CC BY
4ЭОЖ 687.1 (042.3)
ДЕКОНСТРУКЦИЯ ЭД1С1Н ЦОЛДАНЫП ЖАСТАР КИ1М ЖИЫНТЫГЫНЫЦ
ТОПТАМАСЫН ДАЙЫНДАУ
КЕНЕСБЕК ЖАДЫРА СЛАМБЕКЦЫЗЫ
ЕРДИНБЕКОВА АЛИЯ БОЛАТОВНА ЖУМАНАЗАРОВА АЛИЯ ЕРБОЛАТОВНА
Преподаватели кафедры «Дизайн», Алматинского технологического университета
г. Алматы, Казахстан
Аннотация: жумыста жас цыздарга арналган жиынтыцтыц ерекшел1ктер1, цолданылу нысаны, ауцымы жэне жастар кигм жиынтыгыныц топтамасыныц деконструкциялыц эдгспен вцделу1 дэйектелдь
Н^ш свздер: деконструкция, тус, форма, конструкция, талдау.
Деконструктивизм - бул кептеген жылдар бойы сэн екшдерш кызыктыратын дизайндагы жаркын YPДiс. БYгiн бiз дизайнерлер осы маусымда пайдалануды усынган деконструкция эдiстерiмен, сондай-ак келесi жылдыц кектемгi-жазFы топтамаларынан мысалдармен танысамыз. Жумыстыц негiзгi максаты жас к;ыздарFа apнaлFaн деконструкция эдiсiмен дайындалFан жиынтыктыц конструкторлык жэне технологиялык ерекшелiктер енгiзу негiзiнде буйымдардыц бэсекеге кабшеттшшн жоFарылату жэне киiм топтамасын дайындау болып табылады.
Маркетингтiк зерттеу кэсiпорындар кездестiрген, нарык;таFы белгiлi жаFдайларды KOЗFайтын акпараттарды усыну, жинау, талдау, жYЙелi iздену болып табылады. [1].
Бiрiншi сурак жалпы киiм сапасына байланысты койылды. ЯFни, сурак мазмуны мынадай болды: «Кшм тацдауFа эсер ететш мацызды фактор?». 1-суретте керсетшгендей, суралFан респонденттердщ 67% кшмнщ сапасына кеп дауыс бердi. Демек, жас кыздардыц басым кепшiлiгi кшмнщ сапасына баса назар аударатыны байкалады. Кшм тацдауFа эсер ететiн мацызды фактор тацдауы 1-суретте келтiрiлген.
■ багасы ■ сапасы ■ сырткы TYpi
11%
Сурет 1- Киiм тацдауFа эсер ететiн мацызды фактор
Екiншi сурак киiмнiц тYCтiк гаммасына байланысты болды. Сауалнама нэтижес бойынша респонденттер тYрлi-тYCтi гамманы тацдайтыны белгiлi болды. ЯFни, 85% турль тYCтi нускасын тацдады. Себебi, ашык тYCтер жас кыздардыц, сонымен катар тутынушылардыц кецш кYЙiне жаксы эсер етедi. ТYCтердiц тацдалуы 2-суретте келтiрiлген.
15%
■ тYрлi-тYстi
■ 6ip tyct
85%%
Сурет 2 - Жиынтыкта тустердщ тацдалуы
Сауалнамадагы Yшiншi сурак деконструкция эдiсiмен дайындалган кшм жиынтыгында кандай буйымдарды кeргiлерi келетшдшне байланысты койылды. Нэтиже бойынша, респонденттердщ 50% узын жакет+шалбар, 30% жакет+белдемше, 20% кYртеше+шалбар тацдайтындары аныкталды. Жиынтыкка кiретiн буйым тYрлерiн тацдау 3-суретте келтiрiлген.
Сурет 3 - Жиынтыктагы буйым тYрлерiн тацдау
Келесi сурак жиынтык тiгiлетiн мата тYрiне байланысты койылды. Ягни, киiм кандай матадан тшлгенш калайтынын сурау кезiнде, басым кeпшiлiгi табиги мата (макта) нускасын тацдады. Нактырак айтканда, суралушылардыц 90% осы нусканы тацдады. Ал калган 10% синтетикалык мата нускасын тацдады. Осы сурактыц нэтижесiн есепке ала отырып, жас кыздарга арналганжиынтыгын жобалау кезшде талшыктык курамы 90% мактадан туратын «вельвет» матасы тацдалды. Жиынтык жобаланатын мата тYрiнiц тацдалуы 4-суретте келтiрiлген.
Сурет 4 -Жиынтык жобаланатын мата тYрiнiц тацдалуы
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
Топтама дайындау барысында, топтама курамына иретш жиынтыктардыц TYCiH аныктау Yшiн респонденттерге эр тYрлi тYCтeрдщ Yйлесiмдiлiгi кeрсетiлген сурет усынылды. Нэтижесiнде, ец кеп дауыс жинаган eKi нускадагы тYCтер гаммасы бойынша жас кыздар топтамасыныц буйымдары тшлдь Топтама буйымдарыныц тYCтiк гаммасын тацдау 5-суретте кeлтiрiлгeн.
17%
26%
1
29°%
щ
28%
к,ара-ашык, крцыр ашы^ кек-ак, к,ызыл-ак, Кара-сары
Сурет 5 - Топтама буйымдарыныц тYCтiк гаммасын тацдау Алтыншы сурак нэтижeсi бойынша, респонденттер тш силуэттi кYртeшeнi тацдайтындыгы аныкталды. Ягни, 64% тiк, 25% кынамалы жэне 11% жартылай кынамалы силуэттi тацдады. КYртeшeнiц силуэтiн тацдау 6-суретте келтсршген.
11% TiK силуэт
25% ■ кынамалы
64% силуэт
■ жартылай
кынамалы
силуэт
Сурет 6 - КYртeшeнiц силуэтш тацдау Сауалнаманыц кeлeсi сурагы ^ртешенщ бeкiтiлу эдiсiнe байланысты болды. Ягни, ^ртеше кандай сэндiк белшекпен бектлген сэндi болатындыгына байланысты. Нэтижeсiндe, 59% суралушы баска-бeлдiкпeнсэндi деген тужырымды бiлдiрдi. Ал калган 23% батырма, 10% сыдырма, 8% тYЙмe ыцгайлы деген ойды бiлдiрдi. КYртeшeнiц бeкiтiлу эдiсiнiц тацдалуы 7-суретте кeлтiрiлгeн.
9%
10% ■ баска-белдш
■ батырма
23% 58% ■сыдырма
■ TYHMe
Сурет 7 - ^ртешенщ бектлу эдiсiн тацдау Сауалнаманыц жауаптарын талдау барысында, жас кыздардыц талаптарына, тацдауларына сэйкес деконструкция эдiсiмен дайындалFан жиынтык Yлгiсi жобаланды. Топтаманыц курамына кандай жиынтыктар кiретiнi, жиынтыктар кандай буйымдардан куралатынды^ы аныкталды. Сонымен катар буйым Yлгiлерiнде кандай тYCтiк гамма KOлданылатындыFы нактыланды.
Осылайша, маpкетингтiк талдау базасында куpылFан жиынтык курылымы бiздiц кезкарасымыз бойынша, тутынушылардыц белгiлi бip диапазонында таFайындалFан сэн, елшем белгiлеpi, cилуэтi халык кажеттiлiктеpiн канаFаттандыpа алады. Екiншi жаFынан, ендipicтiц ендipicтiк куаты, техникалык мYмкiндiктеpi жэне экономикалык талаптарыныц калыптасуын карастыра алады[2].
^азiрri сэн индустриясы мYмкiн емес нэрсенi байланыстыруFа деген умтылыска жауап бердi. Ол керкемдiк курал ретiнде киiмдегi деконструкция эдiсiн колдана отырып, тартымдылык пен тулFа арасындаFы дауды шешуге тырысты.Мысалы, жас дизайнерлер Фернандо Гарсия мен Лаура Ким (Мо^е бренд^ ездерiнiц алFашкы коллекциясымен жумыс iстей отырып, классикалык ак жейденi кYPделi, деконтирленген заттар жасауFа негiз етiп алды. Олардыц классикалык, «танылатын» заттардан деконструкция элементтерiмен кYPделi кесiндiлер жасау идеясы Yлкен жетютшке, оныц iшiнде коммерциялык турFыдан да келдЦ3,4].
Ерекше тШктер. Киiмдегi деконструкция техникасыныц негiзiне - жецдердеп, белдемшелердеп, кейлектердегi келденец немесе киFаш кесшдшер, киiмнiц бос немесе KиылFан белiктерi жатады.
Сурет 8- Alexander McQueen, Milly топтамасынан
KuiMdeei «артыц» элементтер. ^ателесш тЫлген кшм элементтерюиякты - eкi-Yш жагалы, етек, жецдер, жартылай баскалар, тецкершген калталар жэне т.б.
\
\
Сурет 9 -Ports 1961, Sacai топтамасынан
Бiр немесе одан да квп элeмeнттeрдi 6ipiKmipy. ^аз1рп дизайнерлер заттарды эртYрлi маталармен жэне текстуралармен бiргe батыл бiрiктiрiп, дeконструктивистiк стильге тэн топтастыруларды жасайды. Мундай киiмдeрдi жасау Yшiн нeгiзгi гардеробтыц танылатын заттарын бейтарап тYCтeрдe немесе классикалык композициямен колданган жен.
Сурет 10 - Бiр немесе одан кеп буйымдардыц топтастырылуы Киiм дизайнындагы деконструктивизм стереотиптш дизайнды бузуга жэне таныс формаларды кайта карауга нeгiздeлгeн. Деконструктивизмге тэн ережелерге, дэстурге ирониялык катынас жаца нэрсeнi жасауга экeлeдi [5,6,7].
Жас кыздарга арналган деконструкция эдiсiмeн дайындалган жиынтыкты - аналогтыц конструкторлык шeшiмiнiц корытындысы конструкторлык шeшiмiнiц нeгiзгi бeлшeктeрi мен конструкторлы-дeкоративтi элeмeнттeрiн шыгарудыц оцтайлы нускасын шешу максатымен
жYргiзiледi. Осы корытынды непзшде композициялык талдауда алгандай, кыздар жиышъ^ыныц бeлшектерiшц eлшемiн, анализдiк сипаттамасын алынады[8,9].
Жас кыздарга арналган деконструкция эдiсiмен дайындалган жиынтыкты зерттегенде оньщ ерекшелiктерi мен негiзгi сызбадан ауыткуларын немесе алгашкы пайда болган типтш конструкцияларды аныктайды. Жиынтык туралы ец толы; мэлiмет дайын Yлгiде болады.
Модель - аналогты тацдау комплексш тургызу анализшщ сапалы мiнeздeмeciрeтiндe конструкторлык бeлгiлeр колданылды жэне жец пiшiмi жэне формасы, нeгiзгi конструкциясыныц иыктык, кeудeлiк, бел, бeкcecилуэтiнiц шeшiмiн аныкталды; костюмнщ сырткы пропорциялары мен белштершщ дeкoрaтивтi конструкторлык элементтершщ сипаттамасы жYргiзiлдi. Функционалды - дeкoрaтивтi элементтщ эр тYрлiлiгi (iлгeктeр, мойын, кондырмалы жага мен калта формалары бeлшeктiц конустык жэне параллель кeцeйтiлуiaркылы алынган декоративт конструкторлык элементтердщ орналасуы талданды[10].
Модель - аналогтар кoмплeктiciн тургызу анализшщ сапалы сипаттамасы 1.1 - кестеде керсетшген.
Кесте 1.1 - Модель -аналогтыц композициялык шeшiмiн талдау
Модель эcкизi
Сырткы сипаттамасы
3
Тш cилуэттi вельвет матасынан дайындалган жас кыздарга арналган костюм, жакет пен шалбардан жинакталган. ^ыздар жaкeтi бiр eцiрлi каусырмалы жэне торланган бiр iлмeк пен тYЙмeгe тYЙмeлeнeдi. Ллдынгы бойдыц нeгiзгi бeлiгi жэне Ycтiцгi жaFacэндiк матадан пiшiлгeн. ЛлдынFы бой иык KиыFынaн калтаFа дейiн бедер киы^ымен eцдeлeдi. Лрткы бой иык киы^ынан бедер KиыFымeн eцдeлeдi. ^ондырма eкi тiгicтi жец. Жец буйымныц бiр бeлiгiнде Fана орналаскан.АFылшын жаFалы жэне кайырмалы лацканды. Жакет косып тiгiлгeн астарлы. Шалбар алдыFы бeлiгiнде сэндiк тiгiспен eцделген. ¥cынылFaн eлшeмi: 176-88-96
1.1 - кестенщ жалгасы
Б
TiK cилуэттi вельвет матасынан дайындалган жас кыздарга арналган жиынтык. ^ыздар сырт киiмi ассиметриялы eцiрлi каусырмалы жэнебаумен ецделген бiр iлмeк пен тYЙмeгe тYЙмeлeнeдi. Алдынгы бой тутас пiшiлген. Арткы бой ею бeлiктен турады , оц жэне сол жак бeлiктерден. ^ондырма eKi тiгicтi жец, буйымныц бiр бeлiгiнде ецделген. ^айырмалы кондырмалы агылшын жага. Шалбардыц алдыцгы жэнеа рткы бeлiгi косып тiгiлгeн. Шалбардыц алдыцгы бeлiгiнде сыдырмамен eцделген жэне тYЙмeлiкпeн тYЙмeлeнeдi. ¥сынылган eлшeмi: 176-88-96
В
Тшсилуэтп вельвет матасынан дайындалган жас кыздарга арналган жиынтык. ^ыздар жакет eKi eцiрлi каусырмалы жэне торланган бiр iлмeк пен тYЙмeгe тYЙмeлeнeдi. Алдынгы бой тутас пiшiлген. Арткы бой тктас пiшiлген, орта тшсп. Арткы бойдыц етек киыгы догалданып кYлтeлeнгeн. ^ондырма eкi тiгicтi жец. Иык бeлiгiнде тiлiкпен eцделген. ^ондырмалы агылшын жагалы. Шалбар белден тeмен карай кецейетiн узын шалбар. ¥зындыгы тобыкка дейiн. ¥сынылган eлшeмi: 176-88-96
1
Жас кыздарга арналган деконструкция эдiсiмен дайындалган жиынтьщтыц жогары сапасы ец алдымен колданылатын материалдардыц сапасына, мoдeльдiц кeркeмдiк бeйнeciнe, конструкциясына, дайындау технологиясыныц жeтiлдiруiмeн тыгыз байланысты
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
болады. Барлыгынан бурын жобаланатын буйымныц ецдеу технологиясы аныкталады. ^ыздар жиынтыгыныц технологиялык шeшiмi кeлeciдeй тэciлдeрмeн топтастырылды:
-бiрлiк жиынтык конструкциясы дифицирленген колданбалы белшектермен оньщ компоновкасын камтамасыз eтeдi.
-колданылатын бiрлiктeрдщ тYрлeрi, олардыц конструкциясы жэнеорналасуы жинау жумыстарын механизациялау жэнеавтоматизациялау мYмкiндiгiн камтамасыз етедь
-бiрлiк жинактау конструкциясы базалык курастырмалы белiктi карастыру кажет. -дайындау эдicтeрi бiрлiк жиынтыкты немесе бiрнeшe белшeктeрдi катар ецдeудi кажет етедь
-белшек жэне тYтiн конструкциясы ылгалды жылумен ецдеу бiр прoцecтi пiшiмдeу тэciлдeрiнiц кемeгiмeн буйымныц келeмдi формасын алуды кажет eтeдi[11].
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. Асанова А. Айдынбекова Ж. Нурпешсова C. Киiмдi конструкциялау. Астана, 2008ж . - 185-198б
2. Мартынова А.И., «Киiмдi конструкциялау жэне курастыру». 2000. - 222 с.
3. Моделирование и художественное оформление одежды. Г. Такишева., Б. Асанова. 2008. -232 с.
4. КучарбаеваД. Эйелдер жэне балалар кшмдерш дайындау технологиясы [Текст/Электронный ресурс] : Окулык. - Астана : Фолиант, 2010. - 384 б. - ISBN 9965-35908-3
5. Материаловединие швейного производства: Учебное пособие. Минск, Калмыкова Е.А., Лобацкая О.В. 2007. - 123 с.
6. М.И.Сухарев. "Материаловедение". М., 1998 г. - 296-300б
7. Е.М.Матузова. "Разработка конструкции женских швейных изделии по моделям". М., 1983 г. - 163б
8. http://www.unifаcе.kz/indеx.php?post=аrticlе&sеction=3&id=574
9. Норенков И.П. Основы теории и проектирования САПР. -М., Высшая школа, 1990. - 334 с.
10. Коблякова, Г.С. Ивлева, В. Е. Романов и др. - М.: Конструирование одежды с элементами САПР/Е. Б. Легпромиздат, 2000. - 145 с..
11. Е.Б.Булатова М.Н.Евсеева, «Конструктивное моделирование одежды», Академия , 2003. -256 с.г..
