Научная статья на тему 'Электроконтакт пайвандлаш режимларини танлаш усуллари'

Электроконтакт пайвандлаш режимларини танлаш усуллари Текст научной статьи по специальности «Прочие сельскохозяйственные науки»

CC BY
48
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Электроконтакт пайвандлаш режимларини танлаш усуллари»

Электроконтакт пайвандлаш режимларини танлаш усуллари

Т.Н.Рахмонов

АндМи "Машинасозлик технологияси" кафедраси ассистенти

Аннотация

Электроконтакт пайвандлашнинг ток кучи, кучланиши, импульс вак;ти, босим кучи, пайвандлаш тезлиги, пайвандлаш материалининг геометрик параметрлари каби курсаткичлари орасидаги богланишни аник;лаш имконини берди.

Механизациялашган жараёнлардан фойдаланиш даражасини аник;лаш ва бах,олаш учун уларнинг курсаткичларини тугри танлаш — бу ишлаб чик;аришни ривожлантиришнинг асосидир. Чунки керакли курсаткичларни тугри танлаш ва улар асосида ишлаб чик;ариш жараёнини тах,лил к;илиб ривожланишнинг тугри йуналишини аник;лаш мумкин булади. Tyfpn танланган курсаткичлар механизациялашган жараёнларни мукаммаллаштириш, такомиллаштиришнинг назарий асосларини яратишга имкон беради. Назария эса ривожланишда амалиётнинг асоси булиши керак. Назарияга асосланмаган ишлаб чик;ариш кераксиз ва хатоларга бой тажрибалар утказишга мажбур к;илиб, куп х,олларда ик;тисодий инк;ирозга олиб боради. Нотугри назария х,ам шундай натижага олиб боради. Нотугри назария ишлаб чик;ариш ривожини доимо opeara тортиб келган. Шу билан бирга тугри курсаткичлардан нотугри фойдаланиш х,оллари х,ам учраб туради.

Назария — бу табиат х,одиса ва жараёнларининг маълум куринишдаги ифодасидир.Табиат х,одиса ва жараёнларини назарий ифодалаш учун турли усуллардан фойдаланилади: аналитик, график, кимёвий

Х,одиса ва жараёнларнинг юк;оридаги усулларда ифодалашда турли курсаткичлардан фойдаланилади. Улар асосий ва келтирилган курсаткичларга булинади.

Асосий курсаткичларга куйидагиларни киритиш мумкин:

1) Масофа — L;2) Вак;т —1;3) Оирлик — Q;4) Мивдор — т.

Келтирилган курсаткичларга эса: 1) солиштирма; 2) параметрик; 3) нисбий курсаткичларни киритиш мумкин. Бундан ташк;ари барча курсаткичларни энергетик ва тезлик, х,амда, статик ва динамик курсаткичларга булиш мумкин.

Масофа — бу икки жисм орасидаги узок;лик курсаткичи;

Вак;т — бу жисмни таъсир этиш давомийлиги курсаткичи;

Мивдор — бу жисмларни сонлардаги таркибий курсаткичи.

Оирлик — бу бутун дунё тортишишининг бир жисмдан иккинчисига таъсир этиш курсаткичи.

Оирлик асосий статик курсаткич х,исобланади.

Куч — динамик курсаткич булиб, жисм огирлигининг х,аракатдаги таъсир этиш курсаткичи х,исобланади.

Инерция кучи — жисм огирлигининг тезланиш ва секинланишдаги таъсир этиш курсаткичи.

Куч куйидаги ифодалар орк;али аник;ланади:

эркин тушишда F= G — огирлик кучи булиб; х,аракат вак;тида F= |j G ишк;аланиш кучи булиб; х,аракатни узгаришида F= 3 G — инерция кучи булиб аник;ланади. Бу ерда G — жисмнинг огирлиги, а — х,аракатдаги жисм тезланиши, g — эркин тушиш тезланиши, |j - ишк;аланиш коэффиценти.

Кувват динамик курсаткичлардан х,исобланади. Кувват — бу кучнинг жисмга маълум тезликдаги

таъсири булиб, у куйидаги ифода орк;али аник;ланади:

N = F- v, кВт

бу ерда: v — жисмнинг тезлиги, м/с.

Агар жисм куввати узгармас булса, унда куч ва тезлик бир—бири билан гиперболик богланишга эга булади, яъни

N = Г- v = const

Жисмларнинг бир-бирига зарбий таъсирида х,ам к;увват динамик курсаткич х,исобланади, яъни G h

N3 = G- v = кВт

бу ерда h — жисмнинг тушиш баландлиги, м; G — тушаётган жисм огирлиги, Н; t — жисмнинг тушиш вак;ти, с v — жисмнинг тушишдаги тезлиги, м/с;

Тебраниш вак;тида х,ам зарбий таъсир мавжуд булади. У фак;ат бир мартагина таъсир этмай, маълум частота билан такрорланиб туради.

Мтебр = N3- и= const бу ерда: и — зарбий частота

Тебраниш куввати — бу зарбий кувватнинг жисмга маълум частота билан таъсир этишидир.

Деталларни мустах,камликка ва шу кабиларга х,исоблашда зарбий ва тебраниш кувватлари асосий курсаткичлардан х,исобланади. Юк;оридагилардан ташк;ари кувватни ёнилги сарфи, иш унуми каби курсаткичлар орк;али х,ам х,исоблаш мумкин.

Деталлар, агрегатлар, х,амда, улардан ташкил топган машина ва механизмлар ёки турли механизациялашган ва технологик жараёнлар устида изланишлар олиб боришда турли курсаткичларни аник;лаш, х,амда, уларни назарий ва амалий асослаш керак булади.

Бу ишда юк;орида таъкидлаб утилгандек нотугри йулдан кетиш х,ам мумкин. Мисол к;илиб, баъзи курсаткичларни жуда мураккаб математик ифодалар орк;али х,исоблаб топиб, уни илмий ишнинг назарий к;исми сифатида, к;абул к;илиш х,оллари х,ам учраб туришини келтириш мумкин. Аслида эса уша х,исоблаб топилган математик ифода илмий иш учун х,еч к;андай амалий ах,амиятга эга булмайди.

Илмий изланишни назарий жих,атдан тугри олиб бориш учун режалаштирилаётган жараён ёки объектни адабий усулда тугри ифодалаб олиб, кейин унинг асосий курсаткичлари устида юк;орида курсатилган аналитик, график, кимёвий усуллар ёрдамида, х,амма учун тушунарли ва умумий ифодалар орк;али, асослаш керак. Шундагина назария амалий ах,амият касб этади. Амалиёт эса табиат х,одиса ва жараёнларининг назарий асосларидан амалда фойдаланишдир.

«Ейилган деталларни контакт пайвандлаб к;оплаш усулида к;айта тиклаш» мавзусида олиб борилаётган илмий изланишнинг назарий к;исми куйидаги тартибда ифодаланган. Аввало технологик жараён кетма-кетлиги, унинг барча курсаткичлари ва хусусиятларини х,исобга олган х,олда, адабий тилда ифодаланди. Натижада к;айта тиклашнинг асосий курсаткичлари белгилаб олинди. К|айта тиклашнинг асосий курсаткичларига пайванд к;атламнинг к;алинлиги, пухталиги ва ейилишга чидамлилиги киради. Бу курсаткичлар к;айта тиклашнинг охирги хосилавий курсаткичлари х,исобланади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Ш.У. Йулдашев «Машиналар ишончлилиги ва уларни таъмирлаш» Тошкент Узбекистон 5.

Мирбобоев В.А. "Конструкцион материаллар тех,нологияси«.-Т., «Укитувчи», 1991 йил.

2. К. К|осимов «Ейилган деталларни к;айта тиклаш ва пухталигини ошириш» Тошкент 2006 йил.

3. П.С. Мамаджанов «Обоснование составов и режимов электроконтокной приварки спеченой

порошковой ленты при восстановлении изношенных деталей селскохозяственной техники»

Дисс. к.т.н —Москва 1990 г.

4. http://www.kruqosvet.ru/.../kompozitsionnie materiali.html._

5. http://elibrary.ru/item.asp7icN9262817 Стати с ключевым словом

6. «Восстановление деталей» / Инженерно-техническое обеспечение АПК.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.