Научная статья на тему 'Эндобейнелік оталарға хирургтарды машықтандыру'

Эндобейнелік оталарға хирургтарды машықтандыру Текст научной статьи по специальности «Прочие медицинские науки»

CC BY
83
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инновациялар / оқыту технологиялары / бейнелік ота / endovideosurgery / innovation / educational technology

Аннотация научной статьи по прочим медицинским наукам, автор научной работы — О.К. Дарменов, Н.И. Оразбеков, Е.О. Дарменов

Бүгінгі таңда хирургия саласына инновациялық технологиялары енгізілуіне байланысты, емдеудің сапасы мен нәтижелігі өсіп, едәуір дәрежеге көтерілді. Бұл үдерісті тиісті деңгейге жеткізу үшін мамандардың білімі мен біліктілігін де жетілдіру керек. Қосымша білім беруде замануи технологияларын қолдана отырып, хирургтардың білімін арттыруға болады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PRACTICAL TRAINING ENDOVVIDEOSURGERY

Widespread implementation in practice of health diagnostic and treatment technology innovation necessitates appropriate training specialist doctors. Using modern technology training significantly improves the quality of training of surgeons, allows to intensify the learning process. Such tasks can be implemented in institutions of graduate education using modern teaching techniques aimed at improving the training of physicians surgeons.

Текст научной работы на тему «Эндобейнелік оталарға хирургтарды машықтандыру»

М.Т. АБДЫКЕРОВА, А.Т. КАЛЫКОВА, Б.Б. ТАБИНОВА

Медеу ауданы бойынша тутынышылардыц цуцыцтарын цоргау бойынша басцармасы

МЕДЕУ АУДАНЫНЫН, АУМАFЫНДА ЦЫЗЫЛША Ж0Н1НДЕ ЭПИДЕМИОЛОГИЯНЫН KАДАFАЛАУ ЖАFДАЙЫН БАFАЛАУ

ТYЙiн: 2010-2014 жылдарга арналган ;ызылшаны болдырмау багдарламасыныц ая;талуы Алматы ;аласы Медеу ауданыныц аумагында ;ызылшага эпидемиологияныц ;адагалау жагдайын багалау ;ажетттн аныщтады. Алматы ;аласы Медеу ауданыныц аумагындагы ;ызылшаны болдырмауга арналып тиiмдi уйымдастырылган эпидемиологиялы; ;адагалаудыц ар;асында ;ызылшаны жоюга жагдай жасалып, эпидемиологиялы; жагдай тура;тандырылды.

ТYЙiндi свздер: ;ызылша, ;ызылша жешнде эпидемиологияны ;адагалау, ;ызылшаны болдырмау багдарламасы

M.T.ABDYKEROVA, A.T.KALYKOVA, B.B.TABINOVA

Office of Consumer Protection at Medeus District

ASSESSMENT OF THE EPIDEMIOLOGICAL SURVEILLANCE OF MEASLES IN THE TERRITORY OF MEDEU DISTRICT

Resume: The Program on the end of measles Elimination that had been worked out for 2010-2014 years defined necessity to estimate measles epidemiological supervision condition on the territory of Almaty. Due to effective organization of the measles epidemiological supervision on the territory of Almaty, the epidemiological situation was stabilized and measles liquidation conditions were created. Keywords: measles, surveillance for measles, measles elimination program

УДК 616-072.1-089

О.К. ДАРМЕНОВ, Н.И. ОРАЗБЕКОВ, Е.О. ДАРМЕНОВ

С.ЖАсфендияров атындагы К,аз¥МУ,Алматы

ЭНДОБЕЙНЕЛ1К ОТАЛАРF А ХИРУРГТАРДЫ МАШЬЩТАНДЫРУ

БYгiнгi тацда хирургия саласына инновациялыц технологиялары e^i3iAyrne байланысты, емдеудщ сапасы мен нэтижелг ociu, edayip дэрежеге квтерiлдi. Бул Yдерiстi тиiстi децгейге жетк^зу Yшiн мамандардыц бiлiмi мен бШктШгт де жетiлдiру керек. Цосымша блм беруде замануи технологияларын цолдана отырып, хирургтардыц бшмш арттыруга болады. Tyumdiсвздер: инновациялар, оцыту технологиялары, бeйнeлiкота.

Бупнп тацдагы хирургияда, инновациялы; технологиялар, дэстурл^ ягни «ашы;» оталардыц санын едэуiр темендетт^ эйресе еттщ тас ауыруында, шга органдардын кисталарында. Эрине, бул ;убылыс, эндобейнелш гаркулердщ кумэн кел^рмес келей утымдылыктарыныц нэтижей: жара;атты; эсершщ ыщшамдылыгы, оталардан кейiн дамитын аскынуларыныц, адам елiмiнiн курт азаюы, экономикалы; жэне каржылы; нэтижелiгi, косметикалы; тшмдтп. Осы себептi бYгiнгi тацда, кептеген ауруханаларда эндобейнелiк хирургияныц ;оцдыргылары мен курал жабды;тары алынып, эр TYрлi кiрiсулер ат;арылып жатыр. Элбетте, бул KYPделi емдеу технологияны нак;тылы TYPДе iске асырып, барлы; мумюндоктерш пайдалану Yшiн жэне осы багытта усынылып жат;ан медициналы; iлiмнiц жаца жетктштерш тэж1рибеге уйгаруда, жогары дэрежеде даярланып, кэсiби мамандандырылган дэрiгерлердi дайындау ;ажет [1,2]. Бул оталарда ;олданылатын арнайы ;оцдыргылар мен аппаратураныц техникалы; жэне технологиялы; жагынан KYPделiгiне, оперативтiк техниканыц айры;ша ерекшелiгiне байланысты, барлы; ережелерш са;тамаса, нау;астыц организмiне Yлкен ;ауып та тууы MYMкiн. Сонды;тан бейнелш кiрiсулерге жiберiлген мамандар арнайы дайынды; о;у багдарламалары бойынша о;ытылып, теориялы; жэне тэжiрибелiк бiлiмi мен бШктШгш жетiлдiрiп, барлы; техникалы; жэне технологиялы; ережелерiн толы; мецгеруi ;ажет. Элбетте, осы себептерге байланысты эндобейнелш гаркулерге арнайы дайынды;тан етiп, даярланган мамандар гана жiберiлуi керек жэне олар Yнемi бiлiмдерiн жетiлдiрiп, жацартып отыруы ;ажет. Сонымен ;атар, эндобейнехирургияга, «ашы;» оталарды, ягни дэстYрлi хирургияны мецгерген жэне тэж1рибей бар хирургтер жiберiлгенi дурыс, себебi эр лапароскопия Yстiнде

техникалы; к;иыншылык;тар мен эртYрлi бегеттер, ;ауыпты ас;ынулар (;ан кетулер, органдардыц за;ымдануы) туындап, кенеттен ашы; лапаротомияга ауысуы (конверсия) MYMкiн. Сонды;тан хирург, эндобейнелiк оталармен ;атар, дэстYрлi хирургияны да тиiстi дэрежеде бшш, техникалы; орындалуына эр;ашан даяр болуы ;ажет. Осы тургыдан, эндобейнелiк гаркулерге дэстYрлi оталардан бiршама тэжiрибесi бар, ^урса; хирургиясын мецгерген мамандар жiберiлгенi дурыс. Ал бул дэрiгерлер, дэстYрлi хирургиядан тэжiрибесiнiц жеткiлiктiлiгiне ;арамастан, технологияныц KYPделiгiне байланысты, арнайы бiлiм жетшдару циклын етiп, техникасын толы; мецгерш, машы;тануы ;ажет.

БYгiнгi тацда эндобейнехирургиядан бiлiм жетiлдiру циклдарында дэрiгерлерге теориялы; бiлiм берумен ;атар, тэжiрибелiк техникалы; дагдылануында жаца инновациялы; технологиялар ;олданылады. Бунда мамандарды даярлау о;ыту YPДiсi сатылап, ;арапайым тэсiлдерден KYPделiсiне ;арай, симмуляциялы; машы;тануынан клиникалы; дагдылануына дейiн кке асырылады. Мысалы, циклдды етушi тыцдаушы алдымен тиiстi дэрежеде теориялы; бтм алып, будан кейiн эндобейне^оцдаргымен, инструменттермен тэжiрибелiк жагдайда толы; танысады, олардыц ;олдану ережелерi мен технологиясын уйгарады. Лапароскопиялы; хирургияныц мацызды жэне KYPделi устанымдарымен танысып, техникалы; орыцдалуына кеп назар аударылады: iш ;уысына пункция жасау, троакар ецпзу, инсуфляция жасау, бейнекамераны кiргiзiп орналастыру, инструменттерд ;урса; ;уысына енгiзiп шыгаруы, коагуляция. Бул о;ыту сатысындагы мэселелер толы; уйгарылганнан кейiн, тындаушы симмуляциялы; орталыгында

эндобейнехирургиялы; о;ыту ;оцдыргысымен («Лапсим»

тренажеры) тэжiрибелiк тренингке ж1бершедь Бул кезде ол, алдында алган теориялык бiлiмiн iс жузшде тэжiрибелiк симмуляциялык жагдайда орыцдап, кайта-кайта жаттыгып, техникалык тэсiлдерге машыктанады. Ягни, эндобейнехирургиялык «Лапсим» тренажер

коцдырыгысында тыцдаушы лапароскопиялык оталардыц эр техникалык сатысын 0зi орындап жаттыгады: iш куысына кiру, инсуффляция жасау, инструменттердi колдану техникасы, гемостаз жасау, оташылдык тэйлдерд орындау. Тыцдаушы эр техникалы; дагдыны кайталап орындап, машыктануын тиiстi дэрежеге дешн жеткiзуi керек. Ол ушш оку Yрдiсiнiц едэуiр б0лiгi, эйресе тыцдаушыныц 0зiндiк жумысыныц сагат кeлемi симмуляциялык дагдылануына б0лiнедi. Тэжiрибелiк дайындьщтыц келесi сатысы клиникалык база жагдайында оташылдык белмеде ЖYргiзiледi. Бунда олар лапароскопиялык коцдыргыны ота алдындагы монтаждауына, аппаратураны тексерiп даярлауына, инструменттер жинагын курастыруга, операциядан кейiн коцдыргыныц демонтаждауына, инструменттердi залалсыздандыру технологиясын Yйренiп, операционды персоналмен бiрге жумыс аткарады. Сонымен катар, тыцдаушылар эндобейнелiк оталарга да, ассистент ретшде катысып, оперативтiк техниканы iс ЖYзiнде уйгарады. Элбетте, бул окыту сатысыныц каркындылыгымен сапасын арттыру Yшiн, топтагы тыцдаушылардыц саны ыкшам болуы керек немесе бiрнеше клиникалык базамен жабдыкталуы кажет жэне оку жоспары мен YPДiсi клиникалык базаныц оперативтiк жумысына сэйкестендiрiлуi керек. Тыцдаушылардыц тэжiрибелiк оташылдык дагдылануы бул жагдайда жекешелендiрiлiп, бiр топтан екi ыкшам топ курастырылады да, олар ею клиникага б0лiнiп жiберiледi. Бул жагдайда, эрине эндобейнелiк коцдыргысы мен камтылган бiрнеше клиникалык база болу керек. Ягни тыцдаушылардыц эндобейне отаны каркынды жэне сапалы TYPДе уйгаруы, клиникалык базалардыц санына жэне олардыц мумкшштктерше де байланысты, негурлым бул операциялардыц саны кеп болса, солгурлым тыцдаушылар оларга жиi катысып, машыктануы да нэтижелi болады. Эндобейнелi хирургияны тэжiрибелiк окыту Yдерiсiнде ете бiр мацызды орын алатын жэй, бул кафедралдык бейнефильмдер коры (видеотека) болуы жэне тэжiрибелiк сабактарда бейнефильмдердi жиi керсетш, талдау жасауы. Эр тэжiрибелiк сабак Yстiнде, семинарларда бул бейнефильмдер керсетшш, хирургтыц эр техникалык эрекетi отаныц сатылары бойы сарапталады, интраоперационды жагдайлар талдауга салынады. Тыцдаушыныц 0зiндiк жумысыныц да едэуiр к0лемi мен такырыптары бейнелiк презентация жасалуына, фильмдер жинастыруына арналады. Ягни, эр тыцдаушы осы окыту кезiнен бастап 0зiнiц жекеше видеотека жинагын курастырады, ал цикл аякталганына карамай, олар осы непзде езiн - 0зi окыту YPДiсiн жалгастыра бередi.

Окушылар эндобейнехирургияныц жаца жетiстiктерiмен танысып бiлу Yшiн, университет ЖYЙелi TYPДе уйымдастырып отыратын визитинг профессор дэрктерше, семинарына жэне мастер классына белсендi TYPде Yнемi

катыстырылып отырады. Бунда олар бейнехирургияныц инновациялык технологияларымен жэне техникалык жаца тэйлдермен танысып, уйгарады. Циклды етуi кезшде баска да медициналык мекемелерiнде жэне гылыми орталыктарында уйымдастырылып жаткан съездер, симпозиум жэне мастер класстарга да катынасып, танысады.

Эрине, жогарыда керсетiлген мэселелердi толык жэне сапалы TYPДе аткару Yшiн, окыту циклыныц жоспарланган сагат келемi топтагы тыцдаушылар курамыныц тэжiрибелiк дэрежесiне сэйкес болуы керек. Мысалы, тэжiрибелiк хирург эндобейне технологиясыныц непздерш алгашкы рет мецгерiп отырган жагдайда, окыту циклыныц багдарламасы 216 сагаттан кем болмауы кажет, ал лапароскопиялык хирургиядан тэжiрибесi болып, бiлiмiн жетщщрш отыргандарга окыту ЖYKтемесi будан кем де болуы MYMкiн, ягни 54-162 сагат. Оку жоспары, жаца мемлекеттш стандарттыц талаптарына сай, бiр мезгiлдi немесе бiрте- бiрте кезецмен, окыту сагатын жинастыру негiзiнде iске асырылуы да MYMкiн.

Окыту циклыныц корытынды нэтижелерi теориялык тургыдан тест бакылауы аркылы, ал тэжiрибелiк машыктануы симмуляциялык орталыкта «Лапсим» кондыргысында, жаттыгуларды орындау немесе

ситуациялык есеп шыгару аркылы етеледъ Тесттiк бакылауыныц тапсырмалары да кернекп демонстративтi материалдан курастырылуы керек, ягни тесттiц курамында эндобейнелiк кондыргыныц элементтерi, инструменттер мен аппаратура жэне оперативтш техниканыц ерекшелiктерiне байланысты суреттер, схемалар мен бейнекадрлар болуы керек. Бул жагдайда корытынды бакылау эндобейнелш оташылдык тэжiрибелiк Yдерiске жакындатылып, окушыныц бiлiктiлiгi мен бiлгерлiгiн нактылы аныктауга мумкiншiлiк бередi. Сонымен, эндобейнелiк хирурги даярлау iсiнде, оцды нэтижеге жету Yшiн, келесi мацызды устанымдарды кке асыру кажет деп бiлемiз:

- Эндобейнелш хирургияга жiберiлетiн мамандар дэстурлi «ашык» хирургияныц негiздерiн жеткiлiктi турде мецгерген жэне едэуiр тэжiрибесi болуы керек, себебi олар тактикалык жэне техникалык мэселелерш дурыс шешуiн бш^мен катар эркашан конверсияга баруга даяр болуы керек;

- Эндобейнехирургияны алгашкы уйренiп жаткан дэрiгер мiндеттi турде оку циклыныц толык келемiн /216 саг/ етеу керек;

- Оку урдай сатылы турде iске асырылуы кажет, ягни бiрiздiлiк тургыдан, алдымен эндобейнелш хирургияныц теориялык непздерш мецгерш, будан кейш симмуляциялык орталыгында «Лапсим» жэне баска кондыргыларда тэжiрибелiк техникалык жаттыгып, эрi карай клиникалык тэжiрибелiк жагдайда бул технологияга машыктануы керек;

- Бтм жетiлдiрудiц сапасын арттыру ушш, эйресе тэжiрибелiк техникалык дагдылану жагынан, кафедра эндобейнелiк хирургиялык сыныппен жэне «Лапсим» тренажерымен, жеткiлiктi дэрежеде клиникалык базаларымен жабдыкталуы керек.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Андрющенко И. В. Инновационные обучающие технологии на клинической кафедре // Педагогика. - 2013. - № 3. - С. 56-58.

2 Бухарина, Т. Внедрение инновационных технологий в педагогический процесс медицинского вуза// Врач. - 2011. - № 10. - С. 71-73.

О.К. ДАРМЕНОВ, Н.И. ОРАЗБЕКОВ, Е.О. ДАРМЕНОВ

ПРАКТИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА ЭНДОВИДЕОХИРУРГОВ

Резюме: Широкое внедрение в практику здравоохранения лечебно-диагностических инновационных технологий обуславливает необходимость соответствующей подготовки специалистов-врачей. Использование современных технологий обучения существенным образом повышает качество подготовки хирургов, позволяет интенсифицировать учебный процесс. Такие задачи могут быть реализованы в учреждениях последипломного образования с использованием современных обучающих технологии, направленных на совершенствование квалификации врачей хирургов. Ключевые слова: эндовидеохирургия, инновации, учебные технологии

O.K. DARMENOV, N.I. ORAZBEKOV, E.O. DARMENOV

PRACTICAL TRAINING ENDOVVIDEOSURGERY

Resume: Widespread implementation in practice of health diagnostic and treatment technology innovation necessitates appropriate training specialist doctors. Using modern technology training significantly improves the quality of training of surgeons, allows to intensify the learning process. Such tasks can be implemented in institutions of graduate education using modern teaching techniques aimed at improving the training of physicians surgeons.

Keywords: endovideosurgery, innovation, educational technology

УДК: 616.89 - 05: 340.6

Г.М. ТУЛЕПБЕРГЕНОВА, В.В. СТОЙЛОВ, Г.С. ШЕВЧЕНКО

Казахский Национальный медицинский университет им. С. Д. Асфендиярова

О ПРОБЛЕМАХ ПСИХОЭМОЦИОНАЛЬНОЙ ТРАВМАТИЗАЦИИ СУДЕБНО-МЕДИЦИНСКИХ ЭКСПЕРТОВ

Труд судебно-медицинских экспертов сопряжен с психотравмирующими и вредными для здоровья факторами. Необходим систематический мониторинг за соматическим статусом судебно-медицинских экспертов, профилактика и лечение заболеваний в самом раннем их проявлении. Актуальной задачей в системе здравоохранения является изучение проявлений стресса и признаков эмоционального истощения нервной системы экспертов, выработка критериев оценки изменений личности, способов их предотвращения и лечения.

Ключевые слова: судебная медицина, психотравмирующие факторы, эмоциональное истощение.

Актуальная проблема врачебных ошибок, разрастаемая в последнее время, поднимает роль судебно-медицинской экспертизы в решении следственных и судебных вопросов. Расширяя затронутую проблему, мы считаем важным затронуть одну из тем, без обсуждения и решения которой, экспертиза не будет иметь тенденций к оптимизации и развитию.

Как известно объектами судебно-медицинской экспертизы являются:

• Трупы людей умерших насильственной смертью, смертью подозрительную на насилие, трупы расчленненые, гнилостно измененные, скелетированные, а также трупы людей умерших от заболеваний в лечебных учреждениях при наличии жалоб родственников на не правильное лечение или диагностику.

• Живые лица получившие криминальную травму, изнасилованные или подвергшиеся другим видам насилия.

• Вещественные доказательства биологического происхождения - кровь, сперма, волосы, выделения человека и животных.

• Материалы следственных и уголовных дел по расследованию преступлений, в том числе уголовно наказуемых нарушений медицинских работников. Судебно-медицинский эксперт - это врач, решающий вопросы, поставленные перед ним судебно-следственными органами. Анатомическая картина убийств, нелепых несчастных случаев - с одной стороны, обстоятельства различных происшествий со смертельным исходом - с другой - информация, которая оставляет неизгладимый отпечаток в памяти любого эксперта. Дополняют картину психотравмирующих ситуаций неизбежные контакты экспертов с убитыми горем родственниками, работниками следствия и полиции, судов, адвокатов и прокуратуры.

Приходится вникать в суть материала уголовных дел с порой с противоречивыми данными различных видов исследования, следственных экспериментов, показаний подозреваемых, обвиняемых и свидетелей. Мало того, что нужно бояться ошибок, еще всегда и везде нужно оставаться в рамках деонтологических принципов. Качество судебно-медицинского продукта - заключения во многом зависимо от всестороннего изучения как самого происшествия, так и его трагических и анатомических последствий. Работа судебно-медицинского эксперта с живыми людьми также имеет психотравмирующие стороны. Обследовать приходиться людей, страдающих разными инфекциями, людей грязных, завшивленных, пьяных, проводить исследование испражнений. Статистика свидетельствует, что судебный медик намного чаще, чем другие врачи болеет инфекционными заболеваниями, особенно туберкулезом. На всем пути осуществления экспертных действий пребывают требования соблюдения специальных правил, статей УПК и УК РК, подзаконных актов. Всякий раз, получая постановление о назначении экспертизы, эксперт предупреждается об уголовной ответственности за дачу заведомо ложного заключения. При этом в работе судебно-медицинского эксперта, как и в работе любого другого специалиста, могут быть ошибки, которые не всегда возможно избежать. Ведь не правовое понятие врачебной ошибки - это правильные действия врача во всех отношениях, исключающее умысел, небрежность и халатность. Пример из практики. Эксперт исполнил экспертизу по медицинским документам. Из постановления следствия явствовало, что беременная женщина (ранние сроки) получила травму при ДТП. В представленных на экспертизу медицинских документах выставлен диагноз -посттравматический выкидыш. В смысле вреда

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.