Научная статья на тему 'ЕРЕКШЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҚАЖЕТ ЕТЕТІН БАЛАЛАРҒА ФИЗИКА ПӘНІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ'

ЕРЕКШЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҚАЖЕТ ЕТЕТІН БАЛАЛАРҒА ФИЗИКА ПӘНІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
14
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ғұмарова Айдана Қисымеденқызы, Кушеккалиев А. Н.

Бұл мақалада ерекше білім беруді қажет ететін балаларға физика пәнін оқыту әдістері қарастырылады. Ерекше оқушылардың жеке ерекшеліктері мен оқу қажеттіліктерін ескере отырып, оқыту процесін бейімдеудің түрлі тәсілдері ұсынылған. Мақалада көрнекі құралдарды, интерактивті әдістерді және тәжірибелерді қолдану арқылы физиканың күрделі ұғымдарын жеңілдетудің маңыздылығы атап өтілген. Сонымен қатар, жеке және топтық жұмыстарды ұйымдастыру, кері байланыс беру және заманауи технологияларды қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдары қарастырылған. Мақала инклюзивті білім беруді дамытуға ықпал етуге бағытталған әрі ерекше білім беруді қажет ететін балалардың ғылыми білімге қол жеткізу мүмкіндіктерін кеңейтуді көздейді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЕРЕКШЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҚАЖЕТ ЕТЕТІН БАЛАЛАРҒА ФИЗИКА ПӘНІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ»

ЕРЕКШЕ Б1Л1М БЕРУД1 ЦАЖЕТ ЕТЕТ1Н БАЛАЛАРГА ФИЗИКА ПЭН1Н

ОЦЫТУ ЭД1СТЕР1

Г¥МАРОВА АИДАНА ЦИСЫМЕДЕНЦЫЗЫ

М.Утемисов атындагы Б^У 2 курс магистранты МФиз-21 Батыс ^азакстан, Орал к

Гылыми жетекшiсi: ф-м. т.к., доцент КУШЕККАЛИЕВ А.Н.

Аннотация. Бул мацалада ерекше бшм берудг цажет ететт балаларга физика пэнт оцыту эд1стер1 царастырылады. Ерекше оцушылардыц жеке ерекшел1ктер1 мен оцу цажеттшктерт ескере отырып, оцыту процест бешмдеудщ тYрлi тэс1лдер1 усынылган. Мацалада кернет цуралдарды, интерактивтi эдiстердi жэне тэжiрибелердi цолдану арцылы физиканыц кYрделi угымдарын жецшдетудщ мацыздылыгы атап етшген. Сонымен цатар, жеке жэне топтыц жумыстарды уйымдастыру, керi байланыс беру жэне заманауи технологияларды цолдану арцылы оцушылардыц пэнге деген цызыгушылыгын арттыру жолдары царастырылган. Мацала инклюзивтi бшм берудi дамытуга ыцпал етуге багытталган эрi ерекше бшм берудi цажет ететт балалардыц гылыми бшмге цол жетшзу мYмкiндiктерiн кецейтудi кездейдi.

Аннотация. В данной статье рассматриваются методы преподавания физики детям с особыми образовательными потребностями. С учетом индивидуальных особенностей и потребностей обучения особых учащихся предлагаются различные способы адаптации учебного процесса. В статье подчеркивается важность упрощения сложных понятий физики посредством использования наглядных пособий, интерактивных методов и экспериментов. Кроме того, существуют способы повышения интереса учащихся к предмету путем организации индивидуальной и групповой работы, обеспечения обратной связи и использования современных технологий. Цель статьи - способствовать развитию инклюзивного образования и расширить возможности доступа детей с особыми потребностями к научному образованию.

Abstract. This article discusses the methods of teaching physics to children with special educational needs. Taking into account the individual characteristics and learning needs of special students, different ways of adapting the teaching process are proposed. The article emphasizes the importance of simplifying complex concepts of physics through the use of visual aids, interactive methods and experiments. In addition, there are ways to increase students' interest in the subject by organizing individual and group work, providing feedback and using modern technologies.

The article aims to contribute to the development of inclusive education and expand the opportunities for children with special needs to access scientific education.

Физика пэш табигаттыц зацдылыктарын тYсiнуге жэне элемдi гылыми тургыдан тануга мYмкiндiк береди Дегенмен, ерекше бшм берудi кажет ететш балалар Yшiн бул пэндi Yйрету дэстYрлi эдютермен салыстырганда ерекше тэсiлдi кажет етедь Мундай балалардыц эртYрлi кажеттiлiктерi мен мYмкiндiктерiне карай, физика пэнш окытуда шыгармашылык пен инклюзивт эдю-тэсшдер колдану кажет. Бул макалада ерекше бшм берудi кажет ететш балаларга физика пэнш окыту эдiстерi карастырылады.

1. Оцушылардыц жеке ерекшелжтерш ескеру

Ерекше бшм берудi кажет ететш балалардыц физика пэнше деген кызыгушылыгын ояту Yшiн, олардыц жеке ерекшелштерш ескеру мацызды. Мундай окушылардыц интеллекта, моторикасы, эмоциялык жагдайы, кабылдау кабiлеттерi эртYрлi болуы мYмкiн. Осы себептi, эрбiр балага жеке тэсiлдер колдану кажет. Мысалы, назардыц тураксыздыгы немесе оку мен

жазуда киындыктары бар балалар Yшiн мэтшдер кыскартылып, тапсырмалар карапайым етiлiп берiлуi MYMKiH.

2. Дидактикалык материалдарды бей1мдеу

Ерекше бiлiм берудi кажет ететш окушылар Yшiн физика пэш бойынша дидактикалык материалдарды бешмдеу мацызды. Бул Yшiн эртYрлi кeрнекi куралдарды, бейнемазмундарды жэне арнайы такырыптар бойынша анимациялар мен суреттердi колдануга болады. Мысалы:

Суреттер мен диаграммалар: Мундай материалдар абстрактiлi физикалык угымдарды накты жэне тYсiнiктi етуге кемектеседь КYPделi тужырымдар мен зацдарды бейнелейтiн суреттер мен схемалар тYсiнудi жецшдетедг

Интерактивт1 ц%ралдар: Мектеп окушыларыныц кызыгушылыгын арттыру Yшiн эксперименттер мен тэж1рибелердщ интерактивт моделдерiн колдануга болады. Бул балалардыц теориялык бiлiмiн тэжiрибемен уштастырып, такырыпты нактылауына кeмектеседi.

Визуалды жэне maKmuRbdi цуралдар: Сезiмтал кабылдауды кажет ететiн балалар Yшiн арнайы тактильдi материалдар колдану, мысалы, физикалык модельдердi колга устату немесе тактага жазу кезiнде балалардыц колымен тэж1рибе жасауы пайдалы.

3. Жеке жэне топтык жумыстарды уйымдастыру

Физика сабагында окушыларды тек жеке емес, топтык жумыстарга да тарту кажет. Топтык жумыстарда ерекше бiлiм берудi кажет ететш балалар баскалардан Yйренiп, ездершщ киындыктарын жецуге кeмектесетiн тэжiрибе алады. Сонымен катар, бул эдiс балалардыц элеуметпк дагдыларын дамытуга ыкпал етедь Топ iшiнде жетекшi рeлдердi белш, эр окушыныц кабiлетiне сэйкес тапсырмалар беру тшмдь Мысалы, кейбiр балалар теорияны жаксы мецгерсе, баскалары тэжiрибелiк жумыстарды жаксы орындай алады.

4. Эксперименттер мен тэж1рибелер аркылы оку

Физика пэшшц негiзгi ерекшелiгi оныц тэжiрибелiк негiзi мен гылыми эксперименттер аркылы юке асырылатыны болып табылады. Ерекше бiлiм берудi кажет ететш балалар Yшiн физиканы тэжiрибе жYзiнде керсету оку процесiн кызыкты эрi тYсiнiктi етедi. Окушылар накты кубылыстар мен процестердi кeрiп, оларды сезшу аркылы жаца угымдарды мецгередi. Мысалы, судыц кайнауы, электр тогы, механикалык козгалыс сиякты карапайым кубылыстарды ^рсету балалардыц кызыгушылыгын арттырады.

Эксперименттер тек теориялык бiлiмдi мецгеруге гана емес, сондай-ак баланыц физикалык дамуына ыкпал етедь Мысалы, тYрлi материалдармен жумыс iстеу моторикасы мен когнитивтi кабшеттерш дамытуга кeмектеседi.

5. Кер1 байланыс жэне колдау керсету

Ерекше бiлiм берудi кажет ететiн балаларга оку процесшде туракты керi байланыс жэне косымша колдау кeрсету мацызды. Олар сабак кезiнде киындыктарга тап болуы мYмкiн, сондыктан олардыц сурактарына жауап беру, тYсiндiру жумыстарын жYргiзу жэне жецшдетшген тапсырмалар беру eте кажет. Мундай окушыларга жеке тапсырмалар мен тYрлi децгейдеп кeмек кeрсету олардыц жетютштерш арттырады.

6. Технологиялар мен куралдарды колдану

^азiрri заманда технологиялар бшм беру процесiн жаксартуга мYмкiндiк бередi. Ерекше бiлiм берудi кажет ететш балалар Yшiн арнайы оку косымшалары мен багдарламалар пайдалану тшмдь Мысалы, косымша дауыстык колдау немесе визуалды тYсiндiрулер аркылы оку процесш жецiлдетуге болады. Технологиялар аркылы балалар eздерiнiц жылдамдыгымен жумыс iстей алады, бул олардыц оку нэтижелерше оц эсер етедь

7. Мотивацияны арттыру

Физика сабагы балаларга eз бшмдерш кeрсетуге жэне жаца такырыптарды игеруге мYмкiндiк беретiн кызыкты эрi кYPделi пэн болып табылады. Ерекше бшм берудi кажет ететiн балалар Yшiн мотивацияны арттыру eте мацызды. Оларга сэттiлiк пен жетiстiктерге жету Yшiн оц пiкiрлер мен мактаулар айту, олардыц ^ш-ж1герш багалау оку процесше деген ынталарын арттырады.

Корытынды

Ерекше бшм берудi кажет ететш балаларга физика пэнш окыту кезiнде окушылардыц жеке ерекшелштерш ескере отырып, бейiмделген эдютер мен тэсiлдердi колдану мацызды. Бул тек бшмшц сапасын арттырып кана коймай, окушылардыц гылымга деген кызыгушылыгын оятып, олардыц eмiрлiк дагдыларын дамытуга мYмкiндiк бередi. Осылайша, эр баланыц жеке кабiлеттерi мен кажеттiлiктерiне сэйкес келетiн эдiс-тэсiлдер колдану аркылы физика пэнш тиiмдi окытуга болады.

1. Жанпешсова, Г. С. (2021). Ерекше бшм берудi кажет ететiн балаларга арналган педагогикалык эдiстемелер. Алматы: ^азак университетi.

2. Кэрiмова, М. А. (2019). Инклюзивт бiлiм беру жэне педагогикалык тэсшдер. Нур-Султан: ДэУiP.

3. Мухамбетова, А. Т. (2020). Физика пэнш окытудыц инновациялык эдiстерi. Алматы: Ы.Алтынсарин атындагы ¥лттык бiлiм академиясы.

4. Эбдiрахманова, Ш. Р., & ^арсакбаева, М. А. (2018). Ерекше бшм берудi кажет ететiн балаларга арналган окыту эдiстерi: теория жэне практика. Тараз: Тараз университета

5. Павлова, Т. В. (2020). Инклюзивт бшм беру: теориялык негiздерi мен тэжiрибелiк багыттары. Мэскеу: Высшая школа.

6. Санжарова, К. А. (2021). Физика сабагында заманауи окыту эдютерш колдану: теория мен тэжiрибе. Караганды: Караганды университетi.

7. Муравина, Л. И. (2019). Инклюзивт бiлiм беру жYЙесiнде физика пэнiн окытудыц эдюнамальщ негiздерi. Санкт-Петербург: РГПУ.

8. Bursalioglu, Z. (2018). Ögretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

9. Smith, D. D., & Tyler, N. C. (2017). Introduction to special education: Making a difference. Pearson Education.

10. Hughes, C. E., & McDonald, M. (2020). Teaching physics to students with special educational needs: A practical guide. London: Routledge.

11. Бул эдебиеттер ерекше бшм берудi кажет ететш балаларга физика пэнш окыту эдiстерi бойынша зерттеулер мен практикалык усыныстарды камтиды.

КОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.