Научная статья на тему 'ЭЛЕКТРОКАРДИОГРАФЛАР, ЭЛЕКТРОКАРДИОСКОПЛАР ВА ЭЛЕКТРОКАРДИОАНАЛИЗАТОРЛАР ҚИЁСЛАШ УСУЛЛАРИ ВА ВОСИТАЛАРИ'

ЭЛЕКТРОКАРДИОГРАФЛАР, ЭЛЕКТРОКАРДИОСКОПЛАР ВА ЭЛЕКТРОКАРДИОАНАЛИЗАТОРЛАР ҚИЁСЛАШ УСУЛЛАРИ ВА ВОСИТАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
142
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
электрокардиографлар / метрологик хизмат / қиёслаш усуллари / ўлчаш воситалари. / electrocardiographs / metrological service / verification methods / measuring instruments.

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Вохобжон Нишонов, Шероз Исматуллаев

Мақолада электрокардиографлар, электрокардиоскоплар ва электрокардиоанализаторлар ва уларнинг метрология текширувини ёритиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

COMPARISON METHODS AND TOOLS OF ELECTROCARDIOGRAPHERS, ELECTROCARDIOSKOPS AND ELECTROCARDIOANALIZERS

The article describes electrocardiographs, electrocardioscopes and electrocardioanalyzers and their metrological control.

Текст научной работы на тему «ЭЛЕКТРОКАРДИОГРАФЛАР, ЭЛЕКТРОКАРДИОСКОПЛАР ВА ЭЛЕКТРОКАРДИОАНАЛИЗАТОРЛАР ҚИЁСЛАШ УСУЛЛАРИ ВА ВОСИТАЛАРИ»

«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 5

ЭЛЕКТРОКАРДИОГРАФЛАР, ЭЛЕКТРОКАРДИОСКОПЛАР ВА ЭЛЕКТРОКАРДИОАНАЛИЗАТОРЛАР ЦИЁСЛАШ УСУЛЛАРИ ВА

ВОСИТАЛАРИ

Вохобжон Нишонов Шероз Исматуллаев

Узбекистон миллий метрология Узбекистон миллий метрология

институти мутахассиси, Тошкент институти булим бошлиги

давлат техника университети мустакил изланувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада электрокардиографлар, электрокардиоскоплар ва электрокардиоанализаторлар ва уларнинг метрология текширувини ёритиб берилган.

Калит сузлар: электрокардиографлар, метрологик хизмат, киёслаш усуллари, улчаш воситалари.

COMPARISON METHODS AND TOOLS OF ELECTROCARDIOGRAPHERS,

ELECTROCARDIOSKOPS AND ELECTROCARDIOANALIZERS

Vakhobjon Nishonov Sheroz Ismatullaev

Specialist of the National Institute of Head of the Department of the National Metrology of Uzbekistan, independent Institute of Metrology of Uzbekistan researcher of Tashkent State Technical University

ABSTRACT

The article describes electrocardiographs, electrocardioscopes and electrocardioanalyzers and their metrological control.

Keywords: electrocardiographs, metrological service, verification methods, measuring instruments.

КИРИШ

Электрокардиограф курилмаси замонавий тиббиётнинг талаб юкори булган ва кенг таркалган тиббий техника воситасидир.

Электрокардиограф - юрак мушаклари ишлашини назорат килиш ва унинг ишлашидаги

www.scientificprogress.uz

бузилишларни аниклаш хамда бемор холатини умумий тарзда урганиш учун мулжалланган махсус улчаш функцияларига эга тиббий техника воситасидир.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Электрокардиограф инсон юрак мушаклари ишлашида хосил буладиган биопотенциаллар фаркини (электр майдонлар ва импульслар) кайд ва тадкик этиш учун кардиологиядаги инструменталь электрокардиографик (ЭКГ) диогностикада фойдаланилади.

Шу жумладан ЭКГни узлуксиз суткалик мониторинги учун Холтер услубиётига асосланган тиббий техникалардан фойдаланилади.

Бемор танасига урнатилган электрокардиограф электродлари оркали юрак мушаклари ишлашида хосил буладиган биопотенциаллар фарки кайд этилади ва график электрокардиограмма куринишида маълумотлар электрокардиографнинг экранига узатилади ва/ёки махсус термопринтер ёрдамида когозга чоп этилади хамда инсонинг асосий органи - юракнинг фаолияти тугрисидаги визуаль маълумотга асосан тахлил килиш имконини беради.

Электрокардиограф ёрдамида олинган тахлил натижаларини бевосита инсон саломатлиги билан боглик булганлиги сабабли, уларнинг ишончлилигини ва аниклилигини таъминлаш мухим вазифа хисобланади. Ушбу вазифалар электрокардиографларни метрологик хусусиятларини тадкик этиш (метрология текширувини амалга ошириш) оркали бажарилади.

Афсуски, тиббиёт муассасаларининг аксариятида электрокардиографларни кулланишга яроклилигининг факат иккита мезони мавжуд - "ишлайди" ва "ишламайди" Куп холларда "ишлайди" мезонига мос булган электрокардиограф нормалангаан метрологик хусусиятлардан кескин фарк килади ва амалда кулланишга яроксиздир.

Шундай холатларни олдини олиш максадида "Узстандарт" агентлиги ва Узбекистон Республикаси согликни саклаш вазирлиги карори асосида "Метрология текширувидан утказилиши лозим булган тиббиёт учун мулжалланган улчаш ва синаш воситаларининг руйхати" тасдикланган хамда Узбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2017 йил 22 августда 2916-сон билан руйхатга олинган. Ушбу карорга мувофик электрокардиографлар, электрокардиоскоплар ва электрокардиоанализаторлар (кейинги уринларда -электрокардиоприборлар (ЭКП))ни метрология текширувидан утказилиши белгилаб куйилган [1].

Бундан ташкари, аналитик-синов лабораториялари ва метрология лабораториялари фаолияти билан боглик функционал тадкикотлар аниклиги ва ишончлилик даражасини таъминлаш ва улчашлар сифатини яхшилаш, метрологик

таъминотни камров доирасини кенгайтириш, тиббиёт ташкилотларида фойдаланиладиган улчаш функцияларига эга тиббий техникани метрология текширувидан утазиш тизимини такомиллаштириш асосида ахолига тиббий хизматлар курсатиш самарадорлигини ва хавфсизлигини ошириш юзасидан Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Тиббиётда кулланадиган лаборатория ва диагностика ускуналарининг метрологик текширувини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги 2018 йил 15 февралдаги 112-сонли карори кабул килинган [2].

Ушбу карорларга мувофик Узбекистон миллий метрология институти томонидан бир катор улчаш функцияларига эга тиббий техниканинг метрология текширувини самарали ташкил этиш максадида давлат стандартлари ишлаб чикилиб амалиётга тадбик этилди. Хусусан,

O'z DSt 8.086:2019 "Электрокардиографлар, электрокардиоскоплар ва электрокардиоанализаторлар. Киёслаш усуллари ва воситалари" давлат стандарти шулар жумласидан [3].

Ушбу давлат стандартида куйдагилар:

К^иёслаш операцияларини амалга оширишдан олдин:

^иёсловчиларнинг малакасига буйича:

киёслаш утказишга улчаш воситаларини киёслаш сохасида амалий иш тажрибасига эга булган, белгиланган тартибда аттестациядан утган ва давлат киёсловчиси номига эга булган шахслар куйилиши;

киёсловчи ушбу турдаги улчаш воситаси билан ишлаш амалий куникмаларига эга булиши, фойдаланиш хужжатларининг талабларини билиши;

киёслаш хавфсизлик техникаси буйича инструктаж утган ва электр ускуналар билан ишлаш хукукига эга булган киёсловчи томонидан бажарилиши назарда тутилган.

Хавфсизлик талаблари буйича:

киёслаш утказилишида хавфсизлик талабларига ва прибордан фойдаланиш хужжатларининг талабларига, шунингдек, киёсловчининг иш жойида хавфсизлик техникаси буйича йурикнома талабларига амал килиниши;

намунавий улчаш воситаларини ишлашга ва ЭКПни киёслашга тайёрлаш улардан фойдаланиш хужжатларига мувофик амалга оширилиши назарда тутилган.

Эхтиёткорлик чораларига амал килиниши буйича:

киёслаш утказишдан олдин киёсланаётган улчаш воситасининг ва киёслаш воситасининг химояловчи заминлаш клеммалари (улар мавжудлигида) химояловчи заминлаш шинасига уланиши;

улчаш воситаси хонадан ташкарида булгандан кейин, уни ёкишдан олдин, ЭКП ва таъминот блоки икки соат давомида хона хароратида саклаб турилиши; ишлашида давомий узилишлар булган приборни учириш назарда тутилган. Бевосита ЭКПларни киёслаш шартлари:

киёслаш утказилишида ГОСТ 8.395да урнатилган нормал шароитларга амал килиниши лозим [4];

аник турдаги улчаш воситасининг фойдаланиш хужжатларида кулланиш

Г

^иёслашни амалга оширишда зарур буладиган намунавий улчаш воситалари

_I_

Улчаш лупаси

Функционал генератори

4

Улчаш металл

1-Расм. ^иёслашни амалга оширишда зарур буладиган намунавий улчаш воситалари

шароитларига алохида талаблар мавжуд булган такдирда, фойдаланиш хужжатларида курсатилган шароитларни таъминлаш зарур;

ЭКП киёслашга Фойдаланиш буйича кулланмасида курсатилган бутликда такдим этилган булиши керак.

МУ^ОКАМА ^иёслашга тайёргарлик:

киёслашда кулланадиган намунавий улчаш воситалари киёслаш гувохномаларининг амал килиш муддатини текшириш;

киёслашда кулланадиган намунавий улчаш воситаларини уларнинг фойдаланиш буйича кулланмасига мувофик ишлашга тайёрлаш;

киёсланаётган ЭКП ва киёслаш воситаларини уларнинг фойдаланиш хужжатларига мувофик ишлашга тайёрлашдан иборат. ЭКПларни киёслашдан утказилиш:

биринчидан, ЭКПдaрни ташки курикдан yткaзишдa фойдaлaниш бyйичa кУллaнмa (йyрикномa)гa МУВОФИК 6УТЛИЛИГИ, УНИНГ ишгa ярокдилигигa тaъсир килувчи мехaник шикaстлaр мaвжyд эмaслиги, бош^рув Ba коммyтaция кисмлaрининг мaвжyдлиги Ba мyстaxкaм котирилгaнлиги, yлaрнинг xолaтлaри aник кaйдлaнгaнлиги, дaстaкдaрни рaвон aйлaниши, сaкдaгичлaр мaвжyдлиги xaмдa лок-бyёк коплaмaдaрининг x^ara Ba мaркировкaнинг aникдиги текширилади.

иккинчидан, синаб куриш боскичидa киёслaнaётгaн yлчaш воситaдaри, контaкт бирикyвлaрнинг зaминлaниш сифaти Ba хaдaкитлaр тaъсиридaн химояси текшириб курилади.

учинчидан, метрологик хусусиятларини аниклаш учун ЭКПдaрни функционал генерaторигa yлaш схемaси 2-рaсмдa келтирилгaн.

НАТИЖА

Kиёслaш нaтижaдaрини рaсмийлaштиришдa aгaр киёслaш нaтижaлaри ижобий бyлсa Узбекистон Респyбликaси Вaзирлaр Мaxкaмaсининг 2020 йил 29 aB^CT^rara 528-сон кaрори билaн тaсдикдaнгaн Улчaш воситaдaрини киёслaшдaн утквзиш коидaдaригa мyвофик киёслaш гyвохномaсини рaсмийлaштирaди, киёслaш нaтижaлaри садбий бyлгaндa шу коидaдaргa aсосидa яроксизлик xaкидa хaбaрномa берилади [5].

ХУЛОСА

Хyлосa yрнидa шуни aйтиш мумкинки, Электрокaрдиоприборлaрни кнёсташ ишлaрини Уз вaктидa тугри тaшкил килиш оркэди ушбу приборлaрдaн фойдaдaнишдa йул куйилиши мумкин бyлгaн хaтоликлaрни олди олитади Ba

улчаш воситаларини юкори аниклик билан ишлашига эришилади. Бу эса уз навбатида беморларга куйилаётган ташхислар ва даволаш усулларининг самарадорлигини оширишга хамда табиатнинг ноёб махсули булган инсон соглиги ва саломатлигини таъминлашга хизмат килади.

REFERENCES

1. Узбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги хамда Узбекистон Республикаси согликни саклаш вазирлигининг "Метрология текширувидан утказилиши лозим булган тиббиёт учун мулжалланган улчаш воситалари ва синаш воситаларининг руйхатини тасдиклаш тугрисида"ги 2017 йил 22 августдаги 2916-сонли карори.

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Тиббиётда кулланадиган лаборатория ва диагностика ускуналарининг метрологик текширувини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги 2018 йил 15 февралдаги 112-сон карори.

3. O'zDSt 8.086:2019 "Электрокардиографлар, электрокардиоскоплар ва электрокардиоанализаторлар. Киёслаш усуллари ва воситалари"

4. ГОСТ 8.395 Государственная система обеспечения единства измерений (ГСИ). Нормальные условия измерений при поверке. Общие требования.

5. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Узбекистон Республикасида метрология хизматлари курсатиш тартибини такомиллаштиришга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги 2020 йил 29 августдлаги 528-сон карори.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.