Научная статья на тему 'ГЕНДЕРНЫЙ ПОДХОД В СЕМЕЙНОМ ВОСПИТАНИИ (НА ТАДЖ.)'

ГЕНДЕРНЫЙ ПОДХОД В СЕМЕЙНОМ ВОСПИТАНИИ (НА ТАДЖ.) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
89
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГЕНДЕР / ГЕНДЕРНЫЙ ПОДХОД / СЕМЕЙНОЕ ВОСПИТАНИЕ / ПСИХОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Маджидова Бибихафиза, Бобоева Махина

Гендерный подход в семейном воспитании направлен на социализации детей с учётом полоролевое статус девочек и мальчиков в обществе. Отсутствие гендерного подхода влияет на формирование личностных качеств детей, подготовка их и выполнению тех специфических обязанностей, которые предстоят им в будущей взрослой жизни. В семитном воспитании гендерный подход осуществляется с учетом психофизиологические и возрастные особенности детей, так как формирование половой идентичности зависить от целенаправленное воздействие взрослых, влияние духовной культуры родителей.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ГЕНДЕРНЫЙ ПОДХОД В СЕМЕЙНОМ ВОСПИТАНИИ (НА ТАДЖ.)»

Key words: communication, improvement, pedagogical communication, teaching activities, communication, education and training.

Сведения об авторах: Арбобова Фарогат Анваровна - старший преподаватель кафедры общей педагогики Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 907 940104;

Арбобова Тутигул Анваровна - старший преподаватель кафедры английского языка Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 918 398182.

Information about authors: Arbobova Farogat Anvarovna, senior lecturer, Chair of General Pedagogy, Tajik State Pedagogical University named after Sadrididn Aini, tel.: (+992) 907 940104;

Arbobova Tutigul Anvarovna, senior lecturer, Chair of General Pedagogy, Tajik State Pedagogical University named after Sadrididn Aini, tel.: (+992) 918 398182.

РАХ,ЁФТИ ГЕНДЕРИ ДАР ТАРБИЯИ ОИЛАВИ (ТАЗДИЦ ВА ГУЗОРИШИ

НАЗАРИЯВИ)

Мацидова Б., Бобоева М.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни Пажууишгоуи рушди маорифи Академияи та^силоти Тоцикистон.

Мафдуми гендер ифодакунандаи фаркияти чинсй набуда муайянкунандаи муносибатдои ичтимой дар байни духтардо ва писардо, занон ва мардон мебошад. Дар таърихи тамаддун вобаста ба фарданги маънавию рушди иктисодй дар халку миллатдои дунё муносибат нисбати зан ва мард муайян карда шуданд, ки меъёрдои он аз дамдигар фарк мекунанд. Ин меъёрдо сифатдои ичтимой, накши мардона ва занонаро муайян менамоянд.

Муносибатдои гендерй ин муносибатдои байнидамдигарии зандо ва марддо мебошад, ки дар раванди даёту фаъолияти якчоя ба вучуд меоянд ва шакл мегиранд. Ин муносибатдо дар чабдадои гуногун зодир мегарданд:

- муносибатдои ичтимой дар сатди чомеа, байни давлат ва гуруддои гендерй

(мардону зандо);

- муносибатдо байни гурухдои гендерй марддо ва зандо;

- муносибатдои байни субъектдои чинсй (зан ва мард);

- муносибати шахсй ба худ дамчун намояндаи чинси мушаххас.

Гендер чинси ичтимоиро муайян менамояд, ки рафтори одамонро дарчамъият ифода карда тибки он муносибат ба атрофиён чун дамчинс, дамсинф, дамкор, волидон ва гайрадо муайян менамояд.

Мафдуми гендер дар илми равоншиносйва сексология бо маънои васеъ истифода бурда мешавад. Он ифодагари хусусиятдои равонй ва рафтору амалдои мардонаю занонаро ифода мекунад, ки фаркияту фазилатдои чинсиро низ дар худ тачассум менамоянд. Хусусияту фаркиятдои гендерй на тандо ба чинсият, инчунин ба мавкеи ичтимоии занону марддо, муносибати атрофиён ва адли чомеаро ба ондо муайян менамоянд.

Бояд кайд кард, ки муносибати гендерй дар дамаи халкдо дануз аз давраи хурдсолй дар шуур ва рафтори кудакон дар мудити хонавода тарбия ва ташаккул дода мешавад. Он ба ичтимоишавии бачадо ибтидо гузошта муносибат ва тарзу услуби муносибат ба худ ва чинси мукобил, фадмишу чадонбинй ва дигар чабдадои олами маънавию равониро родандозй менамояд. Хусусияти радёфти гендерй дар мудити тарбияи хонаводагй ба ичро намудани вазифадои зерин равона карда мешавад:

- мyайян каpдани мавкеъ ва манфиатxои зан ва маpд даp доиpаи мyносибатxои оилавй, таъсиpи мутакобилаи ощо;

- таъсиp pасонидан ба мавкеи зан ва маpд даp доиpаи мyносибатxои оилавй ва ичтимой. Ва тибки одатy анъанаxои оилавию миллй ва зеpи таъсиpи динй му6ини ислом маpдxо xама вакт фаpдияти аpзишманд эътиpоф каpда шудаанд;

- фаpкияти занxо ва маpдxо аз pyи синнусол, таъминоти моддию маънавй, обpyю нуФуз, накши таpбиявй ва дигаp омилxо ба xисоб гиpифта мешавад;

- ба накши гендеpй ва мyносибатxои байниxамдигаpй таъсиppасонии омилxои ичтимой, иктисодй, фаpxангй, теxнологй таъсиp меpасонанд.

Тазаккyp бояд дод, ки pаxёфти гендеpй маънои онpо надоpад, ки мавкеъ ва накши яке волотаpy дигаpе коxиш дода шавад, ё ин ки занxо даp xамаи чабxаxои зиндагй баpобаpвазн гаpданд. Ба фикpи мо pаxёфти гендеpй даp чабxаи таpбияти даp назаp доpад: нигоx доштани аpзишxои маънавй нисбати маpдy зан, пеш аз xама xамчyн таpбиятгаpи фаpзандон будан; таpбия намудан ва ба воя pасонидани дyxтаpxо бо сифатxои волои занонаи шаpкиёна; омода намудани писаpxо ба зиндагй чун маpд бо xислатxои чавонмаpдию маpдонагй, ки ощо даp чомеа мавкеъ ва макоми xyдpо нигоx дошта тавонанд.

Бояд кайд каpд, ки даp илми педагогика ва pавоншиносии мyосиp таpбия, таълим ва инкишоф додани шаxсияти кyдакон даp асоси ба xисобгиpии xyсyсиятxои пс^ологИ, анатомй, физиологй, мавкеи ичтимой ва чинсй аз мадди назаp xеле дyp афтодааст. Яке аз тадкикотчиёни pyс Т.А.Репина таъкид менамояд, ки инкоp намудани ин xyсyсиятxо даp pаванди коpи таpбиявй ба он pавона каpда мешавад, ки мавчудоти «мобайнй», яъне байни писаpxо ва дyxтаpxо pyшд дода шавад.

Натичаи чунин амалxоpо даp сиpатy симои дyxтаpоне, ки латофату назокату дyxтаpона, шаpмy xаёи шаpкона, xоксоpии самимона, сабpy таxаммyли занона, нафосату заpофати xалимона надоpанд дyчоp мегаpдем. Даp адабиёти классикии фоpсy точик, ки даp он фyтyвват-чавонмаpдиpо маxсyс чун сифатxои маpдона пазиpyфта шудаанд, даp симои писаpxо, чавонони имpyза xеле кам мебинем. Футувватномаи Султонй, Аxлоки Мyxсинии Х,усайн Воизи Кошифй, «Футувватнома»-и Носиpй (асpи Х11), «Амоки Носиpй»-и Насypиддини Тусй, «Футувватнома»-и Аттоp «Бадеъ-ул-вакое»-и Зайниддин Маxмyди Восифй ва Fайpаxо, ки чавононpо даp pyxияи чавонмаpдй таpбия менамоянд, гyё даp ^шаи фаpомyшй паноx ёфта бошад. Анъанаxои чавонмаpдй, ки даp «Шоднома»-и безаволи А.Фиpдавсй тасвиp гаpдидаанд, ryë чун pивоятxо факат баpои шунидану xаловат бypдан бокй монда бошанд. Имpyз писаpxо xанyз аз давpаи томактабй нозук, xассос буда баpои зоxиp намудани сифатxои пypтокатй, катъият, пypкyвватй, часоpатy маpдонагй омода нестанд.

Чунин номукаммал инкишоф ёфтани сифату xислатxои писаpона ва дyxтаpона баpои даp оянда ичpо намуда мавкеъ ва вазифаxои ичтимоии онxо даp чомеа xамчyн маpд вазан, падаpy модаp будан низ таъсиpи xyдpо меpасонад. Омода набудан ба ичpо каpдани вазифаxои xyд чун маpд-мyxофизатгаpии оилаву Ватан, таъмингаpи моддию маънавии xонавода ва чомеа, чун зан-чаpоFи pавшангаpи xона, таpбиятгаpи фаpзандони xешy миллат ба он оваpда меpасонад, ки онxо pисолати ичтимой ва вазифаи суннатии xyдpо аз даст медщанд. Ин амалpо на тащо фочиаи шаxсй, балки шикасти ичтимой низ Xисобидан мумкин аст. Чунин сатxи ичтимошавии насли имpyз даp ноyстyвоp будани оилаxои навбунёд, зиёд шудани теъдоди кyдакони «нодаpкоp» даp кyчаю саFиpxонаxо, паст шудани фаpxангй маънавии маpдyм, коста шудани маънавиёт, дасткашии як тоифа чавонон аз ичpо намудани вазифаи суннатии xyд-волидайн будан, ичpо накаpдани каpзи фаpзандй даp назди волидаёни xеш ва Fайpаxо дида метавонем.Маxсyсан, ба таpбияи писаpбачаxо чун чавонмаpди оянда даp чомеа аxмият надодани волидан даp оила, мypаббияxо даp кyдакистон, омyзгоpон даp мактаб окибати фочиоваp дода метавонад. Доимо эpод гиpифтанy айбчyи намудан, xypдагиpй ва пастзании шаxсияти писаpчаxо ба он оваpда меpасонад, ки y минбаъд ба кувваю имкониятxои xyд боваpиpо гум мекунад, xyдpо баpои бо писаpxои дигаp монандкунй даp xаpос меафтад, ба шаpоитxои нав масалан, баъди ба мактаб pафтан, даp доиpаи xамсолони нав, вазъияти мушкили зиндагй

мутобик шуда наметавонад. Дар натичаи дар шахсияти бача сифатдои бадхашмй, якравии ичтимой, дамдузд будан ва гайрадо ба вучуд меоянд ва ё баръакс бозичаи дасти дигарон, сазовори хандаю мазок мегардад. Бинобар ин имруз вакти он расидааст, ки дар тарбияи кудакону наврасон радёфти гендериро (тибки чинсият ва мавкеи ичтимоии дар як кудак) ба род монда ондоро аз хурдсолй ба ичро намудани рисолати худ чун писар ва духтар, чун зан ва мард ва охирон чун падар ва модар омода намоем.

Бояд кайд кард, ки модияти радёфти гендерй (гендерный подход) дар тарбияи оилавй ин ташкили таъсиррасонии максадноки калонсолонро ба шахсияти бачадо дар асоси бадисобгирии хусусият, афзалият ва имкониятдои чинсй, фардй, анатомй-физиологй, психологй мавкеи ондо дар доираи муносибатдои ичтимой чун писар ва духтардоро бояд дарбар гирад.

Ч,инс, чинсият-мачмуи хусусиятдо, аломатдо, нишонадои фарккунандаи чисм (бадан) аз чидати физиологй, рафтору амалдо ва мавкеи ичтимой мебошад, ки кудак дар асоси ондо худро мутаалик ба чинси мардона ва занона медонад ва кушиш менамояд ба чинсияти худ монанд бошад. Дар илмй равоншиносй он бо мафдуми идентификатсия родандозй гардидааст. Мафдуми чинс ва чинсият дар сикли фандои педагогй-психологй, тиббй, табии хусусияти ба худ дошта доираи муносибатдои ичтимоиро муайян менамояд. Аз нигоди психологй-педагогй чинсият ин изтиробу хусусиятдо, маънавиёт, мавкеи шахсию ичтимой ва сифатдои чисмонию равонии махсуси мутаалик ба писардо ва духтардоро дар назар дорад. Ин масъаладо то андозае дар содаи махсуси илми муосир нейтропедагогика ва нейтропсихология мавриди тадкик ва тадлил карор гирифтааст ва ондо бояд дар раванди кори таълиму тарбиявй дар оила, муассисадои тадсилотй ба дисоб гирифта шаванд.

Мафдуми гендер аз забони лотинй gender-чинс, насл гирифта шуда бо адабиётдои илмй аз тарафи тадкикотчй Ч,онатон Скотт бо максади чудо намудани фаркияти биологй ва ичтимоии муносибатдои марддо ва зандо чун социум-фардияти ичтимой ворид карда шудааст.

Модияти мафдуми «гендер» дар он аст, ки дангоми ичтимоишавй аз насл ба насл додани тачрибаи ичтимой амалй мегардад. Дар раванди ичтимоишавй таъсир мутакобили чинсият ба дисоб гирифта мешавад. Аз нигоди тиббй ва равоншиносй инкишофи чисми духтар ва писар дануз дар батни модар аз дамдигар фарк мекунад. Кдд ва вазни писарчадо зиёдтар буда дар духтарондо устухонбандй (скелет) нисбатан рушдёфта мебошад. То охири яксолагй рушди чисмонии ондо аз дамдигар кам фарк мекунанд. Минбаъд дар рушди чисмонй ва равонй писару духтардо фарк мекунанд. Писарон 2-3 мод нисбат ба духтарон дертар родгардиро меомузанд ва 4-6 мод дертар гапзаниро. Дар синнусоли мактабй, аз руи нумуи биологй духтарон як сол калонтаранд. Фаъолияти маърифатй (нутк, тафаккур, идрок), суръати гуногуни кор, таълимгирй, бозикунй низ дар ондо фарк мекунанд. Ин фаркиятдо водор мекунанд, ки усулдои таъсиррасонй бо назардошти хусусиятдои фикронию амалкунии ондо родандозй карда шавад.

Дифференсисатсияи чинсй (чудокунии) дар натичаи таъсири максаддои калонсолон ва худро монандкунии кудак ба чинси худ (идетификация) ба вучуд меояд. Набояд фаромуш кард, ки хар як миллат, кавм (этнос) ва фард нисбати радёфти гендерй фадмиш, акида ва муносибати худро дорад, ки он дар педагогика, психологияи миллй ва этникии у тули асрдо шакл гирифтааст (Э.Бромлей, И.С.Кон, В.Е.Каган, Д.В.Колесов, Г.Н.Волков, Б.Радимов, А.Нуров ва дигарон) ва аз насл ба насл дода мешавад. Дар тачрибаи амалй бошад муносибати дар як халку миллатдо бо родёфти гендерй хусусияти ба худ хос дорад, ки он аз арзишдои моддию маънавй, вазъи ичтимоию иктисодии дар яки ондо бармеояд.

Тазаккур бояд дод, ки тафрикабиндии духтарона ва писарона дануз аз давраи хурди бачагй, охири 2-3 солагии кудак огоз гардида он дар интихобй бозичадо, либос, пойафзол, амалу рафтордои шахсй зодир мегардад. Барои бозикунии духтарчадо фазои зиёд (чойи васеъ) шарт нест. Ондо дар назди худ бозичадо, асосан лухтаку латтадоро чамъ меоваранд ва машгули бозй мегарданд. Бозии писарон фазои зиёд-васеъро талаб

мекунад. Ощо давутоз мекунанд, аз бозичаxои зиёд, бисёpтаp ифодакунандаи яpокy аслща, чyбxо, бучул, мошинчаxо, тyбxо ва Fайpа истифода мебаpанд, даp pасмкашй фазои васеъ, pангxои сиёx, кабуд, чигаpй, сабзpо истифода бypда фазои васеъpо тасвиp мекунанд.

В.Е. Каган, Д.В.Колесов, И.Я. Каплунович, В.И. Гладка, B.C. Мyxина ва дигаpон даp тадкикотxои xyд муайян намудаанд, ки аз ч^ати pyшди тафаккyp, нутк, фаъолиятxо (бозй, меxнат), кобилияту маxоpати писаpчаxо ва дyxтаpчаxо аз xамдигаp фаpк мекунанд.

Инчунин тадкикотxои B.И.Гаpбyзов, В.Е. Каган, B.C. Мyxина ва дигаpон нишон медиxанд, ки xанyз даp давpаи томактабй тасаввypотxои кудакон оид ба чисми xyд, монанд будан ба xамчинси xyд ба вучуд меояд, ки таъpиxан онpо xyдшиносии кyдак низ Xисобидан мумкин аст. Ин чабxаи pаxёфти гендеpиpо З. Фpейд ба ду-сесолагии кудак мутаалик дониста таъкид менамояд, ки даp он кyдак xyдpо бо падаp монанд мекунад, аз ин амал каноатманд мегаpдад.

Мyшоxидаxо ва таxлили тачpибаи таpбиявии маpдyмй нишон медщад, ки даp оилаи точикон xанyз пеш аз ба дунё омадан, баъди таваллуд шудан ва аз pyзxои авали xаёти кудак саp каpда волидон муносибати xyдpо мувофики чинс ва мавкеи ичтимоии фаpзанд муайян менамоянд. Мyносибатxои маpдонаю занона, мyносибатxо бо писаp ва дyxтаp аз одату анъанаxои милливу xонаводагй, xyввияти миллй манша мегиpад. Интиxобy xаpидоpй намудани либос, пойафзол, бозичаxо, номгyзоpй, дастгиpй ё маxкyм намудани амалу pафтоp, методу восш^ои таъсиppасонй ва Fайpаxо амали мyxими pаxёфти гендеpй даp таpбияи писаpxо, дyxтаpxо буда он ба монандкунии xyд ба одамони xамчинси xеш замина мегyзоpад. Даp навбати xyд волидон он сифату xyсyсиятxое, ки «писаpона» ва «дyxтаpона» меxисобанд даp фаpзандон дастгиpй менамоянд ва коидаю меъёpxои pафтоpи онxоpо муайяну назоpат мекунанд. Даp pоxёфти гендеpй даp таpбияи писаpон ва дyxтаpон иштиpоки падаp ва модаp xатмй аст, набудани яке аз волидон имpyз мушкилоти оилаxое мебошанд, ки падаp муддати тулонй даp мyxочиpати меxнатй (ё машFyл ба xалли мушкилоти иктисодии оила) асту даp таpбияи фаpзанд фаъол иштиpок каpда наметавонад. Чунки он ба вачxи амалxо ва pафтоpи кyдакон низ таъсиpи xyдpо меpасонад.

Даp илмй мyосиpи pавоншиносй олимон Д.С.Девид ва Р.Бpинноз се зинаи pyшди накши маpдонаpо даp писаpxо таъкид намудаанд:

- кушиши ба занxо монанд набудан даp давpаи бачагй;

- xоxиши pасидан ба камолоти чисмонй даp давpаи навчавонй;

- кушишу Fайpати муваффак шудан ба пешpавй даp давpаи чавонй ва камолот.

Накши pафтоpxои маpдона ва занона ба мафкypаи кудак даp натичаи таъсиpи

насли калонсол-падаp, бобо, баpодаp ва занxо-модаp, бибй, апа ва инчунин таxлидкyнй бо pафтоpy амали атpофиён шакл мегиpанд. Кудак доимо ба pафтоpy амали маpдy занxо, ки ypо иxота каpда гиpифтаанд мyшоxида менамояд, xyдpо ба онxо монанд мекунад ва бо амалу pафтоpашон таклид менамояд. Пушида нест, ки ин амал метавонад чабxаи манфии xаёти одамони атpофpо низ даp xyд тачассум намуда бошад. Даp ин амал дастгиpй ва ё маxкyмкyнии калонсолон низ накши мyxим доpад. Фаpxанг ва таpзи зиндагии оилавй ва миллй низ даp ин чода аxамияти xyдpо доpад.

Р.B.Овчаpова давpаи 9-10 солагиpо давpаи таклидкунй ва дилбастагии маxсyси писаpxо бо падаp ва дyxтаpxо бо модаp меxисобад. Ин давpа метавонад даp xамаи бачаxо каме пештаp ва ё деpтаp зоxиp гаpдад. Одатан даp кудакистон гypyx, даp мактабсинф ба гypyxи писаpxоpо бозщои «каxpамонй», маxфилxои сексияxои ваpзишй, ки даp онxо маpдxо коp мекунанд ба xyд чалб мекунанд ва ощо мустаъкилнокй ва фаъолнокии xешpо нишон медиxанд. Муносибати падаp ва модаp вобаста ба синнусол ва мавкеи ояндаи ощо низ ба бачаxо чун писаp ва дyxтаp таFЙиp меёбанд ва кушиш менамоянд талаботxои моддию маънавии онxоpо конеъ гаpдонанд. Доиpаи мyошиpатy муносиабти волидон ба писаpxо ва дyxтаpxо вобастагй доpад ба:

- тачpибаи таpбиявии волидон;

- донистани xyсyиятxои синнусолй, инкишофи асабу псиxикй ва чисмонии бачаxо;

- услуби тарбиявии волидон ва муносибатдои оилавй (авторитарй, демократа, либералй);

- мушкилотдои ичтимой-иктисодии оила;

- иштироки волидон (падар ва модар) дар тарбия ва дамдастй ба муассисадои тадсилотй;

- таъсири васоити иттилоотй-иртиботй ба рушди шахсияти бачадо.

Тадлили тачрибаи тарбияи оилавй нишон медидад, ки волидон андешаю акидадои шахсй, радёфти фардй ва гендерй нисбати тарбияи фарзандони хеш доранд ва он минбаъд дар асоси бадисобгирии омилдои дар боло зикргардида тадкику тадлилро металабанд.

Адабиёт:

1. Каган В.Е. Когнитивные и эмоциональные аспекты тендерных установок у детей 3-7 лет / Вопросы пихологии.-2002, № 2.

2. Мид Маргарит. Культура и мир детства / Пер. с английского. Москва 1988.

3. Мухина В.С. Возрастная психология: феноменология развития. Детство, отрочество. Учебник для вузов. Москва-2000.

4. Овчарова Р.В. Психология родительства. Москва. Академиа. 2005-363с.

5. Современный ребенок. Энциклопедия взаимопонимания. Москва, 2006-456с.

6. Усулдои таълим ва омузиши интерактивй Модули 8. Асосдои нейтропедагогика. Дастури таълимй. Лоидаи USAID оид ба таълими босифат. Душанбе, 2009.-48с.

ГЕНДЕРНЫЙ ПОДХОД В СЕМЕЙНОМ ВОСПИТАНИИ

Мацидова Б., Бобоева М.

Гендерный подход в семейном воспитании направлен на социализации детей с учётом полоролевое статус девочек и мальчиков в обществе.

Отсутствие гендерного подхода влияет на формирование личностных качеств детей, подготовка их и выполнению тех специфических обязанностей, которые предстоят им в будущей взрослой жизни. В семитном воспитании гендерный подход осуществляется с учетом психофизиологические и возрастные особенности детей, так как формирование половой идентичности зависить от целенаправленное воздействие взрослых, влияние духовной культуры родителей.

Ключевые слова: гендер, гендерный подход, семейное воспитание, психофизиологические особенности, мужественность, женсовенность.

GENDER APPROACH IN FAMILY EDUCATION

Magidova B., Boboeva M.

Gender approach in family education is directed on socialization of children with provision of sex-role identification of the status of girls and boys in the society.

The absence of gender approach influences upon to form personal quality of children, on preparation and execution of specific duties which lie ahead of them him in their future life. In family education, gender approach is realized with provision for psychophysiological and age peculiarities of children as froming of sexual identity depends on goal-directed influence of adult, influences of the spiritual culture of the parents.

Key words: gender, gendern approach, family education, psychophysiological peculiarities, courageousness, femininity.

Сведения об авторах: Маджидова Бибихафиза - доктор педагогических наук, профессор дошкольного образования Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 98 5831902;

Бобоева Махина - соискатель института развития образования АО РТ, тел.:( +992) 918 763831.

Information about authors: Magidova Bibihafiza, Doctor of Pedagogical Sciences, professor, Chair of Preschool Education, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel.: (+992) 98 5831902;

Boboeva Mahina - researcher of Institute of Education Development of ASRT, tel.: (+992) 918 763831.

INVESTIGATING THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL CULTURE AND EMPLOYEES' PRODUCTIVITY OF MASJED-E- SOLEIMAN AZAD

UNIVERSITY

Ismail Mehdipour

Tajik State Pedagogical University named by Sadriddin Aini

Introduction

The word "productivity" has a long history and people used it from many years ago. This word was first used by physicocrats. Physiocrats were a group of writers and thinkers in France which established the first scientific school (Karoubi, 1988). The productivity is a relative term which its study and analysis require exact definition. One of the topics which needed to be defined is the issue of productivity level. Productivity can be defined and discussed at different level. The three levels of productivity are: 1. Individual productivity 2. Productivity in an organizational unit 3.Productivity in organization 4.Productivity in industry and 5. National productivity ( Jafari Ghoushchi, 2002).

The studies show that if organizational culture becomes more integrated and more powerful and the individual needs and organizational culture be consistent, the productivity will be high (Mirsepasi, 2004). In poor culture, the productivity of employees is low and it leads to career change and repeated replacement and transition, but in rich culture, these transitions reduce. In short, productivity level of employees is often referred to employees' understanding of organizational culture (Mashbaki, 1998).

The hypothesis of research

There is a relationship between organizational culture and employees' productivity of Masjed-e-Soleiman Azad University.

Sampling Method

The subjects of this study include 116 employees working in Masjed-e-Soleiman Azad University which were selected randomly from different groups.

Data collection

To collect the required data for investigating the organizational culture and its effect on employees' productivity in Masjed-e-Soleiman Azad University, the Hofstede cultural persecutes questionnaire and Achieve productivity scale were used. The questionnaires were distributed among employees without mentioning their names. Organizational culture questionnaire was used as a tool in this study which was the results of power distance, uncertainty avoidance, individualism and masculinity features.

In the preparation of cultural measurement scale, Saeli (1996) designed the required questions after preliminary study on subjects. These questions were based on Likert 5 scales and management books also used. Of course, the face validity of these questions was taken into account. This questionnaire consisted of 23 questions, questions 1-6 related to power distance, 7-10 related to individualism, 11-15 related to uncertainty avoidance and 16-23 related to masculinity.

Productivity Questionnaire

Hersey and Goldman described 7 possible causes that play some role in human functioning. That framework was called the "Achieve" model. It's used to reflect on possible reasons and causes of underachieving. The model also indicates what kind of solutions are appropriate for different categories of causes. These 7 possible causes are: 1. ability 2. clarity and

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.