывания зубов и возникающее как метаболические изменения в зубных фолликулах. По данным различных авторов, распространенность системной гипоплазии эмали (СГЭ) в период 1980-2000 гг. составляла 16-40% (по данным А.А. Киброцашвили), с 1997 по 2007 г. распространенность гипоплазии увеличилась до 26%. Эпидемиологическое исследование, проведенное в 2009 году, показало, что распространенность гипоплазии желтого пятна у детей 12 и 15 лет составляет 27% и 28% соответственно. По данным зарубежных авторов, распространенность гипоплазии эмали среди детей указанного возраста колеблется от 2,8 до 40,2%.

Ключевые слова: метаболические изменения, твердые ткани зубов, соматические заболевания, дефект зуба.

ASSESSMENT OF DENTAL STATUS IN PATIENTS WITH

HYPOPLASIA KAMALOVA FERUZA RAKHMATILLAEVNA

doctor of medical sciences, associate professor. Head of the Department of Pediatric Dentistry Bukhara State Institute. Bukhara city.

Republic of Uzbekistan. ORCID ID 0000-0003-0891-4256 RABIEVA MOKHINUR SHUKHRATOVNA assistant of the Department of Pediatric Dentistry, Bukhara State Institute. City of Bukhara. Republic of Uzbekistan.

ORCID ID 0009-0009-6280-9714 ABSTRACT

Enamel hypoplasia is the most common disease that occurs before tooth eruption and occurs as metabolic changes in dental follicles. According to various authors, the prevalence of systemic enamel hypoplasia (SHE) in the period 1980-2000. was 16-40% (according to A.A. Kibrotsashvili), from 1997 to 2007 the prevalence of hypoplasia increased to 26%. An epidemiological study conducted in 2009 found the prevalence of macular hypoplasia in children 12 and 15 years of age to be 27% and 28%, respectively. According to foreign authors, the prevalence of enamel hypoplasia among children of this age ranges from 2.8 to 40.2%.

Key words: metabolic changes, hard dental tissues, somatic diseases, tooth defect.

Турли муаллифларнинг эпидемиологик текширув натижалари буйича фар^ланиши, тад^отчиларнинг турли хил географик минта-^аларда яшовчи шахслар томонидан амалга оширилган гипопла-зиянинг клиник шаклларини бахолашга ^аратилган турли ёндашув-лари билан бо^и^ булиши мумкин. Биро^, тад^и^отчиларнинг акса-рияти сунгги йилларда ушбу гурухдаги касалликларнинг купайишини ^айд этади. Сунгги 15 йил ичида тиш эмалининг гипоплазиясини

ташхислаш ва даволаш терапевтик стоматологияда долзарб муаммо булиб ^олмовда [6, 7].

Эмал гипоплазияси - х,омила ёки боланинг танасида минерал ва о^сил алмашинувидаги бузилишлар таъсирида тиш куртакларининг метаболик жараёнлари бузилганида юзага келадиган ривожланиш ну^сонидир. Эмалнинг кам ривожланганлиги ^айтарилмас жараён булиб, х,аётнинг бутун даврида ^олади [3]. Доимий тишларнинг гипоплазияси тишларнинг шаклланиши ва минерализацияси даврида болаларда касалликлар таъсирида ривожланади. Рахит, ю^умли касалликлар, диспепсия, эндокрин безларнинг гипо- ёки гипер-функцияси, айни^са ^ал^онсимон ёки паратироид безлари, метаболик касалликлар тизимли эмал гипоплазиясининг ривожланишига олиб келади, уларнинг олирлиги касалликларнинг олирлигига бо^и^ [1, 2].

Текширилган шахсларнинг 11,3 фоизида эмал гипоплазияси ани^ланган. Бундан таш^ари, беморларда 47,1% лолларда гипопла-зиянинг до^и шакли ^айд этилган [8]. Шундан келиб чи^иб ушбу тад^и^отнинг ма^сади тиш эмалининг гипоплазияси булган беморларнинг тиш х,олатини бах,олаш эди.

МАТЕРИАЛЛАР ВА УСУЛЛАР: Тад^отда енгил тизимли ва мах,аллий гипоплазияси булган 12 нафар бемор иштирок этди. Тад^и^от иштирокчиларининг стоматологик х,олатини бах,олаш учун биз КПУз тиш кариес интенсивлиги индексидан, олиз бушлили гигиенаси самарадорлиги индексидан - ва периодонтал индекслар ПМА [9] ва СП1 [2] - тиш гиперестезияси субъектив ва объектив усуллар ёрдамида ани^ланди. Биз эмалнинг утказувчанлигини интравитал кислота биопсиясининг узгартирилган усули ёрдамида бах,оладик [4, 5]. Кислота биопсиясини амалий амалга оширишда юмало^ ойнали ёпиштирувчи полиэтилен плёнка урганилаётган эмал майдонига ёпиштирилган, 3% водород перикс билан ишлов берилган ва ^уритилган булиши керак. Деразага бир томчи минерал-

лаштирувчи аралашманинг (пХ, = 0,37) дозалаш микропипетаси ёрдамида суртилди, у 30 сониядан сунг ханжар шаклидаги филтр фгози билан олиб ташланди, шундан сунг 1 мл икки марта дистилланган сув ^ушилди. Барча тах,лиллар автоматик анализа-торда амалга оширилди. Намуналардаги умумий калций контцентра-цияси комплексометрик усулда кресолфтален индикатори билан улчанди. Олинган бинафша рангнинг интенсивлиги калций кон-центрациясига туfридан-туfри пропортционалдир ва 560-600 нм да фотометрланади, максимал ютилиш 575 нм. Тах,лил 5 ммол / л гача булган ^ийматларда чизи^ли деб х,исобланади [7].

НАТИЖАЛАР ВА МУ^ОКАМА: Тизимли эмал гипоплазияси булган беморларнинг тиш х,олатини клиник урганиш натижалари шуни курсатдики, эмал гипоплазиясининг енгил даражаси о^, камро^ сарfиш, ани^ чегаралари ва носимметрик тишларида бир хил улчамдаги до^ар билан тавсифланади. Характерли хусусият -до^ар буё^лар билан буялган эмас. Ва^тинчалик тишларнинг шикастланиши ёки мураккаб кариеси натижасида пайдо булган мах,аллий эмал гипоплазияси булган одамларда 1-2 ^ушни доимий тишларнинг вестибуляр юзаларида до^ар ^айд этилган. Шуни таъкидлаш керакки, эмал гипоплазияси булган одамларда КПУз индексига кура тиш кариесининг интенсивлиги 2,20±0,25 ни ташкил этди. Х,ар ^андай тирнаш хусусияти берувчи тиш сезгирлигини оши-риш белгилари х,еч бир беморда кузатилмади. Эмал гипоплазияси булган одамларда PHP индексининг уртача ^иймати 1,72 ± 0,13 ни ташкил этди, бу олиз гигиенасининг ^они^арсиз х,олатини курсатди. Бундан таш^ари, стоматологик текширув эмал гипоплазияси булган шахсларда периодонтал ту^ималарда ялли^аниш хдцисалари мавжудлигини билдиради. Шундай ^илиб, ПМА индексининг ^иймати (%) 6,76 ± 0,13 га тенг булди. CPI индекси буйича периодонтал ту^ималарнинг х,олатини бах,олаш шуни курсатдики, эмал гипопла-

зияси булган одамларда бузилмаган секстантлар сони уртача 1,67± 0,16 ни, фн кетиши билан 1,56 ± 0,17 ни, тиш тошлари билан - 2,66 ± 0,16 ни, периодонтал чунтаклари билан 4-5 мм. чу^ур 0,11±0,10 ташкил этди. Гипоплазия билан оfриган беморларда эмалининг интравитал кислотали биопсияси усулига кура, биопсия намуна-ларида умумий калцийнинг уртача унуми 0,78±0,02 ммол/л, фосфат -0,15±0,01 ммол/л ни ташкил этди.

ХУЛОСАЛАР: Олинган натижалар енгил гипоплазияси булган одамларда эмалнинг тиш кариесига уртача чидамлилиги х,а^ида тахмин ^илиш имконини беради, чунки КПУз индекси 7,67 ± 0,42 ни ташкил этганлиги сабабли, эмалдан умумий калций ва фосфатнинг уртача чи^арилиши кузатилган. Унга кура, эмалдаги гипоплазия билан, тишлари нормал ва флорози булган одамларга Караганда, калций ва фосфатнинг камро^ мивдори ^айд этилган. Шуни таъкид-лаш керакки, биз эмал гипоплазияси булган беморларда периодонтал ту^ималарнинг х,олатида сезиларли узгаришларни ани^-ламадик. Шундай ^илиб, эмал гипоплазияси булган шахсларда олд тишларнинг вестибуляр юзасида до^ар булса, бу беморларнинг эстетик булмаган куриниши х,а^ида шикоятларини келтириб чи^аради ва эмал гипоплазияси булган беморларга стоматологик ёрдам сифатини яхшилаш ва одамларнинг х,олатини яхшилаш учун даволаш-профилактика чораларини ишлаб чи^иш зарурлигини та^озо этади.

Адабиётлар руйхати:

1. Камалова Ф.Р. Лечебно-профилактические мероприятия стоматологических заболеваний у детей с сахарным диабетом //Новый день в медицине. - 2019. - №2 (30/2). - С. 223-226.

2. Камалова Ф.Р. Первичная профилактика стоматологических заболеваний у детей //Новый день в медицине. - 2020. - №2 (30/2). -С. 383.

3. Турдиев Ш.М. Актуальные проблемы современной стоматологической помощи //Биология и интегративная медицина 2019, 2 (30), 52-61.

4. Турдиев Ш.М. Организация стоматологической помощи в современных условиях //Биология и интегративная медицина 2019, 11(39), 11-24.

5. Турдиев Ш.М., Атаджанова Д.Ш. Современные проблемы профилактики стоматологической заболеваемости //Биология и интегративная медицина 2019, 2 (30), 16-27.

6. Камалова М.К., Маслак Е.Е., Каменнова Т.Н., Осокина А.С., Афонина И.В., Огонян В.Р. Результаты лечения очаговой деминерализации эмали временных резцов у детей раннего возраста // Новый день в медицине. 2020. - № 3 (31). - С. 355 - 357.

7. Камилов Х.П., Камалова М.К. Клинико-экономический анализ оптимизации профилактики и лечения кариеса зубов у детей дошкольного возраста //Проблемы медицины и биологии. 2019. - № 4.2 (115). - С. 53 - 56.

8. Нуров Н.Б., Нурова Ш.Н. Роль функциональных нарушений и особенности минерализации тканей зубов у детей школьного возраста // Новый день в медицине. 2015. - №2. (10). - С. 61-65.

9. Тайлакова Д.И., Авезова С.М. Распространенность системной гипоплазии твёрдых тканей зубов у детей и анализ анамнестических данных. Проведение вторичной профилактики //Journal of biomedicine and ргасйсе. 2020 vol. 2. issue 5. - P. 72-87.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.