CC BY
14Жамаладен Ибрагим%лы Ибрагимов,
ЦР Зацнама институты халыщаралыщ зацнама жэне салыстырмалы щущыщтану белгмгтц жетекшг гылыми щызметкерг, тарих гылымдарыныц кандидаты, доцент
ЭКОНОМИКАЛЬЩ ЫНТЫМАКТАСТЬЩ ЖЭНЕ ДАМУ ¥ЙЫМЫНЬЩ ТАЛАПТАРЫНА СЭЙКЕС ЗИЯТКЕРЛ1К МЕНШ1К САЛАСЫНДАГЫ ЗАЦНАМАНЫ ЖЕТ1ЛД1РУ
Казахстан Республикасы Президентшщ халыцца Жолдауында: «Инвестициялыц ахуалды жетiлдiруге багытталган реформаларды эрi царай жалгастыру Экономикалыц ынтымацтастыц жэне даму уйымы жэне басца да халыцаралыц царжы институттарымен бiрлесiп жYргiзiлуi тшс» деп кврсетiлген болатын [1, 8].
Жаца бiлiм мен технологияларды алу жэне оларды мемлекеттщ элеуметпк-экономикалыц дамуы аясында цолдану - мемлекеттщ элем цауымдастыгындагы рвлi мен орнын, халыцтыц вмiр суру децгей мен улттыц цаушшздшпен цамтылуын аныцтайды. Эндiрiстiк дамыган мемлекеттерде жалпы шю вшмнщ всушщ 8095% техника мен технологияда кврiнiсiн тапцан жаца бшмге тиесiлi болып табылады, ягни аталган мемлекеттер инновациялы экономика жолымен келе жатцандыгын бiлдiредi. Сонымен цатар, жаца техникалыц шешiмдер мен технологияларды интеллектуалды меншiк зацнамасына сай цуцыцтыц цоргау фирмаларга нацты внiмдi втюзу нарыгында монополиялы позицияны белгiлi бiр уацыт аралыгына жаулап алуга мумюцщк бередi. Интеллектуалды меншiктiц лицензиясына деген элемдш сауданыц квлемi эр жыл сайын 12% вседi, ал элемдш внеркэсiптiк вндiрiс саудасыныц всу царцыны жылыа 2,5-3%-дан аспайды.
Ал халыцаралыц тэжiрибеге талдау жасайтын болсац: Ресей гылыми-техникалыц куш-цуатта жэне жогары кэшби мамандарга артыцшылыцца ие бола отырып, iрi гылыми базаны (элемдегi барлыц галымдардыц 12%) иелене отырып, гылыми сипаттагы азаматтыц внiмнiц элемдiк нарыгында тек 0,3% - 0,5%-на ие, ал АКШ-тыц Yлесi 36%, Жапония - 30%, Кытай - 6% цурайды.
Ресейлiк кэсiпорындарыныц инновацияларга
деген шыгындарыныц басым бвлiгi машина мен жабдыцтарды сатып алуга жумсалады (62,2%). Жаца технологияларды сатып алуга инновацияларга жумсалатын барлыц царжыныц тек 18,3%-ы гана кетедi. Соныц iшiнде интеллектуалды меншш объектiлерiн цолдануга руцсат алуга - 10,5%. Кэсшорындардыц инновацияларга жумсалатын жалпы шыгындарыныц басым бвлiгi жекеменшш царжыга тиесiлi - 82,3%, шетел инвестицияларыныц бвлiгi - 5,3%, бюджеттен тыс фондтар - 2,7%.
«Крлдануга ерекше цуцыцты» пайдалана отырып, интеллектуалды меншш иегерлерi мемлекет iшiнде де, халыцаралыц нарыцта да вндiрiлетiн внiмдi шыгару бойынша басцару аясын бвлуд жYзеге асырады. Карастырылып отырган мэселе вте мацызды, тiптi ДYниежYзiлiк сауда уйымыныц цызметiнде соцгы жылдары цуцыцтыц цоргау мен интеллектуалды меншiк объектшерш пайдалануга байланысты талаптар цойылган болатын.
Интеллектуалды меншш иегерлерi - iрi фирмалардыц ыцпалы монополияга царсы зандылыцтарды цолдану жолымен тежелетiн болды. Бул жвнiнде ¥лт жоспарында былай деп айтылады: «Экономикалыц ынтымацтастыц жэне даму уйымы стандарттарына сэйкес-тентру мацсаттарында монополиямен цызмет жумысыныц тужырымдарын взгерту. Кызметп жацгырту еркш бэсекелестi дамытуга багытталуы тшс» [2, 8].
Бiрiншiден, белглi бiр жагдайдагы интеллектуалды меншiк внеркэсiптiц материалды емес активiнiц негiзi ретiнде шыга отырып, оныц меншiктi кешенiнiц бвлтне айналып отыр. Бул гылыми багыттагы технологияларды цуру
жэне ецщрумен айналысатын фирмалардьщ меншпнщ динамикалык белiгi болып табылады. Энеркэсiптiк дамыган мемлекеттердщ байлыгыныц есiмi соцгы онжылдыкта ¥лттык фирмалардыц материалды емес активiмемн аныкталынатын болып отыр.
Екiншiден, интеллектуалды меншiк - гылым мен технологиялар аясындагы нарыктык катынастар жагдайында коммерциалы жYзеге асатын гылыми зерттеулер мен ендеулердщ аса мацызды бiр нэтижесше айналып отыр.
2015 жылдыц 17 ^арашадагы «Казахстан Республикасыныц кейбiр зацнамалык актiлерiне индустриялык-инновациялык саясат мэселелерi бойынша езгерiстер мен толыктырулар енгiзу туралы» Казахстан Республикасыныц зацы негiзiнде гылым мен технологиялардыц дамуы аясындагы мемлекетпк саяясаттыц максаты -мемлекеттiц инновациялы дамуга кешуi, ал осы саясаттыц басты багыты - гылыми-техникалы^ кешеннщ нарыктык экономика жагдайына бейiмделуi жэне гылыми жэне гыыми-техникалык кызметшщ нэтижесiн азаматтык колданыс айналымына ецпзу аркылы оныц пайдаланудагы тиiмдiлiгiн есiру деп аны^талган.
Fылыми-техникалык кызметшщ нэтижесш азаматтык колданыс аясына ецгiзу процес кYрделi, кепмаксатты жэне принципиалды жаца мэселелердщ бiрi болып отыр, себебi б^л гылым мен технологиялар аясына нарыктык катынастарды кiрiстiру мен байланысты. Fылыми-техникалык кызметшщ нэтижелерiн (б¥дан-эрi - FТКН) т¥рмыстык колданыс аясына ецпзу механизмшщ негiзiн келесi элементтер
прайды:
- FТКН жYЙелi негiзде аныктау, олардыц мYлкiн тYгендеу, FТКН нзшмш жYргiзу мен есептеу;
- Коргау кабшеттшп бар FТКН к¥кыктарын нркеу;
- FТКН жYргiзу к¥нын аныктауды жYргiзу;
- Жаргы капиталы мен ^йымныц материалды емес активiнде FТКН-дi есептеу;
- Авторлар мен ж^мыс берушiлер, сонымен катар мемлекеттiк тапсырыс берушiлер арасында FТКН-Fа к¥кыкты белу;
- Лицензиялы келiсiм к¥растыру негiзiнде FТКН-Fа к¥кыкты беру;
- FТКН нарыFыныц инфак¥рлымын к¥ру.
Экономиканы эюмшшк баскару кезецiнде
Fылым мен технология саласы т^рмыстык айналымда катысудан ыFыстырылFан болатын. Fылыми-техникалык жетiстiктер мемлекет шшде тегiн керсетiлетiн, ал авторлык
к¥кыкпен корFалFан енертабысты колдану ойлап табушыларына авторлык сыйакы телеу мшдетшен баска енеркэсiп Yшiн артык экономикалык зардап тигiзбейтiн.
Интеллектуалды меншiк саласындаFы жаFдай мемлекетте экономикалык реформалар жYргiзу процесi кезiнде тYбегейлi езгерiске ¥шыраFан болатын. Кыска мерзiмде (1996-1999 жж.) интеллектуалды меншш объектiлерiн к¥кыктык KорFау бойынша бiраз зацнамалар эзiрленiп, кабылдашан болатын.
1996 жылы 10 маусымда «Авторлык к¥кык жэне сабактас к¥кыктар туралы» зацы, ал 1999 жылы 16 шiлдеде «Казакстан Респуликасыныц патент туралы» зацы кабылдашан болатын.
Осы нормативн к¥кыктык актiлердi кабылдау интеллектуалды меншш пен Fылыми-техникалык кызметтiц баска да нэтижелерш азаматтык айналымFа ецпзу аркылы жаFдайды аса езгерте коймады. Шетел мемлекеттерiмен эскери-техникалык эрштеснк бойынша бiраз нэтиже керсетiлдi, мемлекет каржыныц белгiлi бiр белiгiн к¥жаттарды колдануFа лицензия бергенi Yшiн жэне мемлекетпк кажеттiлiкке арналFан ж^мыс аясында мемлекетпен к¥рылып, теленiп KOЙFан таFы баска интеллектуалды саланыц нэтижелерiне бола бектлген келiсiмшарттан алатын.
Казiргi тацда Fылыми-техникалык кызметтi т^рмыстык айналымFа ендiре алатын, ез децгейiнде жетiлдiрiлген зацнамалык жэне нормативп-к^кыктык база бар. Fылыми-техникалык кызмет нэтижелерiн т^рмыстык айналымFа ецщрудщ бiрегейлi механизмiн K¥PастыруFа негiз болып табылатын осы баFыттаFы мемлекеттiк саясаттыц непзп баFыттары аныкталFан. Келесi ж^мыстар зацнамалык базаны жетiлдiру бойынша жYргiзiледi, яFни Yкiметтiц каулыларындаFы K¥KыктыккаFидаларды нактылау - жеке мэселелер бойынша накты эдiстемелiк н¥скауларды к¥растыру (мысалы, интеллектуалды меншктщ жарFы корларын ендiру).
Бiздiц зацнама жалпы алFанда осы саладаFы элемдiк зацнамалармен YЙлесiмдi жэне республикалык бюджет тарапынан алынFан Fылыми-техникалык нэтижелермен байланысы жок шаруашылык жYргiзушi субъектшерге Fылыми-техникалык кызметтiц нэтижелерiн т¥рмыстык айналымFа ендiруге мYмкiндiк бередi деп белгшеуге болады.
Казiргi танда мемлекетке бюджетпк каржыдан тYCкен интеллектуалды меншiк объектшерше р¥ксат ету зацнамалык децгейде реттелмеген.
Бул мэселе интеллектуалды меншш бойынша цолданыстагы зацнамаларга езгертулер мен толыцтырулар ецпзумен шешiледi. Казацстан Республикасыныц гылыми жэне (немесе) гылыми-техникалыц цызмет нэтижелерiн коммерцияландыру туралы» жэне «Казахстан Республикасыныц кейбiр зацнамалыц актiлерiне гылыми жэне(немесе) гылыми-техникалыц цызмет нэтижелерiн коммерцияландыру мэселелерi бойынша езгерютер енгiзу туралы» Казацстан Республикасыныц зацдарына 2015 жылдыц 12 царашасында цол цойылды.
Осы зацдардыц барлыгы мемлекет атына тiркеу мYмкiндiгiн цамтамасыз ететiн нормаларымен, сонымен цатар Казацстанныц сэйкес объектiлерiне цатысты субъектiлерiнiц цуцыцтарымен толыцтырылады. Оган цоса, аталган зацнамалыц актiлер Казацстанныц ДYниежYзiлiк сауда уйымыныц мYшесi болуына цажеттi нормаларымен сэйкестецщршш жYргiзiледi.
Аталган зандар негiзiнде зац шыгарушыныц интеллектуалды цызмет нэтижесiне деген мемлекетпк цуцыцца цатысты устанымы аныцталды. Ол келесiлерден турады:
а) интеллектуалды цызметпц нэтижесiне цатысты цуцыцты тагайындау мэселесiнiц шешiмi мемлекеттiк шарт аясында жYзеге асырылады;
б) цуцыц жумысты орындаушы атына тiркеледi, егер осы цуцыцца Казацстан атынан шыгып отырган мелекеттiк тапсырыс берушi ие деген мемлекетпк шартта белгiленбеген болса;
в) цуцыцты орындаушы атына нркеу жагдайында Казацстан Республикасы сол объектiнi мемлекетпк цажеттiлiктер Yшiн цайтарымсыз цолдана алады.
Казацстан Республикасы Yкiметiне цупия енертабыс пен коммерциялыц цупия аясындагы цуцыцтыц цатынастарды реттейтiн жаца екi зацнамалыц акнш эзiрлеу жYктелген болатын.
Купия енертабысты цуцыцтыц цоргау мэселесi «Казацстан Республикасыныц патент туралы» зацга езгертулер мен толыцтырулар ецгiзу арцылы шешшген болатын. Бул шешiм осыдан бурын эзiрленген зацнамалыц актiлердi, осы сала аясындагы халыцаралыц тэжiрибе мен цуцыц цоргаушы тэжiрибенi талдауга негiзделген.
«Коммерциялыц цупия туралы» зацныц болуы гылыми-техникалыц сала Yшiн ерекше мэнге ие. Элемдш тэжiрибеде «енщрю цупиясын» сацтау немесе бэсекелестерден цупиялы тYрде «ноухау» сияцты цуцыцтыц цоргау тэсiлдерi кец етек
жаюда. Жалпы жагдайда цоргаудыц осы тэсiлi фирмаларга аз шыгын шыгарып, узац жылдар бойы тауар нарыгында артыцшылыцты сацтауды цамтамасыз етедь
Бул зац жобасын Казацстан Республикасы Yкiметi тарапынан эзiрлеуге цатысты талпыныстар жасалды. Онда коммерциялыц цупия бойынша цуцыцтыц цоргау мэселелерш реттеудi цамтамасызету, осы режимде цоргалатын мэлiметтi аныцтау, коммерциялыц цуцыцца ие адамныц, жумысшылардыц, контрагенттердiц, мемлекеттiк билiк органдарыныц жэне тагы басца коммерциялыц цупияны цуру, цолдану мен цоргау аясындагы цуцыцтыц цатынас субъектiлерiнiц мiндеттерi мен цуцыцтарын белгiлеу, мэселелерi цойылган.
Бул аталган зацныц болмауы, цупиялы мэлiметтердiц сыртца шыгуынан бастап, гылыми уйымдардыц цурамындагы меншiктi кешен цурамындагы коммерциялыц цупияга цуцыцты есептеу мэселесiн талай рет талцылауга дейiн бiрцатар мэселелердi туындатады.
Коммерциялыц цупия туралы зац жобасымен тыгыз байланысты цупия ацпараттыц цоргалуын цамтамасыз етуге, оныц меншiк иеск
а) цызметкерлерi цупия ацпаратты жарияламауы бойынша жумыс берушiнiц келiсiмдердiц болуы;
б)тапсырысберушшерменорындаушылардыц ережелерiнiц келiсiм-шартта болуы, кецес берушшер жэне басца тулгалар квздейтш цупия ацпараттыц цоргалуын ;
в) цупия мэлiметпен цамтамасыз ететiн режимнщ жекеменшiк нусцауыныц болуын цадагалау керек.
Келшмнщ осындай Yлгiдегi басым бвлт озыц дамыган елдердiц цупия ацпаратты цоргаудагы тиiмдi цуралы болып табылады. Берiлген нормалар ведомсто аралыц коммиссиялармен мацулданып кYзет ережесi жэне жекеменшш внеркэсiп объектiсiн цолданумен миниснрлшке жэне ведомствога багытталды.
Казацстан Республикасында мiндеттемелер бойынша цызметкерлердiц цупия мэлiметтi жарияламауы цужаттыц кез-келген тYрiнде зацнамага цайшы келмейтiн шарттарына немесе ецбек келюм шартында сэйкес, 2016 жылдыц 1 цацтарында зацды кYшiне енген Ецбек кодексшщ ережелерiнде кездеседi.
Нормативтш цуцыцтыц базаны жетiлдiру саласында зияткерлш жеке меншiк объектiлерiн цоргау, оларды шаруашылыц айналымга тарту, цатысушылардыц цуцыгын цоргау айналымы зияткерлiк жеке меншш объектiлерiнiц квп
аспект MiH^Ti^orapbi кYPделi децгеш болып табылады.
Мемлекеттщ басты рвлi- к¥кыктык коргау процестерш реттеу жэне eHri3y жэне зияткерлш меншiк объектiлерiн шаруашылык айналымга камтамасыз ету мен авторлардын, ¥йымдар, инвесторлар мен мемлекетп т^тастай алганда занды мYДделерi мен к¥кыктарын коргау. Мемлекеттщ мYДделерiн коргауында, бiрiншi кезекте, бiздщ квзкарасымыз бойынша, Казакстанда зияткерлiк меншш мYДдесiнде внеркэсiптiк вндiрiстi дамытуда пайдалануды барынша тYсiнy. Сонымен катар, мемлекет мYДделерiн коргауга, жэне ол нарыктык катынастар сyбъектiсi болып табылады.
К^рп уакытта, гылыми ж¥ртшылыктын жэне жетекшi кэсiпорындар елдерiнде, зияткерлiк меншiктiн экономикада жэне шаруашылык жYргiзyдiн нарыктык жагдайында рвлi мен мэнi калыптаса бастады.
Бiздiн елiмiзде жана экономика секторы пайда бола бастады,ол тауар сапасынын орнына бiлiм мен технология емес, зияткерлш жеке меншiк к¥кыгы бой кврсетедi
¥лт жоспары-100 накты кадам бойынша басты багыттагы мемлекеттiк саясат гылыми-техникалык кызмен шаруашылык айналымына бекiтiлген.
Кврсетiлген багыттардын негiзiне инвестициялык жэне бюджеттен тыс каражат алу принциш шаланды, мемлекет оган тэн емес функциялары - гылыми-техникалык кызмет нэтижелерiн коммерциялау жэне ауыртпалыгын тшсн шыгыстар. Мемлекеттiн басты рвл> коргау кызмен мен азаматтык айналымдагы нэтижелердi пайдалану мен процестi реттеу.
Мемлекет тек мынадай зандарды бекiтy керек,олар взара к¥кыктары гана нэтижелерге нкелей эсер ететiн корганыс кабшен мен каушиздшн, елдiн накты внiмдi камтамасыз ету Yшiн кажет мемлекет м^кгажы (медицина, экология жэне т.б.) жэне толыгымен мемлекет тарапынан каржыландырылуы квзделдь
Нормативтiк актiлердiн кабылдануынын кагидаттык маныздылыгы бар мэселелерiн бекiтy Yшiн мемлекет гылыми-техникалык кызметтщ нэтижелерiне, беру шарттары мен тэртiбi, б^л к¥кыктарды аныктау бiрынFай мемлекеттiк саясат, б^л мэселелердi шешуде барлык мемлекеттiк тапсырыс берушшердщ, сондай-ак баска да бвлyшiлердiн, бюджетпк каражатты реттейдi
Б^л мэселелердi шешуде келес ¥станымдар шыгады. Fылыми-зерттеy жэне тэжiрибелiк
конструкторлык ж^мыстар нэтижелерiн мынадай топтарга бвлу:
- есептiк к¥жаттама, ягни мiндеттi техникалык тапсырмага сэйкес нэтижелердi орындаушы, жэне оларды пайдалану к¥кыгы Казахстан Республикасы Азаматтык кодексше сэйкес оларды пайдалануды келiсiм-шартта белгшейдц
- зияткерлiк кызметтщ нэтижелерi, ягни онын нэтижелерi ресми тYрде техникалык тапсырмага енгiзiлмеген, бiрак тиiстi рэшмдеу жэне орындау белгiлi бiр коса алганда, косымша шыгындарды алады, к¥кыктык коргау тYрiндегi внеркэсiптiк меншiк объектшер^ авторлык к¥кык немесе коммерциялык к¥пия болып табылмайды.
Кврсетiлген нэтижелерде к¥кыктарды бвлу Казакстан Республикасы Президентiнiн мемлекетпк саясатын к¥ру мен пайдалану саласындагы гылыми-зерттеу жэне тэжiрибелiк конструкторлык ж^мыстар нэтижелерiн пайдалана отырып, каражат республикалык бюджетпен ¥сынылады. Fылыми-зерттеy жэне тэжiрибелiк конструкторлык ж^мыстар нэтижелерiн орындаудагы мемлекеттiк к¥ралдар келiсiм-шартпен гана бвлшбейд^субвенция бойынша да, осы жагдайга жэне заннаманын принциптерiн белгiлеy керек.
Бiздiн ойымызша, б^л тэсiл айкын квршген эскери колдануда орынды сактау Yшiн жагдайларды бекiтy мен мемлекет нэтижелерше к¥кыктарды, сондай-ак б¥л эдiс шетелге сату кезiнде тарату, онын шшде, нэтижелердi азаматтык максаттагы, егер бастапкы зияткерлiк меншiктi пайдалану жоспарланып отыр.
Дегенмен б¥ндай жагдайда Казакстан к¥кыгы шет мемлекетке берiлген жагдайда вте сактык кврсету керек,себебi ол «патентп тазалыкты» б¥збай жэне Республиканын сот талаптарын орындау Yшiн кажет.
Б¥л процесс гылым жэне технологиялар шенбершде нарыктык катынаска енгiзiлy керек.
Материалдык емес активтердiн колданылуы жэне к¥ндык багалау зияткерлiк меншiк объектiлерi кезшде, оларды енгiзy материалдык емес активтер к¥рамына вмiрлiк циклiнiн тYрлi кезендерiнде внiм жэне жаргылык капиталга жана к¥рылымдар енгiзy тэртiбi талап етшедь Шыгын квлемi, интеллектуалды жеке меншшпен, внiмнiн бага к¥рылымында жэне де гылыми-техникалык внiммен байланысты мэселерге нкелей катысты.
Болашагы зор технологиялардын зерттемелерi автоматты тYрде трансформацияланбайды,
тек eздерiмен-eздерi нарыцца тYседi. Бул Yшiн Yйлесiмдi жол мен осы технологиялардьщ коммерциализациялау жолын табу мен тацдау цажет. Бул Yшiн жаца технологияларды багалау Yшiн басцару процесi жэне оларды коммециализациялауга дайындык жYргiзiлуi цажет.
Элемдiк статистиканыц кeрсеткiшi бойынша, гылыми-технолошялыщ зерттемелердiц нарыцца 100%-ныц 10%-ы гана жетедi,оныц eндiрiсiне шагын пайдамен шыгыннын цайтарылуына жол берiледi жэне тек 4%-ы гана ауыз толтырып айтарлыцтай табыс бередi.
ПайдаланылFан эдебиеттер Ti3iMi
1. Казахстан Республикасыныц Президентi - Елбасы Н.Э. Назарбаевтыц Казахстан хальщына жолдауы. Казахстан жаца жаhаццьщ на^ыт ахуалда: всiм, реформа, даму // Егемен Казахстан. 2015 жыл, 1 желтоцсан, №230(28708). - 16 б.
2. Назарбаев Н.А. План наций-100 шагов современное государство для всех // Казахстанская правда. 2015 г.,20 мая, №92(27968). - 17 с.
Мащалада экономикалыц ынтымащтастыщ жэне даму уйымдарыныц талаптарына сэйкес зияткерлгк меншгк саласындагы зацнаманы жетыд1ру мэселелер1 щарастырылады. Автор зияткерл1к меншгк саласыныц гылыми-техникалыц даму нэтижелер1мен тыгыз байланыста дамитындыгына назар аударады.
TYÜin свздер: зац, щущыщ, зияткерлт меншж, акт, экономикалыц ынтымащтастыщ жэне даму уйымы, талаптар, тэж1рибе.
В данной статье рассматриваются вопросы совершенствования законодательства в сфере интеллектуальной собственности. Анализируя международный опыт автор рекомендует приведение норм национального законодательства с соответствие со стандартами организации экономического сотрудничества и развития.
Ключевые слова: закон, право, интеллектуальная собственность, акт, организация экономического сотрудничества и развития, стандарты, опыт.
In this article questions of improvement of the legislation in the sphere of intellectual property are considered. Analyzing the international experience the author recommends reduction of standards of the national legislation about compliance with a standartma of the Organization for Economic Cooperation and Development.
Keywords: law, right, intellectual property, act, Organization for Economic Cooperation and Development, standards, experience.
Жамаладен Ибрагимулы Ибрагимов,
КР Зацнама институты халыцаралъщ зацнама жэне салыстырмалы ц^цыцтану бел1мШц жетекшг гылыми цызметкерг, т.г.к., доцент
Экономикалык, ынтымацтастыц жэне даму уйымыныц талаптарына сэйкес зияткерлж меншш саласындагы зацнаманы жетiлдiру
Ибрагимов Жамаладен Ибрагимович,
ведущий научный сотрудник отдела международного законодательства и сравнительного правоведения ИЗ РК, к.и.н., доцент
Совершенствование законодательства в сфере интеллектуальной собственности в соответствии со стандартами Организации экономического сотрудничества и развития
Ibragimov Zhamaladen,
leading research fellow of the Department of International legislation and Comparative Law of the Institute of legislation of the Republic of Kazakhstan, c.h.s., associate professor
Improvement of legislation in the field of intellectual property in accordance with the standards of the Organization for Economic Cooperation and Development
