CC BY
4УДК 811.161.3'373:165.62 DOI 10.52928/2070-1608-2023-68-3-56-59
ФЕНОМЕН ПЕЯРАТЫУНАСЩ I ВЕРБАЛЬНЫЯ ПАВОДЗ1НЫ МОУЦЫ
канд. фтал. навук Ю.А. КАПЦОВА (Брэсцк дзяржауны ушвератэт шя А.С. Пушкта)
У артикуле даследуецца пеяратыунасць у фенаменалаг1чным аспекце. Раскрываецца сутнасць пеяратыуных тактик i ix характар. Атсваюцца беларускамоуныя пеяратыуныя тактыю, якя уплываюць на ход i характар зност моуцау. Адзначаецца ix сувязь з катэгорыяй вартасцi i аспектам успрымання свету моуцам.
Ключавыя словы: пеяратыунасць, пеяратыуныя тактыю, вербальныя паводзты, фенаменалогiяуспрымання.
Уводзшы. У сучаснай лшгвютычнай лггаратуры ужываюцца паняцщ пеярацьп i пеяратыунасщ. У мовазнаустве яны даследуюцца як у стылютычным, так i у дыскурауна-прагматычным планах. Так, В.А. Маслава называе пеяратыунасць адной з прымет моунай карцшы свету [1, с.150]. Пытаннямi моунай пеярацыi i пеяратыунасщ займалiся тамя даследчык1, як У.1. Карасiк [2], С.В. Лесина [3], Г.У. Кавалеуская [4] i шш. Калi разглядаць розныя аспекты вывучэння i штэрпрэтацын пеяратыунасщ, то узшкае думка аб яе фенаменалагiчным (сутнас-ным) характары. Гэта феномен свядомасщ, як1 прысутшчае у вербальных паводзiнах Homo loquens (моуцы). Моуца сам вырашае, як выказваць свае думк1 i пачуцщ, - прынiжаць ("тз") iх щ узвышаць ("верх"). Што тычыцца пеяратыунасщ, то яна выяуляецца у спуацын зносiн "жывое слова жывога чалавека" (М. Бахцiн) i характарызу-ецца свядомым прынiжэннем яе складнiкау. У феномене пеяратыунасщ зауважаецца арыентацыя на канфлжга-ванне пры адсутнасцi адкрытай прагматычнай канфрантацыi.
Фенаменалагiчнае разуменне пеяратыунасщ сугучнае з сэнсам, як1 укладвауся у гэты тэрмiн на самым пачатку яго узнiкнення у лшгвютыцы. У французскай лiнгвiстыцы тэрмiн pùjoratifужываецца параунальна дауно. Паняцце пеярацып было уведзена у мовазнауства на пачатку ХХ ст. Паводле Ш. Балi, пеяратывы аказваюць неспрыяльны уплыу на адрасата, адчужаюць i ганьбяць яго [5]. Што да этымалоги тэрмша, то паняцце proration мае лащнсш этымон pëjôràre 'неспрыянне'. Адпаведна пад пеяратыунасцю падразумяваецца стварэнне неспры-яльных этычных умоу для моуцау у ходзе iх зносiн. Гэта дасягаецца шляхам выкарыстання пэуных тактык, у як1х ужываюцца этычныя вербальныя сродш пеяратыунага характару.
Асноуная частка. На прэзентацып ветчыт рэферэнта заснавана тактыка м1ёз1су. Выкарыстоуваючы гэтую тактыку, моуца не прадстауляе рэалш дэмшутыуна. Мiёзiсна прэзентаваны рэферэнт не малы, а дробны, напрыклад: Ён /Апейка/успомнту палеск жарцк нераз чуты дома: "А за Гомелем людзi е?" - "Е. Тольк дробненькш" (I. Мележ). У антыподных характарыстыках "буйнасщ - дробнасщ" пеяратыуныя сэнсы спадарожтчаюць здрабнеласц1. Дробнае усведамляецца як нявартае: Дамаштя спрэчт i усё тшае... не мае тякай вартасщ усё гэта дробязь (К. Чорны); Пасядуць /Галяш i Зоська/адно насупраць другога i перапытваюць усялякую драбязу (К. Чорны).
Ужыванне пеяратыуных назоушкау пашырана у сферы сацыяльнай стратыфжацып. Нярэдка так1я дэрыва-ты прысутнiчаюць у iдэалагiзаваных кантэкстах: - Дражнщь будуць... Там адны буржуйчыт вучацца (А. Ad-пенка); - Каровы нядоеныя i някормленыя равуць, верашчаць свтт, а наваяуленыя калгасшчк нашы чацвёрты дзень гуляюць (А. Асшенка); - Адных "контрыкау" - налева, другix, бытавкоу, - направа (Г. Далiдовiч); -Слабец афщэрык, - сказау Каварсю, - але перакуем i загартуем... (А. Асшенка); - А ты не больна страшчай, кам^арык, - вызверыуся афщэр (С. Грахоусю); У тстытутах знайшлкя аслепленыя, страцушыя класавае чуццё ттэл^енцШ... (А. Асшенка); "Змылачак ты фюрэрсю", - усмixнууся у думках (Я. Брыль); Сказала: "Толью не з гэтым фрыцыкам " (К. Калша); - Сярод немчыкау е таюя хлопцы, што хоць ты ixу зводныя бяры, -азвауся Максiм Ус. - Самi гэтага каменданцжа на растанцовым крыжы разапнуць (С. Грахоусш); - А гэты шафярок... Ён тыдзень назад атрымау правы, яш у яго вопыт... (М. Герчык). Пагардлiвы сэнс выяуляюць назоунш, яшя характарызуюць рэферэнтау паводле iх паводзш, ладу жыцця, сшы i да т.п., напрыклад: Напэуна, i арату з дзетдома гэтая лярвачка не прыняла б, каб усынавщь - нашто ёй клопат лшт (А. Карпюк); Усмixаецца нармальнай жаночай усмешкаю - ладная фiфачка, далiбог (Г. Далiдовiч); - Я ж сапрауды побач з ёю - звычайная мяшчаначка (М. Герчык); - Ах, праведтк! Падсцтачку сабе знайшоу... (У. Мiхно); Сцяпан Мiкалаевiч паxiстау галавой: мауляу, слабачок ты, ама (А. Асшенка); Як i кожны раз, калi упixалi новага чалавека, падскочыу нахабна нЬзкарослж... (Г. Далiдовiч). Пафас сацыяльнай пагарды уласщвы вытворным назоушкам, звязаным з шстытуцыянальнай рэальнасцю. Паказальным у гэтых адносшах з'яуляецца ужыванне пеяратыуных дэрыватау ад слоу дух, тып, суб'ект, напрыклад: Душок нядобры! - прамовiу ён /Башлыкоу/ значна... Позiрк, яюм павёу да Глушака, да Дубадзела, казау, як гэта важна: "душок" (I. Мележ); - А прадукт тваёй галавы гонщь брак з буржуазным душком (А. Асшенка); - Напрыклад, перада мною стаяу не страшна запушчаны 1ван Дулька, а зуам мала на яго падобны чысценью, прылгзаны, як бы намазаны алеем, прыгладжаны тыпчык Шрэенка; - Гэты субчык мне адразу не спадабауся (Л. Левановiч).
Сярод суфшсау, яшя ужываюцца у вытворных прыметшках з адчужальным сэнсам, найбольш частотным аказваецца суфжс -еньк-. Прыметшк з гэтым суфшсам ужываецца пры выказванш здзеклiва-пагардлiвага пачуцця, напрыклад: - Далёка твайму Барысу да яго [1вана]. Гэты шанаваць не будзе, сам любщь, каб яго
шанавалi. А як жа! Рос у мамачт адзтеньш ды любтеньт (Л. Гаурылкш); - Ну i дурны ты, - выпалу Сцёпка i пайшоу, ктуушы напаследак: Свяценькая душа (А. Асшенка); Апейка глядзеу на здаровы, загарэлы твар, на гладюя чырвоныя шчок i тоустыя губы, яюя, мабыць, любш смачненькае, i думау: "Хтры, разумны. Лк..." (I. Мележ); ... i нейк немчык, дохленьт, дробненьщ паутара метра з шапкай (М. Герчык).
Пры ужыванш пеяратыуных дэрыватау нярэдка сустракаюцца выпади, кал пеяратыуную форму мае не тольи прыметшк, але i назоушк, да якога ён дапасуецца, напрыклад: Завязалася гамонка. Iраптам адзiн немчык, гэтк дробненьш, пусценьт i рудзеньш, як абмалочаны жытнёвы каласок, зiрнуу на мае баявыя медалi ды пытае: "Дзе, пан, пух-пух i бах-бах? " (М. Капылов1ч); - Смерць не люблю таюх, што беленькшручш баяцца запэц-каць у чорнай варожай крът (А. Асшенка); Побач з ёю сынок - даволi тоусценьт, мардасценьк (М. Герчык).
Характэрнае этычнае адценне прыуносщца у выказванне дэрыватам1, утвораным1 ад форм множнага л1ку назоушкау, напрыклад: - Без разгаворчыкау таксама нельга, - сказау ён [Дубадзел] павучальна, значна. "Разга-ворчыш", - вымавiу з насмешкай (I. Мележ); - Не ведаю вашых настройчыкау, а я настроены працаваць як трэба; - А не нашы настройчык пактьце пры сабе (С. Грахоусш); - Нельга i^i на паваду! Нельга патакаць усякш настройчыкам! Весцi за сабой - вось што трэба! (I. Мележ); - Ведай, як мы жывем, як ваюем. Гэта табе не па тратуарчыках хадзщь (I. Шамяшн); - Гэты, пэуна, дэкрэщкау бальшавщюх навёз (С. Грахоусш).
Ташм чынам, тактыка м1ёзюу заснаванна на наумыснай прэзентацьп дробнасщ рэферэнта, мае пашыранае выкарыстанне у сферы сацыяльных стасункау i накравана на адмауленне сацыяльнай вартасщ людзей, яшм1 часцей за усё выступаюць прадстаунЫ пэуных сацыяльных слаёу.
Тактыка парадзiравання можа быць названа тактыкай скажонага цытавання. Гэтая тактыка заснавана на характерным для мастацтва прынцыпе м1месюу (пераймання). Адчужальнае перайманне адзначаецца у беларускай мове дзеясловаш дражнщь 'паутараць у смешным выглядзе чые-небудзь словы, рух1 i пад.' (ТБСМ (2, 194), перакрывщь - падрабляючыся пад каго-н., падаць у наумысна смешным, з'едтвым тоне чые-небудзь рух1, голас, мову i шш. Часцей за усё перакрыуленню падлягаюць вдыялектныя рысы гаворк другога чалавека. Паводле манеры гаварыць ствараюцца этычныя характарыстык1 моуцы, напрыклад: - Пшу. А што? - 1ш тыяго, што ... штокала (М. Лынькоу); - Ты каго, дауганосы экала, клжау? - Я, э-э, секвестратара тут чакау... (А. Бажко); I працуюць, усе у гурце адным... - Ну? - Ой жа нелюдзь ты, нукала... (М. Лынькоу). Перакрыуляюцца асобныя элементы выказ-вання, напрыклад: - Ну, хлеб здаецца патроху. - Ты мне, дорогой, не патрохай, а иди и буди мещан - пусть молотят (Я. Брыль); Браточю, злтуйцеся, не арацще дзетак! - От ета "браточю," знайшлкя! У ваучынай зграi вашы браточк (С. Грахоусш); - Я баюсь, як г-р-ы-м-л-щь, - тонюм дзщячым голасам перакрыту Кузьма дзяучынку (М. Хведаров1ч); - Бу-бу-бу! - перадражтвала Лiдзiн голас Люся (А. Карпюк); - Паспею, паспею, - дражнщь буровая мащ - глядз^ каб не пераспеу ужо (В. Пгев1ч); - Ладна, паверым! - юнуу я паблажлiва, бесцырымонна адабрау канец вяроук i перадражну яшчэ нават: "Уме-ю", "Сама-а". "Як бога ко-охам..." (А. Карпюк).
Падставай тактыш парадз1равання выступае пашыраны шлях пазнання - аналопя. Кал чалавек чуе нешта незнаёмае, то ён, 1мкнучыся зразумець гэта, шукае яму аналогш - прыпадабняе да ужо знаёмага. Чужая мова успрымаецца нечленараздзельнай суцэльнай плынню, у якой мехашчна паутараюцца аднатыпныя элементы: -Чужыя людзi, - махнуу рукой Забела. - Зразумей, што ён там гергеча (I. Навуменка). У шматлЫх выпадках аналопя у сваёй мове не знаходзщца. Гэта можа паслужыць зачэпкай для таго, каб строщь кшны з чужой гаворю i яе элементау, яшя падаюцца для успрымальшка анамальным1. Нехта не у стане прыняць нехарактэрнае для сваёй мовы гучанне: - Во, з пушчанцамi у падсуседзях будзем? - засмяялася Улiта. - Чуеце, як вукае? - шэптам перакрывша мужчыну "Кунь, вуз! Пушоу-пушау". Але ж слухала i ТэафШя тое нязвыклае для жабткоуцау вуканне пушчанца. Ёй было трохi смешна, бо у Глтках такш гаварылi: вакалi (К. Калша); "Ой, я тольк на хвшначку адышлася, пат Юзя!" - "Не пат Юзя, а фрау Юзя! Кольк я буду вас вучыць? " - "Але ж,добранька! Няхай ужо будзе храу, панi Юзя. Храу дык храу!" (К. Калша).
Адчужальнасць выяуляецца нехарактерным для беларускай мовы спалучэннем гукау [шм] - фанетычнай прыметай слоу нямецкага паходжання (напрыклад, schmachlig 'х1лы', schmutzig 'запэцканы' i 1нш.). Славяне пера-дражн1ваюць немцау: Немец-каубаса, немец-зашмерац (У. Даль). Разыходжанне з с1нтагматыкай гукау беларускай мовы робщь гукаспалучэнне [шм] шструментам адчужэння: - Ого, немец! Ты з iм зрауняешся? Культура, парадак!.. Анкеты-шманкеты!.. (Я. Брыль); - Марыхен-Шмарыхен... Ты дзеуку гэтым не пужай, - не мог сцярпець 1ван (В. Супрунчук); - Якая мне розтца, хто ён. Ну i што, што Вронст. Вронсш-Шмонсю-Дронсю. Абы чалавекам быту (П. Мюько); Танцы-шманцы-абдыманцы пачалкяужо каля поуначы. Да гэтай пары дзяучыны гаварылi i спя-валi песш (Л. Галубов1ч); - Курс-шмурч. Дауно трэба было ужо спрабаваць, а то усё адкладваеш на потым (П. Мюько). Пагардл1ва ганебны сэнс характерны словам з гукаспалучэнне [шм] - шмара, шмэндрык, шмакадзяука: - Я не такая, як ты падумау тут. I не трэба трымаць мяне за шмару. Прывыкуах дзяучын мераць адной меркай (М. Клебанов1ч); Сват nавiнен быць чалавекам пажылыт, як мае вопыт у справе сватауства, яму павтны давяраць, а не яю-небудзь нясталы шмэндрык, якога нiхто не ведае (Л. Галубов1ч); Нехта з пракураных забулдыг прастеу праптым голасам, як гучыць у вушах Алеся i зараз: "Папалася, шмакадзяука" (П. Шсько). Шкчэмнасць чалавека прэзентуецца таксама гукаспалучэннем [чм]: - Так i будзе, якога-небудзь чмыра, што не праслужыту яшчэ i паугода, пашлюць на дальн фарпост, дзе яго дастануць або свае, або öj^i (Л. Галубов1ч).
Паводле м1мез1снай мадэл1 творацца рыфмаваныя "дражшлш", пашыраныя у вуснай штодзённай мове: -А усё гэты дзед-барадзед-на кол уздзет. Усе беды ад яго. Каб у мяне быу законны бацька, то нiхто б не зачаniу, не крануу. А так... Дзед-людаед (П. М1сько); А на вёсцы людзi nеражывалi: "От, знайшоуся на нашу гававу нейш
карла-шмарла (А. Асшенка). Для нязмушанай мовы характэрны MÍMe3ÍCH^ia пауторы-адгалосш, яшя прысутш-чаюць у сиуацьп 3hocíh i абавязаны ím CBaiM y3HÍKHeHHeM: Коржыт-шморжыщ булачш-шмулачшрозныя там. Але ж наляпана-нашляпана, зусш сюды не падыходзщь, не гарматруе. Зноу сёння будуць гэтыя лятучт-шмучш-цягучки (З разм.). Да сферы прастамоуя належаць рознага роду пародып уласнага ÍMeHÍ, напрыклад: «Эй ты, апоузлт, чаго вытарашчыуся, - падбягала да яго задзгрыстая, ваяунгчая Наталка-Маталка. - Нечага за дзеукамi падглядваць!" (А. Асшенка); - А-а-а, хто да нас завтау?! Анёл боскИ.. Херувтчык-Серафшчык!.. Здароу i не кашляй (А. Асшенка); "А што мне гэты Карпуша-Гарбуша, -узлавауся Канстанцiн Вячаслававiч. -Ён на маiх харчах жыве ды яшчэ уяуляе сябе гаспадаром!" (А. Асшенка); А ты, Жэня-Жэньшэня, слухай (П. Мкько); 1мя цешчы хвак^часк блытау: не Гаурона Люцыянауна гаварыу, а ГаргонаЛюцыфарауна (П. Шсько).
Тактыка легпымацьп заключаецца у тым, што жывучы у грамадстве, чалавек як бы паварочваецца розным бaкaмi да людзей i атры^вае ix водзывы аб сабе. Прызнанне надае уам i усяму вартасць. Аспект прызнавання-непрызнання чалавека з боку дрyгix уплывае на самога чалавека i aбyмоулiвaе яго паводзшы. Па сyтнaсцi, у чалавека столько эйдасау (аблччау), кольк шдыввдуумау яго прызнаюць - "трымаюць" яго за кaгосьцi.
Грамадства патрабуе ад чалавека "трымаць марку" - апраудваць сваё званне: Нуяю ён дырэктар, -мшь-ганула думка у Мiшы. Хiба можа быць таюм дырэктар. Усё у яго не так - голас, паводзiны. - "Не дырэктар" сказау: "У нас тут быу адзiн, пасялiуся (А. Кажадуб); - Хiба ты жанЬх! - зазлавауся бацька. - Жатх мне тут знайшоуся (I. Мележ); - Вярш хлопца! Ваяка чортау! Карп упэунена крануурукой плячо палщэйскага (У. Кaрaткевiч).
Неапрауданне свайго звання iмплiкyеццa безасабовым дзеясловам называецца i словазлучэннем так званы: Калi ужо прывязуць будаутчыя матэрыялы? Надакучыла гэтая неразбярыха. Майстра называецца, зусiм не клапоцщца пра справу (А. Кажадуб); На жаль, зараз тольт таюя так званыя пiсьменнiкi маюць доступ да СМ1 (В. Гракун); Радаслау Астроуск - так званы прэзiдэнт Беларускай цэнтральнай рады (Л. Прокша); 1нжынер называецца. Заслугоувае, калi не даюць грошай (Л. Прокша); Так званы каментатар Румбуцк дага-варыуся да таго, што паляк славянамi ужо не з'яуляюцца, таму што яны не нашы (I. Месага).
Неапрауданасць статуснага становшча чалавека на шсьме перадаецца двукоссем, напрыклад: А пазней некаторыя савецюя "Ясторыт" нават далучылi "Нашу нiву" да чарнасоценнагалагера ("100 пытанняу i адказау з псторып Беларуа"); Беларусюя "каментатары" падчас працы у прамым i не тольк эфiры шчыра паказалi сваю поуную прафесшную iмпатэнцыю (I. Месага); Штораiу "агент"Мжолу, чаго хадзху да каменданта Радаш-ковiч Шнейдэра, тхто дакладна не ведае (Л. Прокша); Я глыбока перакананы, калi б заробш i пенсй нашых людзей залежалi ад колькасцi слоу, выказаных гэтым "змагаром", то мы 6^imí б ужо самай заможнай кратай у свеце (В. Домаш); Афщэр далажыу, што у яго роце паявiуся служыцель культу i катэгарычна запатрабавау забраць "папа" прэч (I. Зданюк).
Сацыяльнае прышжэнне агента дасягаецца заменай яго прафесшнай назвы на менш прэстыжную, якая аказваецца для яго характарыстычнай, напрыклад: рамеснж 'чалавек, яш працуе фармальна, не творча, шаблон-на', маляр 'мастак, яш адносщца да мастацтва як да штодзённай працы [ТСБМ, 3, 234], канавал 'пра дрэннага урача, невука у медыцыне' [ТСБМ, 2, 609].
Тактыка элiмiнавання (лац. eliminare 'аддаляць') выяуляе антыподнасць "свайго" i "чужога" i мае вща-вочнае праксематычнае вымярэнне, у яшм этычную рэлевантнасць набываюць параметры "блiзкaе" i "далёкае". Незнаёмае "чужое" знаходзщца па-за полем непасрэднага успрымання моуцау. Больш таго, дашнуючай штэн-цыяй чалавека аказваецца аддаленне ад сябе усяго непрымальнага для яго. Моуная элiмiнaцыя не з'яуляецца мауленчым актам па дзеяслову "гнаць". Элiмiнaцыi тыпу "Вымятайся", "Шуруй адсюль", "Вон", "Рук прэч" не азначаюць, што хто-небудзь каго-небудзь гонiць: - Вымятайцеся зараз жа, каб я вас т аднаго не бачыу! (П. Пестрак). Элiмiнaцыя - не каузатыуны стымул, а штэнцыянальны iмпyльс, як1 пасылаецца адрасату.
Феномен пасылу характарызуецца канкрэтызуючай адрасацыяй (пасылка для каго, шсьмо для каго). Дзеяслоу паслаць у беларускай мове мае герменеутычны сэнс, параун.: Бог паслау, пасланец багоу, паслаць па-ветраны пацалунак, паслаць прывiтанне i г.д. У сэнсавым полi дзеяслова паслаць нязменна прысутшчаюць сэнсы "блiжэй" i "далей". У спалучэнш з некaторымi лaянкaвымi словaмi "пасылы" набываюць пеяратыуны характар (сэнс 'пазбавщца чaгосьцi-кaгосьцi, стаць абыякавым"): - А пайшло яно да чорта. Абрыдла. Скольш ужо можна.... (Разм.). ПеяратыуныЕШ rn^rnaMi прэзентуецца моуная щыяматыка, напрыклад: Пайшоу к чарцям сабачым... (Разм.). Разнастайныя aдсылaннi па мaдэлi "Пайшоу ты..." звязаны са "знешшмГ' месцaмi, часцей нячыстыш. Назвы ix у вуснай мове тaбyiрyюццa: Пайшоу ты у баню. tó^i ты у Прастаквашына (Разм.). Пасы-лаюць туды, "куды людзi не ходзяць". На пiсьме усё непрымальнае для этычнага пачуцця чалавека тaбyiрyеццa шматкроп'ем.
Заключэнне. У вербальных пaводзiнax моуцы выяуляюцца неспецы^чныя пеяратыуныя тактыка. Рэаль заваныя у ix фенаменалапчныя ÍM^^a^ii могуць быць спраектаваны на шкалу ацэнш, аднак, па сyтнaсцi, яны успрымаюцца у святле параметрау "верх - тз" i аказваюцца рэлевантнывш у аспекце феномена вaртaсцi, якому спaдaрожнiчaюць пеяратыуныя сэнсы. Феномен пеяратыунасщ узнiкaе у сiтyaцыi жывога маулення i характарызуецца свядомым прышжэннем яго склaднiкaу. Чужое падаецца анамальным i aтрымлiвaе крытычную характа-рыстыку. Скажонай цытац^1яй i шмaтлiкiмi дэрыватам^ yтворaнымi на падставе аналогй, не даецца ацэнка i не выражаюцца ацэначн^1я aдносiны да чужога. У этычных iнстрyментax выяуляецца крытыка, якая ажыццяуляецца шляхам перакрыулення усяго незнаёмага i аддаленага ад свайго свету чалавека. Словы-карыкатуры належаць да воблaсцi сiтyaтыунaй славеснай творчасщ i гавораць пра дaсцiпнaсць, такт i талент ix творцау.
Л1ТАРАТУРА
1. Маслова В.А. Лингвокультурология: учеб. пособие для студентов высш. учеб. заведений. - М., 2001. - 208 с.
2. Карасик В.И. Нормы поведения в языковой картине мира // Вестн. Моск. гос. обл. ун-та. - 2019. - № 4. - С. 35-49.
3. Лескина С.В. Категория пейоративности в русском и английском языках в аспекте лингвокультурологического сопоставления (на материале фразеологических единиц): дисс. ... д-ра филол. наук: 10.02.20; Челяб. гос. пед. ун-т. - Челябинск, 2010. - 447 л.
4. Ковалевская А.В. Пейоративные наименования лица в немецкой фразеологии: автореф. дисс. ... канд. филол. наук: 10.02.04. - М., 2008. - 12 с.
5. Балли Ш. Французская стилистика: пер. с фр. К.А. Долинина. - 2-е изд., стер. - М.: Эдиториал УРСС, 2001. - 392 с.
Пастушу 01.03.2023
ФЕНОМЕН ПЕЙОРАТИВНОСТИ И ВЕРБАЛЬНОЕ ПОВЕДЕНИЕ ГОВОРЯЩЕГО
Ю.А. КОПЦОВА (Брестский государственный университет имени А.С. Пушкина)
В статье исследуется пейоративность в феноменологическом аспекте. Раскрывается сущность пейоративных тактик и их характер. Описываются белорусскоязычные пейоративные тактики, влияющие на ход и характер общения говорящих. Отмечается их связь с категорией стоимости и аспектом восприятия мира говорящим.
Ключевые слова: пейоративность, пейоративные тактики, вербальное поведение, феноменология восприятия.
THE PHENOMENON OF PEJORATIVENESS IN THE SPEAKER'S BEHAVIOR
Yu. KAPTSOVA (Brest State A.S. Pushkin University)
The article explores pejorative in the phenomenological aspect. The essence of reparative tactics and their nature are revealed. The article describes the Belarusian-speaking iterative tactics that affect the course and nature of the speakers' communication. Their connection with the category of value and the aspect of the pagan perception of the world is noted.
Keywords: pejorative, pejorative tactics, verbal behavior, phenomenology of perception.
