CC BY
20
ВЕСТНИК КАЗНМУ, №2-2012
Педиатрия
Pediatrics
ЭНТЕРОВИРУСТЫ МЕНИНГИТТЕРТЩ БАЛАЛАРДАГЫ КЛИНИКАЛЫК АГЫМ ЕРЕКШЕЛ1Г1
^атарбаев АБерденова Г.Т., Кулебаева Э.К. С.Д. Асфендияров атындагы ^аза; ¥лтты;медицина университетi ^аза; тагамтану академиясы, Алматы ;-сы
Особенности клинического течения энтеровирусного менингита у детей
Нами проводились клинико-лабораторные исследования 55 детей с диагнозом «серозный менигит энтеровирусной этиологии». Установлено, что заболеваемость энтеровирусным менингитом имеет максимальный подъем в весенне-летний период и энтеровирусный инфекция у детей дошкольного и младшего школьного возраста (72%) протекает в форме изолированного менингита.
Clinical features of enteroviral meningitis in children
Katarbaev A. K., Berdenova G. T., Kulebaeva E.K. In article the correlation between aetiology of disease and season was revealed on the basis of carried out clinical-laboratory researches of 55 children, enterovirus infection among children of preschool and junior school age is proceed in form of isolated meningitis, in general (72%).
Тужырым: Энтеровирусты серозды менингит диагнозы мен сыркаттанган 55 балага клиникалык жэне зертханалык зерттеулер жYргiзiлдi. Энтеровирусты менингит непзшен кектем-жаз маусымдарында ете жи тiркеледi жэне кебте балабакша мен ерте мектеп жасындагы балалар арасында (72 пайызга дейт) кездесе^ы аныкталды.
Туйш сездер: серозды менингит, орталык жYйке жYйесi, энтеровирусная инфекция.
ОзектЫп: Орталык жYйке жYйесiнiц (ОЖЖ) вирустармен закымдануы бала денсаулыгына жэне емiрiне аса катерлк Жедел серозды менингиттерд^ кетерiлiсi кезецтде энтеровирусты менингиттер жиi кездеседi. 1^аз!рп тацда серозды менингиттерд^ этиологиясында ЕСНО жэне Коксаки вирустарыныц ете мацызды орын алатындыгы аныкталган [1]. ХХ гасырдыц соцында жэне XXI гасырдыц басында вирусты менингоэнцефалиттерд^ курылымы кептеген езгерiстермен толыктырылды, яПни нейроинфекциялардыЦ непзп коздыргыштары - герпес, цитомегаловирусты инфекция, энтеровирусты инфекциялар жэне т.б. екендт аныкталды. ^азiргi уакытта вирустарга карсы дэрiлердi ерте колдануга карамай, герпесп менингоэнцефалиттер барысында кездесетiн жогаргы елiм (20%-га дейiн) мелшерi, ауыр резидуальды кер^стердН аныкталуы, ал кызылша менингоэнцефалиттерi кезiнде елiм мелшер^Ц 10 - 20%-Га дейiн болуы, ОЖЖ вирустармен закымдануы инфектологияныц аса езектi мэселелер^ц бiрi екендiгiн керсетедi [2, 3]. Гылыми зерттеудщ максаты: энтеровирусты серозды менингиттерд^ клиникалык керiнiсi мен маусымдык ерекшелiктерiн зерттеу.
Материалдар мен Эдктер. Алматы каласыныЦ №1 Б^ЖАА-да «энтеровирусты серозды менингиттер» деген диагнозбен, емделген - 55 балаларга клиникалык жэне зертханалык зерттеулер жYргiзiлдi.
Нэтижелер жэне талкылау. Наукастардыц 72%-н мектеп жасына дейiнгi жэне мектеп жасындагы балалар курады; ерте жастагы жэне ересек балалар сирек кездесп. 26 наукас балада косымша жэне фондык аурулар аныкталды: гипертензионды-гидроцефалды, тырыспа синдромдар, эписиндром жэне резидуальды-органикалык фон. Наукас балалардыц 97%
ауруханага жедел жэрдем аркылы тYстi, солардыц 8% «жедел респираторлы вирусты инфекция, менингизм белплерЬ деген диагнозбен жеткiзiлдi.
Вирусты инфекцияныц дамуына организiмде кептеген корганыс механизiмдерi карсылык жасайды: фагоцитоз, интерферон, макрофаг жYйесi. Зерттеу барысында мектеп жасына дешнп жэне мектеп жасындагы балаларда энтеровиурсты инфекция кебiне ауыр тYPде, яПни менингит, ал ересек балаларда жи жецт - кызба тYрiнде ететiндiгi аныкталды. Ал ерте жастагы сэбилерде энтеровирусты инфекция менингоэнцефалитпц дамуына себепшi болды. Бул сэби организ!мыЦ реактивтiлiгiмен жэне иммундык жYйе жагдайыныц элi толык жетiлмеуiне байланысты болуы ыктимал.
Наукастардыц басым белiгi (72,3%) ауруханага аурудыц алгашкы кYндерi тYстi, оныЦ 54% - екiншi ^н.
Ауру барлык наукастарда жедел басталды, жалпы инфекциондык белплерд^ пайда болуымен: дене кызуы 38-38,5С-ка дейт (73%) кетерiлумен, кей наукастарда 39-40С-ка дейiн (27%). Дене кызуы непзтен 1-2 кYн (61%) сакталды, ал 7% жагдайда 5 кYнге дейт узарды. Бас ауру сезiмi (76,8%) жылдам керi дамыды, орташа есеппен 2-3 ^нге дейiн Гана, тек 1 наукаста бiр апта сакталды. Ауыз-жуткыншак шырышты кабатындагы кызару, «тецбтдену» 64% балаларда аныкталып, 3 ^н бойы сакталды.
Жетi наукаста серозды менингит герпетикалык баспамен бiрге жYPдi. 5 наукас бiр тэулiк бойы iш ауруына шагымданып, суйык нэж^ кYнiне 6-7 ретке дейiн болып, екi тэулiктен бiр аптага дейт сакталды.
Кей наукастарда (8 бала) кезд^ ак кабьныныц кызаруы, кез алмасыныц ауру сезiмi, жарыкка карай алмау белгiлерi аныкталды (2 ^н бойы сакталды).
Екi наукаста аурудыц екiншi кYнi жэншаудагы тэрiздес бертпе пайда болды (1-2 тэулт сакталды), ал екiншi балада -геморрагиялык сипатта.
Улану белгiлерi элсiздiкпен, тынышсызданумен, тэбет^ темендеуiмен сипатталды. АурудыЦ алгашкы кYнi 84% наукаста бiр реттен 15 ретке дейiн кусу пайда болды, кей жагдайда кусу 5 ^нге дейiн сакталды.
Бас миыныц кабыкшасыныц кабынуы менингеальдык белгiлiермен жэне жулын - ми суйыктыГындаГы (ЖМС) езер^термен сипатталды.
Бас миыныц кабыкшасыныц кабынуы наукастарда менингеальдык белгiлер: желке булшык етт^ катаюы, Керниг жэне Брудзинский симптомдарымен аныкталды. Желке булшык етт^ катаюы 100%, Керниг белпа - 50%, жогаргы Брудзинский белпа - 28% жагдайда аныкталды, ортацгы жэне теменгi Брудзинский белгiлерi ете сирек аныкталды. Менингеалдык белгiлер 1-1,5 тэулт сакталды. ЖМС-да кабыну езгерiстерi болса да, 3% жагдайда менингеалдык белплер аныкталмады. Ликвордагы клеткалардыц кебеюю аса жогары болмады, яПни 55% жагдайда 1 мкл-де 85±20 клетка, ал 45% жагдайда 1 мкл-де 62±15 клетка. 9 наукас балада цитоз мелшерi терт-саннан куралды 1000 - 1735 клетка. АурудыЦ алгашкы (бiрiншi-екiншi кYн) кYндерi 77% жагдайда плеоцитоз нейтрофильды сипатта болды (нейтрофильдер мелшерi 60-95% аралыгында). Алтыншы-жетiншi кYндерi (кайта жасалган пункция кортындысы
ВЕСТНИК КАЗНМУ, №2-2012
107
бойынша) плеоцитоз лимфоцитрлы болды, ал клеткалар мeлшерi азайып, кейде калыпты санга дейт темендедк ЖМС полиморфты-ядролык лейкоциттерд^ басым болуы кез келген кабыну кубылысы кезiнде дамитын процеске жэне ерте экссудативт кезецдеп осы клеткалардыц миграциялык белсендiлiгiне байланысты. Ликвордагы белок мeлшерi 54% наукастарда 1,0 - 1,3 г/л дейт жогарлады. Наукас ауруханага келiп тYскен кейiн, 7-8 - ликвор калыпты жагдайга дейт тазарды.
Салыстырмалы диагностика кезiнде пайда болтан киындыктар ЖМС кайта зерттеу барысында шешiлдi. Сонымен катар наукастарга бактериологиялык жэне серологиялык зерттеулер жYргiзiлдi, ал ол менингококкты инфекциямен салыстырмалы диагностика жYргiзуде кeмектесiп, койылган диагнозды негiздеуге кeмектестi.
Аурудыц алгашкы кYндерi 10х10 /л - 21х10 /л мелшертдеп лимфоцитоз сипаттагы лейкоцитоз аныкталды. 12 наукаста нейтофилдi лейкоцитоз (кей жагдайда жас клеткаларга дейiн) жэне эритроцитардыц туну жылдамдыгыныц (ЭТЖ) - 35 - 45 мм/саг. дейт жогарлауы аныкталды.
Вирустарды бeлiп алу жэне оларды типтендiру кептеген техникалык киындыктар тудыратындыктан, казiргi кезде вирусологиялык зерттеу кортындылары ерте диагноз коюга кeп септтн тигiзбейдi. Нэжiстен вирустыц бeлiнуi антидене титрт^ жогарлауын аныктау Yшiн жасалатын серологиялык - канныц кос сары суды зерттеу Эдiсiнiц нэтижесiнсiз диагностикада аса мацызды орын алмайды. Сонымен катар, вирусологиялык зертеуд^ оц жэне тер^ кортындысы клиникалык кeрiнiспен катар каралып негiзгi шешiмге эсер етуi керек. Айкын диагностика жYргiзiлу Yшiн клиникалык кeрiнiс пен эпидемилогиялык жагдай катар каралуы керек. Наукас балалардыц 83%-да жедел респираторлы вирусты инфекциямен жэне серозды менингитпен сыркаттанган балалармен карым-катынаста болгандыгы, ал 14% жагдайда сыркаттыц су жолымен жуккандыгы (жабык жэне ашык су коймалары, кудыктар) аныкталды.
Энтеровирусты инфекцияга карсы этиотропты емыц жоктыгы ем колдануды киындатады. Аурудыц алгашкы кYндерi ауруханага тYскен кей наукастарга антибиотик тагайындалды (пенициллин), ол кайта жулын суйыктыгын зерттеу кортындысына байланысты
емнен алынды. Менингиттердi емдеу - стандартка сэйкес: дезинтоксикация, дегидратация емдерт камтиды, япни магний сульфат, лазикс, диакарб жэне 10-15% маннитол дэртерт^ жасына сай дозасымен жYргiзiлдi. Тырыспага карсы финлепсин, седуксен, карбамезипин, ал ми кан айналысыныц eзгерiсiне карсы - кавинтон, актовегин, цинарезин тагайындалды. Комплекстi терапия курамына антигистаминдi дэрiлер, В -витамин тобы кiрдi. Кортынды:
- дэркерлер арасында диагностика сурактары бойынша элще б^мыц же^спеушттыц барлыГын кeрсеттi;
- Аурудыц этиологиясы жэне жылдыц маусымы арасында байланыс барлыгы аныкталды, япни энтеровирусты менингиттерд^ жиi кездесуi ^ктем-жаз уакыты, ец жогаргы кeтерiлуi штде-тамыз айларында болады.
- мектеп жасына дейтп жэне мектеп жасындагы балаларда энтеровирусты инфекция (72%) жекеленген менингит тYрiнде жYредi.
- менингеалды белгiлер 97% наукастарда аныкталып, негiзiнен желке булшык ет^ц катаюы, Керниг жэне Брудзинский белгiлерiмен сипатталды.
- Энтеровирусты серозды менингиттерд^ баганалык клиникалык ^р^а дене кызуыныц 38,5-39С-ка дейiн (73%) ^тертумен, айкын бас ауру сезiмiмен (76,8%), кайталап кусумен (84%) сипатталды
- Непзп клиникалык кeрiнiстер орта есеппен 2-4 ^н (61%) сакталды.
^олданылган эдебиеттер:
1. Зинченко А. П., Острые нейроинфекции у детей: /Ленинград. 1986. 319 б.
2. Носов С. Д., Инфекционные болезни у детей в прошлом и настоящем: / Ленинград. 1980. 131 б.
3. Лещинская Е. В., Мартыненко И. Е., Папилова Е. И., Острые энцефалиты и менингоэнцефалиты вирусной этиологии у детей: /Методические рекомендации. - Москва., 1982. 112 б.
