CC BY
33
mgr Tomasz SAWICKI
Biegly s^dowy z zakresu pozarnictwa przy S^dzie Okregowym w Legnicy
DOCHODZENIA POPOZAROWE -NIEDOCENIANA SZANSA NA POPRAW^ BEZPIECZENSTWA
Fire investigations - a chance for the better safety
Streszczenie
W artykule omowiono problematyke bezpieczenstwa powszechnego zwi^zanego z prowadzeniem dochodzen popozarowych w Polsce. Przeprowadzono analize statystyczn^. pozarow powstalych w naszym kraju oraz porownano sytuacje pozarow^ w Polsce na tle wybranych krajow swiata. Autor wyraza swoj niepokoj zwi^zany z brakiem nadania wlasciwego znaczenia dochodzeniom popozarowym w naszym kraju, ktore stanowi^. jedn^ z form uzyskiwania materialu poznawczego, niezbednego dla okreslenia prawidlowej polityki panstwa w zakresie bezpieczenstwa wewnetrznego. Summary
The paper discusses some problems on public safety connected with conducting fire investigations in Poland. A statistical analysis of fires arose in the country has been conducted and comparison of fire situation in Poland and some other countries in the world has been presented. The author expresses his concern caused by not giving the right value to fire investigation in the country, which is one of the forms of obtaining study material, necessary for defining the right national policy in respect to the internal security.
Slowa kluczowe: pozary, ochrona przeciwpozarowa, przyczyny pozarow, statystyka pozarowa, dochodzenia popozarowe, kryminalistyka, bezpieczenstwo.
Key words: fires, fire protection, fire causes, fire statistics, fire investigation, forensics, safety.
Pozary s^. nieodl^cznym, towarzysz^cym czlowiekowi zjawiskiem i przewaznie przez dzialalnosc czlowieka s^. powodowane. Pozar jako spolecznie niebezpieczne zjawisko, szczególnie kiedy stwarza zagrozenie dla zycia i zdrowia ludzi oraz dla mienia, jest przede wszystkim przedmiotem zainteresowania organów scigania i wymiaru sprawiedliwosci. Niezmierna szkodliwosc spoleczna pozarów, pomijaj^c oczywist^. utrat? zycia, zdrowia czy zatrudnienia, polega glównie na bezpowrotnej utracie dóbr zarówno o bezcennej wartosci materialnej - w przypadku zabytków, jak i wielkiej lub znacznej wartosci - w przypadku innych obiektów budowlanych, maszyn i urz^dzeñ czy tez szkód spowodowanych przerw^. w produkcji itd.
Okreslenie przyczyny pozaru nierzadko rodzi sytuacj? prawn^, konieczn^ do ustalenia odpowiedzialnosci karnej za sprowadzenie pozaru oraz za powstale straty, b?d^ce jego konsekwenj Nieprofesjonalne lub nieobiektywne okreslenie przyczyny pozaru w wyniku prowadzonego dochodzenia popozarowego moze miec istotny wplyw na przebieg oraz kierunek post?powania przygotowawczego prowadzonego przez wlasciwe organy panstwa. Natomiast wlasciwe (obiektywne, jednoznaczne, poparte dowodami i udokumentowane) przygotowane i przeprowadzone dochodzenia popozarowe cz?sto pozwalaj^. zidentyfikowac i wyeliminowac podpalaczy, którzy jak si? szacuje, s^. sprawcami 20-30% wszystkich pozarów na swiecie [1].
Dochodzenia popozarowe mieszcz^ si? w zakresie nauk o ochronie przeciwpozarowej i tylko ze wzgl?du na zaawansowane metody badawcze, stanowi^. obecnie odr?bn^ wiedz? specjalistyczn^, która wykorzystuje najnowsze techniki badawcze w zakresie chemii, fizyki, biologii, metaloznawstwa, kryminalistyki i inne [2]. Ustalanie przyczyn pozarów jest równiez naturalnym elementem ochrony przeciwpozarowej, której nadrz?dnym celem jest ochrona zycia, zdrowia, mienia lub srodowiska. Badania prowadzone nad pozarami i ich przyczynami stanowi^. jedn^ z form uzyskiwania materialu poznawczego, niezb?dnego dla okreslenia prawidlowej polityki panstwa w zakresie bezpieczenstwa wewn?trznego. Poznawanie i analizowanie przyczyn powstawania pozarów, oraz ich zwi^zku z warunkami technicznymi moze dac wlasciwym organom panstwa nieoceniony material do analizowania zagrozen pozarowych, do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpozarowych oraz do inicjowania przedsi?wzi?c w zakresie ochrony przeciwpozarowej, w tym do tworzenia skuteczniejszego prawa z zakresu bezpieczenstwa pozarowego. Aby wypracowac dlugoterminow^. strategi? obnizania ryzyka powstania pozaru konieczna jest rzetelna wiedza gdzie i z jakich powodów powstaj^. pozary. Wreszcie ustalenia z dochodzen popozarowych stanowi^. niezb?dny element rozwoju inzynierii bezpieczenstwa pozarowego.
Pozary stanowi^. duze pole do wyludzen odszkodowan od firm ubezpieczeniowych. Ubezpieczyciel bowiem, odpowiada za szkody pozarowe równiez wtedy gdy s^. one efektem podpalen. Moze jednak uwolnic siç od odpowiedzialnosci tylko wówczas, gdy zostanie wykazane jednoznacznie, ze podpalenia dokonal sam ubezpieczony lub ktos za jego namow^. Dlatego w dzialalnosci ubezpieczeniowej ustalanie przyczyn i okolicznosci pozarów pozwala na skuteczn^ walkç z tzw. przestçpczosci^. ubezpieczeniow^.. Nalezy pamiçtac, ze przestçpczosc ubezpieczeniowa to nie tylko wiçksze straty finansowe dla ubezpieczycieli, ale równiez uczciwych klientów, którzy musz^ ponosic finansowe konsekwencje za nieuczciwosc innych ubezpieczonych.
Do wlasciwej oceny ryzyka u klienta niezbçdna jest wiedza o zagrozeniach mog^cych wyst^pic w danym zakladzie (obiekcie). W tym celu konieczna jest wiedza o faktycznych przyczynach pozarów, jakie mog^. wyst^pic podczas biez^cej dzialalnosci ubezpieczanego podmiotu. Znaj^c potencjalne przyczyny pozarów, mozna budowac scenariusze powstania szkód ogniowych oraz ich wplywu na mozliwosc i wysokosc powstania tych szkód.
Polska od kilku lat znajduje siç w czolówce krajów europejskich, w których powstaje najwiçcej pozarów. W ostatnich latach, w naszym kraju rejestruje siç srednio okolo 177 tys. pozarów rocznie [3] tj. trzykrotnie wiçcej niz na pocz^tku lat 90-tych i piçciokrotnie wiçcej niz w latach 80-tych XX wieku (tabela), które tylko w roku 2009 spowoduj^. bezposrednie straty materialne szacowane na ponad 1 miliard zloty ch [4].
W roku 2006 srednia liczba pozarów w Polsce na 1000 mieszkanców stawiala Polskç ze sredni^ 4,33 na szóstym miejscu w Europie (badane byly 23 kraje) po Estonii -11,1 pozarów, Lotwie - 7,7, Wielkiej Brytanii - 7,2, Holandii - 6,9, Litwie - 6,7 i Francji - 5,9. Obecnie w Polsce rejestrujemy prawie tyle samo pozarów, co w 80 mln. Niemczech i 60 mln. Wloszech i ponad trzykrotnie wiçcej niz w 46 mln. Ukrainie [5].
Tabela 1.
Pozary zarejestrowane w Polsce w latach 198О-2ОО9 [6]
Rok Ilosc pozarów Ilosc pozarów na 1 ООО mieszk. Ilosc podpaleñ Odsetek podpaleñ w % Ilosc ofiar smiertelnych I rannych w pozarach Ilosc ofiar smiertelnych na 1 mln mieszkañców Ilosc ofiar smiertelnych na 1 ООО pozarów
1980 18 200 0,51 1 381 7,58 391
1981 19 937 0,55 1 884 9,44 309
1982 29 920 0,82 3 477 11,62 258
1983 29 738 0,80 3 442 11,57 253
1984 46 705 1,26 10 264 21,97 380
1985 36 527 0,94 5 750 15,74 399
1986 38 489 1,02 17,4 383
1987 31 446 0,83 12,9 417 11,12 13,19
1988 31 604 0,83 350 9,25 11,07
1989 33 163 0,87
1990 53 706 1,40 12 308 22,91 381/1296 9,74 6,90
1991 59 064 1,54 452/1533
1993 72 401 1,88 493/1764 12,81 6,79
1994 96 945 2,50 31,8 535/2485 13,9 5,44
1995 96 569 2,52 32,8 544/2358 14,1 5,56
1996 109 346 2,83 40,1 524/2396 13,6 4,75
1997 119 218 3,08 41,3 546/2281 14,1 4,53
1998 115 557 2,98 41,7 475 12,27 4,11
1999 136 284 3,52 41,7 527 13,79 3,86
2000 135 889 3,51 57 177 42,07 489/1808 12,65 3,59
2001 116 602 3,04 48 043 41,20 481/1889 12,42 4,12
2002 151 026 3,95 64 503 42,70 485/2011 12,69 3,21
2003 220 855 5,78 101 603 46,00 515/2525 13,85 2,33
2004 146 728 3,84 61 646 42,01 482/2604 12,64 3,28
2005 184 316 4,83 79 610 43,19 605/2869 15,85 3,28
2006 165 227 4,33 66 645 40,33 606/2941 15,89 3,66
2007 151 069 3,96 61 942 41,00 605/2905 15,86 4,00
2008 161 799 4,20 60 506 37,39 594/3397 15,4 3,67
2009 159 122 4,13 61 216 38,47 584/3943 15,1 3,67
Wedlug danych statystycznych Komendy Glównej Panstwowej Strazy Pozarnej [7], od roku 1996 podpalenia umyslne, kazdego roku stanowi^. juz ponad 40% wszystkich pozarów w naszym kraju. W ostatnich kilku latach, rocznie dochodzi do 4,5 tys. podpalen w budynkach mieszkalnych i do ponad 800 podpalen w budynkach uzytecznosci publicznej. W polskich lasach dokonuje siç rocznie ponad 4,7 tys. podpalen (podobn^ ilosc podpalen podaj^ Lasy Panstwowe) [8]. W naszym kraju kazdego roku w pozarach ginie coraz wiçcej osób. Liczba ofiar smiertelnych w 2001 r., wynosila 481 osób gdy w 2007 r. juz 605 osoby. Od roku 2001 w ci^gu nastçpnych szesciu lat, w Polsce na 1 mln mieszkanców ilosc ofiar smiertelnych wzrosla z 11 do 15. W liczbach bezwzglçdnych, ilosc ofiar smiertelnych jest jedna z najwyzszych w Europie. Wiçcej osób ginie tylko w Rosji, na Ukrainie, Bialorusi i Kazachstanie. W pozarach w naszym kraju rocznie okolo 3 tys. osób zostaje rannych.
Nie sposób nie zgodzic siç z Lechem Forowiczem, który w artykule pt. „W roli detektywa" opublikowanym w nr 7/2009 „Przegl^du Technicznego" stwierdza: „Profesjonalne dochodzenia popozarowe najczçsciej pozwalajq zidentyfikowac i wyeliminowac podpalaczy. Oprócz wymiernych korzysci polegajqcych na ograniczaniu liczby podpalen, sledztwa przyczyniajq siç takze do lepszego zrozumienia ogólnych przyczyn pozarów i ich rozwoju. Uiatwiajq wprowadzanie skuteczniejszego prawa z zakresu bezpieczenstwa pozarowego. Sktaniajq tez do wycofywania z rynku urzqdzen i maszyn, które stwarzajq zagrozenie wskutek wadliwego zaprojektowania i wyprodukowania "
Jako przyklad autor artykulu podaje, ze w roku 2005 w wyniku badan prowadzonych przez NFPA (National Fire Protection Association) ustalono, ze swieczki w USA byly przyczyny 15,6 tys. pozarów w budynkach mieszkalnych. W pozarach tych 150 osób stracilo zycie a 1270 zostalo rannych. Pozary te spowodowaly straty finansowe na kwotç 539 mln USD. Po analizie tych pozarów i przeprowadzonych odpowiednich badan doprowadzono do tego, ze do sprzedazy wprowadzono produkt bezpieczniejszy [9].
Innym przykladem z USA s^. zapalniczki, które uzywane przez dzieci byly rocznie przyczyny ponad 5 tys. pozarów w tym kraju. Pozary te powodowaly 1150 przypadków obrazen ciala oraz 170 wypadków smiertelnych. W wyniku podjçtych dzialan i przeprowadzonych badan spowodowano, ze do produkcji zostaly dopuszczone tylko zapalniczki zabezpieczone przed uruchomieniem przez dzieci. Wedlug badan przeprowadzonych w USA w 2002 roku dotycz^cych skutecznosci tego wymogu, okazalo siç, ze nast^pil 60% spadek wystçpowania pozarów, przypadków obrazen ciala i wypadków smiertelnych.
Warto tez podac przyklad z pracy amerykanskich ekspertów ds. dochodzen popozarowych, których zainteresowal niepokoj^cy wzrost pozarów w modelach samochodów marki Ford Expedition, Ford F-150 i Ford Explorer [10]. Eksperci odnotowali 559 pozarów, które powstawaly w komorze silnika w okolicy przegrody czolowej, po stronie kierowcy i dochodzilo do nich podczas postoju zaparkowanego pojazdu z wyl^czonym zaplonem. Na podstawie szczególowych analiz pozarów samochodów oraz przeprowadzonych badan i doswiadczen eksperci doprowadzili do wykrycia przyczyny, któr^ byl nieprawidlowo dzialaj^cy (przegrzewaj^cy siç) wyl^cznik ukladu sterowania prçdkosci^ (tempomat). W Stanach Zjednoczonych akcjç serwisow^. objçto ponad 5 mln samochodów marki Ford. Kampania zostala nastçpnie przeprowadzona w innych krajach, w tym w Europie. W Polsce paradoksalnie, dzialania amerykanskich ekspertów ds. dochodzen popozarowych, doprowadzily do akcji naprawczej 43 pojazdy wadliwego modelu Explorer.
Natomiast w Szwecji [11], dzi?ki realizacji Krajowego Programu Dochodzen Popozarowych (National Fire Investigation Program), eksperci ds. dochodzen popozarowych spowodowali wprowadzenie zmian konstrukcyjnych przekazników rozruchowych firmy Danfoss AS, które byly montowane w lodówkach i zamrazarkach powoduj^c w ci^gu dwóch lat prawie 150 pozarów w tych urz^dzeniach. Ponadto dzi?ki pracy szwedzkich ekspertów udalo si? ustalic wady techniczne, które przyczynialy si? do powstania pozarów w 100 róznych urz^dzeniach. W wyniku konsekwentnej realizacji Programu producenci tych urz^dzeñ dokonali ich modyfikacji, które przyczynily si? do poprawy bezpieczenstwa pozarowego.
W Wielkiej Brytanii po tragicznym w skutkach pozarze na stacji metra King Cross w 1987 roku (31 ofiar smiertelnych), eksperci ds. pozarów poddali szczególowej analizie przedmiotowy pozar. Na podstawie badan oraz dowodów naukowych, specjalisci wykluczyli podpalenie i w sposób jednoznaczny stwierdzili, ze pozar spowodowala lekkomyslnie rzucona na ruchome schody zapalona zapalka. W badaniach nad powstaniem i przebiegiem pozaru wykorzystano m.in. komputerow^. symulacj? pozaru, dokladn^ analiz? konstrukcji stacji oraz wybudowanie modelu sytuacyjnego w skali 1:3, który nast?pnie podpalono. Jednym z efektów pracy zespolu ekspertów bylo zaobserwowanie i zidentyfikowanie nowego zjawiska, które nazwano „efektem okopowym" (trench effect). Ponadto dzi?ki skrupulatnej pracy ekspertów, wprowadzono 146 ulepszen zwi?kszaj^cych bezpieczenstwo pasazerów korzystaj^cych z londynskiego metra.
Jak stwierdza Lech Forowicz w swoim artykule: „...wzrasta znaczenie dochodzen popozarowych. Przygotowujq je kompetentne firmy eksperckie. Ich raporty sq w krajach wysoko rozwiniqtych a szczególnie w USA, bardzo uwaznie analizowane. Osiqgniqto juz wymierne efekty takiej polityki w postaci ograniczenia szkódpowodowanych przez pozary czy tez wybuchy. W skali gospodarki USA sq to miliardy dolarów oszcz^dnosci zarówno po stronie poszkodowanych jak po stronie towarzystw asekuracyjnych ".
Nalezy zwrócic uwag?, ze na przestrzeni lat w krajach wysokorozwini?tych spolecznie i gospodarczo zauwaza si? tendencj? zmniejszania si? liczby przypadków pozarów. Taka tendencja jest wynikiem m.in.: wysokiej swiadomosci spolecznej dot. znajomosci zagrozen pozarowych, systematycznej dzialalnosci profilaktycznej, rozwini?tej nowoczesnej techniki systemów zabezpieczen przeciwpozarowych, stosowania bezpiecznych pozarowo technologii wytwarzania i produkcji oraz materialów pozarowo bezpiecznych, zastosowania podstaw naukowych w ustalaniu przyczyn i okolicznosci powstawania pozarów. Na przyklad wedlug Raportu Nr 10 opublikowanego w roku 2006 przez Mi?dzynarodowe Stowarzyszenie Sluzb
Pozarniczo-Ratowniczych - CTIF [1] (pozarz^dowej organizacji zrzeszaj^cej sluzby pozarniczo-ratownicze z 48 krajów), w USA zmniejszono ryzyko powstawania pozarów 2-6 krotnie w ostatnich 40 latach. Zostaly tam podjçte energiczne wysilki w zakresie, zarz^dzania ryzykiem pozarowym. Wszystkie prowadzone w USA dyskusje zwi^zane z problematyk^. pozarow^ i wypracowane na tej podstawie zalecenia i rozwi^zania zostaly opublikowane w znanym sprawozdaniu dla prezydenta USA pt. „American Burning" w roku 1973 i "American Burning Revisited" w 1987 r. W tym samym raporcie CTIF podaje siç, ze w Niemczech w ostatnich 40 latach zmniejszylo siç zagrozenie pozarowe 2-3 krotnie. Wg wlasnych analiz, opartych na statystykach Strazy Pozarnej, w Polsce w tym samym okresie ilosc pozarów wzrosla ponad szesciokrotnie a ilosc ofiar smiertelnych licz^c na 1 mln mieszkanców wzrosla dwukrotnie.
W naszym kraju wprowadzanie zmian w prawie z zakresu bezpieczenstwa pozarowego obiektów i procesów technologicznych nastçpowal najczçsciej po spektakularnych i tragicznych pozarach, takich jak na przyklad: w Rafinerii Nafty w Czechowicach-Dziedzicach w 1971 roku. Wówczas zginçlo 33 strazaków i zolnierzy, 105 osób zostalo rannych a w wyniku odniesionych ran i oparzen zmarlo jeszcze 4 ratowników; w Zmigrodzkich Zakladach Roszarniczych „Zmilen" w 1976 roku gdzie zginçlo 20 osób, a 3 zostaly ciçzko ranne; w Kombinacie Gastronomicznym „Kaskada" w Szczecinie w 1981 roku, w którym zginçlo 14 osób; czy wybuchu gazu w wiezowcu w Gdansku w 1995 roku gdzie smierc poniosly 22 osoby a 12 osób zostalo rannych. Byc moze i tak bçdzie po tragicznym w skutkach pozarze w Kamieniu Pomorskim w roku 2009, w którym zginçly 23 osoby w tym 13 dzieci a 21 osób zostalo rannych.
Podzielam równiez opiniç st. bryg. Piotra Guzewskiego z-cy Komendanta Szkoly Aspirantów Panstwowej Strazy Pozarnej w Poznaniu, który na stronie internetowej Szkoly, w zakladce „Dochodzenia" napisal: „Dochodzenia popozarowe to nadal niedoceniany i niedofinansowany obszar w dziatalnosci stuzb odpowiedzialnych za bezpieczenstwo w Polsce" [12]. W naszym kraju bowiem nie ma zarówno opracowanych procedur prowadzenia dochodzen popozarowych jak i systemu przygotowania ekspertów do profesjonalnego ustalania przyczyn powstawania pozarów. Co wiçcej, w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji i laboratoriach kryminalistycznych komend wojewódzkich policji, od 2004 roku nie ma juz dyscypliny ani specjalnosci kryminalistycznej w zakresie badan pozarniczych, które byly przez wiele lat rozwijane w tej instytucji [13]. Brak odpowiednich narzçdzi sledczych w dochodzeniach popozarowych ma wplyw zarówno na niepokoj^c^. ilosc pozarów powstalych z przyczyny podpalenia jak i na obnizenie jakosci
prowadzonego postçpowania przygotowawczego, a w konsekwencji udowodnienie sprawcy przestçpczego dzialania.
Próby zmiany tego stanu rzeczy podjçla siç wlasnie Szkola Aspirantów Panstwowej Strazy Pozarnej w Poznaniu organizuj^c juz trzykrotnie miçdzynarodowe konferencje poswiçcone tematyce dochodzen popozarowych, a takze kursy z zakresu wstçpnego ustalenia przyczyn powstawania pozarów oraz realizuj^c cykliczne warsztaty z zakresu dochodzen popozarowych dla bieglych i kandydatów na bieglych s^dowych z zakresu ustalania przyczyn pozarów. Te cenne i innowacyjne dzialania poznanskiej szkoly - jak oceniam - niestety nie spotykaj^. siç z szerszym zainteresowaniem odpowiednich organów panstwowych.
W roku ubieglym z inicjatywy ekspertów dochodzen popozarowych wywodz^cych siç sposród funkcjonariuszy Panstwowej Strazy Pozarnej zawi^zalo siç Polskie Towarzystwo Ekspertów Dochodzen Popozarowych z siedzib^ w Poznaniu, którego celem jest m.in.
• propagowanie i szerzenie wiedzy i postçpu w zakresie dochodzen popozarowych,
• popularyzowanie zagadnien z zakresu dochodzen popozarowych,
• wnioskowanie o potrzebie weryfikacji i doskonalenia norm i przepisów z zakresu dochodzen popozarowych oraz innych maj^cych zwi^zek z jakosci^. dochodzen popozarowych,
• opracowywanie wlasnych standardów z zakresu dochodzen popozarowych,
• wymiana doswiadczen na drodze utrzymywania wiçzi z licz^cymi siç osrodkami i instytucjami z zakresu dochodzen popozarowych w Polsce i na swiecie,
• podejmowanie dzialan dla zapewnienia wysokiej jakosci uslug w zakresie dochodzen popozarowych.
W Polsce instytuj rz^dow^, która ma obowi^zek gromadzenia informacji o wiçkszosci powstalych w naszym kraju pozarach jest Panstwowa Straz Pozarna (Komenda Glówna, komendy wojewódzkie oraz komendy powiatowe/miejskie). Ta specjalistyczna, panstwowa formacja, powolana przede wszystkim do walki z pozarami, klçskami zywiolowymi i innymi miejscowymi zagrozeniami a takze do rozpoznawania zagrozen pozarowych i innych miejscowych zagrozen oraz sprawuj^ca nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpozarowych ma obowi^zek analizowac dane zawarte w gromadzonych informacjach, a wyplywaj^ce z nich wnioski stosowac w swojej biez^cej dzialalnosci. Co wiçcej, informacje te sluz^ nierzadko do opracowania przez Panstwow^ Straz Pozarn^ zestawien statystycznych, z którymi zapoznawane s^. organy administracji rz^dowej
i samorz^dowej. Problem polega jednak na tym, ze przedstawiane w tych zestawieniach przyczyny, w wyniku których powstaly pozary, nie s^. poparte badaniami i dowodami, a jedynie opieraj^ siç na wstçpnych ustaleniach, a nierzadko tylko na przypuszczeniach osób kieruj^cych dzialaniami ratowniczo-gasniczymi. Taka sytuacja - jak oceniam - spowodowana jest przede wszystkim tym, ze Panstwowa Straz Pozarna nie jest organem uprawnionym do prowadzenia postçpowania przygotowawczego w sprawach o pozary .
Niew^tpliwie, sytuacja pozarowa w naszym kraju, wskazuje juz od lat na potrzebç posiadania rzetelnej wiedzy na temat przyczyn powstawania pozarów. Organy odpowiedzialne za bezpieczenstwo wewnçtrzne kraju powinny miec rozeznanie z jakich rzeczywiscie powodów (przyczyn), co 3-4 minuty dochodzi w Polsce do pozaru?
Jestem przekonany, ze nadanie nowego znaczenia dochodzeniom popozarowym w naszym kraju, chociazby na wzór niektórych krajów Unii Europejskiej, przyniosloby wszechstronne i wymierne korzysci zarówno dla spoleczenstwa jak i dla gospodarki a co najwazniejsze, wplynçloby na poprawç naszego bezpieczenstwa.
Wnioski
Oceniam, ze Panstwowa Straz Pozarna, po jej przygotowaniu organizacyjnym i technicznym a wczesniej po zmianach w przepisach prawnych, powinna byc organem uprawnionym do prowadzenia dochodzen w zakresie ustalania przyczyn i okolicznosci powstania oraz rozprzestrzenienia siç pozarów a przynajmniej tych dochodzen, które nie uprawdopodobniaj^ podpalen umyslnych. Przemawiaj^ za tym rozwi^zaniem m.in. nastçpuj^ce przeslanki:
• nie wszystkie powstale pozary w naszym kraju s^. badane przez organy procesowe w zakresie ich przyczyny powstawania oraz odpowiedzialnosci za ich sprowadzenie,
• Panstwowa Straz Pozarna z racji wykonywanego nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpozarowych winna dysponowac rzeteln^ wiedzy na temat faktycznych przyczyn powstawania oraz rozprzestrzeniania siç pozarów,
• Panstwowa Straz Pozarna posiada dobrze wyksztalcon^. i wyszkolon^. kadrç strazaków, któr^ mozna szybko i profesjonalnie przygotowac do prowadzenia dochodzen popozarowych,
• Panstwowa Straz Pozarna posiada bazç naukowo-badawcz^. tj.: Centrum Naukowo Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej i Szkolç Glówn^ Sluzby Pozarniczej, które od wielu lat zajmuj^ siç analiza i badaniem przyczyn powstawania pozarów, a SGSP
prowadzi takze zajçcia dydaktyczne z przedmiotu "Metodyka badañ przyczyn pozarów ",
• Panstwowa Straz Pozarna posiada bazç szkoleniow^ tj. szkoly aspirantów PSP i Centraln^ Szkolç PSP, w której mozna by przygotowywac stosowne kadry do prowadzenia dochodzen popozarowych. Na przyklad Szkola Aspirantów PSP w Poznaniu od lat organizuje: miçdzynarodowe konferencje poswiçcone tematyce dochodzen popozarowych, cykliczne warsztaty szkoleniowe dla ekspertów zajmuj^cych siç problematyk^. dochodzen popozarowych, czy specjalistycznie szkolenia z zakresu wstçpnego ustalania przyczyn powstawania pozarów, a ponadto posiada wlasne stanowisko do cwiczen z zakresu metodyki prowadzenia oglçdzin miejsca pozaru na poligonie szkolnym,
• wiçkszosc ustanowionych przy s^dach okrçgowych bieglych s^dowych z zakresu badan przyczyn powstawania pozarów to obecni lub byli strazacy PSP.
Literatura
1. Brushlinsky N., Sokolov S., Wagner P., World Fire Statistics - Report № 10, Second Edition, Center of Fire Statistics of CTIF, 2005;
2. Wolanin J., Wykorzystanie matematycznych modeli pozarów do badan ich przyczyn. [w]: Badanie przyczyn powstawania pozarów - zbiór referatów z I Miçdzynarodowej Konferencji, pod red. Guzewski P. Izba Rzeczoznawców SITP, Poznan 2003;
3. Praca zbiorowa, Biuletyn Informacyjny Panstwowej Strazy Pozarnej za rok 2006, 2007, 2008. Komenda Glówna Panstwowej Strazy Pozarnej, Warszawa 2007, 2008, 2009;
4. Dane KGPSP;
5. Brushlinsky N., Sokolov S., Wagner P.: World Fire Statistics - Report № 13, Center of Fire Statistics of CTIF, 2008;
6. Opracowanie wlasne na podstawie danych KG SP i KG PSP;
7. Praca zbiorowa, Biuletyn Informacyjny Panstwowej Strazy Pozarnej za rok 1996, ...,
2007, Komenda Glówna Panstwowej Strazy Pozarnej, Warszawa 1997, ..., 2008;
8. Panstwowe Gospodarstwo Lesne Lasy Panstwowe. Raport o stanie lasów w Polsce
2008. Warszawa 2009;
9. Forowicz L., Wroli detektywa. Przegl^d Techniczny, nr 7/2009;
10. Reiter D.A., McLellan R.B., Szczególny przypadek dochodzen popozarowych w serii pojazdów, [w]: Badanie przyczyn powstawania pozarów - zbiór referatów z III Miçdzynarodowej Konferencji, pod red. Guzewski P. Izba Rzeczoznawców SITP, Poznan 2007;
11. Erlandsson U., Dochodzenia popozarowe w Szwecji, [w]: Badanie przyczyn powstawania pozarów - zbiór referatów z II Miçdzynarodowej Konferencji, pod red. Guzewski P. Izba Rzeczoznawców SITP, Poznan 2005;
12. http://sapsp.edu.pl/strona.php/34_dochodzenia.html;
13. Zarz^dzenie nr 1 Komendanta Glównego Policji z dnia 12 stycznia 2004 r. w sprawie nadawania i weryfikacji uprawnien do wykonywania w policji ekspertyz kryminalistycznych.
Recenzenci
st. kpt. mgr inz. Daniel Maloziçc st. kpt. Mgr inz. Rafal Porowski
