CC BY
13
БАЛАЛАР ПУЛЬМОНОЛОГИЯСЫНДА БИОПРЕПАРАТ - ПИОБАКТЕРИОФАГТЫ КОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Г.А.Шаким, Э.Д.Есжанова, Р.К.Мусабекова, Р.Ш.Сагимова, А.Е.Досметов, Л.Ж.Умбетова №1 бала аурулары кафедрасы Каз¥МУ
Тужырым Ерте жастагы балалар агзасыныц морфофункционалдыщ ерекшелiктерiне, онык шшде иммундыщ жYйесiнiк жетiлмеуiне байланысты бул жастагы балалардык пневмониямен ауруы ете жогары дэрежеде. Ба^ылауда 40 бала болды. Ауруханажагдайында ба^ылауда ^ан анализшде ^абыну езгерiстерiбар жэне оша^ты -^осылган жедел пневмониянык рентгенологиялыщ тексерумен дэлелденген 6 айлыщ жастан 3 жас^а дейiнгi балалар болды. Ерте жастагы балаларда ауруханадан тыс жедел пневмонияны кешенд емдеуде Пиобактериофаг ^олдану стационарда емдеу жэне клиникалы^ -рентгенологияльщ белгiлерiн жэне керiнiстерi уза^тыгын ^ыс^артады.
EXPERIENCE OF PIOBAKTERIOFAG APPLICATION IN OUT -PATIENT TREATMENT OF PNEUMONIA IN YOUNG CHILDREN
Shakim G.A., Yeszhanova E.D., Musabekova R.K., Sagimova R.Sh, Dosmetov A.E, Umbetova L.J.
Kazakh National Medical University n.a. S.D. Asfendiyarov (Almaty, Kazakhstan).
Abstract Study of the clinical effectiveness of piobakteriofag application in out -patient treatment of pneumonia in young children a comprehensive survey of 40 children aged 6 months to 3 years was carried out. As a result of treatment patients who were treated with piobakteriofag was allowed to reduce the duration and severity of clinical and radiological signs, marked shortened hospital stay and prevented in-patient infection. These results indicate a high efficacy and safety in the treatment of respiratory piobakteriofaga pathology. Keywords pneumonia, piobaktertofag
ОПЫТ ПРИМЕНЕНИЯ ПИОБАКТЕРИОФАГА В ЛЕЧЕНИИ ВНЕБОЛЬНИЧНЫХ ПНЕВМОНИЙ У ДЕТЕЙ РАННЕГО ВОЗРАСТА
Г.А.Шаким, Э.Д. Есжанова, Р.К.Мусабекова, Р.Ш.Сагимова, А.Е.Досметов, Л.Ж.Умбетова.
Казахский Национальный Медицинский Университет им.С.Д. Асфендиярова (г. Алматы, Республика Казахстан) Резюме Для изучения клинической эффективности применения пиобактериофага в лечении внебольничной пневмонии у детей раннего возраста было проведено комплексное обследование 40 детей в возрасте от 6 месяцев до 3 лет. В результате проведенноt лечения пиобактериофагом позволило сократить длительность и выраженность клинико-рентгенологических признаков у больных, отмечено сокращение сроков пребывания в стационаре и предотвращение внутрибольничного инфицирования. Результаты исследования
свидетельствуют о высокой эффективности и безопасности пиобактериофага при лечении респираторной патологии. Ключевые слова пневмония, пиобактериофаг
Мркпе - мэселе езекплш. Ерте жастагы балалар агзасынык морфофункционалды^ ерекшелттерше, оныц
шшде иммундык жуйесшЩ жетшмеуше байланысты бул жастагы балалардыц пневмониямен ауруы ©те жогары дэрежеде. Экпе кабынуы ауруыныц агымы жэне даму ерекшелiктерi туралы бiлiмi калыптаспай, пневмонияныц ерте диагностика™ мумкш емес. К^зфп замангы потенциалы жогары жаца эд^термен катар, пневмония ауруыныц диагностикасында клиникалык - анемнездк мэлiметтер жинактау мен рентгенологиялык зерттеу нэтижелерi мацызын жойган жок.Негiзгi клиникалык к©рiнiстерi: кызба, интоксикация, тыныс жетiспеушiлiгi, ©кпеде ошакты (фокалды) ©згерiстер. Жалпыга белгiлi, пневмонияныц болжамы оныц ерте диагностикасына тiкелей байланысты. Ерте жастагы балаларда жедел пневмонияны, тукым куалайтын аурулар мен туа бЬкен бронх-©кпе акаулары жэне бронх демтпеа фонында ©кпелiк инфекцияларды емдеуде антибиотиктер мол же^спктермен колданылуда. Адекватты антибактериялык ем жедел кабыну реакциясын жоюмен катар, коздыргышты да жояды [1].
Антибактериялык ем этиотропты ем ретшде ауруды ец тиiмдi емдеу турше жатады. Соцгы онжылдыкта аурудыц этиологиялык курылымы ©згерiп, жаца жукпалы коздыргыштарыныц пайда болуы кецеюде, бул жаца микробтарга карсы заттарды жасауга iзденiстердi кажет етедi. Бiрак, жаца антибиотиктердi жасау ©те кымбат жэне узак уакытты талап ететiн урдстер, сондай-ак бактериялардыц эсер ету механизмшде оларга корганыс Kасиеттерi дамуы мумкш. Антибактериялык заттарды Yнемi жетiлдiруiне карамастан, к©п жагдайда пневмонияныц аскынулары жэне ©лiмге экелуi, казiргi тацда кездесу жшлш т©мендеген жок. Олардыц непзп себебi: микроорганизмдердiц к©пшiлiгiнiц антибиотиктерге турактылык дамыган тYрлерiнiц к©беюiнде. Турактылык дамыган резистенттi штаммдардыц калыптасуына антибиотиктердi ©те к©п тагайындаганмен катар, антибиотиктерге коздыргыштардыц сезiмталдыFын ескермей негiзсiз таFайындаFанныц да мацызы зор. Турактылыктыц пайда болуына антибиотиктердi шектеусiз колданумен катар, дозалары жэне колдану узактыFыныц да ерекше мацызы бар. ЖоFары дозада кыска мерзiмге таFайындаFанFа караFанда, аз дозамен узак уакыт емдеу жYргiзгенде турактылык (резистентпк) дамуына к©бiрек эсер етедк Балаларда турактылык жылдам дамиды. Бул жаFдайFа к©птеген факторлар ыкпал етедк перинаталогия жэне ерте жаста антибиотиктермен емдеудН к©п колданылуы, транзиторлы иммундык жYйенiЦ тапшылыFы, ЖРВИ кезiнде кецшен антибиотиктердi тиiмсiз таFайындаужатады. Турактылыкты жою Yшiн негiзгi баFыттары: бул препараттарды сол наукасты емдеуден алып тастау, дозасын жоFарылату жэне емдеу курсын узарту, емдеу бастаFанFа дейiн эртYрлi препараттарFа ауру KоздырFыштарыныц сезiмталдыFын аныктау. 1с жYзiнде бул нускауларды барлык уакытта орындауFа мYмкiндiк болмайды, себебi жанама эсерлерi ©те жоFары болуы
мумкш, эаресе балаларда жылдам дамиды. Жалпыга белгЫ жагымсыз реакциялардан баска, антибиотиктермен емдеу адам агзасына кажетп иммунитетке антигендт тiтiркендiру ыкпалын болдырмауы мYмкiн, нэтижесшде агзаныц иммундык жауабы твмендейдi (иммундык супрессия). Бул клиникалык тургыда реинфекция жэне суперинфекция белгiлерiмен кврiнедi, антибиотиктерге туракты микрорганизмдермен жэне (госпиталды) ауруханашшт жу^тырылган ^оздыргыштармен шакырылады. Антибиотиктерге турактылык медицинада взектi мэселеге айналды, ол квптеген жагдайда микробка карсы препаратты такдауды аныктайды. ДД¥ есебiндегi мэлiметтерi бойынша соцгы 60 жыл шшде антибиотиктердi колдану барысында барлык белгЫ ауру ^оздыргыштарынык антибиотиктерге сезiмталдыFы бiртiндеп азайды, ал кейбiр жукпалы тYрлерiне тiптi сезiмталдыFы жойылды. ДД¥ осындай жаFдайларда микрорганизмердН антибиотиктерге турактылык дамуын жэне онык таралуын денсаулык сактаудык жакындап келе жаткан даFдарысы деп мэселе квтердi. Эзгерiске толы KоршаFан ортада микроорганизмдердЩ вмiр сYPуi, антибиотиктерге турактылык калыптасуы тиiмдi эсер механизмдершЩ эркилы тYPде жетiлуi аркылы жYзеге асады. Препараттардык биологиялык белсендiлiгiн жокка шыFаратын, оларFа козды^ыш штаммдарынык турактылы^ы пайда болуы тYрiнде бактериялардык адекватты жауабымен жэне жака антибактериялык дэрiлердi жасауымен катар жYредi. ДД¥ турактылыкты таратудык алдан алу Yшiн к- эрекеттердiк негiзгi баFыттарын усынады: колдануFа сенiмсiз жаFдайда немесе кYдiк тудыратын жаFдайда антибиотиктердi таFайындамау керек. Антибиотиктерд колдануда мемлекеттiк реттеу жYргiзу, антибиотиктердi ауыл шаруашылыFында KолдануFа шектеу кою, госпиталды штаммдардык таралуына бакылау орнату. Жалпы турFылыкты халыкпен тYсiндiру, насихат жумыстарын жYргiзу, инфекцияларды емдеуде халыкаралык жэне улттык формулярды колдану [2].
Осындай жаFдайда емдеудiк тиiмдiлiгiн жоFарылату Yшiн жэне антибактериялык препарттармен кешендi KолданFанда олардык эсерiн кYшейтетiн жака дэршш заттарды iздестiруге кажеттiлiк туады. АталFан талаптарFа жауап беретiн бул биобактериофагтар. Биобактериофагтар - бактериялык вирустар, бактериялык жасушасын такдап закымдайды. Олардык эсерi кезекдермен жYредi: арнайы жасушанык сырткы бетiне адсорбциясы, iшке енуi жэне бактерия жасушасы геномына взшЩ геномын ендiруi, сокынан жака биобактериофаг вндiрiлуiмен жэне жуктырылFан KоздырFыш жасушасынык влуiмен аякталады. KpршаFан ортаFа шыFарылFан лизис нэтижесiнде биобактериофагтар кайтадан баска жасушасын закымдайды жэне барлык микроорганиздердi лизиске ушыратады, кейiннен кабыну ошаFында барлык патогендi толык жояды.
Биобактериофагтар уытты емес, жанама эсер шакырмайды, калыпты микрофлораны тежемейдi, KолдануFа карсы кврсетулерi жок, барлык дэрiлермен косып колдануFа болады. Микробиоценозды калыпка
кел^руше байланысты жэне иммундык жуйеге тежегiш acepi жоктыГымен сипатталады. Биобактериофагтар гуморалды жэне жасушалык иммунитетке ынталандыргыш эсер квpceтeдi. Курамына байланысты биобактериофагтар бвлшедк поливалeнттi биобактериофагтар (бip коздыргыштык эpтYpлi сероварларына бeлceндiлiгi бар)жэне жуптастырылган биобактериофагтар (эpтYpлi коздыргыштарга карсы белсендшт бар). Микробтык ассоциациялары бар жагдайда емдт эсер квpceтeдi. K|азipгi такда медицинада
биобактериофагтардык мынадай тYpлepi колданылады: ceлeктивтi стафилакокктык, клебсиеллалык, колипpотeйлiк, квшрНтаякшасына карсы, сондай-ак Интести биобактериофагтар жэне Пио биобактериофагтар. Пиобиобактериофагтар курамында бipнeшe
биобактериофагтар бар, квшрЩ таякшасы, шек таякшасы, клебсиелла, стрептококк, стафилококк, стрептококк коздыргыштарына карсы бeлceндi емдт эсер квpceтeдi. Пиобиобактериофагтар iшeк инфекцияларында, хирургиялык патологиясында, урогениталды
инфекциясында жэне жогаргы жэне твмeнгi тыныс жолдарынык кабынуларында (онык iшiндe пневмония, плевритте), кулактык i р i К дi кабыну ауруларында Колданылады.
Пиобиобактериофагтардык непзп басымдылыгына мынадай мэлiмeттepдi жаткызуга болады:
• адам агзасынык iшкi ортасынык табиги балансын бузбайды жэне калыпты микрофлораны тежемейдЬ инфекцияны емдеуде жогары спецификалык эсер квpceтeдi;
• колдануга карсы квpceтулepi жок: жYктi эйелдерге, емшектеп баласы бар аналарга, барлык жастагы балаларга, тiптi шала туылган нэрестелерге де колдануга болады;
• гуморалды жэне жасушалык иммунитетке ынталандыргыш касиет квpceтeдi;
• тepатогeндiк, аллергиялык, уытты эcepлepi жок;
• монотерапияда тшмдшт жогары, бipак баска препараттармен бipгe жуптастырып колдануга болады, онык iшiндe антибиотиктермен жэне пробиотиктермен бipгe;
• микроорганизмдердк биобактериофагтарга турактылыгы дамымайды, кepiciншe антибиотиктерге караганда олардык клиникалык штаммдарынык биобактериофагтарга ceзiмталдык каcиeтi бipкалыпты жэне взгepмeйдi, дэpiлiк преапараттарды жака тYpлepiмeн байытуымен тYciндipiлeдi [3].
Бул талаптарга толык жауап бepeтiн препарат: Пиобиобактериофаг «БИОХИМФАРМ» АК, Грузияда вндipiлгeн. Препарат курамы: Streptococcus, Staphylococcus, Escherichia coli, стерильд фаголизаттар фильтраттары. Арнайы антибактериялык зат. Пиобактериофаг суйык. Ауыз аркылы iшкe, eмдiк клизма ретшде, жepгiлiктi жэне сыртка кабылдауга арналган. Жас epeкшeлiктepiнe карай жедел пневмонияда 2 рет шкежэне 1 рет емдт клизмаpeтiндe тагайындауга болады.Шыгару
калпы флаконда 20,0мл- ден, №4 данасы бар. ^ркеу нвмiрi № R-002284.
Зерттеу максаты: Ерте жастаFы балалардаFы жедел пневмонияны кешендi емдеуде Пиобиобактериофагтык клиникалык тиiмдiлiгiн баFалау болып табылады.
Зерттеу эдiстерi мен материалдары: Бакылауда 40 бала болды. АуруханажаFдайында бакылауда кан анализiнде кабыну взгерiстерiбар жэне ошакты - косылFан жедел пневмониянык рентгенологиялык тексерумен дэлелденген 6 айлык жастан 3 жаска дейiнгi балалар болды. Квпшшт балалардык (72,5%) 5-6 ауруханаFа тYскен, калFаны 11 бала (28,5%) 7 тYскен. Амбулаториялык жаFдайында 3-4 кYн антибиотик таFайындалFан. АуруханаFа тYскен кYнi антибиотик ем алFандары орташа4 кYннен аспайды. 32 бала (80%) антибиотиктерден макролидтер
(рокситромицин, ровамицин) жэне цефалоспориндердН 1 - урпаFы (цефазолин) булшыкетке 5-6 ^ннен, калFандары (20%) симптомдык ем Fана кабылдаFан. КYткен ок эсердiк болмауы, препараттардык адекватты емес дозасымен болуы мYмкiн (сыркаттамада кабылданFан антибиотиктер дозасы квбiне кврсетiлмеген). Барлык балаларда интоксикация баланык жалпы жаFдайынык бузылуымен, элаздт, енжарлык, тэбеттiк твмендеуi жэне тамактан бас тартуы, уйкы бузылыстарымен, тершН бозFылттыFымен кврiнедi. Ауру клиникасында гипертермия 38,50 С- тан жоFары 72,5% жаFдайда, ал жвтел барлык балаларда байкалды, тахипноэ 80% наукаста болды. Экпедеп физикалык взгерiстер (перкуторлы дыбыстык локалды туйыкталуы, тыныстык элсiреуi жэне фокалды сырылдар) барлык наукастарда квршдк Бронхообструктивтi синдром 15 балада (37,5%) аныкталды. Бул симптомдармен катар тыныс жетiспеушiлiгi (тахипноэ, периоралды цианоз, еншу, квмекшi мускулатуранык тыныска катысуы) 85% жаFдайда кездестi. Барлык бакылауда болFан балалардык рентгенографиясында ошакты косылFан инфильтрация байкалды. Ок жакты орта^ы жэне твменп бвлiктерде, 5 балада косылFан ошак вкпенiк жоFарFы бвлiгiнде аныкталды. Клиникалык кврiнiстерi мен рентгенологиялык пневмония белгiлерi уксас 2 топка бвлшдк Барлык балаларFа антибактериялык ем 2 препараттармен (цефалоспориндердiк 2-3 урпаFы жэне аминогликозидте), муколитиктер, бронхолитик заттармен бiрге таFайындалды. Бiрiншi негiзгi топка 25 бала бвлшдЬ антибиотиктерге косымша бакылаудык 1- кYнiнен бастап (госпитализациянык 2 ^ншен) Пиобактериофаг № 7 ^н бойы жасына карай дозасы белгшенд. Екiншi бакылау тобындаFы балалар (15) 2 антибиотик жэне симптомды ем таFайындалды, кешендi емдеу жоспарына пиобактериофаг косылмады. КYнделiктi емдеу тиiмдiлiгi клиникалык симптомдардык динамикасымен (интоксикация, ентiгу, жвтел, аускультативт мэлiметтер баFаланды) жэне рентгенологиялык квршктер жэне кан анализiнiк нэтижелерi 5 кYннен кейiн кайта тексершдк
Зерттеу нэтижелерi жэне талкылау. Непзп топтагы барлык балалар Пиобактериофагпен емдеудк 3 тэулiгiнде симптомдардык интоксикация, жогары температуранык калыпты жагдайга тYсуi, eнiмдi жвтелдiк пайда болуы кврiндi. 5 тэултнде локалды тыныстык элсiреуi катак дыбыска eзгердi, сырылдар азайды. Ок рентгенологиялык динамика байкалды 20 балада ошакты - косылган взгерктер азайымен жэне 5 балада емдеудiк 6 тэултнде ошакты - косылган инфильтрация толык жойылуымен аныкталды. Экпе тYбiрiнiк инфильтрациясы, бронх-тамырлардык суретiнiк ^шеюю сакталды. Екiншi бакылау тобында рентген квр^а осы кeрсетiлген мерзiмде вкпешк инфильтрациясынык eзгерiстерi баяу, ошакты - косылган инфильтрация толык жойылган жок. Бул топта ауру симптомдарынык динамикасы да вте баяу жYPдi. Интоксикация, вымаз жвтел, бронхообструктивтi синдром 7 тэултте сакталды, аускультативтi eзгерiстер узактыгы Yлкенiрек. К^ан анализiндегi кабыну YPДiстерiнiк eзгерiстерi, стерильдi фаголизат фильтратты алган наукастарда ерте мерзiмде байкалды. Непзп топтагы балалар орташа 9 тэултнде стационардан жаксаруымен шыгарылды, ал пиобактериофаг алмаган балалар орташа 3-4 ^н кешеуiлдеп шыгарылды. Оларда шыгару жвтел жэне ылгалды орташа калибрлы сырылдар, ылгалды eнiмсiз жвтел болды. Пиобактериофаг толык емдеу курсын кабылдаган барлык балаларда пиобактериофаг кабылдаганда жанама эсерлер тiркелген жок.
Корытынды:
1. Ерте жастагы балаларда ауруханадан тыс жедел пневмонияны кешендi емдеуде Пиобактериофаг колдану стационарда емдеу жэне клиникалык -рентгенологиялык белгшерш жэне кeрiнiстерi узактыгын кыскартады;
2. Стационарда емдеу узактыгы мерзiмiн кыскартады;
3. Ауруханаiшiлiк инфекцияны жуктырудык алдан алады;
4. Зерттеу нэтижелерi респираторлы патологияларын емдеуде кау^аз жэне жогары тиiмдi;
5. Балалардагы жедел пневмонияны емдеу YPДiсiнде антибактериялык емдеудеп оптимизациялауга ыкпал етедi.
Литература:
1. Зосимов А.Н., Ходзицкая В.К., Черкасов С.А. Детская пульмонология. Принципы терапии. 2008.-С. 46-65.
2. Папаян А.В., Петрова С.И., Никитина М.А., Умеркулова Т.Ф., Витчак З.А. Антибактериальная терапиям острой внебольничной пневмонии у детей// Российский вестник перинатологии и педиатрии. - 2007.-№ 2.-С. 34-37.
3. Красильников И.В., Лобастова А.К., Лыско К.А. Некоторые аспекты современного состояния и перспективных направлений развития производства и применения лечебно-профилактических препаратов бактериофагов// Научно-практический журнал «Биопрепараты». - 2010.-№ 2.-С.13-16.
