Научная статья на тему 'ДУРАГАЙ ШАКЛДАГИ УЗУМЛАРНИНГ ҲОСИЛДОРЛИГИ ВА КИМЁВИЙ ТАРКИБИ'

ДУРАГАЙ ШАКЛДАГИ УЗУМЛАРНИНГ ҲОСИЛДОРЛИГИ ВА КИМЁВИЙ ТАРКИБИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
3
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
узум / дурагай шакллар / қандлилик / кислоталилик / нав / шароб / десерт / ликёр.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Маликов Азим Неъматович, Пармонова Адиба Давлат Қизи

Мақолада дурагай шакллардан шароббоп йўналишидаги дурагай намуналири танлаб олинди ва уларнинг ҳосилдорлиги ҳамда кимёвий таркиби ўрганилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Маликов Азим Неъматович, Пармонова Адиба Давлат Қизи

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ДУРАГАЙ ШАКЛДАГИ УЗУМЛАРНИНГ ҲОСИЛДОРЛИГИ ВА КИМЁВИЙ ТАРКИБИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL SCIENCE AND INNOVATION

SPECIAL ISSUE April 6, 2024

ДУРАГАЙ ШАКЛДАГИ УЗУМЛАРНИНГ ^ОСИЛДОРЛИГИ ВА КИМЁВИЙ

ТАРКИБИ

1Маликов Азим Неъматович, 2Пармонова Адиба Давлат кизи

1Тошкент кимё-технология институти 2Тошкент давлат аграр университети https://doi.org/10.5281/zenodo.10948159

Аннотация. Мацолада дурагай шакллардан шароббоп йуналишидаги дурагай намуналири танлаб олинди ва уларнинг %осилдорлиги %амда кимёвий таркиби урганилди.

Калит сузлар: узум, дурагай шакллар, цандлилик, кислоталилик, нав, шароб, десерт,

ликёр.

Бугун жамиятимиз шуни англаб олдики, хдётимизни яхшилаш, ах,оли турмуш даражасини кутариш, иктисодиётимизнинг самарадорлигини ошириш, халкимизни бокиш, истикболимизни режалаш - хуллас, кандай муаммо, кандай масалани курмайлик, уларнинг аксарияти биринчи навбатда кишлок хужалигига бориб такалади. Х,аммамизни бокадиган, озука берадиган сохд - кишлок хужалиги тармокларидир. Мана шунинг учун х,ам модомики, фаровон хдёт курмокчи эканмиз, олдимизга халк турмушини яхшилаш максадини куйган эканмиз, иктисодий ислохатни аввало кишлок хужалиги, кишлок хдёти сохдсидан бошлашимиз зарур [1].

Шу маънода узумчилик мамлакатимиз кишлок хужалигининг мух,им тармокларидан биридир. Узбекистон Респуликасининг кулай табиий иклим шароити бу ерда хилма хил узум навлари етиштириш ва турли хил мах,сулотлар хдмда жах,он стандартларига мос келадиган вино материаллари олиш имконини беради.

Шароббоп навлардан вино мах,сулоти тайёрлаш учун узумнинг яроклилик мезонларидан бири бу шарбатининг канддлилигига алох,ида эътибор каратилиши лозим. Х,осил пишгандан сунг, териб олинадиган узумнинг етарли микдорда (20-22,0 % ва ундан юкори) канд туплай оладиган намуналари х,осилидан юкори сифатли енгил (сухой), десерт ва ликёр винолар тайёрланади. Узумдаги гужум шарбатининг тупланган кислота микдори х,ам катта ахдмиятга эгадир. Юкори кислотали намуналар эса, шампан виноси материаллари тайёрлашда кулланилади. Узумнинг кислоталик даражаси паст булган намуналардан кам кислотали, таъми уткир булган винолар олинади.

Тажрибада дурагай шакллардан шароббоп йуналишидаги дурагай намуналири танлаб олинди ва уларнинг ^осилдорлиги хдмда кимёвий таркиби урганилди.

Урганилган дурагай шаклларнинг ^осилдорлиги ва кимёвий таркиби

Т/р Ота-онасининг номи Битта тупдаги узум бошлар сони, дона Битти тупдаги х,осил, кг ^андли- лиги, % Кислота- лилиги, г/л

Мадлен Анжевин х Ранний шредера 47 11,1 23,4 5,3

Мадлен Анжевин х Акташ 45 12,6 22,3 5,6

Зогак пешпезак х Акташ 51 11,6 22,6 6,2

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL SCIENCE AND INNOVATION

SPECIAL ISSUE April 6, 2024

Мадлен Анжевин х 43 10,0 21,4 4,7

Приграндис

Мадлен Анжевин х 48 12,3 23,5 5,6

Алихан

К.Курган х Мускат гамбурский 37 21,2 23,2 4,7

ВИР 3 х эркин 52 17,9 24,1 6,2

чангланиш

Мускат восточний х 54 13,3 20,2 6,4

эркин чангланиш

Урганилган дурагай шаклдаги узумларда 1 та тупдаги узум бошлар сони уртача 45,5 тани ташкил етди, шундан энг юкориси Мускат восточний эркин чангланиш дурагай шакл 54 та узум бошни ташкил килди, энг паси эса К.Курган х Мускат гамбургский шаклида 37 та узум бошни ташкил килганлиги аникланди, лекин К.Курган х Мускат гамбургский шаклида узум бошлар сони энг кам булишига карамасдан узум бошининг катталиги х,исобига битта тупдаги х,осилдорлик энг юкори курсатгичга эга булди (21.2 кг).

Туплаган маълумотлар асосида (жадвал) ВИР 3 эркин чангланиш дурагай шакли тулик пишган вактда 24,1 % канд туплади. Бунда ушбу дурагай шаклдаги гужум шарбатининг титрланадиган кислоталилиги

6,2 г/дм3 ни ташкил этди. ^анд ва кислотанинг бундай нисбати сифатли виноматериаллар тайёрлаш учун кулай х,исобланади. Кузатишлаш натижасида К.Курган х Мускат гамбургский дурагай шаклидан шароб ва хураки йуналишда фойдаланиш аникланди.

Узумнинг дурагай шакллари гужуми шарбатининг кимёвий таркибини урганиш Мускат восточний эркин чангланиш ва Мадлен Анжевин х Приграндис дурагай шаклларида канддорликнинг жуда паст кийматда булганлиги аникланиб, кандлилиги терим пайтига келиб 20,2-21,4 % гача булди. Ушбу намуналарда гужум шарбатининг кислоталилиги 6,45,6 г/дм3 ни ташкил этди. Долган барча шаклларнинг кандлилиги 22,6-23.5 % ва кислоталилиги 5,3-6,2 г/дм3 булди. Демак барча ушбу намуналар енгил виноматериал тайёрлаш учун яроклидир.

Шундай килиб кузатувлар натижасида ВИР 3 эркин чангланиш, Зогак пешпезак х Акташ ва Мадлен Анжевин х Алихан дурагай ва бошка шунга якин курсатгичларга эга булган шаклларидан юкори сифатли вино материали тайёрланиши аникланди.

REFERENCES

1. Каримов И.А, "^ишлок хужалиги тараккиёти тукин хдёт манбаи" Халк сузи газетаси 1997 йил 25 декабр шанба №152

2. Буриев Х.Ч., Ризаев Р. Мева узум мах,сулотлари биокимёси ва технологияси. Тошкент, "Мехнат", 1996.

3. Джавакянц Ю. Горбач В. Виноград Узбекистана. Издательство "Шарк", Тошкент 2001.

4. Темуров Ш. «Узумчилик», Узбекистон миллий энцеклопедияси. Тошкент 2002.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.