Научная статья на тему 'ЭКОНОМИЧЕСК ИЙ РОСТ И ВОПРОСЫ ОГРАНИЧЕНИЯ НАЛИЧНОГО ДЕНЕЖНОГО ОБРАЩЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ АРМЕНИЯ'

ЭКОНОМИЧЕСК ИЙ РОСТ И ВОПРОСЫ ОГРАНИЧЕНИЯ НАЛИЧНОГО ДЕНЕЖНОГО ОБРАЩЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ АРМЕНИЯ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
33
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ВВП / ТЕНЕВАЯ ЭКОНОМИКА / СТАТИСТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ / ДЕНЕЖНЫЕ ОГРАНИЧЕНИЯ / МЕЖДУНАРОДНЫЙ ОПЫТ / ЗАКОНОДАТЕЛЬНЫЕ ОГРАНИЧЕНИЯ / GDP / SHADOW ECONOMY / STATISTICAL ANALYSIS / LIMITATION OF CASH CIRCULATION / INTERNATIONAL EXPERIENCE / LEGISLATIVE RESTRICTIONS

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Кочарян Роберт

Регулирование денежного оборота, с одной стороны, и обеспечение экономического роста, с другой, являются одними из важнейших вопросов макроэкономической политики страны. Научные исследования экономического роста Республики Армения и, следовательно, процесса обеспечения ВВП чрезвычайно важны как в теоретической, так и в практической областях. Мировое развитие сопровождается финансовыми и экономическими колебаниями в разных странах и поддерживается долгосрочным экономическим ростом. Экономический рост является сводной характеристикой экономического развития страны, которая представляет собой комплекс многоплановых явлений, имеет экономическое, политическое и социальное значение, способствует решению проблемы ограничения производственных ресурсов и ограничения общественных потребностей. С другой стороны, государственное регулирование экономики охватывает проблемы регулирования обращения денег. Регулирование оборачиваемости и денежно-кредитная и финансовая политика в целом являются очень динамичным процессом, который должен гибко реагировать на все виды внутренних и внешних рисков и вызовов. В связи с этим в данной статье рассматриваются статистические показатели реального сектора экономики РА, наличного денежного обращения, а на основании сделанного анализа сделаны выводы, представлены соответствующие рекомендации.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ECONOMIC GROWTH AND ISSUES OF LIMITATION OF CASH CIRCULATION IN THE R EPUBLIC OF A RMENIA.

The regulation of money circulation, on the one hand, and the provision of economic growth, on the other, are among the most important issues of the country's macroeconomic policy. Scientific research on the economic growth of the Republic of Armenia and hence on the process of securing the GDP is extremely important in both the theoretical and practical fields. World development is accompanied by financial and economic fluctuations in different countries and is sustained by long-term economic growth. Economic growth is a summary characteristic of the country's economic development, which is a set of multifaceted phenomena, is of economic, political and social importance, contributes to the solution of the problem of limitation of production resources and limitation of public needs. On the other hand, the state regulation of the economy encompasses the problems of regulating the money circulation. Money circulation regulation is a highly dynamic process that must respond flexibly to all kinds of internal and external risks and challenges. In this regard, this article discusses the statistical indicators of the real sector of the economy of Armenia, cash circulation, and based on the analysis made, conclusions are drawn, relevant recommendations are presented.

Текст научной работы на тему «ЭКОНОМИЧЕСК ИЙ РОСТ И ВОПРОСЫ ОГРАНИЧЕНИЯ НАЛИЧНОГО ДЕНЕЖНОГО ОБРАЩЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ АРМЕНИЯ»

П-flPbPS -enQUP3UL

<CLLÜ<C !plibLubuLuhLU2ilLuj[ib Ulllplintltl LUUlllllflLutlLp

SLSbUUMUL UÖC MULKihM T-PUJUCPÖULUn-n^3UL UU<UULUct>U4UUL KjTjT-hPLbPC <U3U.USU.Lh <ULPUilbSnMd3nKUnNJ

П-рш0ш2Р2шЬшптр]шЬ Lfiupqiuilnpnnïp U LpbipbuuiLiuib luó[i ши^шИпф^р bpi¡-pfi duil]pnLpbLpbuLul]Lub puiquipuiliujbnLpjujb LjLupbnpuiqriLjb hfidbuilvbqtipbbptig bb: « ipbipbuuiLfLub iu6fi b hbipbiupuip <bU-fi шщшЬпфшЬ qnpôpbpuigfr qfiipiuLjiub hb-ipLuqnLpnLiajriLbp ±uiLfiuiquibg LjuipLnp Ь2шЬшф1.[Э]П1.Ь mbfi pb' ipbuuiLiuib, fab' qnpôbui-L/шЬ LunnLiIni[:

<£LuilLU2tuujphLujlib qiupqiugnuSp ruqbljgilnLiJ f сршррЬр bpl/pbbpfi ф^ЬшЬиш-LpbLpbuiuljiuh LpuiLpuibriLdbbpnLl b шщшппфгщ} к bpLfuipiuipb ipbipbuuiiiuib шбпф SbifibuuiljLub uiá[? Ьрф/i ipbipburiLidjuih quipquigtluib ил1фпф pbnLpuiqpfcb к, npp puiqúuiqnpónb bpbnLj/abbpfi шфпг^пщгнЬ к, rub/i ьрЬьрЬиш^шЬ, piuqiupiuljujb, ип-g¡iLUiLuL¡Lub LjLupLnpLuqnLjb ^шЬшф^тЬ, Ьи/шшрпиí f uipLpLuqpuiLiujb nburiLpubbpfi ишИ1}шЬшфшф1.^шЬ L Ишишршф^шЬ ujLuhLubgilnLbfibbpli шЬишИйшЬшфшф^ pjujb h¡ii}bujtvbqpfi inLÓilLubp:

Ujmu L/nqJfig, qibqibunLfdjuib lybipiuljiub liuipquiLlnpnLÚ[¡ ßbqqpLfmJ к qpunJiu-2Р2шЬшпт.[щшЬ LiuipquiLlnpiSLub hfulbuitvbqtipbbpp: П-рш11ш2Р2шЬшпт1Э]шЬ Ijiupqiu-фртф, b LunhuiuLupiulj' qpiudiuiliupLiLujIib b ф^ЬшЬиш^шЬ ßiufju/ßu/Z/u/ivm/a/mfr/n tiLupuióriLb qnpópbpuig t npp 6í¡mb фрщт{ Lqbipp f uipdiuqLubpfi pri[np 1рЬишф bbp-pfib ni LupipLupfib n/iuL/bp/ib m ¡¡шрцш/ИршфрЬЬр/пЬ:

Uju Lunb£nL[ajiutSp unijb hnqL[ujóni.L¡ LubqpuiqLupä £" 1цшршрф[ 2P2UjbuinnLiajni.bni.iI //ii/fr/u/?// qpiudfi b ipbifibunLiajuib fipuiiiuib huiLpiluiöfi ilfiôujIjujqpLuIjujb gruguibfobb-pfib b ilbpinLÓriLpjnLbbbpli hfirfuib фш ЬЬр1^ш]шдф[ bb bqpiuljujgnLpjnLbbbp, шпш-ршрф^тЬЬЬр:

UU.4 П n SL S bU uq-hs П n Kb

<fiiftjuipuinbp. CbLL, uipi¡bpiujlib ipbipbunLpjnLb, L¡fióiuljLuqpujljUjb фр[ги0т-

¡ajriLb, í/uv£//i//7Í//7 ULuhilujbujiliLuLinLiI, iSlipujqqujjtib фпрд, opbbu-qpiuljiub uiuhdiubiuifiiuLinLdbbp

JEL: E51, 011

Lbpiuóru|3jrutj: StjLnbuLuL|Lutj шбр ршрг). ru pLuqdLupnL|Lulir|.LuL| bplini.j|a t, тЬтЬии^тги^шЬ LnburupjLutj Ll jnLpLupLutjjjnLp bpL|p|i ш1ллЬиш1|ш1| ршг[шрш1|шЬги|з-]ш1| L|LuplinpLuqni.jtj |a|ipLufutjbp|ig dt¡l|Q: StjLnbuLuL|Lutj шбр huitipuijlili шpr|jnLtip|n plir|.|iujtji|iuô L|bpLupmLur|.pnL|ajLuli r}pulinpdLutj Öliti t Li hiuuiupiul|ujl|iuli upr|.jnLlip|i |)luIiluL|luL|luIi libÖLugnuili ru прш1|ш1|ш1| 1|Ш1ЛШ-ph|LuqnpônLLÏQ, прр [эгид t и1Ш[|пи Qliri-LLUjlibL bpL|p|i inlnnhunLpjiuti ИЬшршфп-pnL[djnLtitjbp|V huitiprufajaili LquhLul^iírutiplihpQ [ш^шфпцЬи рш1|шршрЬ|ги huiiÍLup: SliLnhuLuL|Luli шб|п grugiuti^h qtiLuhujLniÍLuti U г|.рш ршдшиш1|ш1| рш-r[Lur|.p|i$|i' uuil|t¡pLuj|iti Иш1Л1[ш0|1 ишЫшЬшфш^йшЬ qnpöntitihp|ig iíhL|Q qpLuiÍLU2P2wÍJLurinL|3jnLtili t, np|i bnpdmm|i4-|ipiui|ujl|iuli L|LupquiL|npnLLÏQ U |iliuLn|imnLg|inljmL pLupt¡|LUL|ni.dQ nq^ LnliLnhunLpjLutj шргутЬш^Ььп L|Luqdui-L|bpii|Jmlj h|idj)li bb: 4mlifu|iL| r|.pLud|i 2wpd'Q, puin |ip ptinLj|a|i, h|nItjLuL|Lulini.d шЬтЬишЬЬф q.npópli|aiug t, j)Luliq|i L|mljfu|iL|Q J|i iuliä|ig Jj n lu |nti фп^ишЬд-i[rnj t Luniulig ÖliiuL|bpLi|nljlibp|i ii qnpÔLuppbbp|i LudpuiqpdLuli, |ilijp umijb-pLuj|ili LnliLnbunL|ajLuli qnpôrutjhnL|3jLutj h|iJliLul|Luli ll|lujJluIjIj t: СЬилйхиршр, qplu jlu2p2lulllurml|3-jlulj plupb[lul[nlllq (1|шЬ[ъф1| Г}рШ jlu2p2lulllurml|3-jlulj llpÔLULniÎLuli U Lulil|Lulifu|nL||i |ipLul|LuliLugijLuli |itiuLn|-iLnnLLntit¡p|i m 1|шптдш-l|Lupqbp|i quipquigiiLuli nLqqnL|ajLuiJp) шргфш1-|ш1| t Ll nili|i l|Lupbnp qfiLnLU-qnpöliLul|Luli li2LuliLul|nLtajnLli: U"|iLud"LuijLuliLul|, q|iLnLuL|Luli 2P2LuliLul|libp|i L|nq-iî|ig, lïbp 1|шр&|прпи[, рш1|шршр ^шфги{ nLunnîliLuu|ipi|Luô ^hti |tjIjr¡_p|n [môiÎLuli Luj[QliLnpLulißLuj|ili mшppbpшLjLibpQ, npnlip шп1|ш bli uiLupphp bpl|ptibpnnî, |ili^LL|bu Li lu Ll pLugLuhLujuiijLuô ^hli iî|i2LuqqLuj|ili ruuLutih|ji фпр0|п uibqLujliLug-JluIj hLUJLUULTILUllJLUll lu riLUtlÖtlLU h LU LT1 L| П L|3J П Ltltlbp QI U.J U LL) |l U П l|, LTlljLnbULUq|lLriLU-LjLLltj Jmp|l LUl|LUr}bJ|lLuL|LUlj 2P2LUliLUl|ljbpnLj hLÏtjLUfutlГ).рLUntl^nLfajLUdp ÖllLU-l[pipl[luö |xipfa|nljnL|ajnLbQ Ll JbL|tiLupLuliiJLulj LnLupuiL|Lupôni.|ajniMjhpp Lulihpui-d"b2lnnl|3-jnllj bli lurilu2lugpb[ lul[b[h funpq Ll 1иш1ш11|шрфш^ тип l lib lu и p n l-pjLuti, tL ll|lujJujtiLUL[npnLJ Ll h|iJliLuijnpnLJ t urujli hnr}L|Luô|i L|LUpb.npnL-|aj n lÏj Q Ll Lupr}|iLuL|LulinLtajnLliQ:

c>-puil|uitirH|3juitj uil|tiuipl|: n-pLULÏLU2P2wtiLurinL[ajLuli L|LuqiÍLul|hpLL|iÍLuti LUQLuliÖliLuhLULnL|nLfajnLLilibpQ U uLiqprutiptihpQ 2nLL|LUJUJL|UJ^ LnliLnhunLpjLuti LLjLujLÎLuliljbpnLLÎ nLunnîliLuu|ipi|b[ bli LujliLL||iu|i q|iLntiLul|Lutilihp|i L|nqiJ|ig, LL||iu|ip bli Ь.Зз. d"rnL|nL[Q, T-.IT. hL[LuligU|i^Q, li.3nl. 4ujqLuL|Q, O.h. Uuji|pnL2|i-llQ, 4-.U. ^LUtinL^LUtl, hLUJpbllLuL|Lull q.p LU L|LuLl П l|3J UjLl йЬ2' LC Pujri-LuLlJLuLlQ, li.<. PLujluryluIjpf LT.<. UnLpLuqjLuliQ Ll nlp^bbp: UuiL[bpLuj|ilj LnliLnbunL|3-jLuli Ll jLUUllLUllnpLULqbu' «-mJ LntlLnbunLfajLUtl Jb2 ULni|bpLUj|llj П[Прт|п qnpÔnLbbnL-[ajLuti LriLuppbp nLqqnL|ajnLlilibp|i ruunLdtjLuu|ipnL|3jniMjbp L|LULnujpb[ bli hujjpb-tiLuL|Luti Ll LuplidLnjLuli 2LULT1 c|.|n lntj lu L) Lutiti bp :

■tlbuilulilub JujL|lupqlul|nL[ L|Lutjfu|iL| l[6LuprnJlibp|i Ll hLU2L[lupl|libp|i IiLiluuiJlu Jp l[lupjluL|luIj uujh JLullшфшL|nLJllbp L| |n p lu ql[n l J bli Lu2fuuiph|i J|i 2Lupp bpLiplibpnuJ: 4luIi[u|iL| 2P2UJ^IUJrinLíaJUJ^ bL|lulniîlulîp plul[luL|luIi|iLi fu|iuLn

ишИйш1|шфш1|гтЛ|Ьр 1|ш1| op[iliiuL|' ULUL-nuí' 5000 ULTL фпцир,1 Ьтшфш-jnuf 1000 hijpn,2 íbpiuliu|"iujjnLií3 3000 Ь^рп' iíhL| qnpôiupp|i duiijiutiiul|: Ujli-o||iu|i hpL|plihp, |ili^u||iu|iß bli £i|hr|.|iiuli Li Lnpi|hq|-iujti, hiujiniupiuphL bli únin iuu|iuqiujnLii L|iutifu|iL| q.pmiJ|i 2p2wtiumril[ajnLti|ig LULÍpnr^nLfajmiíp hpiudxup-i|b[riL iíiuu|iti:

<binuiqninnL|ajiuti ilb|anr].ujpuitini.|3jrutj: <nr}i|iu&h Ьи|Ш1пш1|Ь t piugiu-hiujinbL «-rud uinilbpiujlili inljinbunL|ajiuli ôiui|iu[libp|i L|p6iuindiuljQ d|iini|iuô i^piwdu^pgwliwi'inLiajiulj iupryni.liiui|bin l|iunnLgi|iuôf)|i 0Luui[npdiuli fubr}|ipljb-рр: lTiuuliiui|npiiiii|bu, hbiniuqninni.|3jni.ljQ fuiupufui|iuô t uiuhdiu-

tiiui|nul|nLiItibp|i linp l|iunni.giuL|iupqbp|'i, piuliLiiujIilj bli|aiuL|iunnLgi|iuôf)|i iup-гфш1|ш1лид11шЬ, i|6wpdiuli hiudiul|iupq|i qnpôrulibnL|3jiiili hiudiup

|ipiui|iul|ujti г|.ш2ип|п hbiniuqiu piupb[iui|iïujli L uijl futir|.|iplihp|i i|hp|nLÔnL[ajiuti ь[рш: <hiniuqninnL|3jiuti тЬг[Ы|ш1л1[ш1|ш1| h|iiîp bli ôiuruujhL « l|htiinpntiiu-l|iuti pujtiL||n, « iuqqiuj|ili i|jióiul|uiqpiul|ujti l|nií|iinh|i инУш^Ьрр: ПшпиЯни-ufiprufajiuti ptipiugpruij Щпршаи[Ь[ bli 1л1ллЬиш1[|1бш1|ш^рш1|ш1|, hiuiíbiíiuiniu-Ljiuti, ^ршф|п1|ш1|ш1|, hiudiur|.piïujli, |ilir|.nLl|g|iuj|i l q.br|.nLl|g|iuj|i dhpnr|.tihpQ:

р[пl6tiL|»jnlIj: UuinpU phpi|iuô iurunLuiuL|lihp|i grugiuli|i2tibpni{ L r|.piulig i|bpLm&nL|3jLutj mpryrutjpnLJ qôiuljL|iupljhp|i oqlinL|ajiudp гф1пшр1|Йф intjintïuni.|ajiuli |прш1|шЬ hiuini|iuô|i i[pw Li ujbL|Ujtj|xi|nL| r|.piudiu2p2w-

liiunnL|ajiulj iuqr|.hgnL|3jnLljljbpp, npnlif) piugiuhiujinrud bli uun|bpiuj|iti inbinb-uru|ajiuli &iui|iu|tjhp|i l|póiuindiulj hbiupiui|npnL|ajni.liljhpp: <ш2ф wnlit¡|ni[ d|i2Luqqiuj|ilj prnqdiuialiil hbqjiljiuL|iui|np L)Ujq^LÍLuL|bpLL|nLf3jnLljlJbp|n, i|hp[ruôiu-l|iulj L|bliinpnljljbp|i L|nqd|ig iui|iulir}iupuip hbqiudjiu l|inpi|iuôpni[ |ipiul|iuliiug-ijnq i|bpLnLÔnL|ajnLliLibpQ, |iul| hiuáiufu tiuiL' htiqiudjiu ИЬпш1|1|шр|п L|iutifuiu-lлЬunLLÎtlЬpQ, iupöiupöi|nq gni.gujti|i2lihp|i qöni| dhp hiu2i|ujpl|tihpQ Liu L|iu-тшрф[ЬЬ i|bp2h^ 5 inaip|itjhp|i' 2014-2018 pp. L|inpi|ujôpni[:

ULryriLuuiL| 1

Sbiphuni/ajuib Iipiulpuïi huiipiluiófi U ¿PSuibiunmpjnibnuí Ifwbfu/ilf q.puidli gnigiubfafi ifin¡vl]iuu]iliuóni[9jnih[i ' puip 2014-2018 pp. ipiftui[bbpfi4

3/iS 2014 2015 2016 2017 2018

« П-рш J 348'4 345'5 39°'9 445'2 477'°

«X^j 4828-6 5o32-1 5o67-3 5569 6o°2-7

% 7.22 6.87 7.71 7.99 7.95

ц.гупшш1| 1-|i mi|jiii|ljhpp i[l|iujnLJ bli, np 2г^2iajtii^un.nlrilIjnllï qinlnjnq l)Luti|Tj|nL||n grugiuli|i2Q nLunLdliiuu|ipi|nq 5 miup|iljhp|i pliiaiugprud т1|ЬдЬ[ t 2Ш_ pruljiul|iul|iulj шб|л djiinrud (128.6 dyi!"} ^ T-Pwd l|iud 36.9%), liiuLi inb-

' Sh'u U.S. Federal Reserve, ii|iu2inntiiul|iuti liiujptg" http://www.federalreserve.gov/releases/:

2 Sb'u ECB. ii|iu2inntiiul|iuti liiujptg" http://www.ecb.int/stats/hist

3 Sb'u <iui5iu2fuiuphujjfitj ршЬ1||п u|iu2uintiiul|iutj l|iujpt2' http://www.worldbank.org/

4 Sb'u <iujiuuiniuti|n фбш1|шдрш1|ш1| тшрЬсфрр, 2019, tg 236, 2016, t"2 223, « фбш1|шдрш L|ujIi L|niJfiinb|i Li « i||i6ujL|UjqpnL|ajujli а|Ьтш1|ш1| funphpr|.fi JujJnL[[i hmr^npri.ujqpnLiajnL'li 20.02.2019 p.' armstat.am, « 4P Ьрши|шрш1|пи5ЬЬр' https://www.cba.am/am/SitePages /statmonetaryfinancial.aspx:

С pgujli ш nn l|aj n lIi n l J l|ujbfufil| r|.pujJ

libi[ujbuj[|ujli <LU

4 lull fu fil|/iutii[ujtiiul| lull <Lli

uu4msLSbuu.q-hsnw3-3nKb 19

uiutih|ji t CLU-fi grugiuli|i2h u|LupLuqLujnLii (1174.1 ÚLpq « r|.pujij L|lulí 24.3%): Um t[ hl1 hbpfa|ili шщшдтдпи! t lujIi ьцЬфиЛр, np 2P2LUt|umnLl3JnLt|nL^ quiliL|nq l)luïj|xi|nl)|n II <Lli-|i lî^Ll L|lu opqujliLuL|Luti 1|lull|, npli t[ libpl|LujLug-lihtip l|nrihuLug|"inli-rihqphu|"inti L|hp|nLÔnL|3jLuti oqtinLfajLuiíp (qÔLULL|LULnL|hp 1)5:

8OOO

6000

4000

2OOO y = 7.8452X + 2150.9

O R2 = 0.9208

O.O 2OO.O 4OO.O 6OO.O

Я-óuiujuiinlibp 1. « <LÜ-/i U 2P2uitiiunmiajnitinní ¿/u/b/u/>¿/ q.pwiífi gmgiubfcti фп/у^ши/^шдт^тЬр6

Ubp hLU2i|Lupl|libpp l[L|Lujnul bb, np pbpijLuô grngLulj|i2tibp|i j^ll L|lull|q, h|nJp рЬф-ц.ЬЬ|П1| 2014-2018 |Э|Э. mL|jLU[libpp, r}puil|Luli t Ll [ъфиип nldbq, puili-q|i l|nrib|jLug|iLuj|i qnpôuiL|g|i JbónL|ajnLljp 0.9208 t: ulu t[ hP hbp|a|iti i^luijlu-Ljnllí t, np « СЫ1 gruguitjfaQ [ъфит l|LufuL|LuönL|3jLuti dbg t 2P2UJ^IUJrinLíaJnL" lirud L|luii[li|il| q.pLuií|i gnLgLuLi|i2hg:

U"|iLud"luijlutilul|, líbp l|nr|LÍ|ig рЬрфид rit¡qpt¡u|inli Ишфиишргийр gnyg t u1lu[|nu, np 2p2lullluqnl|ajlull l|lullfu|ll||l 1 lí|"ilul|npnLl lul[b[LUgnLLÏQ hujliqbglinLlJ t <Lli-|i ölul|lu[luj|iii luó|i 7,8452 ií|ilul|np|i ^шфпф

Сшрт1|ш1|Ь[п4 l|_bp[пLÔnLpjnltlnlunllíllluu|iphll{) LiluU Lunbuip|i Ll ôluiuu-jnLfajnLtitibp|n n[npLnlibp|i 2p2lutjlunnl|ajluli ll 2n2lu^jlurinLfajnLÏJnlij qmtjL|nq l)luij-fu|il||i j^ll L|lull|p (hlu2l[h шпьь[т[, np « clul-|i d^hlinld 70%-q l|iuqdnLd bli Luju 2 гцприпЬЬрр):

4|i6LuL|LuqpLuL|Luli mi|jiu[Libp[i tibpl|LujLugljbljp LurynLULuL||i Lnbupnij (шгит-uluL| 2):

LLrynLuiulj 2

Llnbipp[i b âiuniujnipjmbbbpli n[npipbbp¡i ni ¿psiubiunnip-jnibnuí Ipubfufilj ripiuií¡i gnigiubfcfr фп^Цшщ^шдп^тЬр ' puip 2014-2018 pp. 1рфш[ЬЬр/11

Q/iS 2014 2015 2016 2017 2018

«rlpujií 348'4 345'5 39°'9 445'2 477'° «X^J 3503'2 34317 3514'° 4075'2 4969.3

% 9.9 10.1 11.1 10.9 9.6

С p2 wk w rm LPjn lü n LJ

L|Ujtj|xi|nL| r].piui5 ômnmjnL|ajriLlilibp ôumiujnLp-jnLUjbp

5 <iu2i|iupl|tibpQ 1|штшрЬ[ t hbr\fitiiuL|Q:

6 Ч-0шщш1л1|Ьрр l|iuqi5b[ t hbriJitiiul|Q:

7 Sb'u <iujiuuiniuti|i i|]ióiul|iuq.piul|iuti iniupbq.fipp, 2019, tg 247, 2016, tg 230, « i|]ióiul|iuq.piu l|iuti L|niJfiinb|i Li « i|]ióiul|iuq.pnL|ajiuti u|biniuL|iuti funphpr|.fi JiuJnL|ji hiur[npr|.LuqpnLpjnL'Li 20.02.2019 p.1 armstat.am,

« 4P Иршщшрш^пиЛЬр' https://www.cba.am/am/SitePages/statmonetaryfinancial.aspx:

5m.giuti|i2tihp|i lífi^U i|jióujl|ujqpujl|iuli l|iuu|ti lupiniuhiujinhtip l|nnhyiu g|inli-rit¡qphu|inli i(hpLnLÖnL[ajiuli oq.ÍJnLfajLuiíp (qöiuu|iuinl|hp 2)8:

6000

-y = 10.219X - 203.23

5000 ♦ R2 - 0.8403

4000

3000

2OOO

1000

0 i

0 100 200 300 400 500 600

Ч-0ши]шш1|Ьр 2. UnLipp ¡i h âumuijnipjnibbbpfi n[npipbbp¡i ni 2P2uibuinni[3jnihnid Ijiubfufil] q.puiií[i gnigiubfcfi фп/и^шщ^шдт^тЬц9

Ubp 1|шшшрш0 hiu2i[iupl|tjbpQ gmjg bli тифи, np pbpi[iuô дтдш1ф2-libp|i J^Li l|wii|p, h|nJp plir|.nLlib[nL[ 2014-2018 |Э|Э. ini|jiu|tjhpQ, nLqjiq hiudb-diuiniul|iuli t b. piui|iul|iuli ubpin, рш1ф np 1|ппЬи1ид|ии||1 qnpôiul|g|i Jbôm-pjnlÎjQ 0.8403 t: Uiu ti2iutiiul|nLij t, np |ipiul|iuli hiuini|iuÖQ ptinpn2nq дтдш-bh2D L|mfuilmönL|ajmlj ilhg t 2P2LU^JLurir,LraJnL|uitifu|iL| q.pujii|i grugujli[i2|ig: U"|iiuduiijiutiiul|, lîbp 1|пг[й|пд phpi|iuô nhq.phu|inli hiui|iuuiupnLiÍQ gnyg t тиф и, np 2P2wtiiurinL[ajuili L) lu Li |xi |n L| |n 1 ií|iuji|npnil ш1|Ь|Ш9пи^0 pbpnuí t umlunp|i U ómiuujnL|3jnLtitit¡p|i ôiui|ui|iuj|"ili iuó|i 10,219 ií|iuji|np|i $iuifini[, Jfilij-qhn iuj[ qnpônlitihp|i uiqqhgnLpjnLtiti upmiuhiujini|nLij t Иш1|шг|.шр0 hiuiíh-JiuiniuL]iuti 1|ша|ш[:

Ipiudiuliiutj qiutjqi|iuô|i d|iinni.dtjhp|i hiudiuinbpuinnLd, hui2ilh wntjh|ni[, np « CLlL-|i iui|b|Ji piub 90%-b mqqijnLJ t uu|iundiuli &mfuubp|ili, фрзЬш-l|iutj uiqmnJuitj öiufuubp|i l|iuqdp i|bp|nLÔbtjf) puin i|bp2|iti 5 тшр^ЬЬр^1 20142018 [эр. ini|jiu|tjbp|i:

Игугииш1| 3

LLbp2biulpub uupuntSiuh áujfuubpfi Ijuiqilp ' puip 2014-2018 pp. ipi¡jw[bbpfi,

if[pi} « i}pwií°

I Sniquibhihbnn I 2014 I 2015 I 2016 2017 I 2018 I

4Ьр2Ьш1|шЬ uiqiuniSiuti ômfuubp, ujjr} рфщГ 4714.3 4599.4 4598.6 5113.0 5448.6

intiiuj|iti LnliLnbunL|ajnLlilibp[i 4110.2 3915.9 3892.7 4288.7 4638.7

u|hiniul|iuti hfiiftiiupl|tibpfi 583.6 661.3 681.8 792.2 772.0

8 <iu2i[iupl|tibpQ l|iuiniuph[ t hbqJitimljQ:

9 <ш2и[шр[|ЬЬрр [|штшрЬ[ t ИЬфЬш^р:

10 Sb'u íiujiuuumjbfi 4h6iul|ujq.pujl|iuti тшрЬфрр, 2019, tg 263, 2016, tg 247:

UU.4 П n SL S bU uq-hs П ^3 n Kb

liqjnLuul| 3-nLÜ phpi{Luô iniljuj|libp|ig ш1|1|шаги t nLunLiitiLuu|ipL|nrL 5 uilu-p|itihp|i ptipoigpruii 1[Ьр21|ш1|ш1| uu|LunijLulili гпгщфид öiufuuhp|i luó|i lifiLnru-iîq' 734.3 lîlPT П-ПШ1^ 15.6%: Фпг[|п qiuliqx|ujö|n шф[|1 paiti 60%-Luling luó|i o|Ujpiuq.iujnLij (|iuL| L|Lulifbi|"iL||i qbuipruif 128.6 iï|i[|iiupr). qpLuií L|lulí 36.9%), фр21|ш1|ш1| uii|umijiuli ÔLufuubpti шб bli LupÖLuliuiqpbL Qtir|xuiít¡tiQ 15.6%-|i ^шфпф h^hg L)luрЬt bqpiul|Luglib[, np L|Lutifu|iL||i «Lun.jruô|i ршсф-tiQ» ULL|lulilupl|nlj t uini[bpujj|ili LnliLnburupjLuliQ, ил[ь[|п puili Jmiuhnq|ij t:

4ujlifu|iL| qpiuJuJ2P2buliujrinLtajLuli иш1и1шЬшфш^гш1|1д b, huídiuii|iuiniuu-[ишЬшршр, Lulil|iulifbi|iL| i[6iupnLJlibp|i L huJ2i|iupL|libp|i тЬиш1|шршр L|2rih LUL|b|LugnLd|ng uni|npiupiup bqpujl|Lugi[nLJ t, np uinL[bpiuj|ili LnliLnburupjLutj iIuJutiLupLud"|itiQ liLjujqnLiJ t, b qnpöiupiuptihp|i m huiuLupLuL|nLp|Luti líf^b hiu-pLuphpnLpjrutitihp|i ршфшЬд^тр^Ьр dbÖLulirnJ t: liju iunnLijni|, hujpgli uiLitihuijuinphli pfuruii t r|.puJiíuJ2P2UjliumnL|3jUjti oo|ln|iiíuJL L|iunnlgl[uJÖß|i, lujll t' l|iulifu|il| b LutiL|Lutj|xi|nL| iiuiuhp|i oo|ui|iiJujl hiupiuphpiulignLpjiuti ишЫш-LinuJ|ng:

liju UJnnLLÍni| «-nLlí tinLjtlLLjbu 1|ШШШр1[Ь[ Ь LUJcM t[ L|LULI1LUpL|nllí bli npn-2LUL||n j)iuj|bp, npnbg|ig LudbliLUL|bp2hbp, pbpbu, 2019 р. « 1|ЬЬтрпЬш1|шЬ pLulil||i L|nqJ|ig 2P2LubLunnL|ajLuli Jb2 n.pi|Luô «LLtJL|luÏj|xiL) qnpÔLunbnLpjniMjb-p|l JlUU|iIj» « Opbllf)|l llLUfblLUq|lÓlj t, npnij duiullLUL|npLULL|bu LUnUI2LUpl|l|nLj t « UILUpLUÓpnLj Ф^|л1|ш1|ш1| LUllÖLUbg, Lullhuiui ÖbnljLUpL|LULnbpbp|l, linumip-libp|i b l|LuqdLul|bpLL|nL|3jnLtjtjbp|i L|nqJ|ig 2020 p. hnLbl[lup1-lig' 2 d[li,2021 p. hnLbL[Lup|i 1-lig1 1 J[b, |iuL| 2022 p. hrutjL|Lup|i 1-lig' 300,000 « r^pLudp qbpui-qujlignq Luu|pLutiptihp|i (qnyp|i) fipuigiiLuli, Luu|pLuliplihp|i (qnyp|i) oquiLuqnpö-ÚLuli, LU2fuLULnLutißLibp|i 1|ш1лшрйш1| b ölu riLuj n Lfaj n lLiLi bp |п lî lu lti n Lg lî lu Li qnp-ÔLupptihpnuj (qnpÔLupp|i qruiiuip) qpuitig гфйшд L|ÓLupruijQ Ll i|6ujp|i итшдги-lîq |ipLuL|LuliLugLibL LuliL|Lulifu|iL| ÖbnLj' luLiL|lu|xi ijÓLupiÍLuti L|Lupq|ig, hph luj[ opbbßlibpni| Lujq qnpôujppLibp|i iqfiLÍLug L|ÓLupiÍLuti iuL|b[|i guiôp ишИйшЬш^ш-фЬр Lj lu |xi lu lti b и l|_lu ô ¿bLi11:

u.riLU2LUpL|l|nlj t LiLuLl opbllßnij L|LuJ lu2|"ululnlutj|)luj|ltj ll|lujjLUljLUqpnL[ ULuhJLulnjLuô LU2fLiLULnLui|LupÖbpQ, L|ppuipn2LuL|tjhpp, Libp L| LUJLUg n Lg^LU L|luLi ÔLufuubp|i n.|ijlug ijÓLupnLJlibpQ, qnpónLqJLub Ьщштш^пф |ib^LL|bu iiluLl luj[ ilölupmjbbpq, pd2L|LuL|Lutj L|LuqdLuL|bpLL|nLpjniMjbpnLd b L|ppLuL|uili h JLi lu p Lj n l-f3j n lLiLi bp n uJ JLumnLgijLuô pd2L|LuL|Luli b L|p|aLuL|Luli ÓLunLujnL|ajnLbljbp|i pn[np mbuLuL||i l[6LuprnJbbpp L|LULnLupb[ LubL|Lulifu|iL| 0Ьпф 2020 p. h n lLi l[lu p 1-lig1 ЬрЬшЬ gLuqLupnnî, 2021 p. h n lLi l[lu p |n l-fig' « iÎLupqbp|i l[lup^luL|luii LjbLiin-pntitibpnuj, 2022 p. h n lLi l[lu p [i l-fig' « luj[ pLiluL|lu l[ujjpbpnLJ:

'tlbuiluliluli L)luü haiLÏLUjti£>Luj|"ili pjnL^blibp|пg L|LULnujpL[nq дшЬ1|шдш5 ijÓLupnLií, pLugLunrupjLuiJp l|bliuLupn2LuL|libp|i, L|bLiuLupn2LuL|Libp|i hujLÍLup ишИ-üluLil[luö l|Lupq.nL[ l[6ujpL[nq LL|buiLuL|LuLi liLL|LUULnlibp|i b lujl qpuJiÎLuL|Luli L[6ujp-libp|i, |ib^Lqbu liLub1 fublujß|i liLqLUULn|i, LunuJ2LupL|l[nlj t l|LuuiLupb[ luiiL|luii-fu|iL| bqLuliLuL|nL[: U.LL|LuhnL|LuqpLuL|Lutj hLULnnLgnLJbbp|i hujJujp bu LunLU2LupL|-l[puJ t LuliL|Lulifu|iL| bqLuliLuLjp:

" https://www.e-draft.am/projects/1950/about

bqpuil|uignL|ajni.titibp

<iujiuuiniutjni.d $|iqJil|iuL]iuti Li |ipiui|iupiutjiul|iutj lutiöiubg d^li г|.рш-diuL|iutj q.np&ujpptibp|n iuniui|b|iuqni.jtj i[iup^iul|iutj uiuhdiutju^iuL|diuli

libpr}pmJQ oqiniul|iup J|i2n9 t uini|bp|i r>bd u|iujj)iupni.d, piujg г^рш hiugnq |ipaiL|ailimgiíaili hiuiíiup iulihpiud"h2in bli J|i 2ШРР tjufuiuu|iuinpiuuiniul|ujti lifigngiunnLiilihp.

puuLiL|UJj|ntj hbpiuL|iurinLgi|ujö{)|i iupq.|iujL|iuliiugnLií tihpiunjiuL i|óiupiu-j|iti inbpiJ|iLiai[libp|i ^jliaiômi|ai[libpr|.pnLiÎQ bpliprmJ, piutiL||i hbin hiu-óiufLmpqtihp|i hmpaipbpnLpjnLLilibp|i u|iupqhgnui, ailiL|ailifu|iL| i|óiupiíiuti hiuiíiul|iupq|i qnpôrutihnLfajiuli hiuiíiup fipiui|iu-1|шЬ Г|.ш21пр l|iupqiui|npnq bnpdiuin|ii[ iuL|inbp|i piupb|iui|nLd, рЬш^п^шЬ 2Р2ш^пи1 ршдшшрш1|шЬ ui2[Lnuiniulif)tjbp|i |лрш1|шЬш-gnLif ptjiul|^nL|ajiuli qpiuq|iinni.|3jiuli piupäpiugdiuli hiu-

diup:

2. Uini[bpmj|ilj intjinbunL|ajiuli Li 2P2LU^ILUrinLt3'JLU^ q.intii|nq

L|ailifu|iL| q.pujii|i qiutiqi|iuô|i lî^Li iunl|iu t nLqJiq hiuiíhijujiniul|ujti 1|шо|: LÍ|iLi-LuiljLi duiiíiutiiul|, l|iulifu|iL| qpiuiíiu2P2wtiiurinL[ajujli ишЫшЬшфш^гифд U, huiíiuu|iuiniuufuiuliiupujp, iulil|iulifu|iL| i|óiupnLiílihp|i Li hlu2l[lupL|tibp|n inhuiu-1|шршр L|2ah iui|b|UjgnLiï|ig ипфпршршр t¡qpiuL|iugi|nLií t, np uini|hpiuj|iti intiinhurufajiuli liiuutiiupiudfiliQ lii|iuqnLiï t, Li qnpôiupiuptihp|i ru hiuuiupiuL|nL-pjiuti d^Li haipmpbpnLfajnLliLibp|i pu^iutig|il|nL[ajnLliQ liböiutinui t: liju итги-dni[ hiupgli iuL|tjhiujinnpbli pfurud t Т-ршdiu2P2wtjiunnL|ajiuli oii|in|idiui L|iu-nrugi|iuôp|'i, Lujti t' L|mbfu|iL| Li шЬ1|шЬ|ы|п1| diuubp|i oii|in|idiuL hiupiupbpiul|-gnL|3jiuli uiuhdiulinLd|ig: Ъ2Ь1ф, np «-rud liu Ьцшлшрфш! bb npri2iul||i piuj-[bp:

1ифпфЬ[т[ г|.ршJu2P2luIílunnLpjiutj iwpr}jrutjiui|binnL|ajiuli piupäpiug-líiuti |iliuin|"iinnLg|-inliuJL hhraulil|UjptihpQ «.-mií l|iupnq blip фшитЬ[, np uijq mr|r|nL[djiuiíp |iliuLn|iLnnLg|inLim[ h|nJpbp|i piuph|iui|úiutiQ iï[nni|ujô nLunnJliaiu|i-pnLfajnLtitibpQ hiui|iuuiupiuii|t¡u итЬ^фт! bli u|hinnL|3jiuti L|iupqiui|np|"i£ qnp-ôiunrujpli |ipmL|ailiaiglinq « liqqiuj|ili dnqni||i L|nqií|ig QtiqnLlii|aiö ophtiplih-p|iti U « 4iuraui|ujpnL[ajiuli npn2nuílibp|ili, « 4P lmpiíiuin|ii|ujj|"ili Li |ipiui|uj-l|iuti aij[ iuL|inhp|ili, fiti^u|hu liiuLi ua|mnnqlibp|i i|mppaiqôni| u^ujiiiuliiui|npi|ujö lujb bpü.riLjfaljbp|nti, npnbp liiupnq bli [и|эшЬЬ[ l|uid funjQbr}ninb[ L)lulJ|xiL| r|.piud|i 2P2LU^JLUrinLraJLU^J Lui|b|iugnLJ[i Li uini|hpiuj|ili inliinhunLpjiutj Jiuu2iniup-libp|i ьибр:

4. SbinbunLtajmlinLJ L)lulJ|tjL||n ôiui|iu|tihp|i lipóiuinnulp l|iuplinpi|ni.d t hbinlijiuL iunnLiJtjbpni[. J|n LinqJIig' lujli L|ujpnq t Jhôiuu|hu Ьа|шитЬ[ bpL|p|i J|i2nglibp|i ^шпил^шрЬ^п^шЬ I;ujL|ujIi piupÖpujgJiuliQ, uinijb-piuj|ili bpLinLjplibp|i ишИйшЬшфш^йшЬр Li h lu p L) luj |nti hl|iuijnLinlihp|i шф[шд-lîujtiQ, iIjriLu ^п^й^д' piutiL|iuj|iti hmiíiLiL|Lupq|i qnpôrulibnLpjaili ршрЬ[шl[lîluLiq U inliinhunLpjiuti qiLipqiLigiîiLiliQ: П-ршЬр L|iupnqbli [|п1|Ь[ |iLi^a|bu riLqqaiL||i L)lulî iî|iL|pninliLnbuiLiL|LuLi, lujÏjll|bu t[ iLilinLqqmL||i L|iuiî diwl|pnintiinhuiuL|iuli:

Чш1|[и|п1| qpiiiiî|i 2Lupd"|n ишИйшЬшфш^йшЬ, НЬтиши^Ьи1 uuii|bpiLij|iLi qnpÔQtifaiuglibp|ili haiL|iuqqbLnL rnqqiupjaiilp hiui|iuuujpiuu|hu L|LupLinp bli |ilijii|bu iqbinnLtajLuli, iujliii|bu t[ hiuuujpiuL|nLtajLuli, lujl funu-

рпЦ' uiqujrinqljbp|i hujJiur|.pL[Luô Li hbinLinr|iul|iutj qnpônqrutajnLlilibpp: LJujIi

LTU.4 P n SL S bll uq-hs n ^3 n Kb

1|шр1тр прш1|ш1|шЬ Luligruiíti шо|шИп1[Ь[П1 hiuiíiup Ишйшьцштши^ышЬ l|ólu-pujj|"ili Ы|[эш1|шап1д1|ш0р|1 tihpqpnLiíti nl qLupquignuiQ Lulihpuid^Ln hti pb' йшиЬшфпр, pb' huitipoijlili iíiul|iupr|xul|ni|; U"|iblinLjli duiiÍLutiLuLi, 1|шр1тр t liuib |ipmqbL|bL uo|mrinqlibp|ili, pb |iLi^Li|bu t uuiL|hpLuj|"ili LntiLnhurupjLuli qnp-ôrulihnLpjnLlili uqqrrnJ LntiLnhunLpjLuti рЬгфшЬтр l|Ji6luL||"i, huitipuijliti ôumiu-jnLpjniMjbp|i, ипд|пш[ш1|шЬ uiLL|LuhnL|nLpjLutj duiL|Lupr|.LuL||i piupöpiugdiuli ijpw b 2шИшг}рг}Ь[ lipLulig" prujL ^1лш|ги ^hLujLnLupLupLuqpL|nq b 1|шЬ[ъф1|

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

qpLudnij J|i2linpr}L[Luô qnpÔLuppbbp:

Oq.imuqnpdi(uid q.puil|uitini.|3jnLti

1. bi{pniL|Luj|i L|btiinpntjiuL|iutj puitiLifi ii|iu2inntjiul|iutj LiLujptg' www.ecb.int/stats/hist:

2. hpuii|iuL|Ujti uil|inbp[i tiiufuiuq.ôbp|i hpLuu|LupiuL|LÍujti ií|iujutiLuL|Luti L|iujp' https://www.e-draft.am/projects/1950/about:

3. <LuJLU2|uLuphLuj|itj pmtiL|fn ii|iu2inntiLul|Luti l|mjßt2' www. world ban к. org/:

4. <iujiuuiniuti|i i[|i6iul|iuc|.piul|iutj inLupbqJiPf!. 2016, 2018:

5. « ф6ш1|шф"1ш1|ш1| L|niî|iinbfi Ll « i|ji6iuL|iuq.pnLpjujti ьцЬшш1|шЪ |xinphpqfi lîluJnL[|n hLur\npr).LuqpnLpjnLli, 20.02.2019 p., armstat.am:

6. « 4P iL|iU2innliLuL|iub LiLujptg' www.cba.am:

7. U.S. Federal Reserve, u|iu2inntiiuL|iuti LiLujgl^ www.federalreserve.gov/releases/:

РОБЕРТ КОЧАРЯН

Аспирант кафедры финансов и бухгалтерского учета НАУА

Экономический рост и вопросы ограничения наличного денежного обращения в Республике Армения,- Регулирование денежного оборота, с одной стороны, и обеспечение экономического роста, с другой, являются одними из важнейших вопросов макроэкономической политики страны. Научные исследования экономического роста Республики Армения и, следовательно, процесса обеспечения ВВП чрезвычайно важны как в теоретической, так и в практической областях.

Мировое развитие сопровождается финансовыми и экономическими колебаниями в разных странах и поддерживается долгосрочным экономическим ростом. Экономический рост является сводной характеристикой экономического развития страны, которая представляет собой комплекс многоплановых явлений, имеет экономическое, политическое и социальное значение, способствует решению проблемы ограничения производственных ресурсов и ограничения общественных потребностей.

С другой стороны, государственное регулирование экономики охватывает проблемы регулирования обращения денег. Регулирование оборачиваемости и денежно-кредитная и финансовая политика в целом являются очень динамичным процессом, который должен гибко реагировать на все виды внутренних и внешних рисков и вызовов.

В связи с этим в данной статье рассматриваются статистические показатели реального сектора экономики РА, наличного денежного обращения, а на основании сделанного анализа сделаны выводы, представлены соответствующие рекомендации.

Ключевые слова: ВВП, теневая экономика, статистический анализ, денежные ограничения, международный опыт, законодательные ограничения

JEL: Е51, 011

ROBERT KOCHARYAN

PhD Student at the Chair of Finance and Accounting atANAU

Economic Growth and Issues of Limitation of Cash Circulation in the Republic of Armenia.-The regulation of money circulation, on the one hand, and the provision of economic growth, on the other, are among the most important

LTU.4 P n SL S bU uq-hs n ^3 n Kb

issues of the country's macroeconomic policy. Scientific research on the economic growth of the Republic of Armenia and hence on the process of securing the GDP is extremely important in both theoretical and practical fields.

World development is accompanied by financial and economic fluctuations in different countries and is sustained by long-term economic growth. Economic growth is a summary characteristic of the country's economic development, which is a set of multifaceted phenomena, is of economic, political and social importance, contributes to the solution of the problem of limitation of production resources and limitation of public needs.

On the other hand, the state regulation of the economy encompasses the problems of regulating money circulation. Money circulation regulation is a highly dynamic process that must respond flexibly to all kinds of internal and external risks and challenges.

In this regard, this paper discusses the statistical indicators of the real sector of the economy of Armenia, cash circulation, and based on the analysis performed, conclusions are drawn, relevant recommendations are presented.

Key words: GDP, shadow economy, statistical analysis, limitation of cash circulation, international experience, legislative restrictions. J EL: E51, 011

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.