Научная статья на тему 'ГАНДБОЛДА БУРЧАК ЎЙИНЧИЛАРИНИНГ МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИДАГИ ҲУЖУМ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИ ТАҲЛИЛИ'

ГАНДБОЛДА БУРЧАК ЎЙИНЧИЛАРИНИНГ МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИДАГИ ҲУЖУМ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИ ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
30
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГАНДБОЛИСТЫ ВЫСОКОГО КЛАССА / ТЕХНИКА / ТАКТИКА / ТЕХНИКО-ТАКТИЧЕСКИЕ ДЕЙСТВИЯ / СОРЕВНОВАТЕЛЬНЫЙ ПЕРИОД / МЕТОДЫ / ЧЕСПИОНАТ УЗБЕКИСТАНА

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Исроилов Р.И., Ҳабибжонова Х.

Мазкур мақолада гандболчиларнинг техник-тактик тайѐргарлиги ҳусусидаги ўқувмашғулотлар жараѐнида қўлланилаѐтган воситаларнинг замонавий усулларидан фойдаланиш тўғрисида умумий маълумотлар ѐритилган. Мақолада мавзу юзасидан тадқиқот ишлари амалга оширилган ва бунда гандболчиларнинг мусобақа фаолиятида ҳужум техник-тактик ҳаракатлари самарадорлиги баҳоланиб таҳлил натижалари жадвалларда акс эттирилган. Бундан ташқари гандболчиларнинг ҳужум техник-тактик ҳаракатларини баҳолаш хамда уларнинг самарадорлигини ошириш бўйича фикрлар илгари сурилган.В данной статье раскрыты общие сведения об использовании современных методов в процессе подготовки технико-тактическим действиям гандболистов в учебно-тренировочном периоде, приведены результаты научных исследований, по определениюэффективности атак, технико-тактических действий гандболистов в соревновательном периоде.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ГАНДБОЛДА БУРЧАК ЎЙИНЧИЛАРИНИНГ МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИДАГИ ҲУЖУМ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИ ТАҲЛИЛИ»

Р.И. ИСРОИЛОВ, УзДЖТИ, ЧИРЧЩ Х. ХДБИБЖОНОВА, УзДЖТИ, ЧИРЧЩ

ГАНДБОЛДА БУРЧАК УЙИНЧИЛАРИНИНГ МУСОБАЦА ФАОЛИЯТИДАГИ ^УЖУМ ТЕХНИК-ТАКТИК ^АРАКАТЛАРИ ТА^ЛИЛИ

Аннотация. В данной статье раскрыты общие сведения об использовании современных методов в процессе подготовки технико-тактическим действиям гандболистов в учебно-тренировочном периоде, приведены результаты научных исследований, по определениюэффективности атак, технико-тактических действий гандболистов в соревновательном периоде.

Ключевые слова: гандболисты высокого класса, техника, тактика, технико-тактические действия, соревновательный период, методы, чеспионат Узбекистана

Долзарблиги: Узбекистан Республи-каси Президентининг "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги 2017 йил 3 июндаги П^-3031-сонли карорининг ижроси доирасида жамиятимизда соглом турмуш тарзини шакллантириш, ахолининг, айникса ёш авлоднинг жисмоний тарбия ва оммавий спорт билан мунтазам шугулланиши учун замон талабларига мос шарт-шароитлар яратиш, спорт мусобакалари оркали ёшларда уз иродаси, кучи ва имкониятларига булган ишончни мустахкамлаш, мардлик ва ватанпар-варлик, она Ватанга садокат туйгуларини камол топтириш, шунингдек, ёшлар орасидан иктидорли спортчиларни саралаб олиш ишларини тизимли ташкил-лаштириш хамда жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантиришга йуналтирилган кенг куламли ишлар амалга оширилмокда.

Юртимиз вакилларининг Олимпия уйинлари, жахон чемпионатлари, Осиё уйинлари ва чемпионатлари хамда халкаро мусобакаларда юксак натижаларга эришаётгани, дунёда Узбекистоннинг обру-эътибори ва спорт салохияти янада ошаётгани, республикамиз худудларида жахон андозаларига мос мухташам спорт иншоатлари барпо этилаётгани, укувчи ва талаба ёшлар уртасида уч боскичли "Умид нихоллари", "Баркамол авлод" ва "Универсиада" спорт уйинларининг оммалашиб бораётгани айникса эътиборлидир [1].

Замонавий спорт мусобакаларида узаро ракобатнинг кескинлашуви ва спорт натижаларининг тухтовсиз усиб бориши укув-машгулот жараёнига янгича илмий назар билан ёндашишни такозо этади. Юксак махорат, кенг ва психофункционал имкониятларга эга ёш, иктидорли хамда ракобатбардош спортчиларни тайёрлаш муаммоси мукобил ва самарадор педагогик технологияларни ишлаб чикиш

заруриятини кучайтирмокда [2,7].

Мусобака фаолияти - бу тартиблаш-тирилган ракобат булиб, уз кобилиятини объектив равишда солиштириш ва максимал даражада натижа курсатили-шини таъминлаш хамда тартибга солишдир. Бу бир канча махсус хусусият-ларга эга [3,4,5].

Мусобака даврида малакали гандболчиларнинг техник-тактик харакат-лари самарадорлигини илмий-назарий жихатдан бахолаш ва уларни тахлил килиш, тахлил натижаларига кура тегишли тавсиялар бериш, машгулот жараётида эса ушбу тавсияларга жиддий ёндашиш, машгулотларни замонавий педагогик технология асосида ташкил этиш ва утказиш долзарб масалалардан бири хисобланади. Илмий изланишлар, далиллар гандболчиларни уйин амплуаси буйича тайёрлашнинг ижтимоий-педагогик, жихатларини хам урганиш уз навбатида ишнинг долзарблигини белгилаб беради [6,7].

Сунгги вактларда спорт уйинларида техник-тактик тайёргарлик даражасини аниклаш, уйинчиларнинг техник-тактик

харакатларини бахолаш учун янги кайд этиш усуллари кулланилмокда. Бир катор муаллифларнинг фикрича, техник-тактик малакаларни такомиллаштириш жараё-нини, агар у мунтазам назоратда булса ва техник-тактик тайёргарлик машклари спортчиларнинг уйин амплуасига биноан танланса ва кулланилса, бирмунча тезлаштириш мумкин. Айрим мутахассис-лар, айникса спорт уйинларида бахолашнинг асосий мезони сифатида мусобакада ракиблар устидан козонилган галабалар сонини этироф этадилар [2,5].

Гандбол сохасидаги бошка мутахассисларнинг фикрича, куп уйинчилар уйин холатини кескинлаш-тирувчи техник-тактик харакатларни куп бажаради, натижада, булар уйиндаги самарали харакатларнинг мунтазам модулига эриша олмайди. Бундай холатларда спортчининг модел тавсифи даражасини аниклаш мураккабдир. Бундай холатларда техник-тактик махоратни бахолаш учун ихтисослик ва интеграл бахолашни куллаш зарур [3,7].

Ишнинг максади. Мусобака фаолиятини назорат килиш оркали бурчак амплуасида уйнайдиган гандболчиларнинг хужум техник-тактик харакатларини такомиллаштиришда кулланиладиган машгулот юкламалари самарадорлигини аниклаш ва тахлил килиш.

Тадкикотнинг тах,лил килиниши. Тадкикот ишлари, Олмалик шахрининг "АГМК" гандбол жамоасида (эркаклар) бурчак уйнчиси амплуасида уйнайдиган 2 нафар гандболчилар ва миллий чемпионатда иштирок этувчи Хоразмнинг "УрДУ", Тошкентнинг "РОЗК", "Андижон ОЗСК" жамоаларининг иккитадан бурчак уйинчилари катнашилди. 2017 йилда гандбол буйича утказилган Узбекистон миллий чемпионатида иштирок этган етакчи жамоаларнинг бурчак уйинчиси амплуасидаги гандболчиларнинг мусобака фаолиятида кулланиладиган хужум техник-тактик харакатлари самарадорлиги бахоланиб, тахлил килинди.

Тадкикот натижалари ва унинг мух,окамаси. Биз олдимизга куйган максад ва вазифаларни амалга ошириш учун 2017 йилдаги Узбекистон миллий чемпиона-тининг 1-11-турида, катнашган "АГМК" жамоаси бурчак уйинчиларининг хужумдаги техник-тактик харакатларини назорат килдик ва уларнинг самарадорли-гини бахоладик. Бурчак уйинчиларининг техник-тактик тайёргарлигини солиш-тириш максадида ушбу турда иштирок этган Тошкентнинг "РОЗК", Андижоннинг "Андижон ОЗСК", Хоразмнинг "УрДУ" жамоалари бурчак уйинчиларининг хужум техник-тактик харакатлари назорат килинди ва натижалар куйидаги жадвалда акс эттирилди (1 -жадвал).

Биз тадкикотимиз давомида "АГМК" жамоаси бурчак уйинчиларининг хужумдаги техник-тактик харакатларининг самарадорлигини ошириш ва уйинда янада самарали техник-тактик харакатларни намоён этишлари учун бир канча машклар мажмуасини жамоанинг бурчак уйинчилари учун машгулот дастурига киритдик.

Биз тадкикотимиз сунгида "АГМК" жамоси бурчак уйинчиларининг хужумдаги техник-тактик харакатлари самарадорлиги кай даражада усганлигини аниклаш максадида 2017 йилда утказилган Узбекистон чемпионати Ш-ГУ-турида иштирок этган жамоалар бурчак уйинчиларининг хужумдаги техник-тактик харакатлари самарадорлиги такроран назорат килинди (2-жадвал).

Натижаларни киёсий тахлилига кура, Олмаликнинг "АГМК" жамоаси бурчак уйинчиларининг хужум уйин

самарадорлиги бошка жамоаларнинг бурчак уйинчилари хужум уйин самарадорлигига нисбатан сезиларли даражада усганлигини гувохи булдик. Натижалар биз тавсия этган машклар, машгулот воситалари, амалий хамда назарий курсатмалар катта самарадорликка эга булганлигини тасдиклайди.

1-жадвал.

2018 йил Узбекистон чемпионати I-IIryp мусобакдларининг 9 та yйинидан сунг бypчак yйинчилаpининг х,ужум Уйин самарадорлиги

Уйинчилaр УУ 3ap6anap Хужум Жaримaлaр УВ

У№ ФИШ ^aMoa) Г/З % 6м KaHOT 9м 7м КХ XËK хк ТФ CK 2Мин KK KK

S Св-Р Gлмалиrç (ArMK) 9 12/24 50 1/3 4/9 0/1 0/1 5/6 2/4 5 6 1 4:57:29

7 Жв-Ё Gлмалиrç (ArMK) 9 13/2S 46 2/5 4/7 2/4 1/2 2/5 2/5 3 5 5:05:33

17 Юв-Р Хоразм (УрДУ) 7 9/19 47 1/5 2/5 3/6 1/1 2/2 3 S 2 1 2:14:10

7 Бв-Р Хоразм (УрДУ) 9 9/20 45 1/3 2/4 4/9 1/1 1/3 4 3 1:34:59

2 Aв-Э Тошкент (РGЗK) 6 11/27 40 1/4 4/S 2/4 0/2 2/5 2/4 4 1 1 1 1:45:40

1S Дв-С Тошкент ^ЗЕ) 9 14/29 4S 3/7 6/10 1/3 0/1 3/5 1/3 4 4 3 6 6:01:50

6 Тв-G (Aндижон GЗCK) 9 10/22 45 1/4 3/6 1/3 4/7 1/2 3 2 1:56:17

14 Aв-Н (Aндижон GЗCK) 9 15/36 41 4/7 2/6 2/4 3/4 5/11 2/4 6 10 1 2:56:19

2-жадвал.

Узбекистон чемпионати ГГГ-ГУтур мусобакдларининг 9 та yйинидан сунг бyрчак yйинчиларнинг

х,ужум уйин самарадорлиги (2017 йил)

Уйинчилар УУ Зарбалар ^ужум Жарималар УВ

У№ ФИШ (жамоа) Г/З % 6м Канот 9м 7м К* ^ЁК ТФ СК 2Мин КК КК

8 Св-Р Олмалик (ArMK) 9 18/31 58 3/5 5/7 1/3 1/4 5/7 3/5 7 б 2 2 5:20:48

7 Жв-Ё Олмалик (ArMK) 9 2C/4C 5C 4/7 5/9 2/5 3/б 3/б 3/7 4 б 1 4:45:313

17 Юв-Р Хоразм (УрДУ) 9 17/33 51 4/8 2/б 5/8 1/3 2/3 3/5 5 1С 1 2 4:54:50

7 Бв-Р Хоразм (УрДУ) 9 14/31 45 2/5 3/5 5/11 1/3 2/3 1/4 3 3 3:33:48

2 Aв-Э Тошкент (РОЗК) 9 1б/35 45 3/7 3/7 4/7 C/2 2/4 4/8 5 1 1 2 4:55:51

18 Дв-С Тошкент (РОЗК) 9 19/39 48 5/9 3/8 3/б 2/4 3/5 4/7 3 5 б 5:41:40

б Тв-О ^ндижон ОЗСК) 9 14/29 48 2/5 4/б 2/5 C/2 4/8 2/3 2 5 4 4:4б:11

14 Aв-Н (Aндижон ОЗСК) 9 19/43 44 2/б 3/7 3/5 3/б б/13 2/б 7 9 3:50:10

Хулоса. Тадкикот натижаларига кура, Олмаликнинг "АГМК" жамоаси икки нафар бурчак уйинчисининг хужум техник-тактик харакатлари самарадорлиги тадкикотдан олдин мос равишда 50 % ва 46 % ни тадкикотдан кейин эса 58 % ва 50 % ни ташкил этди, усиш суръати 8 % ва 4 % га усди.

Айникса биз томонимиздан кулланилган анъанавий стандарт машклар ва махсус танланган ёрдамчи уйинлар оркали бурчак уйинчиларининг техник-тактик харакатлари самарадорлиги ва жисмоний сифатларини оширишга имкон

берди ва жамоа бурчак уйинчиларининг мусобака фаолияти натижалари узгаришга олиб келди.

Тадкикотлардан олинган натижалар шуни курсатадики, тугри йуналтирилган машгулотлар натижасида бурчак уйинчи-ларининг техник-тактик тайёргарлиги анъанавий стандарт машклар ва укув-машгулот уйинлари ёрдамида

такомиллаштирилди ва гандболчиларнинг мусобакалардаги техник-тактик харакат-лари самарадорлиги сезиларли даражада ошди.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги2017 йил 3 июндаги П^-3031-сонли карори.

2. "Positionstraining" Alex Kromer, 2015

3. Pavlov Sh.K., Isroilov R.I. Gandbol. O'quv-uslubiy qo'llanma. Toshkent 2017.

4. Werner Grage, «Handball training», Deutschland 2015.

5. Игнатьева В.Я, Тхорев В.И, Петрачева И.В Подготовка гандболистов на этапе высшего спортивного мастерства. М., "Физическая культура", 2005.

6. Павлов Ш.К., Абдурахманов Ф.А. "Подготовка гандболистов". Тошкент, УзГИФК 2006 г.

7. Шестаков Л. "Тактика гандбола". М, ФиС, 2002.

Р.И. Исроилов, Х. \абибжонова

Мазкур маколада гандболчиларнинг техник-тактик тайёргарлиги хусусидаги укув-машгулотлар жараёнида кулланилаётган воситаларнинг замонавий усулларидан фойдаланиш тугрисида умумий маълумотлар ёритилган.

Маколада мавзу юзасидан тадкикот ишлари амалга оширилган ва бунда гандболчиларнинг мусобака фаолиятида хужум техник-тактик харакатлари самарадорлиги бахоланиб тахлил натижалари жадвалларда акс эттирилган. Бундан ташкари гандболчиларнинг хужум техник-тактик харакатларини бахолаш хамда уларнинг самарадорлигини ошириш буйича фикрлар илгари сурилган.

In this article are clarified general information that is about technical-tactical preparation of handball players, modern methods which are used during the trainings. In the article researches are conducted on the theme and in this, during the competition handball players' offensive technical-tactical movement's effectiveness being assessed and also analyze results have been shown in schedules. Moreover some ideas are given regarded to evaluate offensive technical-tactical preparation of handball players and raise their effectiveness.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.