Научная статья на тему 'ЭФФЕКТИВНАЯ ПОДГОТОВКА УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ К МЕЖДУНАРОДНОМУ ИССЛЕДОВАНИЮ PIRLS'

ЭФФЕКТИВНАЯ ПОДГОТОВКА УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ К МЕЖДУНАРОДНОМУ ИССЛЕДОВАНИЮ PIRLS Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
63
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Ученый XXI века
Область наук
Ключевые слова
МЕТОД / ШАГ / МЕЖДУНАРОДНОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ / СЛОВАРЬ / СОЧИНЕНИЕ / ИЗУЧЕНИЕ / ИНОСТРАННЫЙ ЯЗЫК

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Камолова С.Н.

В этой статье я разработала 6 эффективных методов для подготовки учащихся начальных классов к международному исследованию PIRLS, который пройдёт в 2021году в Узбекистане

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЭФФЕКТИВНАЯ ПОДГОТОВКА УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ К МЕЖДУНАРОДНОМУ ИССЛЕДОВАНИЮ PIRLS»

ЭФФЕКТИВНАЯ ПОДГОТОВКА УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ К

МЕЖДУНАРОДНОМУ ИССЛЕДОВАНИЮ Р1ЯЬ5

С.Н. Камолова1

Аннотация

В этой статье я разработала 6 эффективных методов для подготовки учащихся начальных классов к международному исследованию РШЬБ, который пройдёт в 2021году в Узбекистане

Ключевые слова: метод, шаг, международное исследование, словарь, сочинение, изучение, иностранный язык.

Бошлангич синфларда укувчиларни халк;аро PIRLS тадк;ик;отига тайёрлашнинг осон ва самарали усуллари

"Мамлакатимиз уз тара;;иётининг янги даврига ;адам куйган дозирги кунда Узбекистон Республикасини 2017-2021 йилларда ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегияси асосида барча содаларда кенг куламли узгаришлар амалга оширилмокда. Ана шу ислохотларнинг муваффак;ияти, мамлакатимизнинг дунёдаги ривожланган, замонавий давлатлар ;аторидан, муносиб урин эгаллаши аввало илм-фан ва таълим-тарбия содасининг ривожи билан, бу борада бизнинг дунё ми;ёсида ра;обатдош була олишимиз билан узвий боглик;... "

Шавкат Мирзиёев

Мамлакатимиз инновацион тара;;иёт йулида шиддат билан ривожланиб бораётган бир даврда келажагимиз давомчилари булган ёшларни ижодий гоялари ва ижодкорлигини дар томонлама куллаб-кувватлаш, уларнинг билим, куникма ва малакаларини давлат таълим стандартлари асосида шакллантириш дамда илгор хорижий тажрибалар, халкаро мезон ва талаблар асосида бахолаш тизимини такомиллаштириш мудим ахамиятга эгадир.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туррисида"ги ПФ-4947-сонли фармони билан тасди;ланган "20172021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегияси" доирасида Узбекистонда таълим сифатини бадолашда янгича мониторинг тизимини хал;аро бадолаш дастурлари ёрдамида ани;лаш ва киёслашга асосланган тизим шакллантирилмокда.

Таълим сифатини бадолаш буйича хал;аро тажрибаларни урганиш мавжуд тизимни дар томонлама ;иёсий тахлил ;илиш, тегишли йуналишдаги хал;аро ва хорижий ташкилотлар, агентликлар, илмий-тад;и;от муассасалари билан якиндан дамкорлик ;илиш, таълим сифатини бадолаш буйича хал;аро лойидаларни амалга ошириш, замон талабларига жавоб берадиган муносиб миллий бадолаш тизимини такомиллаштириш мудим адамият касб этади.

Шу ма;садда, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги "Хал; таълими тизимида таълим сифатини бадолаш содасидаги хал;аро тад;и;отларни ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги 997-сонли ;арори билан Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Таълим сифатини назорат килиш давлат инспекцияси ;ошида "Таълим сифатини бахолаш буйича хал;аро тад;и;отларни амалга ошириш Миллий маркази" ташкил этилди.

Уз навбатида, "Таълим сифатини бахолаш буйича хал;аро тад;и;отларни амалга ошириш миллий маркази"га таълим тизимида у;иш, математика ва табиий йуналишидаги фанлардан саводхонлик даражаси ривожлантиришнинг инновацион методларини ишлаб чи;иш дамда жорий этишга йуналтирилган илмий изланишлар олиб бориш, таълим сифатини бадолаш содасида хал;аро

1Камолова Севара Насимжоновна - учитель школы №27, Ферганская область, Багдадский район, Узбекистан.

Педагогические науки

алокаларни урнатиш, халкаро лойихаларни ишлаб чикиш, амалга ошириш каби вазифалар юклатилди.

Мазкур вазифаларнинг амалий ифодаси сифатида Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги таълим сифатини назорат килиш давлат инспекцияси билан Халкаро хамкорлик ва тараккиёт ташкилоти уртасида укувчилар саводхонлигини бахолаш буйича халкаро дастурда (Agreement for participation programme for international student assessment - PISA, PIRLS - 2021) иштирок этиш тугрисидаги келишувга эришилди.

PIRLS-халкаро тад;и;от булиб, 4-синф укувчиларининг матнни у;иш ва уни тушуниш даражасини ани;лайди. Узбекистонда ушбу тад;и;от 2021-йилда утказилиш назарда тутилмокда. Ю;орида айтиб утилганидек PIRLS да муваффакиятли иштирок этган мамлакат нуфузи халкаро даражада кутарилади. PIRLS тад;и;оти ;айси туман ёки шадар, ;айси мактабларда утказилиши аник эмас.Шунинг учун биз бошлангич синф укитувчилари олдида катта вазифа -бошлангич синф укувчиларини PIRLS га тайёрлаш вазифаси турибди. Ушбу тад;и;отга тайёрлашнинг уз тажрибамдан келиб чи;иб бир неча осон ва самарали усулларини тавсия ;илмо;чиман.

1-Кддам. Укувчиларини тад;и;отга психологик тайёрлаш

Бошлангич синф укувчиларини ушбу тад;и;отга психологик тайёрлаш.

Бизнинг буюк аждодларимиз Абу Али Ибн Сино, Алишер Навоий, Задириддин Мудаммад Бобур, Имом ал-Бухорий, Амир Темур, Жалолидин Мангуберди, Ал-Хоразмий каби боболаримиз ;олдирган буюк маънавий меросини бутун дунё танийди, эътироф этади. Хуш, нега энди биз боболаримиз изидан бормаслигимиз, улардек дунёга танилмаслигимиз керак. Бизнинг дам узимизни намоён ;иладиган ва;тимиз келди. Ушбу тад;и;отда муносиб ;атнашиб, Юртимизни дунё дамжамиятида муносиб урин олишига дисса кушамиз.Укувчиларга шундай сузлар билан рудий мадад бераман.

2-;адам Чет тилини урганиш

Бугунги кундаги энг олий ма;сад - Узбекистон таълимини жадон ми;иёсига олиб чикиш экан, дунёвий тилни урганиш энг катта вазифадир. Шунинг учун PIRLSra таёрлаш учун укувчиларга чет тили, яъни инглиз тилини чукур ургатиш лозим. Бу вазифани чет тили укитувчилари бажаришади. Лекин бошлангич синф укитувчилари дам инглиз тилини мукаммал билиши ва билганларини дар доим дарслар давомида укувчиларига ургатиб бориши лозим деб уйлайман. Узингиз уйланг, халкаро PIRLS тад;и;отини утказиш учун мактабга чет элдан экспертлар ташриф буюрса, укувчилар ва устозлар уларни кутиб олиб, бемалол инглиз тилида савол-жавоб кила олсалар кандай яхши булар эди. Чет тилини билиш урганиш PIRLS тад;и;отини утказиш ва;тида жуда Кул келади деб уйлайман.

3-;адам Лугат дафтар юритиш.

Маълумки, PIRLS халкаро тад;и;от булганлиги учун унда берилган матн ва дикояларда чел эл исмлари, нотаниш жой номлари келтирилади.Бу долат укувчиларда кийинчилик турдирмаслиги учун синфдан таш;ари у;иш дарсларида жадон адабиёти дурдоналаридан намуналар-эртаклар, дикоялар укитиб боришни тавсия киламан. Эртак ёки дикояни у;иб бориш билан бирга лугат дафтари тутиб, унга нотаниш булган исм ва номларни тугри у;иш талаффузи билан ёздириб бориш керак. Масалан:

Том-----инглиз угил боласининг исми

Массен ----- немис миллатига мансуб фамилия

Робинсон, Стивинсон---- инглиз миллатига мансуб фамилия

Михаил, Яков— рус угил боласининг исми

Люксембург --- шадар номи

4-;адам Ижодий иншо езиш

Укувчиларни PIRLSra тайёрлаш учун уларда суз бойлигини, фикрлаш доираларини кенгайтириш керак. Бунинг учун укувчиларни китобга ошно килиш, буш вактида китоб укишга ургатиш керак. Лекин энг самарали усуллардан бири, ижодий иншо ёзиш деб уйлайман. Бунда 2-синф укувчиларига иншо ёзиш коидалари тушунтирилади. Укувчилар гарчи ю;ори синф укувчилари сингари 5-6 садифа иншо ёзмаса дам уз фикрини тугри ва аник баён килишни

урганиши керак. Масалан 2-синф укувчиларига оддий кесак курсатилиб, шу да;ида иншо ёзиш топширилади. Баъзи бир укувчилар кесакни оддий 2-4 гапдан иборат булган матн ор;али изодлайдилар. Лекин шундай укувчилар борки, улар кесак да;ида 15-20 гапдан иборат булган иншо ёзадилар.Уларнинг ёзган фикрларини у;иб дайрон коласиз. Ушбу укувчилар ёзган иншолар барчага у;иб эшиттирилади. Кейинги дарсда калампир, 2-дарсда нон, 3-дарсда китоб каби буюмлар тугрисида иншо ёзишлари топшироти берилади. Укувчиларнинг дар бир дарсда иншо ёзиш, билим, малака ва куникмалари ортиб боради. Энг мудими . фикрини аник; ва тушунарли баён ;илиши, уз-узини ривожлантирувчи компетенцияси шаклланади.

5-;адам Нотаниш матнни тадлил ;илиш

Хал;аро PIRLS тад;и;отида иштирок этиш учун укувчиларга нотаниш матнни курганда, укиганда куйидаги методлардан фойдаланиб билим, куникма, малакаларини ривожлантириб бориш мумкин.

А) Аввало нотаниш асарни кайси жанрга тегишли эканлигини ажрата

олиш

( эртак, дикоя, киссадан парча, илмий - оммабоп матн)

Б) Сунг уни онгли равишда укишга ургатиш

С) Укилган асарни тадлил кила олиш

-- Асар кахрамонлари кимлар ?

-- Кайси кахрамон ижобий, кайсиниси салбий ?

-- Сизнингча кахрамон тугри иш килдими?

-- Сиз унинг урнида булганингизда кандай йул тутган булардингиз? Каби саволлар оркали асар мазмуни ва гоясини очиб бера оладиган буладилар.

Дарсдан сунг утказиладиган тугарак машгулотлари, кушимча дарсларда мунтазам равишда ушбу методдан фойдаланилса, укувчи нотаниш матнни укиб. тадлил килиш, матн асосида хулосалар чикариш куникмаларига эга булиб борадилар.

6-кадам " Мен кичик ёзувчиман" методи

PIRLSга тайёрланишда укувчи мустакил ижодий фикрлашини ривожлантиришда яна бир метод " Мен кичик ёзувчиман" методини куллаш мумкин. Бунда укувчиларни ижодкорлигини ошириш учун 2-синфдан бошлаб кичик дикоялар ёки адабий эртак ёзиш топшириги берилади. Укувчи изланади купрок бадиий адабиёт укийди, шу оркали дунёкараши, фикрлаш доираси кенгаяди. Гарчи укувчи бошида бироз кийинчиликка учрасада, укитувчи унинг хатоларини тугрилаб, ёзиш коидаларини ургатиб боради. 4-синфларга бориб, укувчи кичик дикоя ва эртакларни узи ярата олади.

Юкоридаги метод ва усуллардан фойдаланиш натижасида, албатта, РШЬБ тадкикотига тайёр буламиз деб ишонаман.Ушбу кадамларни босиб утишни, куллаб куришни Сизларга дам тавсия этаман.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. "2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегияси"дастуридан

2. "Таълим инспекцияси дузуридаги Таълим сифатини бадолаш буйича халкаро тадкикотларни амалга ошириш миллий маркази" каналидан.

3. "Таълим ва тарбияда инновацион технологиялар" Р.Ишмухаммедов, М.Юлдашев Тошкент 2017.

© С.Н. Камолова, 2020.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.