Научная статья на тему 'ЕРДАН ФОЙДАЛАНИШ ҲУҚУҚИ КАФОЛАТЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ ЕРЛАРНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ АСОСИ СИФАТИДА'

ЕРДАН ФОЙДАЛАНИШ ҲУҚУҚИ КАФОЛАТЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ ЕРЛАРНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ АСОСИ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

158
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ер / хусусий мулк / қонун / ҳуқуқ / ер-ҳуқуқи / ер қонунчилиги / табиатдан фойдаланиш ҳуқуқи / ер ҳуқуқбузарликлари / ерҳуқуқий жавобгарлиги / юридик жавобгарлик. / land / private property / law / land law / land legislation / nature use right / land offenses / land legal responsibility / legal responsibility.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Шоҳназар Бобоқулов

Ушбу мақолада ер ресурсларини муҳофаза қилиш, ва улардан оқилона фойдаланиш, ер мулкдорлари, эгалари, ердан фойдаланувчиларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш чора-тадбирлари тизимини яратиш, бу соҳада қонун устуворлигига эришиш истиқболари ҳақида фикр юритилади. Шунингдек, фуқароларнинг моддий фаровонлиги табиатнинг бебаҳо бойлиги ҳисобланган ерга нисбатан қонунийликни таъминлаш, ердан қонун талаблари асосида фойдаланиш, ер қонунчилигини бузилишига йўл қўймаслик, ер муносабатлари соҳасида фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини тиклаш ушбу вазифани ҳал қилишга боғлиқ масалалар таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article discusses the prospects for the protection of land resources, their rational use, the creation of a system of measures to protect the rights and legitimate interests of landowners, owners, land users, in order to achieve the rule of law in this area. In addition, issues related to ensuring the legality of land, which is an invaluable wealth of nature, using land in accordance with the law, preventing violations of land legislation, restoring violated rights of citizens in the field of land relations were analyzed.

Текст научной работы на тему «ЕРДАН ФОЙДАЛАНИШ ҲУҚУҚИ КАФОЛАТЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ ЕРЛАРНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ АСОСИ СИФАТИДА»

ЕРДАН ФОЙДАЛАНИШ ХУКУКИ КАФОЛАТЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ ЕРЛАРНИ МУ^ОФАЗА КДЛИШ АСОСИ

СИФАТИДА

Шо^назар Бобокулов

Чирчик давлат педагогика институти доценти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада ер ресурсларини мухофаза килиш, ва улардан окилона фойдаланиш, ер мулкдорлари, эгалари, ердан фойдаланувчиларнинг хукуклари ва конуний манфаатларини химоя килиш чора-тадбирлари тизимини яратиш, бу сохада конун устуворлигига эришиш истикболари хакида фикр юритилади. Шунингдек, фукароларнинг моддий фаровонлиги табиатнинг бебахо бойлиги хисобланган ерга нисбатан конунийликни таъминлаш, ердан конун талаблари асосида фойдаланиш, ер конунчилигини бузилишига йул куймаслик, ер муносабатлари сохасида фукароларнинг бузилган хукукларини тиклаш ушбу вазифани хал килишга боглик масалалар тахлил килинган.

Калит сузлар: ер, хусусий мулк, конун, хукук, ер-хукуки, ер конунчилиги, табиатдан фойдаланиш хукуки, ер хукукбузарликлари, ер-хукукий жавобгарлиги, юридик жавобгарлик.

ABSTRACT

This article discusses the prospects for the protection of land resources, their rational use, the creation of a system of measures to protect the rights and legitimate interests of landowners, owners, land users, in order to achieve the rule of law in this area. In addition, issues related to ensuring the legality of land, which is an invaluable wealth of nature, using land in accordance with the law, preventing violations of land legislation, restoring violated rights of citizens in the field of land relations were analyzed.

Keywords: land, private property, law, land law, land legislation, nature use right, land offenses, land legal responsibility, legal responsibility.

КИРИШ

Ерга нисбатан хусусий мулкчилик асосларини белгилаб бериш, фукароларнинг ердан фойдаланиш билан боглик хукукларини янада такомиллаштириш, ер унумдорлигини

April, 2022

991

ошириш, тупрокни мухофаза килиш билан боглик хукукий нормаларни ишлаб чикиш хамда ривожлантириш хам бугунги кунда долзарб масалалардан бири булиб колмокда. Демак, республикамизда фукароларнинг моддий, маданий эхтиёжларини таъминлашда алохида ахамиятга молик булган ердан фойдаланиш ва мухофаза килишни хукукий тартибга солиш масалалари устида илмий тадкикот ишлари олиб бориш хозирги куннинг хам назарий, хам амалий жихатдан энг долзарб муаммоларидан бири хисобланади.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Мамлакатимизда мустакиллик йилларида ердан фойдаланиш ва мухофаза килишнинг турли жихатларига багишланган илмий тадкикот ишлари олиб борилган. Хусусан, мамлакатимизда ер хукуки нуктаи назаридан ердан фойдаланиш ва мухофаза килишнинг айрим масалалари хукукшунос олимлардан И.Ж.Жалилов, У.Б.Бозоров, М.Б.Усмонов, Й.О.Жураев, Ж.Т.Холмуминов, Ш.Х.Файзиев, С.С.Хдмроев, Н.К.Скрипников, У.Т.Аюбов, Г.Г.Файзуллаева, Ф.С.Намозов, Б.Х,.Калонов, Э.Р.Хайитбоев, Ш.РДобилов, Р.Х,.Кенжаев, М.М.Нурматов, А.Абдуллаев, Д.М.Умаров, Ж.И.Сафаров ва О.Б.Турсуновларнинг илмий ишларида уз аксини топган.

Экологик конунчилик, уни такомиллаштириш ва кодификациялаш истикболларининг баъзи масалалари Б.Б.Алиханов, Ю.Ш.Шодиметов, А.Н.Нигматов, Г.Абдуллаева ва Н.Ф.Реймерс сингари эколог олимларнинг изланишларида хам урганилган [1]. Бирок, ушбу хукукшунос олимларнинг ишларида ердан фойдаланиш ва мухофаза килишни хукукий тартибга солиш муаммолари Узбекистон Республикасининг миллий конунчилиги ассосида, ер хукуки нуктаи назаридан хозирги ижтимоий-иктисодий шароитларни хисобга олган холда комплекс жихатдан тадкик этилмаган булиб, бу ушбу мавзунинг долзарблиги ва янгилигидан далолат беради.

НАТИЖАЛАР

Ердан фойдаланиш хукукини химоя килишга багишланган конституциявий кафолатлар ер конунчилигида, хусусан Узбекистон Республикасининг Ер кодексида янада аниклаштирилган. Чунончи, ушбу Кодекснинг 1-моддасида белгиланишича, ер тугрисидаги конун хужжатлари-нинг асосий вазифалари хужалик юритишнинг барча шаклларини тенг хукуклилик асосида ривожлантириш учун шароит яратиш, юридик ва жисмоний шахсларнинг ер

April, 2022

992

участкаларига булган хукукларини химоя килишни таъминлаш, ер муносабатлари сохасида конунийликни мустахкамлашдан иборат [3].

Умумий коидага биноан, ердан фойдаланиш хукукини химоя килиш кафолатлари деганда конунда белгиланган тартибда ер эгалари ва ердан фойдаланувчиларнинг уз субъектив хукукларини амалга оширишга тускинлик килувчи, ер билан таъминлаш, ер участкаларини гайриконуний равишда олиб куйиш, узбошимчалик билан эгаллаб олиш, етказилган зарарни коплашга каратилган чора-тадбирлар тизими тушунилади [4, 197].

Махсус илмий адабиётларда тугри таъкидланганидек, ер эгалари ва ердан фойдаланувчиларнинг субъектив хукукларини химоя килиш кафолатлари уз ичига: биринчидан, ердан фойдаланиш хукукини огохлантириш; иккинчидан, ердан фойдаланиш хукукини бузишни тугатиш; учинчидан, ердан фойдаланувчи субъектларнинг бузилган хукукларини тиклаш; туртинчидан, ердан фойдаланиш хукукини бузишда айбдор булганларни юридик жавобгарликка тортиш кабиларни камраб олади [5].

Амалдаги ер конунчилигида ердан фойдаланиш хукукининг бир катор кафолатлари белгилаб куйилган. Хусусан, Ер кодексининг 41-моддаси ер участкаларига булган хукукларнинг кафолатларига багишланган булиб, унда ердан фойдаланиш хукукининг куйидаги кафолатлари белгиланган:

1. ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер участкаларининг ижарачилари ва мулкдорлари фаолиятига давлат, хужалик органлари ва бошка органлар хамда ташкилотларнинг, шунингдек улар мансабдор шахсларининг аралашуви такикланиши;

2. ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер участкалари ижарачилари ва мулкдорлари бузилган хукукларининг конун хужжатларида назарда тутилган тартибда тикланиши;

3. ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер участкалари ижарачилари ва мулкдорлари хукукларининг бузилиши натижасида етказилган зарарнинг (шу жумладан бой берилган фойда) тула хажмда копланиши;

4. жисмоний шахсларга берилган ер участкаларининг давлат ёки жамоат эхтиёжлари учун мазкур шахсларнинг хохишига кура туман, шахар, вилоят хокимининг карори билан аввалги ер участкаси билан айнан бир хил ер участкаси ажратилгач, шу ер участкаси олиб берилаётган корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар олиб куйилаётган ер участкасининг урнига янги жойда уй-жой, ишлаб чикариш бинолари ва бошка иморатларни куриб берганидан кейин

April, 2022

993

x,aMga Ep KogeKcuHHHr 86-Moggacura MyBo^HK 6oms;a 6apna 3apapnap (my ^yMnagaH 6oft 6epunraH ^oftga) Tyna xa^Mga KonnaHraHHgaH KeHHH onu6 KyftHnHmu;

5. gaBnaT eKH ^aMoaT эx1тнe:®пapн ynyH KumnoK xy^anurH Ba ypMOH xy^anurH KopxoHanapHHHHr, KHmnoK xy^annrn HnMHH-TagKUKoT MyaccacanapHHHHr, Ta^pu6a Ba yKyB xy^anHKnapHHHHr epnapu ynapHHHr xoxumura Kypa onu6 KyftunaeTraH HMoparaap ypHHra yft-^oftnap, umna6 HHKapum 6HHonapu Ba 6om^a HMoparaap Kypu6 6epunraHHgaH KeHHH x,aMga Ep KogeKCHHHHr 86-Moggacura MyBo^HK 6om^a 6apna 3apap (my ^yMnagaH 6oft 6epunraH ^oftga) Tyna xa^Mga KpnnaHraHHgaH KeHHH onu6 KyftHnHmu;

6. ropuguK Ba ^hcmohhh maxcnap MynKHga 6ynraH caBgo Ba xH3MaT Kypcaram cox,acu o6teKTHHH, myHHHrgeK yft-^oft 6HHonapu x,aMga 6omKa 6HHonapHH eKH 6uHonapHHHr 6up khcmhhh ynap ^oftnamraH ep ynacTKacu 6unaH 6upra gaBnaT Ba ®;aMoaT эxтнe^пapн ynyH KaHTa coth6 onum, myHHHrgeK ynapHH Mycogapa Kunum KOHyH xy^^araapuga 6enrunaHraH TapTu6ga aManra omupunumu.

Ep ynacTKanapura 6ynraH xyKyKnapHHHr Ka^onaraapu ryBoxu 6ynraHHMH3geK, Ma3MyHaH ep эгaпapн, epgaH ^oftganaHyBHHnap, ep ynacTKanapuHHHr H^apanunapH Ba MynKgopnapHHH ynapHHHr ^aonHtfrnra HoKoHyHHH apanamyBgaH xhmoa Kunum, 6y3unraH xyKyKnapHHH THKnam, ynapra eTKa3unraH 3apapHH Konnam, ep ynacTKacuHH gaBnaT eKH ^aMoaT эxтнe:®napн ynyH onu6 KyHumga xyKyKHHH Ka^onaraamra, ep ynacTKacura 6ynraH xyKyKnapHH neKnamHHHr ^aKaT KoHyHga KypcaranraH acoc Ba TapTu6ga aManra omupunumuHH 6enrunamra KaparnnraHgup.

ffly 6unaH 6upra ep KpHyHHHnHruga epgaH ^oftganaHHm xyKyKHHHHr 6omKa Ka^onaraapu x,aM Ky3ga TyranraHnHrHHHHr ryBoxu 6ynHmHMH3 MyMKHH. XycycaH, Ep KogeKCHHHHr 9-Moggacuga SenrunaHumuna, epnapHH 6up Tou^agaH 6omKacura yTKa3HmHHHr 6enrunaHraH TapTu6uHH 6y3um 6yHgaft yTKa3Hm ^aKTnapuHH rafipHKoHyHHH ge6 Ba ynap acocuga Ty3unraH ep ynacTKanapura goup 6uTHMnapHH xaKHKHH эмac ge6 Tonumra, myHHHrgeK ep ynacTKanapura 6ynraH xyKyKnapHH gaBnaT pyftxarara onumHH pag этнmгa acoc 6ynagu [5]. By Kouga xaM Ma3MyHaH ep эгanapн Ba ^oftganaHyBHHnapHHHr KoHyHHH MaH^aaraapHHH xhmoa Kunumga Ka^onaT xuco6naHagu.

Y36eKucToH Pecny6nHKacHHHHr Ep KogeKcu aBBano KumnoK xy^anHK KopxoHanapHHHHr xyKyKnapHHH Ka^onaTnamra acocHH эtтн6op KapaTagu. ByHH 6h3 KumnoK

April, 2022

994

хужалигига мулжалланган ерларни нокишлок хужалик эхтиёжларига утказишнинг алохида тартиби белгиланганлигида курамиз. Айникса сугориладиган ерларни бошка тоифага утказишга алохида тартибга асосланган холлардагина йул куйилади. Бунда кишлок хужалиги, сув хужалиги идоралари, шунингдек табиатни мухофаза килиш идоралари билан келишиб амалга оширилиши, ута зарур шарт-шароитлар вужудга келгандагина берилиши лозим.

МУХ,ОКАМА

Айтилганлардан ташкари, ер конунчилигида белгиланишича, ер эгалари, мулкдорлари, фойдаланувчилар, ижарачилар бошка ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер участкаси ижарачиси ва мулкдорларининг хукукларини бузмасликлари шарт [3]. Демак, конунда ер эгаси, ердан фойдаланувчи, ижарачи ва ер участкаси мулкдорларига мажбурият юклаш оркали, бошка ердан фойдаланувчиларнинг хукуклари кафолатланган.

Таъкидлаш лозимки, ердан фойдаланиш хукуки кафолатларининг таъминланиши ерларни мухофаза килишни таъминлашда мухим ахамиятга эга хисобланади. Бу борада хорижий мамлакатлар тажрибасига мурожаат этадиган булса, Туркманистоннинг 2004 йил 25 октябрдаги "Ер тугрисида"ги кодексининг 5-моддасида ер муносабатлари сохасида давлат кафолатлари белгилаб куйилган. Хусусан, уларнинг сирасига куйидагилар кириши кузда тутилган: Турманистон худудининг яхлитлиги, дахлсизлиги ва булинмаслигини таъминлаш; ер муносабатлари сохасида давлат сиёсатини амалга ошириш; ер муносабатлари сохасида хукукий харакатлар, иктисодий, ташкилий, техник ва бошка чора-тадбирларни амалга ошириш; ер, ердан фойдаланувчилар ва ер ижарачилари хукук ва конуний манфаатларини химоя килиш; манфаатдор шахсларнинг ердан окилона фойдаланиш ва мухофаза килишга каратилган таклифлар тайёрлашда иштирок этишини таъминлаш; ер муносабатлари сохасида экологик хавфсизликни таъминлаш; Туркманистон конунчилигига мувофик белгиланган тартибда манфаатдор шахсларни ерлар микдори, холати, фойдаланиш ва мухофаза килиш тугрисидаги маълумотлар билан таъминлаш; давлат ер тузиш, давлат ер кадастри ва ер мониторини буйича ишларни олиб бориш; Туркманистон ер конунчилигига мувофик, давлат назоратини амалга ошириш; халкаро хамкорлик сохасида ер масалалари буйича давлат манфаатларини химоя килиш [6].

Тожикистоннинг 1997 йил 12 декабрдаги Ер кодексида хам ердан фойдаланиш хукуки кафолатларини таъминловчи

April, 2022

995

y3ura xoc HopManap SenrunaHraH. XycycaH, yHHHr 7-SoSh "Ep xyKyKnapHHH Myxp$a3a Kunum"ra SarumnaHraH SynuS, yHga ep xyKyKnapHHH xhmoa Kunum ycynnapu, ep HH3onapHHH KypuS HHKHm, ep xyKyKnapHHH TaH onum Ba THKnam Macananapu ropuguK ^uxargaH TapTuSra conuHraH. XycycaH, To^hkhctoh Ep KogeKcuga SenrunuHumuna, ep xyKyKnapuHH Myxo$a3a Kunum KyHugarH ycynnapga aManra omupunagu: ep xyKyKnapuHH TaH onum; epgaH ^ofiganaHyBHHHHHr ^aonu^THra gaBnaT Ba SomKa epgaH ^oftganaHyBHHnap ToMoHHgaH apanamumHHHr TatKHKnaHumu (ep KoHyHHHnuruHHHr Sy3unumu xonarnapu SyHgaH MycTacHo); ep xyKyKHHHHr gaBnaT ToMoHHgaH TyxTaTHnumu eKH neKnaHHmu xonarnapuHHHr aHHK pyftxarHHHHr KoHyHga SenrunaS KyftHnHmu; KoHyHga ep xyKyKnapu TyxTaTHnaguraH eKH HeKnaHaguraH Synca ynapHH xhmoa Kunum Ka^onaTnapuHHHr SenrunaHHmu [7].

EpgaH ^ofiganaHyBHHnapHHHr xyKyKnapuHH Ka^onarnam Macanacu aHHHKca Benapyct PecnySnHKacu ep KoHyHHHnuruga arpo^nuna TapTuSra conuHraH. ^hohhh, Benapyct PecnySnHKacuHHHr 2008 Hun 23 uronga KaSyn KunHHraH Ba 2009 Hun 1 AHBapgaH Kynra KupraH Ep KogeKcuga epgaH ^oftganaHyBHHnapHHHr xyKyKnapuHH xhmoa Kunum (71-Mogga), y3SomHMHanHK SunaH эгannaS onuHraH ep ynacTKacuHH KaHTapum (72-Mogga), ep ynacTKanapuHH gaBnaT эxтнe^napн ynyH onuS KyHumga epgaH ^oftganaHyBHHnap xyKyKHHHHr Ka^onarnapu (73-Mogga), MatMypHH-xygygHH Ba xygyguH SupnuK HerapanapuHH y3rapraHga epgaH ^ofiganaHyBHHnap xyKyKnapuHHHr Ka^onarnapu (74-Mogga), epgaH ^ofiganaHyBHHnapra ep ynacTKanapuHH onuS KyHum eKH BaKTHHHanHK эгannam, yHga ^ofinamraH KyHMac MynK oSteKTnapHHH Sy3um, ep ynacTKacura SynraH XyKyKnapHH HeKnam (KHHHHnamTHpum), my ^yMnagaH, ep cepBHTyTH SenrunaHHmu MyHocaSaTH SunaH eTKa3unraH 3apapnapHH Konnam (75-Mogga) xaMga KHmnoK xy^anuru Ba (eKH) ypMoH xy^anuruga HyKoTHmnapHH Konnam (76-Mogga) Macananapu anoxuga TapTuSra conuHraH [8].

YmSy Macananap YKpauHaHHHr Ep KogeKcuga xaM aHHa KeHr TapTuSra conHHraH. XycycaH, YKpaHHa Ep KogeKcuHHHr 5-SynHMH (152-161-Mogganap) epra SynraH xyKyKnapHH Myxo$a3a Kunum (23-SoS), ep MynKgopnapu Ba epgaH ^ofiganaHyBHHnapra 3apapHH Konnam (24-SoS), ep HH3onapHHH xan Kunum (25-SoS) KaSu yH SoSgaH uSopar Tap3ga ymSy MacananapHH TapTuSra conumra KapaTHnraH [9]. ^yMnagaH, yHHHr ep ynacTKanapura SynraH xyKyKnapHH xhmoa KHnum ycynnapura SarumnaHraH 152-Moggacuga ^yKapo Ba ropugHK maxcnapHHHr ep ynacTKacura SynraH xyKyKnapHH xhmoa KunumHHHr KyHugaru fiynnapu Ky3ga TyTHnraH: xyKyKHH

April, 2022

996

тан олиш; ер участкасининг хукук бузилишига кадар булган холатини тиклаш хамда хукукни бузувчи ёки хукукни бузиш хавфини келтириб чикарувчи харакатлар содир этилишининг олдини олиш; битимни хакикий эмас деб топиш; ижро хокимияти органлари ёки махаллий узини узи бошкариш органларининг карорларини хакикий эмас деб топиш; етказилган зарарни коплаш; конунда кузда тутилган бошка усулларни куллаш.

Украинанинг Ер кодексида шунингдек, ижро хокимияти ва махаллий узини узи бошкариш органларининг ерга булган мулк хукукини бузганлик (154-модда) хамда ижро хокимияти ва махаллий узини узи бошкариш органларининг ер участкаси мулкдорларининг хукукларини бузувчи карорлар кабул килганлиги учун жавобгарлиги хам тугридан-тугри белгилаб куйилган (155-модда). Юкоридагилар билан бир каторда Украина Ер кодексининг ердан фойдаланиш хукуки кафолатларини таъминловчи нормаларининг узига хос жихатларидан яна бири бу унда ер мулкдорлари ва ердан фойдаланувчиларга етказилган зарарни коплашнинг асослари белгилаб берилганлигидадир (156-модда). Унга биноан, ушбу шахсларга етказилган зарар, башарти, у: а) кишлок хужалиги, урмон ва бутазор ерлари кишлок хужалиги ва урмон хужалиги ишлаб чикариш эхтиёжлари билан боглик булмаган эхтиёжлар учун олиб куйилса (сотиб олинса); б) кишлок хужалиги, урмон ва бутазор ерлари вактинчалик бошка фойдаланиш турлари учун эгалланса; в) ер участкаларидан фойдаланиш буйича чеклов белгиланса; г) кишлок хужалиги, урмон ва бутазор ерларининг тупрок катлами сифати ва бошка фойдали хусусиятлари ёмонлашса; д) кишлок хужалиги, урмон ва бутазор ерлари фойдаланишга яроксиз холатга келтирилса; ер участкасидан вактинчалик фойдаланмаган вакт мобайнида даромад олинмаса тула хажмда копланади [9].

Россия Федерациясининг 2001 йил 25 октябрдаги Ер кодексининг 9-боби хам ер участкасига булган хукукларни химоя килиш масалаларига багишланган булиб, унда ер участкасига булган хукукни тан олиш (59-модда), ер участкасига булган хукук бузилганга кадар мавжуд булган холатни тиклаш ва ер участкасига булган хукукларни бузувчи ёки уларни бузиш хавфини келтириб чикарувчи харакатларнинг олдини олиш (60-модда), давлат хокимияти ёки махаллий узини узи бошкариш органининг карорини хакикий эмас деб топиш (61-модда), зарарни коплаш (62-модда), ер участкалари давлат ёки муниципал эхтиёжлар учун олиб куйилганда ерга булган хукукнинг кафолатлари (64-модда) каби масалалар уз аксини топган

[10].

April, 2022

XУЛОСA

Хорижий мaмлaкaтлaр ер конунчилиги тaжрибaсидaн фойдaдaнгaн xолдa Узбекистон Респyбликaси Ер кодексининг ер yчaсткaлaригa бyлгaн xyкyкдaрнинг кaфолaтлaригa оид 41-моддaсини кyйидaги коидa Ba тaдaблaр билaн ривожлaнтириш мaксaдгa мувофик 6улиши тyFрисидa xyлосaгa келишимиз мумкин: ер xyкyкдaрини xимоя килиш yсyллaрини кyрсaтиш; мaъмyрий-xyдyдий Ba xyдyдий бирлик чегaрaдaрини yзгaргaндa ердaн фойдaлaнyвчилaр xyкyкдaрининг кaфолaтлaрини белгилaш; ердaн фойдaлaнyвчилaргa ер yчaсткaдaрини олиб кУйиш ëra вaктинчaдик эгaдлaш, yндa жойлaшгaн кyчмaс мулк объектлaрини бузиш, ер yчaсткaсигa бyлгaн xyкyкдaрни чекдaш, шу жyмлaдaн, ер сервитути белгилaниши мyносaбaти билaн еткaзилгaн зaрaрлaрни коплaш мaсaдaдaрини xy^H^ жиxaтдaн тaртибгa солиш; дaвлaт xокимияти ëки мaxaдлий узини узи бош^риш оргaнининг кaрорини xaкикий эмaс деб топиш aсослaрини мyстaxкaмлaш мaксaдгa мувофик. Юкоридaгилaр aсосидa мaмлaкaтимиздa ердaн фойдaлaниш xyкyки конун билaн мyстaxкaм кaфолaтлaнгaн xaмдa ердaн фойдaдaниш xyкyкининг кaфолaтлaнгaнлиги, конун билaн xимоя килиниши ердaн фойдaдaнyвчилaрнинг ишлaб чикaриш фaолияти бaркaрорлигини тaъминлaшгa, yлaр фaолиятини ривождaнтиришгa xизмaт килaди, дегaн xyлосaгa келишимиз мумкин.

REFERENCES

1. Kandov Bakhodir Mirzayevich (2021). Problems of Global Ecology and Socio-Natural Environment. International Journal of Discoveries and Innovations in Applied Sciences. 1(5), - pp. 182-186.

2. Усмонов М.Б., Мирзаабдуллаева М.Р., Узакова Г.Ш. Узбекистонда ер хукукининг назарий муаммолари. Монография. - Т.: ТДЮИ, 2011. - Б.303.

3. Узбекистон Республикасининг Ер кодекси // Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1998. 5-6-сон, 82-модда.

4. Ер кодексига шархлар. - Тошкент: ТДЮИ, 2007. - Б. 197.

5. Жуманов А.А. Ер низоларини хукукий тартибга солишни такомиллаштириш муаммолари: Юрид.фан.номз.... дисс. - Т.: ТДЮИ, 2008.

6. Кодекс Туркменистана «О земле» // http://base.spinform.ru

7. Земельный кодекс Республики Таджикистан // http://base.spinform.ru

8. Кодекс Республики Беларусь о земле от 23 июля 2008 г. № 425-З. Принят Палатой представителей 17 июня 2008 года. Одобрен Советом Республики 28 июня 2008 года.

April, 2022

998

9.Земельный кодекс Украины //http://meget.kiev.ua/kodeks/zemelniy-kodeks

10. Земельный кодекс Российской Федерации. - М., 2002.

11. Makhmudova G., G'affarova G., Jalalova G. (2020). O'zbekistonda islohatlar jarayonini tahlil etish va amalga oshirishning konseptual-falsafiy metodologiyasi. 176

12. Gaffarova G.G, Saydaliyeva N.Z. (2020). The influence of social networks on youth thinking and activity. JournalNX - A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal. 6 (5), 105-108.

13. Gaffarova G.G. (2018). Self-organization as an autopoietic system. Paradigmata poznani, vol. 3, pp. 56-60.

14. Gaffarova, G.G.; Jalalova, G.O. (2021). Human capital as the basis of society development. ISJ Theor. Appl. Sci., 4, 455-460.

15. Ta^apoBa, r., & AögynnaeBa, M. (2020). TacaBBy^HHHr KoramuB th3HMH 3aMOHaBHH $anca$a npH3Macnga. Academic Research in Educational Sciences, 1(3),

16. Гаффарова, Гулчехра Гуламжановна. (2020). Когнитив жараёнда аутопоэзис назарияси. Узбекистонда илмий-амалий тадкикотлар: Республика микесида 16-куп тармокли илмий масофавий онлайн конференция материаллари. 193-196.

17. Гаффарова Г. (2018). Ёшларда когнитив тафаккурни ривожлантириш масалалари. Ёшларни гоявий-мафкуравий тарбиялашнинг устувор йуналишлари: XV республика илмий-назарий конференция материаллари. -Самарканд, Б.28-29.

18. Гаффарова, Г.Г. (2021). Янги Узбекистан стратегиясининг структуравий асослари. Янгиланаётган Узбекистонда ижтимоий-сиёсий, маънавий узгаришлар: республика илмий-амалий анжуман материаллари. 83-87 б.

b.

102-114.

April, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.