Научная статья на тему 'Аналық безі обырын анықтау және емдеудегі заманауи тәсілдер (шолу).'

Аналық безі обырын анықтау және емдеудегі заманауи тәсілдер (шолу). Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
285
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
аналық безі обыры / онкомаркер / диагностика / циторедуктивті ота / химиотерапия / ovarian cancer / oncomarkers / diagnostics / cytoreductive operation / chemotherapy

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Олатаева М. Т., Гусенова Р. И., Даулетбаева Ж. Б., Паттарова Г. Р., Мирзаева С. К.

Аналық безі обыры бүкіл әлем бойынша онкогинекология саласында өзекті мәселелердің бірі болып табылғандықтан, мақалада аналық безі обырының жіктелуі, диагностикасы мен емі бойынша соңғы жылдардағы ғылыми зерттеулердің нәтижелері мен медицина саласындағы соңғы ақпараттарға әдеби шолу жасалыңды. Эпидемиологиясына тоқталатын болсақ, аналық безінің обыры онкогинекология құрамында кездесетін барлық қатерлі ісіктердің аурушаңдық, өлім-жітімдік пен өміршеңдік көрсеткіштері бойынша алдыңғы қатарды иеленеді. Генетикалық аспектілері бойынша аналық безінің обырына кейбір гендердің мутациясының әсері ғылыми түрде бірнеше жылдар бұрын дәлелденген. Аналық безі обырының жіктелуінде эпителиалды ісіктер арасында серозды және муцинозды гистиотиптер, басқаларға қарағанда жиілігі және қатерлігімен ерекшеленеді. СА125 пен НЕ4 маркерлері аналық безі обырын анықтауда кең қолданылып қана қоймай, аурудың алдын ала болжамында өз үлесін қосады. Аналық безі обыры диагностикасында аспаптық әдістерге қарағанда ультрадыбыстық зерттеу мен магнитті-резонанстық томография маңызды орын алады. Оптималды циторедуктивті ота науқастарда обырдың қайталанбауына және өміршеңдіктің жоғарылауына әсер етеді. Қазіргі таңда обырдың кешенді емінде стандартты және неоадъювантты химиотерапия жиі қолданылады. Соңғы кездері зерттеулерде аналық безі обырында химиопрепараттарды ішастарішілік енгізудің жоғары оң әсері барлығы байқалған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Олатаева М. Т., Гусенова Р. И., Даулетбаева Ж. Б., Паттарова Г. Р., Мирзаева С. К.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Modern approaches in diagnostic and treatment of ovarian cancer (review).

Ovarian cancer is an serious issue in the structure of oncogynecology in the world. Therefore, this review article outlines current scientific and medical data on the classification, diagnosis and treatment of ovarian cancer. According to epidemiological studies, malignant neoplasms in women reproductive system, such as ovarian cancer have the highest morbidity, survival and mortality. Increasing amount of research showed mutation of some genes play a role in the development of the ovarian cancer. Serous and mucinous histiotypes were described as a part of the classification of malignant epithelial ovarian formations. The CA125 and HE4 markers are not only oncomarkers for the detection of ovarian cancer, but are also used for prognostic measures. Instrumental research methods such as ultrasound and magnetic resonance imaging provide important information in the diagnosis of ovarian cancer. The optimal cytoreductive operation results in the absence of relapse and increased survival in patients with ovarian cancer. At present, standard and neoadjuvant chemotherapy is widely used as a complex treatment of ovarian cancer. According to the research, intraperitoneal administration of a chemotherapy has greater therapeutic effect as well as it increases the survival of patients with ovarian cancer.

Текст научной работы на тему «Аналық безі обырын анықтау және емдеудегі заманауи тәсілдер (шолу).»



КАЗАХСКИМ МЕДИЦИНСКИМ I УНИВЕРСИТЕТ НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

УДК 618.11-006.6 + 618.11-006.6-073.47

М.Т.Олатаева*1, Р.И.Гусенова1,Ж.Б.Даулетбаева1, Г.Р.Паттарова1,

С.К.Мирзаева1

^азак; медициналык Yздiксiз бшм беру университет

АНАЛЬЩ БЕЗ1 ОБЫРЫН АНЬЩТАУ ЖЭНЕ ЕМДЕУДЕГ1 ЗАМАНАУИ ТЭС1ЛДЕР

(шолу)

ТYЙIНДI

Аналы^ безi обыры бYкiл элем бойынша онкогинекология саласында взектi мэселелердiн бiрi болып табылгандыуан, ма^алада аналы^ безi обырынын жiктелуi, диагностикасы мен емi бойынша сонгы жылдардагы гылыми зерттеулердщ нэтижелерi мен медицина саласындагы сонгы а^параттарга эдеби шолу жасалынды. Эпидемиологиясына то^талатын болса^, аналы^ безiнiн обыры онкогинекология ^урамында кездесетiн барлы^ 1^атерл1 iсiктердiн аурушанды^, влiм-жiтiмдiк пен вмiршендiк кврсеткiштерi бойынша алдынгы ^атарды иеленедк Генетикалы^ аспектiлерi бойынша аналы^ безшщ обырына кейбiр гендердiн мутациясынын эсерi гылыми тYPде бiрнеше жылдар бурын дэлелденген. Аналы^ безi обырынын ж^телушде эпителиалды iсiктер арасында серозды жэне муцинозды гистиотиптер, бас^аларга Караганда житт жэне ^атерлтмен ерекшеленедi. СА125 пен НЕ4 маркерлерi аналы^ безi обырын аны^тауда кен ^олданылып ^ана поймай, аурудын алдын ала болжамында вз Yлесiн досады. Аналы^ безi обыры диагностикасында аспапты^ эдiстерге Караганда ультрадыбысты^ зерттеу мен магнитп-резонансты^ томография манызды орын алады. Оптималды циторедуктивтi ота наукастарда обырдын ^айталанбауына жэне вмiршендiктiн жогарылауына эсер етедi. К^рп танда обырдын кешендi емiнде стандартты жэне неоадъювантты химиотерапия жиi ^олданылады. Сонгы кездерi зерттеулерде аналы^ безi обырында химиопрепараттарды iшастарiшiлiк енгiзудiн жогары он эсерi барлыгы бай^алган.

Кiлт сездер: аналы^ безi обыры, онкомаркер, диагностика, циторедуктивт ота, химиотерапия.

Kipicne. Аналы; без1 обыры 6YriHri ^нде он-копатология курылымында элемдегi 63eKTi мэселелердщ 6ipi болып табылады. Ерте диагностика-нын тиiмдi эдiстерiнiн жоктыны, бейтарап статистика, кайталамалы рецидивтер, сондай-ак, eмiршендiктщ твменгi кeрсеткiштерi, шешiлмеген мэселелер болып табылады [1].

Эйел репродуктивтi жуйесшщ онкопатология-сы курылымында 20% жагдайда аналы; безi обыры аныкталады жэне тек бiрынFай кайта вндеу жуйесь нен ай^1рмашылыгы бар ен квп таралган бiртутасты-гы бар [2, 3].

Аналы; безi обыры менопауза немесе постменопауза кезещнде кездесед^ ал аурудын даму шыны 55 - 58 жас аралыгында байкалады [4].

Зерттеу максаты казiрri заманга сай аналы; безi обырынын диагностикасымен катар, стандарттар жэне альтернативтi емдеу эдiстерi бойынша медици-налык гылыми-зерттеу эдебиеттерiндегi магл^мат-тарды талкылау болып табылады.

Зерттеу эдктерь Макалаларга классикалык эдеби шолу эдiсi жатады.

Эпидемиологиясы. Дамыган елдерде аналык безiнiн обыры эйелдердщ жыныс агзалары катерлi южтершщ iшiнде кездесу жиiлiгi бойынша Yшiншi орын алады, алайда кеш аныкталуы себептi, жалпы eлiм кeрсеткiшi жэне де алгашкы ж^1лгы eлiм квр-сеткiштерi бойынша алдыщы орындарда тирады [5].

Аналык безi обырымен сыркаттанган кeптеген наукастарда аурудын кeп уакыт белгiсiз болуы жэне кеш аныкталуы себепп наукастардын eмiр сYPу ^р-сеткiшi элдепден тeмен. Мысалга, АКЩ-тын статис-

тика деректерi бойынша 2016 жылы аналык безi обы-рымен 100 мын халык санына шакканда барлыгы 2228 жана жагдай тiркеледi, 1424 жагдайда eлiм тркелген. 61% жагдайда аналык безi обыры наукастарда III - IV сатысында аныкталган. Сондай-ак, серозды аденокар-цинома жагдайында бул кeрсеткiш 85% кураган. Ал 5-жылдык eмiршендiк 2005-2011 жылдар аралыгында обырдын I сатысында 92% кураса, II сатысында - 73%, III сатысында - 34%, IV сатысында 18% кураган. Сон-дай-ак 5 жылдык eмiршендiк барлык сатылар Yшiн 45% болган [6, 7].

Жштелуь Кaзiргi танда клиникалык тэж1рибеде аналык безi обырынын гистологиялык жжтеу жэне FIGO (International Federation of Gynecology and Obstetrics, Hubert de Watteville,1954r) халыкаралык уйымы усынган жжтеу жиi колданылады [8].

Серозды карциномалар жш кездесiп, аналык безiнiн катерлi iсiктерi арасында 68-71% курайды.

Муцинозды карциномалар. Сирек кездесетiн обыр аналык безшщ жалпы iсiктерi арасында 3% жагдайда кездеседг

Эндометрий 1с1ктер1 адбшесе аурудын алгашкы сатыларында аныкталып, катерi тeмен болып санала-ды. Аналык безшщ катерлi iсiктерi арасында 10% ку-райды.

Жалпацжасушалы обыр. Аналык безшщ жалпы iсiктерi арасында 5%-ын курайды. Жогары каркын-дылыгымен катар стандартты химиотерапияга тeмен сезiмталдылыFымен ерекшеленедi.

втпел1жасушалы обыр. Сирек гистиотипп iсiк болып саналады, колайлы болжамдылыFымен ерекше-ленедг

Аралас карциномалар.

Сараланбаган карциномалар ете сирек кездесш, жогары каркындылыгымен сипатталады.

Аналъщ безШц шекаралы 1с1ктер1.

Соцгы молекулярлы-генетикалык деректерге непз-делген анальщ безi обырынын даму кезенi бойынша iсiкгердi бiрiншi жэне екiншi типтерге белуi мумк1н. 1-ш1 munmi карциномалар катерi темендiгiмен, кебше-се белпаз етуiмен катар аурудын алгашкы сатыларын-да, ягни вагиналды ультрадыбысты зерттеу скрининг багдарламалары аркылы аныкталуымен ерекшеленедг Б^л топка темен каркынды серозды, муцинозды, эн-дометриоидты iсiктер жэне де Бреннер iсiктерi жата-ды. Б^л топ iсiктерiне KRAS, BRAF, ERBB2, PTEN, PIK3CA, ARID1A гендерiнiн мутациялары тэн [9].

2^i munmi карциномалар - жогары агрессивты серозды, эндометриоидты жэне аралас мезенхималды гистологиялык iсiктер болып табылады. Кеп жагдай-ларда обырдын кеш сатыларында аныкталады. ТР53 генiнiн мутациясы негiзгi генетикалык керсетк1ш болып есептеленедi. Зерттеулердщ нэтижелерi бойынша б^л мутация жогары каркынды серозды карцинома кезiнде 96% жагдайда аныкталады. Ал BRCA 1 не-месе BRCA 2 гендершщ мутациялары аналык безiнiн жогары каркынды эпителиалды iсiктер арасында 22% к¥райды [10].

Катерл кезен басталмас б^рын жасушалардын тара-луы аналык безi iсiктерiнiн ерекшелiгi болып табылады.

8,4% жагдайда цистаденоманыц бiркабатты эпите-ли бiрiншi ^рпак жасушалары болып имплант керiнiсте перитонеум к¥рамында аныкталады. Шекаралы кистоз-ды-солидты iсiктерде таралу 52% к¥раса, ал папилляр-лы юштерде 81% жетедi. Ал катерлi idx кезенiнде дис-семинация одан да кеп жагдайда кездеседi (> 96,9%).

Сондай-ак катерсiз цистаденома кезiнде парааор-талды лимфатYЙiндердiн метастатикалык закымдануы ез манызына ие [11].

Аналык 6e3i обырыныц маркерлерi. СА125 (cancer antigen 125, MUC16) - эндометриймен бель нетiн гликопротеин, жогары молекулярлы муцин болып табылады.

Кейбiр авторлар СА125 маркерi эпителийдiн бетiнде антиадгезивтi кедергi дамуына эсерi бар деп есептейдi. Б^л кедерп рецепторлы емес фазада жатыр, эпителий трофобластын адгезиясын болдырмайды [12, 13]. СА125 маркерiнiн аналык безi обыры кезiнде перито-неалды метастаздардын пайда болуындагы жэне юшке карсы иммунды жауаптын темендеуiндегi релi дерек-термен келтiрiлген [14, 15].

Kазiргi танда СА125 аденогендi аналык безшн ка-терлi iсiктерiн аныктауда онкомаркер ретiнде карасты-рылады[16]. Авторлардын деректерi бойынша СА125 сатыга байланысты маркер болып табылган, ягни I са-тылы серозды карцинома кезшде маркердiн керсеткiшi 40-50% жагдайда ^лгайса, ал обырдын кен таралган са-тысында 75-95% наукастарда ^лгаяды [17]. Маркердщ

кврсеткiшi баска да гистологияльщ турлерде ¥лгаяд^1: муцинозды карцинома кезвде 32% жагдайда, эндометриоидты гистиотипте 30-60% жэне жалпакжасу-шалы гистиотипте 40% жагдайда шамадан тыс болады [18]. СА125 жогары спецификалык маркер болып есептелмейдi. Бул маркер бiркатар катерсiз аурулар-да (миома, эндометриоз, перитонит, плеврит, гепатит ж.б.) ^лгаятынын айтып вткен жвн [19].

Аналык безi обыры кезшде СА125 маркерш бол-жайтын фактор репнде алуга болады. Наукастарда емнщ бастапкы кезенiнде СА125-тын мвлшерi 65 бiрлiк/мл -ден аспаса, 5 жылдык вмiрi жаксы болады [20]. Ал егерде наукаста оптималды жэне оптималсыз циторедуктивтi отадан сон маркердщ мвлшерi 35 бр/ мл мен 65 бр/мл -ден жогары болса, жалпы жэне реци-дивсiз вмiршендiк жаман болжамга сэйкес келедi [21, 22]. Жалпы жэне рецидиваз вмiршендiкке катысты болжам комплекстi емнен кешн СА125 маркерiн мвл-шерi 10 бр/мл -ден аспаган жагдайда гана ен жаксы деп есептелiнедi [17].

НЕ4 (human epididymis protein 4) - суг сарысуынын акуызы, адам эпидемиясынын эпителиiнде аныктал-ган [23]. Бул акуыз жэне эйел мен еркектердщ репро-дуктивтi агзаларынын эпителшнде, бYЙректiн дистал-ды тYтiкшелерiнде, тыныс алу жYЙесiнiн жэне баска да агзалардын эпителиiнде кездеседi [23, 24]. НЕ4 маркершщ денгейiне эсер ететш ен манызы жогары болып бYЙректердiн функционалды жагдайы, ягни фильтрациясы болып есептелiнедi [25]. 45 зерттеудiн мета - анализ нэтижелерше караганда (2008-2013 жж.) НЕ4 -тын сезiмталдыFымен ерекшеленуi аналык безi обырынын алFашкы сатыларында 65,0 пен 85,0% болса, ал сощы сатыларында 88,0 жэне 86,0% -ды ку-раFан [26]. НЕ4 маркерш СА125-пен бiрге аныктаFан жаFдайларда аналык безi катерлi жэне катераз юш-терiн аныктаудаFы сезiмталдыFымен ерекшеленуi 95% -Fа дейiн улFaЙFaн [27].

Диагностикасы. Ка^рп танда аналык безi обырын аныктауда ультрадыбыстык зерттеу мен (УДЗ) магниттi-резонансты томографиянын (МРТ) мYмкiндiктерi кен колданылады. Обырды аныктауда компьютерлш томография (КТ) вз aкпaрaттылыFынa ие, алайда жоFaрыдa айтып вткен тэалдерге кaрaFaндa сезiмтaлдыFы мен ерекшелiгi твмен.

Эпителдi iсiктер аналык безiнiн барлык iсiктерi арасында 60% жэне кaтерлi iсiктердiн 80% курайды.

Серозды аденокарциномалар - вте Yлкен квлемдi гактер сирек кездеседi. Негiзiнен курамы бойынша со-лидты болып, УДЗ барысында эхонегaтивтi косымша-лар жиi кездесед^ Солидтi компонентте эркашан нео-васкуляризациямен катар канайналымынын орталык тишнщ допплерографиялык белгiлерi аркылы байкау-Fa болады (сурет 1). Авторлардын атап втуi бойынша, iсiктiн жатырмен бiрынFaй конгломератта болуы жэне визуализация кезiнде анык кврiнбеуi ерекшелiктерiнiн бiрi болып табылады [28, 29].

КАЗАХСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ I УНИВЕРСИТЕТ НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

DGA1N WF 24 75 , . ' ** . 1 4 * • , ' 4 *V ✓

X • Л - л

\ 4 t- V "§

4 & ■ i ^ V

V £

С / Ut -

fc Г K7 jK

Сурет 1. УДЗ. Серозды аденокарцинома. IciK (керсеткш) негЫнен cолидтi типт эхокурамды, эхонегативтi ко-cымшаларFа жэне неоваскуляризацияныц допплерог-рафиялык белгiлерiне ие. ^анайналымы орталык типтi (кара кврcеткiш) [30].

Аналык безшщ ^aTepni кистасыньщ МРТ-да кап-суланын калындыгы (>3 мм), контурларынын 6ipKenKi емес болуы жэне iшкi контурында папилларлы еспе-лердщ, сырткы кабатында жумсак ^нщ компоненттi кан куйылу немесе некроз белгiлерiмен сипатталады. Париеталды шастардын (жумсак тiндi импланттар,

Сурет 2. МРТ. 57 жасты наукаста серозды аденокарцинома кезшде перитонеумнщ екiншiлiк закымдануы. Т2 режимде фронталды (а) жэне сагиталды (б) жазык-тыктар, Т1 режимде контрастык затты квк тамыр ар-кылы енгiзiлгеннен кейiнгi фронталды жазыктык (в). Жамбас куысында капсуласы калыпсыз калындаFан жэне iшкi контурында кептеген папиллярлы еспелери мен сипатталатын кеп камералы кистозды еспе анык-талады. Дуглас кецктНн, жатырды жэне ш куысы-ныц алды^ы кабырFаcын каптайтын перитонеумде жумсак тiндi импланттар асцит фонында анык керiнедi (керсеткштер) [31].

асцит) жэне\немесе шарбынын закымдануы, инвaзивтi есуi, регионарлык лимфаденопатия, кaтерлi процестщ нагыз белгiлерi болып табылады (сурет 2) [31].

Муцинозды цистаденокарцинома (сурет 3). Бул юш анэхогецщ курамы эсерiнен анык байкалатын кептеген калыпсыз калындаскан iшкi кабыргалары бар еспе ретiнде сипатталады. Дифференциация кезвде энергетикалык допплерографиянын кемегi мол, ягни "акустикалык агым" белгiсi байкалады [30].

Муцинозды цистаденомалар жиi кепкамералы (сирек жагдайда - бiркaмерaлы) жукакабатты кисталар-мен папиллярлы ешндшершз капсуланын iшкi конту-рымен еседц бул типтi жaнaтYзiлiстерге интенсивтiлiгi эртYрлi МР сигналдар тэн. Муцинозды цистаденомалар, серозды цистаденомага караганда, жш Yлкен ел-шемдi болады (сурет 4) [31].

Сурет 3. УДЗ. Муцинозды цистаденокарцинома. 1актщ анэхогендi курамы эcерiнен анык байкалатын кептеген калыпсыз калындаскан iшкi кабырFалар (керcеткiш) байкалады (1); в суретте: 2 - асцитш суйыктык; г су-ретте: кептеген кальщ iшкi кабырFалар эхосуретте ¡актщ уялылык сипатын керcетедi. lшкi кабырFадаFы канайналым (кара керcеткiш): RI 0,39. [30].

Сурет 4. МРТ. Аналык безшщ ете улкен мелшерлi ци-стаденомасы, 65 жаcтаFы наукас. Жамбас астауында улкен келемдi кистозды тYзiлic аныкталады, курсак куысына етш, жатырды ыFыcтырFан. Т2 режимiнде цистаденоманыц iшкi TYзiлiciньщ сигналы гомогендi гиперинтенcивтi (а- фронтальды жазыктык), ал Т1 режимiнде гипоинтенcвитi (б-аксиальды жазыктык). [31].

EMi. Таралган анальщ 6e3i обырынын eMi стандарт-ты болып циторедуктивп отадан кeйiн платина мен так-сан препараттары нeгiзiндeгi химиотерапия болып (6 курс) табылады. [32, 33].

Циторедуктивп ота диссеминирленген аналык 6e3i обырымен наукастарда ем эсeрiн багалауда манызды болжамга ие. Циторeдуктивтi араласулардын жiктeлуi калдык обырдын квлeмiнe байланысты к^растырыл-ган (P.H. Sugarbaker 1999г.) [34]. Кдарп танда GOG (Gynecologic Oncology Group) жiктeлуi кещнен кол-данылады, осы ж1ктеуге сэйкес оптималды жэне су-боптималды циторeдуктивтi оталар болып бвлiнeдi. Оптималды циторедукция бойынша калдык обырдын квлeмi - 10мм кем болса, ал субоптималды -10 мм-ден квп болады [35]. Аналык бeзi обырымен наукастарда минималды ота квлeмi болып жаппай абдоминалды гистерэктомиямен ешжакты сальпингоовариоэктомия, оментэктомия, муцинозды обыр кезшде - аппендэк-томия жатады. Сонымен катар, бiрiншiлiк циторедук-тивтi ота орындау кeзiндe араласудын мiндeттi кезещ оталык кезен болып табылады, б^л кезенге шастардын диафрагмалды бeтi, бушр каналдар, жамбас iшастары, жамбас жэне парааорталык лимфа тYЙiндeрiнiн жаппай немесе селективп лимфаденэктомиясы, жэне к¥рсак куысынын 4 аймагынан (диафрагма, он жэне сол бYЙiр каналдары, жамбас) жуынды алу [36].

81 клиникалык зерттеу мeта-анализiнiн мэл1мет-тeрiнe караганда, III-IV кезендеп аналык бeзi обыры-мен 6885 наукаска циторeдуктивтi отамен катар платин препараттары непзшдеп химиотерапия жYргiзiлгeн. Зeрттeудiн нэтижeсi бойынша калдык юшин макрос-копиялык нэтижeсi тeрiс болтан жагдайда, вмiршeндiк медианасы 64 ай, калдык iсiктiн квлeмi 1-ден 50 мм-ге дешн болганда - 30 ай, ал 50мм-ден аса - 19 ай болтан. Сонымен бiргe, оптималды циторедукция Yлeсi 25%-дан азды к¥раганда, вмiршeцдiк медианасы 22,7 айды к¥раган, ал калдык южаз отанын Yлeсi 75% вскен жагдайда, б^л кврсетк1ш 33,9 айга дeйiн жогарылаган [37].

Сонгы кездерде кен таралган аналык бeзi обырынын хирургиялык eмiндe лапароскопиялык отаны жиi колданылган мэлiмeттeр пайда болды. Оментэктомия, перитонеумэктомия, спленэктомия, жамбас жэне па-рааорталды лимфаденэктомия, аш шек пен ток iшeк резекциясы кезшде лапароскопиялык эдiс жиi пайдала-нылуда. Кен таралган аналык бeзi обырынын хирургиялык eмi кeзiндe отанын квлeмiн ^лгайту жэне ота кезш-дeгi аскынуларды азайту максатында лапароскопиямен катар робот-ассистeнттiк техниканы колдану зерттеу нэтижeлeрi талкылануда [38].

Сондай-ак, вмiр CYPУ кврсeткiшi мацызды дэре-жеде клиниканын мамандандыруына, медициналык кадрлардын дайындыгы мен кэсiби шeбeрлiгiнe байланысты. Эдебиет мэлiмeттeрiнe караганда, ен жога-ры нэтижелер оталык кезенде жэне отадан кeйiнгi ем адекватты болтан клиникаларда байкалган. Аналык бeзi обырымен 19 043 наукас катыскан 14 зeрттeудiн нэти-жeлeрi бойынша ота кезещн онкогинекологтар жYргiз-геш адрыс eкeндiгiн кврсeттi. Авторлардын деректерь не караганда, бiлiктi онкогинеколог маман жасаган ота FIGO бойынша жогары дeнгeйдeгi (4 зeрттeудiн 4-уi) кешенд хирургиялык тэсiлмeн катар обырдын III-IV

сатыларында жогары оптималды циторедукцияга (6-дан 4-yi), жогары сапалы химиотерапияга (2-ден 2-yi), жэне eмiршшктiц жогары болуына (9 зерттеyдiц 5-i) кол жетк1зуге болады [39].

Цитотоксикалъщ химиотерапияныц альтерна-muemi жолдары. Соцгы кезде аналык 6e3i обырымен наукастардыц eмiршецдiгiн ^лгайту максатында хи-миотерапиялык заттарды енгiзyде альтернативтi жол-дарга жэне мeлшерiне аса мэн белшуде.

Химиопрепаратты цурсац цуысына енг1зу. 400-ден астам наукас катыскан, аналык 6e3i обырыныц III сатысы кезшде немесе бiрiншiлiк шастардыц обыры-мен, GOG 172 (2006 ж.) зерттеу натижелерше сэйкес, химиопрепаратты кектам^1р аркылы енгiзген жэне к¥р-сак куысына енгiзiлген топтарда жалпы eмiршецдiк ай-тарлыктай ерекше болып 49,7 ай жэне 65,6 ай болганы аныкталган (р=0,03). Алайда, 3-шi жэне 4-mi дэрежелi жуйел1к улылыгы химиопрепаратты к¥рсак куысыца ецгiзген жагдайларда жиi кездескен [40].

Паклитаксел мен карбоплатинды e^i3y кезтде жа-цът аралыц режимын цолдану («dose-dense режимг). Жапония галымдарыныц зерттеу нэтижесше сайкес циторедyктивтi отадан кешнп химиотерапия кезiнде жакын аралык режимдi колданган жагдайда жогары децгейдеп керсетк1шке жету мYмкiндiгiн керсеткен. Жакын аралык режим колданылган топта (паклитаксел (80 мг/м2) Yш сагат аралыгында 1-шi, 8-шi жэне 15-шi кYндерi + карбоплатин (AUC 6) 1-mi кYн 3 апта сайын) (жалпы 28 ай) eмiршендiк медианасы, стандартты терапия колданылган топка караганда (17,2 ай, р=0,0015), 11 айга адп болтан, [41].

Неоадъювантты химиотерапия. EORTC/NCIC зерттеyiнiц Yшiншi кезецiнiц нэтижелерше караганда, бiрiншiлiк аналык безi обыры наукастарында неоадъювантты химиотерапия циторедуктивп отамен бiрге немесе отадан кешн де жогары эсер етедi [42]. Б^л тэсiл оталык аскынулардыц аздыгымен ерекшеленiп, бiрiншiлiк отаны жасау мYмкiндiгi болмаган жагдай-ларда (бауырда, бауыр какпасына жакын орналаскан метастаздар, eкпе метастаздары кезiнде) тагайындала-ды.

^орытынды. Корыта келгенде, аналык безi обыры онкогинекологиядагы ец eзектi мэселелердiц бiрi болып табылады. Клиникалык тэж1рибеде заманауи аныктау эдiстерi мен терапияныц жаца тYрлерiнiц енпзшуше карамастан, кеш аныкталу жэне 5 жылдык eмiршецдiк жогары кeрсеткiшке ие. Онкомаркерлердщ жогары адр-сеткiшгерi, эрдайым аналык безi жаца тYзiлiсiн анык-тауда дэлелдi емес, сондыктан косымша эдiс ретiнде колданылады. Соцгы кездерi ультрадыбыстык зерттеу жэне магниттi-резонансты томография эдютер^ эсiресе катерл1 жэне катерл1 емес iсiктердi аныктау процесiнде кец колданылуда.

Казiргi кезде аналык безiнiц обырыныц терапия-сында iсiктiц бiрiншiлiк таралуында жэне жалпысома-тикалык статусымен байланысты. Эаресе, киындык тудыратын наукастар, обырдыц диссеминерленген фор-масымен, себебi олар кешенд емдеу эдiстерiн кажет етедi, ягни циторедукциямен катар химиотерапия. Соцгы кездерде, аналык безi обыры кезещнде жэне емi ба-рысында лапароскопиялык эдю жиi колдана бастад^!.

Л* КАЗАХСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ I

уу /университет непрерывного

^^^^ ! ОБРАЗОВАНИЯ

ЭДЕБИЕТТЕР

1. Солопова А.Г., Громова М.А., Табакман Ю.Ю. Рецидивирование пограничных опухолей яичников в зависимости от объема хирургического лечения // Врач. -2008. - № 1. - С. 62-64.

2. Аксель Е.М., Козаченко В.П., Ушакова Т.И. Статистика злокачественных опухолей яичника // Совр. эксп. и клин. Подходы к диагностике и рациональному лечению рака яичников: Сб. статей, приуроченный к ЕШО. Под ред. проф. В.А. Горбуновой. М., 2001. С. 4-9.

3. Чиссов В.И., Старинский В.В. Злокачественные новообразования в России в 2002 году (заболеваемость и смертность). М.: МНИОИ им. П.А.Герцена, 2003. 264 с.

4. Вельшер Л.З. Клиническая онкология / Л.З. Вельшер, Б.И. Поляков, С.Б. Петерсон // Москва: издательская группа «ГЭОТАР Медиа», 2009. С. 387 403.

5. VysotskiyM. M. Novoe v morfogeneze i epidemiologii raka yaichnikov Opukholi zhenskoy reproduktivnoy sistemy. 2012; N 2: 39-43. (in Russian).

6. SiegelR.L., Miller K.D., JemalA. Cancer statistics 2016 // CA Cancer J Clin. — 2016; 66: 7-30.

7. Morgan R.J., Armstrong D.K., Alvarez R.D. et al. Ovarian Cancer, Version 1.2016, NCCN clinical practice guidelines in oncology // J Natl Compr Canc Netw. — 2016; 14: 1134-63.

8. Wilkinson N. Pathology of the Ovary, Fallopian Tube and Peritoneum. London: Sprienger-Verlag; 2014.

9. Borley J, Wilhelm-Benartzi C, et al. Radiological predictors of cytoreductive outcomes in patients with advanced ovarian cancer. BJOG. 2015; 122(6):843-9 doi: 10.1111/1471-0528.12992.

10. Cannistra S.A. Cancer of the Ovary. NEJM. 2004; 351: 2519-29.

11. Wilkinson N. Pathology of the Ovary, Fallopian Tube and Peritoneum. London: Sprienger-Verlag; 2014.

12. Hardardottir H., Parmley T. H., Quirk J. G. Jr., Sanders M. M., Miller F. C., O'Brien T. J. Distribution of CA 125 in embryonic tissues and adult derivatives of the fetal periderm. Am. J. Obstet. Gynecol. 1990; 163 (6. Pt 1):1925-1931.

13. Gipson I. K., Blalock T., Tisdale A., Spurr-Michaud S., Allcorn S., Stavreus-Evers A., Gemzell K. MUC16 is lost from the uterodome (pinopode) surface of the receptive human endometrium: in vitro evidence that MUC16 is a barrier to trophoblast adherence. Bio Reprod. 2008; 78 (1): 134-142.

14. Gubbels J. A., Belisle J., Onda M., Rancourt C., Migneault M., Ho M., Bera T. K., Connor J., Sathyanarayana B. K., Lee B., Pastan I., Patankar M. S. Mesothelin-MUC16 binding is a high affinity, N-glycan dependent interaction that facilitates peritoneal metastasis of ovarian tumors. Mol Cancer. 2006; 5 (1): 50.

15. Gubbels J. A., Felder M., Horibata S., Belisle J. A., Kapur A., Holden H., Petrie S., Migneault M., Rancourt C., Connor J. P., Patankar M. S. MUC16 provides immune protection by inhibiting synapse formation between NK and ovarian tumor cells. Mol. Cancer. 2010. 20; 9: 11.

16. Sturgeon C. M., Duffy M. J., Stenman U. H. et al. National Academy of Clinical Biochemistry laboratory medicine practice guidelines for use of tumour markers in testicular, prostate, colorectal, breast, and ovarian cancers. Clin Chem. 2008; 54 (12): 11-79.

17. Сергеева Н. С., Маршутина Н. В. Серологические опухолеассоциированные маркеры. В кн.: Чиссов В. И., Давыдов М.И (ред.). Онкология. Национальное руководство. М.: ГЭОТАР-медиа, 2008.

18. Tuxen M. K. Tumor marker CA125 in ovarian cancer. J Tumor Marker Oncol. 2001; 16 (1): 49-67.

19. Topalak O., Saygili U., Soyturk M., Karaca N., Batur Y., Uslu T., Erten O. Serum, pleural effusion, and ascites CA-125 levels in ovarian cancer and nonovarian benign and malignant diseases: a comparative study. Gynecol Oncol. 2002; 85 (1):108-113.

20. Soletormos G., Duffy M. J., Othman Abu Hassan S., Verheijen R. H., Tholander B., Bast R. C. Jr., Gaarenstroom K. N., Sturgeon C. M., Bonfrer J. M., Petersen P. H., Troonen H., Carlo-Torre G., Kanty Kulpa J., Tuxen M. K., Molina R. Clinical use of cancer biomarkers in epithelial ovarian cancer: updated guidelines from the European group on tumor markers (EGTM). Int J Gynecol Cancer. 2016; 26 (1): 43-51.

21. Nagele F., Petru E., MedlM., Kainz C., Graf A. H., Sevelda P. Preoperative CA 125: an independent prognostic factor in patients with stage I epithelial ovarian cancer. Obstet Gynecol. 1995; 86 (2): 259-264.

22. Корнеева И. А., Новикова Е. Г., Сергеева Н. С. Современный взгляд на маркерный рецидив рака яичников. Российский онкологический журнал. 2010; 2: 54-7.

23. Сергеева Н. С., Маршутина Н. В., Алентов И. И., Корнеева И. А., Новикова Е. Г. Серологические опухолеассоциированные маркеры СА 125 и НЕ4 у больных раком яичников. Вопросы онкологии. 2013; 59 (2): 12-21.

24. Хохлова С. В. Индивидуализация лечения больных раком яичников: Автореф. дисс. ... докт. мед. наук: 14.01.12/ФГБНУ «РОНЦ им. Н. Н. Блохина». Москва, 2015.

25. Escudero J. M., Auge J. M., Filella X., Torne A., Pahisa J., Molina R. Comparison of serum human epididymis protein 4 with cancer antigen 125 as a tumor marker in patients with malignant and nonmalignant diseases. Clin Chem. 2011; 57 (11): 1534-1544.

26. Macedo A. C., da Rosa M. I., Lumertz S., Medeiros L. R. Accuracy of serum human epididymis protein 4 in ovarian cancer diagnosis: a systematic review and meta-analysis. Int J Gynecol Cancer. 2014; 24 (7): 1222-1231.

27. Moore R. G., Brown A. K., Miller M. C., Skates S., Allard W. J., Verch T., Steinhoff M., Messerlian G., DiSilvestro

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

P., Granai C. O., Bast RC Jr. The use of multiple novel tumor biomarkers for the detection of ovarian carcinoma in patients with a pelvic mass. Gynecol Oncol. 2007; 108 (2): 402-408.

28. Valentin L., Callen P. W. Ultrasound evaluation of the adnexa (ovary and fallopian tubes) //Ultrasonography in Obstetrics and Gynecology. 5th ed. / Ed. by P.W. Callen. Philadelphia: Elsevier, 2008. Р. 968-985.

29. Чекалова М.А., Зуев В.М. Ультразвуковая диагностика в онкогинекологии. М.: Русский врач, 2004. 92 с.

30. Буланов М.Н. Злокачественные опухоли яичников (часть вторая). Ультразвуковая и функциональная диагностика № 4, 2014. Стр. 66-92

31.МарченкоН.В., ТрофименкоИ.А. Дифференциальная диагностика новообразований яичников: возможности магнитно-резонансной томографии. Медицинская визуализация №3 2010. стр. 87-97.

32. Urmancheeva A. F., Kutusheva G. F., Ul'rikh E. A. Opukholi yaichnika (klinika, diagnostika i lechenie). SPb.: Izd-vo N-L; 2012. (in Russian).

33. Kemp Z., Ledermann J. Update on first-line treatment of advanced ovarian carcinoma. Int. J. Womens Health. 2013; 5: 45-51.

34. Sugarbaker P.H., Chang D. Results of treatment of 385 patients with peritoneal surface spread of appendiceal malignancy // Ann. Surg. Oncol. 1999. Vol. 6. P. 727-731.

35. Whitney C.W., Spirtos N. Gynecologic Oncology Group Surgical Procedures Manual. 2010 January: (https:// gogmember.org/manuals/pdf/surgman.pdf).

36. Colombo N., Peiretti M., Parma G., Lapresa M., Mancari R., Carinelli S., Sessa C., Castiglione M. Newly diagnosed and relapsed epithelial ovarian carcinoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up // Ann. Oncol. 2010. Vol. 21. Suppl. 5. P. 23-30. doi: 10.1093/annonc/mdq244.

37. Bristow R.E., Chi D.S. Platinum-based neoadjuvant chemotherapy and interval surgical cytoreduction for advanced ovarian cancer: a metaanalysis // Gynecol. Oncol. 2006. Vol. 103. P. 1070-1076.

38. Nezhat F.R., Pejovic T., Finger T.N., Khalil S.S. Role of Minimally Invasive Surgery in Ovarian Cancer // J. Minimally Invasive Gynecol. 2013. Vol. 20. P. 754-765. doi: 10.1016/j.jmig.2013.04.027.

39. Kim H., Ju W. et al. The efficacy of systemic lymphadenectomy for overall survival in epithelial ovarian cancer: a systematic review and meta-analysis by KOGYMAG. J Clin Oncol 2009; 27; abstr 16509.

40. Armstrong D.K., Bundy B., Wenzel L., et al. Intraperitoneal cisplatin and paclitaxel in ovarian cancer. N Engl J Med. Jan 5 2006; 354(1):34-43.

41. Katsumata N., Yasuda M., Takahashi F., et al. Dose-dense paclitaxel once a week in combination with carboplatin every 3 weeks for advanced ovarian cancer: a phase 3, open-label, randomised controlled trial. Lancet. Oct 17 2009; 374(9698):1331-

1338.

42. Vergote I., Trope C.G., Amant F., et al. Neoadjuvant chemotherapy or primary surgery in stage IIIC or IV ovarian cancer. N Engl J Med. Sep 2 2010; 363(10):943-953.

АННОТАЦИЯ

Рак яичников является актуальной проблемой в структуре онкогинекологии во всем мире. В связи с этим, в статье проведен обзор современных научных и медицинских данных по классификации, диагностике и лечении рака яичника. В эпидемиологии злокачественных новообразований женской репродуктивной системы рак яичников по заболеваемости, смертности и выживаемости занимает лидирующее место. В возникновении рака яичника роль мутации некоторых генов уже доказано научно-исследовательскими трудами. В классификации злокачественных эпителиальных образований яичников чаще всего встречаются серозные и муцинозные гистиоти-пы. Маркеры СА125 и НЕ4 являются не только онкомаркерами при выявлении рака яичника, но и используются при прогнозировании процесса. Среди инструментальных методов исследования ультразвуковое исследование и магнитно-резонансная томография имеют большую информативность в диагностике рака яичника. Оптимальная циторедуктивная операция влияет на отсутствие рецидива и повышение выживаемости у пациентов с раком яичника. В настоящее время в комплексном лечении рака яичников широко используются стандартная и неоадъювантная химиотерапия. По данным научных исследований, внутрибрюшинное введение химиопрепарата является более эффективным способом повышения выживаемости пациентов от рака яичника.

Ключевые слова: рак яичника, онкомаркеры, диагностика, циторедуктивная операция, химиотерапия.

SUMMARY

Ovarian cancer is an serious issue in the structure of oncogynecology in the world. Therefore, this review article outlines current scientific and medical data on the classification, diagnosis and treatment of ovarian cancer. According to epidemiological studies, malignant neoplasms in women reproductive system, such as ovarian cancer have the highest morbidity, survival and mortality. Increasing amount of research showed mutation of some genes play a role in the development of the ovarian cancer. Serous and mucinous histiotypes were described as a part of the classification of malignant epithelial ovarian formations. The CA125 and HE4 markers are not only oncomarkers for the detection of ovarian cancer, but are also used for prognostic measures. Instrumental research methods such as ultrasound and magnetic resonance imaging provide important information in the diagnosis of ovarian cancer. The optimal cytoreductive operation results in the absence of relapse and increased survival in patients with ovarian cancer. At present, standard and neoadjuvant chemotherapy is widely used as a complex treatment of ovarian cancer. According to the research, intraperitoneal administration of a chemotherapy has greater therapeutic effect as well as it increases the survival of patients with ovarian cancer.

Key words: ovarian cancer, oncomarkers, diagnostics, cytoreductive operation, chemotherapy.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.