CC BY
17
Вестник КазНМУ, №1-2015
У.И.КЕНЕСАРИЕВ, Р.А. БАЯЛИЕВА, А.М. ОРАЗЫМБЕТОВА
СОСТОЯНИЕ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ В ЗАВИСИМОСТИ ОТ УРОВНЯ ЗАГРЯЗНЕНИЯ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
(НА ПРИМЕРЕ ГОРОДА АЛМАТЫ)
Резюме: В статье дана оценка состояния здоровья населения и атмосферного воздуха города Алматы. Приоритетными загрязнителями воздушного бассейна города являются пылевые фракции взвешенных частиц РМ10, РМ2,5 и диоксид азота. Ключевые слова: воздушный бассейн, загрязнение, риск, заболеваемость.
U.KENESSARIYEV, R.BAYALIYEVA, A.ORAZYMBETOVA
HEALTH STATUS DEPENDING ON THE LEVEL OF AIR POLLUTION (FOR EXAMPLE, THE CITY OF ALMATY )
Resume: The article assesses the health status of the population and the air of the city of Almaty. Priority pollutants air in the cities are the dust fractions of suspended particles PM10 , PM 2.5 and nitrogen dioxide. Keywords: air swimming pool , pollution , risk, morbidity.
УДК 616.12-008.3-073.96
Г.Г. БЕДЕЛЬБАЕВА, Г.А. ОРАЗБЕКОВА
СЖАсфендияров атындагы Казац ¥лттыцмедицинамъщуниверситетI, Алматы
КАРДИОЛОГТЬЩ БГЛ1КТ1Л1ПН АРТТЫРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
Денсаулыц сацтау саласында, цаз!рде, жаца инновациялыц диагностика тэалдер! мен емдеу технологияларыныц енг!з1лу!не байланысты, медициналыц жэрдемшц сапасы мен нэтижел!г! ест, децгеш айтарлыцтай кетерыд!. Бул жаца багыттарды тшст! дэрежеге жетк/зт, жузеге асыру уш!н, кардиолог дэр!герлер теориялыц б!л1м! мен бшктшгш арттырып, технологияларды жете мецгеруI цажет. Бул багыттар цосымша бшм берумекемелернде замануи оцыту технологияларын цолдана отырып, дэр!герлерд!ц бшм!н арттыру арцылы жузеге асырылады.
ТYйiндi свздер: кардиология, инновациялар, оцыту технологиялары.
Бугшп тацдагы кардиология саласында инновацияльщ зерттеу технологиялары, допплерэхокардиография, стресс-эхокардиография, тэулштш холтер ЭКГ, ;ан цысымын тэулштш зерттеу жэне т.б., жасырын дамыган журек жэне ;антамыр дерттерш аныцтап, ерте ем тагайындауга мумганштк бередъ Эрине, бул кардиологиялы; зерттеулердщ кумэн кел^рмес утымдылык;тарыныц нэтижей деуге болады. Осы себепт бугшп тацда, республикамыздыц кептеген ауруханалары мен медициналы; орталыцтарында кардиологиялы; диагностикалы; технологияларга ;ажетт тиiстi курал жабдыцтары алынып, эр TYрлi диагностикалы; шаралары ат;арылып жатыр. Элбетте, бул жаца жэне KYPделi диагностикалы; технологияны на;тылы TYPде iске асырып, барлы; MYMкiндiктерiн пайдалану Yшiн жэне осы багытта усынылып жат;ан медициналы; тмнщ жаца жетiстiктерiн тэж1рибеге енгiзуде, жогары дэрежедегi цосымша бiлiм алган, кэйби мамандандырылган дэрiгерлердi дайындау ;ажет [1,2,3]. Кардиологиялы; жаца зерттеу технологияларына жiберiлген мамандар арнайы дайынды; о;у багдарламалары бойынша оцытылып, теориялы; жэне тэж1рибелш бiлiмi мен бiлiктiлiгiн жетiлдiрiп, бул диагностикалы; технологиялардыц барлы; техникалы; жэне технологиялы; ережелерiн толы; мецгеруi ;ажет. Эрине, кардиологиялы; жаца зерттеу технологияларына арнайы дайындыцтан етiп, даярланган мамандар гана жiберiлуi керек жэне бШмдерш Yнемi жетiлдiрiп, жацартып отыруы ;ажет.
Сонды;тан, бул дэрiгерлер, дэстYрлi кардиологиядан тэж1рибесшщ жеткiлiктiлiгiне ;арамастан, жаца
технологияныц KYPделiгiне байланысты, арнайы бiлiм жетiлдiру циклдарын етiп, техникасын толы; мецгерiп, машыцтануы ;ажет. БYгiнгi тацда инновациялы;
кардиологиядан бШм жетiлдiру о;у циклдарында тыцдаушыларга теориялы; бiлiм берумен ;атар, тэж1рибелш техникалы; дагдылануында жаца
инновациялы; технологиялар ;олданылады. Бунда мамандарды даярлау, о;ыту YPДiсi бiрiздiлiк тургыда, сатылап, теориялы; дайындыцтан кейiн ;арапайым тэсiлдерден KYPделiсiне ;арай, симмуляциялы; машыцтануынан клиникалы; дагдылануына дейiн iске асырылады. Мысалы, бул циклдарда тыцдаушылар алдымен тиiстi дэрежеде теориялы; бiлiм алып, будан кейiн жаца диагностикалы; аппаратурамен тэжiрибелiк жагдайда толы; танысады, олардыц ;олдану ережелерi мен технологиясын уйгарады. Кардиология саласынан тыцдаушы стрессэхокардиография, тэулштш холтер ЭКГ, ;ан цысымын тэулштш зерттеу, ЭКГ мониторинг жэне т.б. машыцтануы керек. Бул о;ыту сатысындагы мэселелер толы; уйгарылганнан кейiн, тыцдаушылар университеттщ симмуляциялы; орталыгында кардиологиялы;
диагностикалы; цондыргылармен тэжiрибелiк тренинг жасайды. Бул кезде тыцдаушылар, алдында алган теориялы; бiлiмiн iс ЖYзiнде тэжiрибелiк симмуляциялы; жагдайда орыцдап, ;айта-;айта жаттыгып, техникалы; тэсiлдерге машыцтанады. Ягни, тыцдаушы кардиологтар ЖYректi зерттеу жаца аппаратурада, диагностикалы; кардиологиялы; зерттеулердiц эр техникалы; сатысын езi орындап жаттыгады: ЭКГ жэне ;ан цысымына мониторинг жасау, т.б. Тыцдаушы эр техникалы; дагдыны ;айталап орындап, машыцтануын тиiстi дэрежеге дешн жеткiзуi керек. Ол Yшiн о;у YPДiсiнiц едэуiр белiгi, эсiресе тыцдаушылардыц езiндiк жумысыныц сагат келемi симмуляциялы; дагдылануына берiледi. Тыцдаушылардыц тэжiрибелiк дайындыгыныц келесi сатысы клиникалы; база жагдайында арнайы ЖYрек ауруларын зерттеу кабинеттершде, белiмшелерiнде ЖYргiзiледi. Бунда олар цоцдыргыны зерттеу алдындагы монтаждауына, аппаратураны тексерш даярлауына, ЭКГ белмесiнде жэне функционалды зерттеу кабинеттерiнде зерттеулердi еткiзуге ;атынасып, тiкелей тэжiрибелiк жумыс;а араласады. Элбетте, бул о;ыту сатысыныц
www.kaznmu.kz
Вестник КазНМУ, №1-2015
кэркышдылыгы мен сапасын арттыру Yшiн, топтагы тыцдаушылардыц саны ы;шам болу керек немесе кафедра бiрнеше клиникалы; базалармен жабдык;талуы ;ажет жэне о;у жоспары мен YPДiсi клиникалы; базаныц тэжiрибелiк жумысына сэйкестендаршедъ Тыцдаушылардыц
тэжiрибелiк диагностикалы; дагдылануы бул жагдайда жекешелендiрiлiп, бiр топтан ею ы;шам топ ;урастырылады да (ею адамнан), олар екi кабинетке белшш жiберiледi. Бул жагдайда, эрине кафедрада кардиологиялы; аппаратурамен ;амтылган бiрнеше клиникалы; базасы болу керек. Ягни тыцдаушылардыц жаца технологияны ^р^нды жэне сапалы TYPДе уйгаруы, клиникалы; базалардыц MYMкiншiлiгiне де байланысты, негурлым бул зерттеулердщ саны кеп болса, солгурлым тыцдаушылар оларга жиi ;атысып, машы;тануы нэтижелi болады. Кардиологиялы; технологияларды мецгеру сатысындагы тыцдаушылар ЭКГ ;агазшалары мен арнайы атластар, компъютерлi бейне;орлар жинастырып, сарап;а салуы керек. Эр тэжiрибелiк саба; Yстiнде, семинарларда та;ырыптарына сай бул демонстрациялы; к0рнектi материалдар K0рсетiлiп, зерттеулердщ технологиясы мен нэтижелерi сарапталады, эр KYPделi клиникалы; жагдайлар талдауга салынады. Тыцдаушыныц 0зiндiк жумысыныц да едэуiр K0лемi мен та;ырыптары бейнелiк презентация жасалуына, фильмдер жинастыруына арналады. Ягни, эр тыцдаушы осы о;ыту кезшен бастап езiнiц жекеше к0рнектi материал жинагын ;урастырады (ЭКГ ;агазшалар, компъютерлi бейне;орлар), ал цикл ая;талганына ;арамастан, кейiн олар осы материал непзшде езiн - езi о;ыту YPДiсiн жалгастыра бередi.
Сонымен ;атар, оку циклдарына ;атыс;ан тыцдаушы кардиологтар кардиологияныц жаца жетiстiктерiмен танысып бiлу Yшiн, университет басшылыгы ЖYЙелi TYPДе уйымдастырып отыратын визитинг профессорлардыц дэрктерше, семинарларына жэне мастер класстарына белсенд TYPДе Yнемi ;атыстырылып отырады. Бунда олар кардиологияныц инновациялы; технологияларымен жэне техникалы; жаца тэсiлдермен танысып, бШмш жетiлдiрiп отырады. Циклды етуi кезшде Алматы ;аласыныц бас;а да
медициналы; мекемелерiнде жэне гылыми орталы;тарында уйымдастырылып жат;ан съездер, симпозиум жэне мастер класстарга да ;атынасып, багдарламаларымен танысады.
Эрине, жогарыда K0рсетiлген мэселелердi толы; жэне сапалы турде ат;ару ушш, о;ыту циклыныц жоспарланган сагат к0лемi топтагы тыцдаушылар ;урамыныц тэжiрибелiк дэрежейне сэйкес болуы керек. Мысалы, тэжiрибелiк дэрiгер кардиологиялы; жаца зерттеу технологиясыныц негiздерiн алгаш;ы рет мецгерiп отырган жагдайда, о;ыту циклыныц жоспары мен багдарламасы толы; к0лемде 0тiлуi ;ажет, ал кардиологиядан тэжiрибесi болып, бШмш жетiлдiрiп отырган дэрiгердiн о;ыту жуктемей будан кем де болуы мумган, ягни 216 немесе 108 сагат. Бул о;у жоспары, жаца мемлекеттш стандарттыц талаптарына сай, бiр мезгшд немесе бiрте - бiрте кезецмен, о;ыту сагатын жинастыру негiзiнде кке асырылуы да MYMкiн.
О;ыту циклыныц ;орытынды нэтижелерi теориялы; тургыдан тест ба;ылауы ар;ылы, ал тэжiрибелiк машы;тануы симмуляциялы; орталы;та кардиологиялы; ;ондыргыларында, арнайы аппаратурада жаттыгуларды орындау немесе ситуациялы; есеп шыгару ар;ылы 0теледi. Бул оку циклыныц тесттш ба;ылауыныц тапсырмалары да к0рнектi демонстративтi материалдан ;урастырылуы керек, ягни тесттiк тапсырманыц ;урамында кардиологиялы; ;ондыргыныц элементтерi, аппаратураны ;олдану техникасыныц ерекшелiктерiне байланысты CYреттер, схемалар мен бейнекадрлар болуы керек. Бундай жагдайда ;орытынды ба;ылау кардиологиялы; тэжiрибелiк Yдерiске жа;ындатылып, тыцдаушылардыц бiлiктiлiгi мен бшгерлМн на;тылы аныщтауга MYMкiншiлiк бередъ Сонымен, тэжiрибелiк денсаулы; са;тау мекемелершде кардиологиялы; ;онд^1ргыларын кецiнен енгiзуiне байланысты, бул KYрделi диагностикалы; технологияларды тшст дэрежеде мецгерген кардиологтарды даярлау ;ажетттп де туындап отыр. Бiздiц кафедраныц жогарыда айтылган тэжiрибесiне CYЙене отырып, кардиолог мамандарын даярлау iсiнде оцды нэтижеге жетуге болады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Андрющенко, И. В. Инновационные обучающие технологии на клинической кафедре / И. В. Андрющенко, Е. В. Малинина // Педагогика. - 2013. - № 3. - С. 56-58.
2 Бухарина, Т. Внедрение инновационных технологий в педагогический процесс медвуза / Т. Бухарина // Врач. - 2011. - № 10. -С. 71-73.
3 Евсевьева, М. Е. Инновационные подходы к преподаванию терапии на современном этапе: метод. рек / М. Е. Евсевьева. -Ставрополь: Изд-во СтГМА, 2009. - 11 с.
Г.Г. БЕДЕЛЬБАЕВА, Г.А. ОРАЗБЕКОВА
ОПТИМИЗАЦИЯ ПРАКТИЧЕСКИХ НАВЫКОВ ВРАЧА-КАРДИОЛОГА
Резюме: Внедрение инновационных технологий диагностики и лечения, позволило значительно повысить качество и результативность оказываемой медицинской помощи в системе здравоохранения страны. Для достижения высокого уровня оказания высокоспециализированной помощи, врачи кардиологи должны освоить теоретические и практические знания по внедрению и использованию новых технологий.Такие задачи могут быть реализованы в учреждениях последипломного образования с использованием современных обучающих технологии, направленных на совершенствование квалификации врачей кардиологов.
Ключевые слова: кардиология, инновации, обучающие технологии.
G.G. BEDELBAYEVA, G.A. ORAZBEKOVA
OPTIMIZATION OF PRACTICAL SKILLS CARDIOLOGIST
Resume: Introduction of innovative diagnostic and treatment technologies, greatly improving the quality and effectiveness of care in the health system of the country. To achieve a high level of provision of tertiary care physicians, cardiologists need to master the theoretical and practical knowledge on the introduction and use of new technology. Such tasks can be implemented in institutions of postgraduate education with modern teaching technology, aimed at improving the qualifications of cardiologists. Keywords: cardiology, innovation, educational technology.
www.kaznmu.kz
