Научная статья на тему 'Денсаулық сақтау жҥйесіндегі қазіргі кездегі кадрлар саясатының ерекшеліктері'

Денсаулық сақтау жҥйесіндегі қазіргі кездегі кадрлар саясатының ерекшеліктері Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
90
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
денсаулық сақтау саласы / кадрлар / дәрігерлер / мейірбикелер / health system / shots / doctors / nurses

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Ж А. Кожекенова, А А. Айтманбетова, А А. Сазанбаева, Ж Е. Усенова

Бүкіл дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы (БДДҰ) кадрлар мәселесін бағалай келе, аймақтың кӛптеген елдерінде әртүрлі салалардың кадрлармен қанығуы, тіпті жұмыссыздықтың бар екендігін; медициналық қызметкерлерді ауылды жерге баруының қиындығын; қажетті деңгейде дайындалған жанұялық дәрігерлердің және мейірбикелердің, сондай-ақ басқа да біріншілік медициналық-санитарлық кӛмек (БМСК) мамандарының жетіспеушілігі; арнайы мамандарды дайындау керектігі; қажетті деңгейде дайындалған мейірбикелердің жетіспеушілігі; ауруханалық және жоғары мамандандырылған кӛмекті дамыту керектігі; денсаулықты нығайтудың және аурулардың алдын-алудың бағаланбайтындығын кӛрсетіп отыр.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — Ж А. Кожекенова, А А. Айтманбетова, А А. Сазанбаева, Ж Е. Усенова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FEATURES OF PERSONNEL POLICY IN HEALTH SYSTEM

The World Health Organization (WHO) estimating a personnel problem noted that in the majority of the countries shortage, turnover of staff, shortage of medical workers in the village, highly specialized family doctors and nurses, an underestimating of scheduled maintenance is noted by the population.

Текст научной работы на тему «Денсаулық сақтау жҥйесіндегі қазіргі кездегі кадрлар саясатының ерекшеліктері»

А.Б. ХАДЖИЕВА, А.М МУКАНОВА

Б1Л1М БЕРУ САПАСЫН ЖОГАРЫЛАТУДА ЛИДЕРЛ1К ЖЭНЕ КРЕАТИВТ1Л1КТ1Ц Р©Л1 (МЫСАЛ РЕТ1НДЕ С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ

АТЫНДАГЫ ^АЗ¥МУ)

ТYiн: БЫм беру саласында лидер болу гылымныц эр аумагынан терец бiлiмдi цажет етедi. БЫм беру саласында басцарма жYЙесiне креативт ойланатын, тиiмдi шешiм цабылдайтын компетентт жетекшiлер мен лидерлерге сураныс туындайды. Лидерлердщ цабтетплтн кэсiби басцарулыц шешммЫен уйымныц цозгаушы кYшiне байланысты цабылдайды. Денсаулыц сацтау жYЙесiндегi уйымдастыру жумысыньщ тиiмдiлiгi жэне басцарудагы лидерлт кадрлардыц дефицитiн толыцтыру Yшiн жастарга арналган багдарламалар жасалыналы.

ТYйiндi сездер: лидерлiк, креативтiлiк, бiлiм сапасын басцару, сапалы бiлiм беру цызметГ

A.B. HADJIEVA, A.M. MUKANOVA

THE ROLE OF LEADERSHIP AND CREATIVITY IN IMPROVING THE QUALITY OF EDUCATIONAL SERVICES (FOR EXAMPLE KAZNMU

NAMED AFTER S.D. ASFENDIYAROV)

Resume: Leadership development in education requires a deep knowledge in various fields of science . In education, there is an urgent need for leaders and competent leaders who will introduce and implement management approaches based on the ability to think creatively and to make balanced decisions. Leaders' ability to make professional management decisions depends on the quality of organizations. For the efficiency of the health organizations developed youth programs for the shortfall in the management leadership cadres.

Keywords: leadership, creativity, education quality management system quality of educational services

УДК 616.053.91

Ж.А. КОЖЕКЕНОВА, А.А. АЙТМАНБЕТОВА, А.А. САЗАНБАЕВА, Ж.Е. УСЕНОВА

С.Д. Асфендияров атындагы Hазан; ¥лттыцмедицина университет'1

ДЕНСАУЛЫК САКТАУ ЖУЙЕСШДЕП КАЗ1РГ1 КЕЗДЕГ1 КАДРЛАР САЯСАТЫНЫН ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1

Букл дуние жуз'л'к денсаулыц сацтау уйымы (БДД¥) кадрлар мэселеан багалай келе, аймацтын квптеген елдер'шде эртYрлi салалардын кадрлармен цаныгуы, minmi жумыссыздыцтын бар екенд'!гш; медициналыц цызметкерлерд'1 ауылды жерге баруынын циындыгын; цажетт'1 денгейде дайындалган жануялыц дэрiгерлердiн жэне мешрбикелерд'н сондай-ац басца да бiрiншiлiк медициналыц-санитарлыц квмек (БМСК) мамандарынын жетспеушл^; арнайы мамандарды дайындау керект'1г'1; цажетт'1 денгейде дайындалган мешрбикелерд'н жетiспеушiлiгi; ауруханалыц жэне жогары мамандандырылган квмект'1 дамыту керект'г'!; денсаулыцты ныгайтудын жэне аурулардын алдын-алудын багаланбайтындыгын кврсет'п отыр.

Tyüíhóí сездер: денсаулыц сацтау саласы, кадрлар, дэргерлер, мейiрбикелер

Оньщ даму тарихы жуз жылдармен есептелед^ жэне оньщ ^a3Ípri тацдагы устанымдары бупнп кунп элеуметпк формацияныц табигатынан шыгып отырган жоц. Олар цогам денсаулыгын тиiмдi цоргау мен ныгайтуда букт тарихи тэжiрибенi жинацтаган. Бул магынада денсаулыц сацтау жуйес халыц денсаулыгын цоргау мен ныгайтуга цажетт элеуметпк-экономикалыц жэне саяси жагдайга сэйкес жYЙелi турде, тжмдЫкпен, ез ретiмен, эрбiр тарихи кезецге сэйкес бастапцы позициясын сацтай отыра дамыды. Денсаулыц сацтау жуйеанщ жэне цогамныц цурылымдарыныц экiмшiлiктiк, экономикалыц, саяси жэне басца цурылымдарыныц цалыптасу урд^ндеп теориялыц жэне уйымдастырушылыц устанымдарымен ттелей байланысты.

K|азiргi кездегi денсаулыц сацтау жуйесшщ дамуыныц негiзгi устанымдары:

- халыц денсаулыгын цоргау мен ныгайтудагы цогам мен мемлекеттщ жауакершллт;

- халыц денсаулыгын цоргау мен ныгайтуга кептдт беретiн цогамдыц денсаулыц сацтау жYЙесiн цалыптастыру;

- медициналыц кемектщ цолже™дЫп мен оныц сапасын арттыру;

- денсаулыц сацтау жуйес цызметЫдеп профилактикалыц багыпъщ басымдыгы;

- денсаулыц сацтау жуйеандеп гылым мен тэж1рибенщ сабацтастыгы;

- денсаулыц сацтау жуйеандеп багдарламалардыц дамуы мен оныц iске асыруга халыц цатысуы;

- цогамдыц денсаулыц пен денсаулыц сацтау саласыныц шынайы муцтаждыгына сэйкес кадрларды дайындау.

20 гасырда Батыс елдершде бул устанымдар нарыц талаптарын ескере отырып дамыды. Тэуелсiз

мемлекеттер достастыгы (ТМД) елдерiнде олар мемлекетпк кецеспк денсаулыщ са^тау жагдайында ^алыптасты. Бул жагдай бYкiл дуние жYзiлiк денсаулыщ са^тау саласы Yшiн мацызды. Когамдыщ денсаулыщ пен денсаулыщ са^тау саласыныц шынайы му^таждыгына сэйкес кадрларды дайындау устанымы, бул жуйеде тетенше жагдарлардыц алдын-алудыц негiзi болып табылады.

Денсаулыщ са^тау уйымдарыныц осы устанымга сэйкес кадрлармен ^амтамасыз етiлуi ^ажетп децгейдеп медициналыщ кемек керсетудщ алгы шарты. 6ртYPлi профильдегi жогары дэрежелi мамандардыц ^алып^а сэйкес жэне усынылган нормативтерге сэйкес жеткЫктт, дэрiгерлер мен орта медициналыщ персоналдыц саныныц 1^арым-1^атынасыныц сэйкестЫп мацызды фактор болып саналады. Дамыган шет ел мемлекеттерiнде ТМД елдерше Караганда дэрiгерлер мен орта медициналыщ персоналдыц саныныц ^арым-^атынасыныц сэйкестЫп екшштершщ пайдасына шешiледi [1].

Каза^стандагы денсаулыщ са^тау саласындагы бYгiнгi ку^ ^алыптас^ан жагдай, ец алдымен мемлекет1м1здщ егемендiлiгiмен жэне 2005-2010 жж. Казахстан Республикасыныц денсаулыщ са^тауды ^айта ^уру мен ^алыптастырудагы мемлекеттiк багдарламасыныц устанымдарында керсетiлгендей жеке адам мен жалпы ^огамныц денсаулы^ты ^оргаудагы ынтыма^тастыгымен аны^талады. Жогарыдагыдай алгы шарттарды орындау ар^ылы денсаулыщ са^таудагы кадрларды жоспарлаудыц релi жогарылайды, ал денсаулыщ са^таудыц осы багытындагы мэселелердi шешуде Каза^станныц езшщ жэне элемнщ бас^а да елдершщ тарихи тэжiрибесi ескерiлуi ^ажет.

Кадрлар саясаты денсаулыщ са^тау жYЙесi 1^уз1ретшщ аясынан асып, мемлекеттщ дамуыныц элеуметпк-экономикалыщ мэселелерiмен тыгыз балыныста болып отыр [2].

Мысалы, Каза^станныц 1^аз1рп жагдайында ауыл тургындарына медициналыщ кемек керсетуде зацдылы^ты-нормативт ^ужаттардыц болмауы мацызды мэселе болып отыр.

БYгiнгi ^нп элеуметпк-экономикалыщ жагдай денсаулыщ са^тау жYЙесiнiц тиiмдiлiгiне толыгымен жэне оныц жекелеген профильдерше де эсер етуде. 6ртYPлi профильдегi мамандар ездерЫщ ^ызмет жасап отырган саласыныц дамуыныц ^ызыгушылыгы аясында жумыс жасайды. КР денсаулыщ са^тау саласын жетiлдiруде сол саладагы патологияныц ^урылымымен негiздейдi. Мысалы, хирургиялыщ патологияныц децгейшщ жогарылыгы, элеуметпк-экономикалыщ ^айта ^урулар жагдайында осы сектордыц басты басымдыл^тарына кецiл ^оюды талап етедi брине, денсаулыщ са^тау саласыныц эрбiр секторыныц ез мацыздылыгы бар. Б^ра^, денсаулыщ са^тау саласыныц мэселелерiн кадрлыщ саясат жолымен шешу жеткiлiксiз, ол кеп жагдайда экстенсивтi даму жолына багытталган. Бiра^ ^огамдагы экономикалыщ ресурстар шектеул^ сонды^тан денсаулыщ са^тау саласыныц кадрлы^ саясатын мемлекеттiц кадрларды бас^арудагы жалпы саясатымен байланыстыруга тура келедi. Тургындарга керсетiлетiн ^ызмет нормативтерiн, соныц шшде -^аражатты тиiмдi пайдалануды ынталандыру мэселесiн тагы да элеуметпк-экономикалыщ мэселелермен байланыстыруга тура келедГ

Денсаулыщ са^тау саласын кадрлармен ^амтамасыз ету мэселес оныц мекемелерiнiц ^алыпты жумыс жасауымен тыгыз байланысты, бул ез кезепнде ецбектi, оныц жYктемесiн, эрбiр жумыс тYрiне байланысты персоналга лайы^ты жYктеменi iздестiру, дорыта айт^анда денсаулыщ са^тау саласыныц жан-жа^ты дамуыныц жолдарын ^арастыруды ^ажет етедi [3]. Денсаулыщ са^тау саласыныц жогары

мамандандырылган кадрларыныц жеткпеушЫп жагдайында ^ызметтщ жумыс тиiмдiлiгiн арттырудыц тYPлi жолдары усынылуда. Мысалы, жогары мамандандырылган дэр^ерлер, орта медициналыщ персонал мамандары жэне техникалыщ жумысшыдан (келт жYPгiзушiсi) туратын бюджеттi, шаруашылыщ-келiсiм шарт, жеке меншiк жэне ттт ^айырымдылыщ негiзiнде мобильдi бригадаларды ^уру - мэселенi шешудiц бiр жолы [4].

Жас маман дэрiгерлерге кемекшм ретiнде акпараттыщ-интеллектуалдыщ жYЙенi ^олдану усынылады. Оларды кецiнен ^олдану бYгiнгi кYнi шектеулi болганымен, кейбiр мекемелершде бул технологиялар ^ажет болып отыр, бул жагдай бас^а уйымдар Yшiн де ^ызыгушылыщ тудыруы мYмкiн.

Республикадагы дэрiгерлер ^урамыныц темендеуi артуда. Агымдылыгы дэрiгерлер арасында да, сондай-а^ орта медициналыщ маманды^тар арасында да жогары децгейде ^алып отыр. Ецбек етЫ 10-15 жылды^ мамандар саныныц Yлес салмагы темендеуде, сонымен ^атар тэжiрибесi темен мамандар саны артуда. Мундай жагдай шет елдерде де белец алуда, дамып келе жат^ан елдерден дамыган капиталист^ елдерге «а^ылдыц агуы» есуде, бул керсеткiш ез кезепнде кэсттт децгейi жогары дэрiгерлердiц ецбек а^ысы ^ажетп децгейде багаланбайтындыгыныц дэлелГ

Ерлер-дэрiгерлердiц Yлес салмагы едэуiр темендед^ бул маманды^тыц беделiнiц темендегенiн керсетедк 30-49 жастагы ерлер мен эйел-дэр^ерлер арсында эйел-дэрiгерлер саны Yнемi артуына байланысты, ер-дэрiгерлер жумыс^а кеп уа^ытын белуге мэжбYP. Жыныстыщ жагынан дипропорция ужымда жеке ^атынастардыц да ^олайсыздыгына экелiп отыр. Ауылдыщ жерлердегi медициналы^ кадрлардыц кетуi белгЫ:

- жала^ыныц темендiгi;

- ^ажетп тургын YЙ-турмысты^ жагдайыныц аздыгы;

- кэсiбi бойынша келешекте есу мYмкiндiгiнiц тYсiнiксiздiгi;

- зацды жецiлдiктердiц (коммуналдыщ жецiлдiктер, отынмен ^амтамасыз ету жэне т.б.) бертмеу^ Мамандыгы бойынша ^анагатсыздыщ мамандыгын ауыстыруына алып келедi, оныц непзп себептерi:

- басшылы^тыц кецеа бойынша;

- тар маманды^ бойынша жумыс ктепа келетiндiгi;

- бурынгы маманды^тыц унамагандыгы;

- денсаулы^ жагдайы бойынша;

- бурынгы мамандыгы бойынша тургылы^ты жерiн ауыстырмайынша жумыс^а тура алмагандыгы жэне т.б. [5].

Кадрлар ресурсына болжау жасау барысында медициналыщ ^ызметкерлердiц ^ызметтегi (дейстенный) саныныц жойылуымен сипатталатындыгы аны^талды. Корыта айт^анда, бYгiнгi тацда Казахстан Республикасында элеуметтiк-экономикалы^ ^айта ^уру багдарламасыныц ^урамды белiгi болып табылатын, нары^ты^ шаруашылы^ устанымдарына байланысты

цайта цурулар журпзтуде. К^айта цуру багдарламасыньщ адамньщ денсаулыгыньщ цунында кетеру, жогалып бара

басты мацсаты - бYкiл цогамньщ Гана емес, 8p6ip жеке жатцан медициналыц мамандыцтьщ беделiн кетеру.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Семина Т.В.. Социальное управление кадровым потенциалом в медицинских организациях системы здравоохранения РФ: автореф. канд. мед. наук: 14.00.33. - М.: 2011. - 20 с.

2 Кузьменко М.М. Врачебные кадры в условиях реформирования здравоохранения России: дис. докт. мед. наук: 14.00.33. - М.: НПО, - №1. - 375 с.

3 Аканов А.А., Девятко В.Н., Кульжанов М.К. Общественное здравоохранение в Казахстане: концепции, проблемы и перспективы.// - Алматы: 2001. - 101 с.

4 Аканов А.А., Тулебаев К.А., Турдалиева Б.С., Исина З.Б. Теория и практика организации здравоохранения.// - Алматы: 2003. - 64 с.

5 Сагын Х.А. Проблемы и перспективы реформирования сельского здравоохранения Республики Казахстан // Здоровье и болезнь, 2004. - № 8(36). - С. 17-20.

Ж.А. КОЖЕКЕНОВА, А.А. АЙТМАНБЕТОВА, А.А. САЗАНБАЕВА, Ж.Е. УСЕНОВА

Казахский национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова

ОСОБЕННОСТИ КАДРОВОЙ ПОЛИТИКИ В СИСТЕМЕ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ

Резюме: Всемирная организация здравоохранения (ВОЗ) оценивая кадровую проблему отметили, что в большинстве стран отмечается нехватка, текучесть кадров, нехватка медицинских работников в селе, высокоспециализированных семейных врачей и медсестр, недооценивание профилактической работы населением. Ключевые слова: система здравоохранения, кадры, врачи, медсестры

KOZHEKENOVA ZH.A., AITMANBETOVA A.A., SAZANBAYEVA A.A, USENOVA ZH.E.

Asfendiyarova Kazakh National Medical University

FEATURES OF PERSONNEL POLICY IN HEALTH SYSTEM Resume: The World Health Organization (WHO) estimating a personnel problem noted that in the majority of the countries shortage, turnover of staff, shortage of medical workers in the village, highly specialized family doctors and nurses, an underestimating of scheduled maintenance is noted by the population. Keywords: health system, shots, doctors, nurses

УДК 371.7:159.922.72(072)

С.А. МАМЫРБЕКОВА, К.К. КУРАКБАЕВ, Н.А.ТАЛКИМБАЕВА

Высшая школа общественного здравоохранения МЗ РК Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д.Асфендиярова

ОЦЕНКА ИНФОРМИРОВАННОСТИ РУКОВОДИТЕЛЕЙ ПО ВОПРОСАМ ВНЕДРЕНИЯ СТИМУЛИРУЮЩЕГО КОМПОНЕНТА ПОДУШЕВОГО ФИНАНСИРОВАНИЯ

Проведенный анализ исследования среди руководителей медицинских организаций свидетельствует о достаточной эффективности новой системы финансирования, позволяющей посредствам создания мотивирующего механизма для медицинских сотрудников участковых служб совершенствовать процесс качественного и безопасного оказания медицинской помощи.

Ключевые слова: стимулирующий компонент подушевого финансирования, информированность, дифференцированная оплата

Немаловажное значение при эффективном внедрении процесса двухкомпонентного подушевого

финансирования в медицинские организации определено информированность участников данной системы в вопросах методологии расчета и распределения стимулирующих средств среди как организаций здравоохранения в целом, так и медицинских работников в частности. Всеобщая

осведомленность ответственных за процесс внедрениястимулирующего компонента подушевого норматива(далее СКПН) (местные органы управления здравоохранения и руководители поликлиник) позволит в значительной мере укрепить первичный сектор здравоохранения (в первую очередь участковые службы), рационально распределять дополнительные ресурсы ПМСП за счет республиканского бюджета и

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.