Научная статья на тему 'ФАОЛ ФУҚАРОЛИК КОМПEТEНЦИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИЖОДКОРЛИК ПEДАГОГИКАСИ ИМКОНИЯТЛАРИ'

ФАОЛ ФУҚАРОЛИК КОМПEТEНЦИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИЖОДКОРЛИК ПEДАГОГИКАСИ ИМКОНИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
фуқаролик компетенцияси / ижодкорлик педагогикаси / мактаб / креативлик / тарбия

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Землина Юлия Вячеславовна

Мақолада фаол фуқаролик компетенциясини ривожлантиришда ижодкорлик педагогикасининг афзалликлари кўриб чиқилади ва ижодий фаолият орқали фуқаролик масаласини ҳал қилиш мумкин бўлган замонавий усуллар қайд этилган; ўқув материалини ижодий фаолиятга татбиқ этиш вариантлари таклиф этилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ФАОЛ ФУҚАРОЛИК КОМПEТEНЦИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИЖОДКОРЛИК ПEДАГОГИКАСИ ИМКОНИЯТЛАРИ»

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

ФАОЛ ФУЦАРОЛИК КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИЖОДКОРЛИК ПЕДАГОГИКАСИ ИМКОНИЯТЛАРИ

Землина Юлия Вячеславовна

Тошкент шах,ридаги 51 -сонли Давлат их,тисослаштирилган умумтаълим мактаби олий

тоифали укитувчиси, PhD https://doi.org/10.5281/zenodo.10678977

Аннотация. Мацолада фаол фуцаролик компетенциясини ривожлантиришда ижодкорлик педагогикасининг афзалликлари куриб чицилади ва ижодий фаолият орцали фуцаролик масаласини уал цилиш мумкин булган замонавий усуллар цайд этилган; уцув материалини ижодий фаолиятга татбиц этиш вариантлари таклиф этилади.

Калит сузлар: фуцаролик компетенцияси, ижодкорлик педагогикаси, мактаб, креативлик, тарбия

Укувчиларда фуцаролик компетенциясини шакллантириш масаласи бугунги кунда алох,ида ахдмиятга эга. Бунинг сабаби шундаки, фукаролик шахсни ахлокий тарбиялашнинг асосий таркибий кисмларидан бири, ёш авлод тарбияси эса давлатнинг ижодий ривожланишининг асосий омилларидан биридир [1].

Айни пайтда, ах,локий салох,ият устида ишлаш жараёни мураккаб вазифа булиб, субъектив-объектив шартларнинг мавжудлигини назарда тутади ва шунинг учун куп сонли иштирокчиларни жалб килишни талаб килади. Мамлакатимизда бу богликлик таълим-тарбиявий гояларда аник максадларни амалга оширувчи "Оила - махдлла, таълим муассаси" хдмкорлиги концепцияси, бошка ижтимоий институтларнинг хдмкорлигида намоён булмокда [2].

Мактаб ахлокий маълумот олиш манбаларидан бири булиб, купинча бошка иштирокчиларнинг таъсиридаги бушликларни коплайди ва шунинг учун бугунги кунда таълим инновациялари нафакат ёш авлодда, келажакнинг малакали мутахассисларини усишга, балки мафкуравий иммунитет шакллантиришга мулжалланган ва ватанпарварлик туйгуларини ривожлантирмокда.

Мактаб таълимида амалга ошириладиган таълим жараёни фаоллаштиришнинг бир неча усулларини уз ичига олади: фаол (тарбия фани бошка фанлардан алох,ида урганилганда), мактабдан ташкари ва синфдан ташкари (тарбия дарсдан ташкари машгулотлардан оркали амалга оширилганда), пассив (тарбия бошка фанга интеграциялашган, фан максади сифатида урганилмайди). Бизнинг фикримизча, ушбу таълим усули энг самарали х,исобланади, чунки у бошка усулларга нисбатан бир катор афзалликларга эга:

• Тарбия жараёнига максимал иштирокчилар сони жалб килинган;

• Вактни тежаш режими: тарбия жараёни ах,лок билан боглик булмаган, лекин хдётий вокелик билан узвий боглик фан компетенциялари билан боглик булган дарсда амалга оширилади, укувчиларни урганилган куникмаларни амалиётда куллашга мотивация беради;

• Тизимлилик: х,ар бир дарсда ах,локий материалларга мурожаат килиш имконияти. Тарбиявий максадларига эришиш, хусусан, фаол фукаролик компетенциясини шакллантириш учун турли хил замонавий усулларга мурожаат килиш мумкин: case-study, диеммалар, дебатлар, steam технологиялари, лойихд ишлари.

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

Руйхатдаги вариантларнинг хар бирида ижодий технологиядан фойдаланиш мумкин. Ижодкорлик педагогикаси фукаролик компетенцияларини ривожлантириш омили сифатида инновацион методикага мослашганлиги билан олимларни кизиктиради. Бундан ташкари, инновацион методикалар коллаборация назарда тутади ва ижодкорлик билан биргаликда кушма иш - бу фукароликнинг куллаб-кувватловчи таркибий кисмлари булган калит компетенцияларни шакллантиришга имкон берадиган жамоавий ижодий фаолият [3]. Буларга куйидагилар киради: жамиятга (жамоа, гурух, ракиб) хурмат хисси, коммуникатив кобилиятлари (фан маънода эмас, балки ахлокий нуктаи назардан коидалар, маданий мулокот, консенсус), адолат туйгуси (объектив бахолаш, уз-узини хурмат килиш), бошкарув компетенцияси (вазифалар ва куникмаларга кура ролларни таксимлаш, делегирование компетенцияси).

Интерфаол жараёнга ижодий материални киритиш вариантлари билан бир каторда, ижодкорлик педагогикаси объекти хам ижодий компетенциядир. Унинг фаол фукаролик компетенцияси билан алокаси алохида урганишга лойикдир. Ижодий компетенция 4К инновацион моделида етакчилардан бири сифатида компетенциялар туплами булиб, уларнинг энг юкори даражаси яратилиш боскичидир.

Олинган компетенциялар асосида - когнитив, аффектив, аналитик, шахснинг потенциал "яратиш" маъносида ижодкорликка киради. Ушбу боскичда укувчиларга ностандарт ёндашув билан муаммоларни хал килишни уз ичига олган лойихаларда иштирок этишни таклиф килиш мумкин. Бундай лойихаларда "Мен уз Ватанимни нега севаман?" каби очик саволларни бериш, шунингдек, "Олимпиада голибларининг орка томондаги байрок нимани англатади?", "Мамлакатингиз байроги кутарилганда кандай хис-туйгуларни бошдан кечирасиз?" ва хоказо каби мунозаралар учун саволларни таклиф килиш тавсия этилади. Жавоблар ижодий материал билан бирга булиши керак.

Ижодкорлик педагогикасининг санаб утилган усуллари укувчиларни мамлакатнинг фаол сиёсий ва маданий хаёти билан таништириш учун кенг имкониятларни очиб беради, бу эса уз навбатида ёш авлод маънавиятини тарбиялашнинг навбатдаги боскичидир, яъни бу ёндашувнинг замонавий таълимнинг илмий ва амалий ахамиятини ифодалайди.

REFERENCES

1. Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 22 декабр 2023 йилдаги Республика Маънавият ва маърифат кенгашининг кенгайтирилган йигилиши https://kun.uz/news/2023/12/22/prezident-manaviyat-va-marifat-sohasida-9-ta-yonalishda-muhim-tashabbuslarni-ilgari-surdi

2. Харатова Ш. Х. и др. Вояга етмаган усмирлар билан ишлашда оила, махалла, мактаб хамкорлиги масалалари //Uzbek Scholar Journal. - 2022. - Т. 11. - С. 102-110.

3. Ахмерова Н. М., Рабаданова Р. С., Фатыхова А. Л. Педагогика творчества. - 2020.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.