Научная статья на тему 'ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ НАЗОРАТИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР'

ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ НАЗОРАТИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
97
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
давлат бюджети назорати / аудит / бюджет харажатлари дастлабки / жорий ва якуний назорат / самарадорлик / ички назорат / мониторинг / тафтиш / ўрганиш / государственный бюджетный контроль / аудит / бюджетные расходы / первона­ чальный / текущий и окончательный контроль / эффективность / внутренний контроль / мониторинг / изучение

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Эшназаров Суннатилла Тўлқунович

Ушбу мақолада Ўзбекистон давлат бюджет назорати тизимида амалга оширилаётган ислоҳотлар ва тизимнинг камчиликлари, уни ривожлантириш масалалари баён этилган. Бунда асосий эътибор, бюджет назорати унинг истиқболли йўналишлари ҳамда уни такомиллаштириш зарурияти, ҳуқуқий ва услубий таъминотининг ўзига хос хусусиятлари кўрсатилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КОНТРОЛЬ ГОСУДАРСТВЕННОГО БЮДЖЕТА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ

В статье представлены данные о реформах в системе государственного бюджетного контроля Узбекистана и приоритетные направления ее развитие. Основное внимание уделяется перспек­ тивным направлениям бюджетного контроля и необходимости его совершенствования, раскрыты конкретные особенности юридического и методологического обеспечения бюджетного контроля.

Текст научной работы на тему «ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ НАЗОРАТИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР»

Эшназаров Суннатилла Тул^унович,

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти тадкикотчиси

ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ НАЗОРАТИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР

УДК: 336.148 DOI: 10.34920/EIF/VOL_2023_ISSUE_3_1

ЭШНАЗАРОВ С.Т. ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ НАЗОРАТИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР

Ушбу мак,олада Узбекистан давлат бюджет назорати тизимида амалга оширилаётган ислох,отлар ва тизимнинг камчиликлари, уни ривожлантириш масалалари баён этилган. Бунда асосий эътибор, бюджет назорати унинг истик,болли йуналишлари х,амда уни такомиллаштириш зарурияти, х,укук,ий ва услубий таъминотининг узига хос хусусиятлари курсатилган.

Калит сузлар: давлат бюджети назорати, аудит, бюджет харажатлари дастлабки, жорий ва якуний назорат, самарадорлик, ички назорат, мониторинг, тафтиш, урганиш.

ЭШНАЗАРОВ С.Т. КОНТРОЛЬ ГОСУДАРСТВЕННОГО БЮДЖЕТА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ

В статье представлены данные о реформах в системе государственного бюджетного контроля Узбекистана и приоритетные направления ее развитие. Основное внимание уделяется перспективным направлениям бюджетного контроля и необходимости его совершенствования, раскрыты конкретные особенности юридического и методологического обеспечения бюджетного контроля.

Ключевые слова: государственный бюджетный контроль, аудит, бюджетные расходы, первоначальный, текущий и окончательный контроль, эффективность, внутренний контроль, мониторинг, изучение.

ESHNAZAROV S. T. PUBLIC BUDGET CONTROL: PROBLEMS AND SOLUTIONS

In the article is discussed the reforms in the system of public budget control of Uzbekistan and key aspects of its development. The main attention is paid to promising areas of budgetary control and the need to improve it, specific features of the legal and methodological support of budgetary control are disclosed.

Key words: public budgetary control, audit, budget expenditures, initial, current and final control, efficiency, internal control, monitoring, study.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (163)

Кириш.

Мамлакат иктисодиётини баркарор ривож-лантиришда давлат молияси жумладан унинг асосий кисми хисобланган давлат бюджети ва унинг устидан давлат назоратининг ахамияти мухим хисобланади.

Шунинг учун хам Давлат молиясини бошкариш ислохотлари стратегиясининг яку-ний максади - Узбекистон Республикаси Давлат молиясини бошкариш тизими устидан назо-ратни яхшилаш ушбу ислохотларнинг энг мухим йуналишларидан хисобланади1.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистон тарак,к,иёт стра-тегияси туFрисида"ги ПФ-60-сон Фармони билан тасдикланган Давлат дастурида - давлат бюджети харажатлари самарадорлигини янада оши-риш ва давлат молиявий назорати органлари фаолиятини такомиллаштириш алохида кайт этилган2.

Ушбу ислохотлар давлат молияси, шунинг-дек, давлат бюджети назорати тизимини сама-рали шакллантириш ва уни ривожлантириб бориш, давлат бюджети тизимида бюджет маблаFларини сарфланишини мак,садлилигини ва самарадорлигини ошириш билан бир к,аторда унинг харакатининг назорат к,илинишини тако-миллаштиришни назарда тутади.

Уз навбатида давлат молиявий назоратини такомиллаштириш мак,садида ушбу ислохотлар жараёнида Узбекистон Республикасининг 2019-йил 1-июлдаги "Узбекистон Республикасининг Хисоб палатаси туFрисида"ги УРК,-546-сон Конуни, Узбекистон Республикаси Президентининг 2021-йил 27-августдаги "Давлат молиявий назорати тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПФ-6300-сон Фармони, шунингдек, Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 14 феврал-даги "Узбекистон Республикаси давлат бюджети харажатларининг самарадорлигини янада оши-

1 Узбекистон Республикаси молия вазирлиги халкаро экспертлар билан хамкорликда ишлаб чикилган давлат молиясини бошкариш ислохатларистратегияси буйича информацион хужжат.

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил

28 январдаги "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистон тараккиёт стратегияси туFрисида"ги ПФ-60-сон Фармони. - Конунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.01.2022 й., 06/22/60/0082-сон, 18.03.2022 й., 06/22/89/0227-сон, 21.04.2022 й., 06/22/113/0330-сон

риш ва давлат молиявий назорати органлари фаолиятини такомиллаштириш туFрисида"ги ПК-128-сон карорлари кабул килинди.

2022 йил 1 январдан бошлаб Хисоб палатаси томонидан амалга ошириладиган назорат шакллари ва турларига кушимча к,илиб молиявий аудит, самарадорлик аудити ва мувофик,лик аудити амалиётга жорий этилди3.

Шу билан бирга сунги йилларда мамлакат ик,тисодиётининг баркарор усиши билан, давлат бюджетининг микдори ошиб, сифат жихатидан ривожланиб бориши, шунингдек, бюджет тизими бюджетларининг барк,арорлигини таъ-минлашда, бюджет маблаFларидан максадли ва самарали фойдаланишда давлат молиявий назорати самарадорлигини ошириш йулларини урганиш Давлат бюджети назоратини кучайти-риш масаласи долзарблигини янада оширади.

Илмий муаммонинг цуйилиши.

Давлат молиявий назорати ва уни ривож-лантириш масалалари куплаб олимлар ва мута-хассисларнинг ишларида куриб чикилган. Улар-нинг изланишларида асосан давлат молиявий назорати муаммолари урганилган булиб, давлат бюджети назорати, уни хукукий асослари, ривожлантириш ва такомиллаштириш масалалари кисман урганилган. Шунинг билан, бюджет назоратининг истикболли йуналишлари хамда уни такомиллаштириш зарурияти, хукукий ва услубий таъминотининг узига хос хусусият-ларини тахлил этиш методологик ва илмий жихатдан мухим ахамият касб этади.

Тадцицотнинг максади.

Бюджет тизими бюджетлари устидан давлат молиявий назорати натижадорлигини оши-риш учун давлат бюджет назорати тизимини аник,лаштириш, назоратнинг хак,ик,ий тизимини яратиш уни оптималлаштириш йуналишларини белгилаш максадга мувофик хисобланади.

Тадцицот методлари.

Маколада ушбу йуналишда олиб борилган тадкикотлар тахлил килиниб, хорижий дав-латлар тажрибаси тахлил килинган. Шу билан бирга, тадк,ик,отда эмпирик-аналитик, статистик,

3 Б.Мирзоев. Давлат молиявий назорати тизимида самарадорлик аудити: амалиётга жорий этилишининг мухимлиги ва Истик,боллари. scientific progress. http:// www.scientificprogress.uz

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (162)

миллий конунчилик тахлили ва бошк,а тадк,ик,от усулларидан фойдаланилган.

Та^лил ва асосий натижалар.

Давлат бюджетининг микдор жихатидан усишни бюджетнинг даромадлари ва харажатла-рининг купайишида куришимиз мумкин. Жумла-дан, 2020 йилда Ялпи ички махсулот (ЯИМ) 2015 йилга нисбатан 3 баробардан, 2021 йил эса турт баробардан купрок, ошган булса, давлат бюд-жети даромадлари (максадли жамFармаларсиз) 2020 йилда уч ярим баробардан 2021 йилда эса турт баробардан, бюджет харажатлари (максадли жамFармаларсиз) 2020 йилда карийб турт баробар, 2021 йил эса беш баробардан куп ошган1. Шу билан бирга кабул килинган давлат бюджети сифатининг ошишини эса дунё таж-рибасидан келиб чикиб, давлат бюджети 2020 йилдан бошлаб, конун шаклида кабул килиниши билан изохлаш мумкин.

Мазкур узгаришлар давлат бюджетини шак-ллантириш, тузиш ва ижро этишни сифатини ошириш билан бир каторда давлатнинг моли-явий назорат тизимини хусусан, бюджет назо-ратини хам такомиллаштириш заруриятини келтириб чикарди. Давлат бюджети назорати давлат молиявий назоратнинг таркибий кисми хисобланади ва унинг натижаси купрок бюджет маблаFларининг максадли, манзилли сарфла-ниши ва унинг ортикча хамда ноконуний сарф-ланишига йул куймаслиги билан бахоланади.

Бугунги кунда бюджет маблаFларини сарф-ланишида конун бузилишлари, камомад ва узлаштиришлар, ортикча тулов ва максадсиз харажатларнинг салмоFи ошиб бормокда. Бу холатларни камаймаётганлиги бюджет назорати тизимини ривожлантириш бюджет тизими ислохотлари жараёнидан ортда колаётганлигидан далолат беради.

Бюджет назорати натижадорлигини ошириш учун давлат бюджет тизими ва давлат бюджет назорати тизимини ислох килиш жараёнларини уЙFунлаштириш талаб этилади.

Бюджет назоратининг хакикий тизимини яратиш уни оптималлаштириш йуналишларини хисобга олган холда бюджет назорати натижадорлигини оширишнинг ягона концепциясини шакллантиришни назарда тутади.

1 М.Мансуров , Давлат молияси: Fазначилик ва уни ривожлантириш истикболлари. // Монография. - Латвия. Globe edit, 2022.

Бюджет назорати тизимининг асосий стра-тегик максадлари, Fоялари ва ривожланиш йуналишларини белгилаш учун унинг Стратегия-сини ишлаб чикиш, шунингдек, уни амалга ошириш максадида давлат бюджет назорати тизимининг ягона Концепциясида уз аксини топади.

Ягона Концепция бир нечта тамойил ва йуналишларини узида мужассамлаб, ушбу йуналишларни куйидагича тасаввур килиш мумкин:

Биринчи йуналиш давлат бюджет назорати тизимини меъёрий-хукукий таъминлашни такомиллаштириш булиб, бунда давлат молиявий назорати туFрисидаги конунни кабул килиш ва амалга ошириш механизмларини ишлаб чикиш максадга мувофикдир. Ушбу конун бюджет маблаFлари назорати сохасидаги муносабат-ларни, бюджет назорати субъектларининг хукук ва мажбуриятларини тартибга солади ва давлат бюджет назорати тизимининг самарадор-лигини ошириш шароитларини белгилайди. Шу билан бирга Узбекистон Республикаси Бюджет кодексини бюджет назоратини аниклаштириш (бюджет назорати тушунчасини киритиш ва бошкалар) билан такомиллаштириш талаб этилади.

Конун назорат сохасида молиявий инти-зомга риоя килишнинг узига хос олий мезони саналади. Бугунги кунда бюджет назорати сохасидаги муносабатларни тартибга солувчи ягона конуннинг йуклиги ушбу соханинг меъёрий-хукукий базасининг кучсизлиги бел-гиси деб бахоласа булади. Шунинг учун бюджет назоратининг меъёрий-хукукий базасини такомиллаштиришдан кейин назорат тизимини кайта ташкил этиш уринли булади.

Иккинчи йуналиш Давлат бюджет назорати тизимини кайта ташкил килиш булиб, бюджет тизими бюджетлари даражасида лойихалаштирилишини такозо этади.

Бугунги шаклланган давлат бюджет назорати тизими назоратнинг туликлиги ва ком-плекслигини унинг барча боскичларида бюджет маблаFлари харакати ва максадли йуналиши назоратини утказишни таъминламайди. Бюджет кодексида ташки ва ички аудит ва унинг меха-низмлари аниклаштирилмаган.

Бюджет жараёнининг дастлабки, жорий ва якуний назоратида мунтазам жараённи таъмин-ламайдиган органларнинг функция ва ваколат-лари мухим ахамият касб этади. Бугунги долзарб

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (163)

масала бюджетнинг тулик Fазна ижросини таъ-минлаш ва бюджет назоратида Fазначиликнинг ролини ошириш саналади.

Учинчи йуналиш давлат бюджетининг Fазна ижросини тулик такомиллаштириш х,исобланади. Бугунги кунда бюджетнинг Fазна ижроси тизимини ташкил килиш етарли дара-жада самарали эмас. Айрим бюджет ташкилот-лари ва бюджетдан маблаF олувчилар тулик Fазначилик билан камраб олинмаган.

Бюджет кодексига кура, Fазначилик бюджет ижроси жараёнида бюджет маблаFларини сарфлашда коидабузарликларнинг олдини олиш максадида бюджет ижросининг дастлабки ва жорий назоратини бюджет ташкилотларининг ва бюджет маблаFлари олувчиларнинг товар-ларни етказиб берувчилар (ишларни бажарув-чилар, хизматлар курсатувчилар) билан давлат бюджети ва давлат максадли жамFармалари бюджетлари маблаFлари х,исобига тузилган шартномаларини харажатлар сметаларида курсатилган суммалар доирасида х,амда белги-ланган максадларга мувофик тузилганлиги усти-дан назорат килиш асосида мажбурий руйхатдан утказиш билан амалга оширади1.

Бюджет жараёнида дастлабки ва жорий назорат самарадорлигига эришиш бюджет тизими бюджетлари барча поFонасида бюджетнинг Fазна ижросини тулик жорий килмасдан булмайди. Тах,лиллар шуни курсатмокдаки, тизим томонидан дастлабки ва жорий назорат амалга оширилиши, бюджет маблаFлари ижросининг назорати булишига карамасдан бюджет маблаFларининг самарасиз фойдаланилиши ва куп хато камчиликларга йул куйилмокда.

Шунинг учун давлат бюджет назорати тизимини такомиллаштиришнинг асосий йуналишларидан бири Иктисодиёт ва молия вазирлиги хузурида ягона мустакил Fазначилик тизимини жорий килиш булиб, у бюджет назорати тизимини ташкилий тузилмасини узгартиришсиз барча поFонадаги бюджет тизи-мида дастлабки ва жорий Fазна назоратини амалга ошириш имкониятини беради.

Бюджет ижросининг Fазна тизими катъий жорий назоратни таъминлаб ва бюджет маблаFларидан максадсиз фойдаланиш х,олатларини бартараф килиш оркали, бир катор афзалликларга эга. Бундай афзалликларга

1 Бюджет кодексининг 176-моддаси. https://lex.uz/ а^/2304138.

инсон омилисиз бюджет тизимининг молиявий окимларига хизмат курсатишнинг автоматлаш-тирилган тизимидан фойдаланиш имконияти киради.

Туртинчи йуналиш давлат бюджет назорати самарадорлигини ошириш омили сифатида ахборот технологияларини ривожлантириш ва улардан фойдаланиш х,исобланади. Бунда назорат органлари фаолиятида автоматлаштирилган тизимлар мух,им роль уйнайди. Улар фаолия-тини автоматлаштиришнинг ягона опПп режи-мида ишлайдиган вазирлик ва идоралар кеси-мидаги дастурий таъминотини ишлаб чикиш мух,им х,исобланади.

Бешинчи йуналиш давлат бюджет назора-тининг услубий базаси сифатини оширишдир. Назорат тадбирларини услубий таъминоти доирасида назорат жараёнида тафтишчилар тая-надиган бир катор умумий коида ва тамойил-ларни кайд килиш мумкин. Аммо мазкур усул-лар коидага кура турли ижтимоий сох,адаги бюджет муассасалари учун аниклаштирилмаган. Масалан, вазирлик ва идораларда муассаса ва ташкилотларда бюджет назоратини утказишда мутлако турли хил х,исоб бирликлари ва харажат меъёрларидан фойдаланилади. Мазкур бюджет муассасалари учун услубиёт тизимини ишлаб чикиш бир хил булмаслиги керак. Шунингдек, давлат назоратининг халкаро усуллари етарли даражада амалиётга киритилмаган.

Бунда шу сабабли алох,ида бюджет сох,аси муассасалари учун самарадорлик курсаткичларининг индивидуал услубиётини куллаш давлат бюджет назорати самарадорлигини оширишнинг зарурий шарти х,исобланади. Узбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 30 декабрдаги "Узбекистон Республикаси-нинг «2022 йил учун Узбекистон Республикаси-нинг Давлат Бюджети туFрисида»ги К,онуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК-73-сон карори билан бюджет харажатла-рининг самарадорлигини бах,олаш максадида тасдикланган 40 та биринчи даражали бюджет маблаFларини таксимловчиларнинг 2022 — 2024 йиллар учун бюджет маблаFларидан фойдаланиш билан боFл и к максадли индикаторларини2

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 30 декабрдаги "Узбекистон Республикасининг «2022 йил учун Узбекистон Республикасининг Давлат Бюджети туFрисида»ги Конуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК-73 сон карори. - 1лН^://1ех. uz/docs/5801134

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (162)

тулик вазирлик ва идоралар хамда бюджет таш-килотлари учун хам тасдиклаш максадга мувофик хисобланади.

Олтинчи йуналиш бюджет ташкилот ва муасссасалари фаолиятининг ик,тисодий сама-радорлиги мониторинги ва хакикий таъсир курсатиш чораларини куллаш хисобланади.

Бюджет назорати тизимини оптимал-лаштириш учун бюджетнинг аник молия-вий маблаFларидан фойдаланиш самарадор-лигини аниклаш концептуал ахамиятга эга. Чунки, бугунги амалиётда кенг таркалган сметали молиялаштириш тизими бюджет маблаFларидан фойдаланиш самарадорлиги нуктаи назаридан мак,бул эмас. Бунда бюджет-дан маблаF олувчиларнинг харажатлари назо-ратига устуворлик берилади. Бюджет ташки-лотлари кам функция ва вазифаларни бажа-риш учун имкон кадар куп ресурслар олишга харакат килади. Назорат килувчи органлар-нинг ахамияти тасдикланган ва хакикий хара-жатлар сметаси уртасидаги тафовутларни излаш, маблаFлардан максадсиз фойдаланиш далилини аниклашдан иборат булиб колади. Шунинг учун тулик тасдикланган дастурларни молиялаштириш тизимига утиш купрок самара беради. Бугун факат давлат инвестициялари билан боFлик харажатлар дастур асосида моли-ялаштирилади. Ривожланган мамлакатлар, жум-ладан, Европа иттифоки мамлакатлари, Россия, КозоFистон ва бошка купгина мамлакат-ларда бюджет маблаFлари ишлаб чикилган ва тасдикланган дастурлар асосида сарфланади ва мониторинг амалга оширилади. Давлат бюд-жети дастурлар асосида Мамлакатлар парла-ментларида тасдикланади.

Тафтиш дастурларини ишлаб чикишнинг асосий боскичларидан бири уз ичига бюджет маблаFларидан фойдаланишнинг микдор ва сифат курсаткичларини олувчи бюджет муас-сасаларининг молиявий-хужалик фаолияти мониторингидир.

Давлат бюджет назорати тизимининг сама-радорлигини оширишнинг мухим йуналиши бу хакикий таъсир курсатиш чораларини белги-лашдир. Бюджет назоратининг реал хакконий тизими бюджет маблаFларини кайта сарфла-нишини ёки маблаFлардан самарасиз фой-даланишни аниклашдан иборат булиб, агар максимал иктисодий самара билан бюджет маблаFларидан фойдаланиш буйича

вазифа хал килинган ва маблаFлар иктисод килинар экан, иктисод килинган маблаFларни улардан олиб куймаслик керак. Бу бюджет маблаFлари билан боFлик хато ва камчили-кларни, узлаштиришларни камайишига олиб келади. Шунингдек, бюджет назорати меха-низмини яхшилаш учун амалиётда имкони-ятларни яратади. Шу билан бирга бизнингча, аксар хорижий мамлакатлар каби (Франция, Германия, Канада ва бошкалар) давлат назоратининг опПп кузатув, камерал усулларидан кенг фойдаланиш ва уларни амалиётда куллаш бюджет назорати самарасини янада орттиради.

Хулоса ва таклифлар.

Эътироф этиш лозимки, сунгги йилларда бюджет назорати тизимини шакллантиришда биринчи даражали бюджет маблаFларини таксимловчилар томонидан утказиладиган идоравий назорат институтлари (ички аудит тизими), ташкил этилди ва бюджет конунчилиги бузилишларини бир мунча олди олинишига муваффак булинди. Шу билан бир каторда бизнингча, мазкур институтнинг айрим кам-чиликлари булиб, ушбу камчиликларига даст-лабки ва жорий назоратни амалга оширил-маслигидир. Бу уз навбатида, ушбу назоратни туликлигини хамда таъсирчанлигини камайти-ришга олиб келади.

Биз, замонавий давлат бюджет назорати тизимини такомиллаштириш, юридик ва моли-явий операцияларда инсон омилини камай-тириш, тизимли йул куйилаётган молиявий хато-камчиликларни олдини олиш нуктаи назаридан, унинг асосий стратегик максадлари, Fоялари ва ривожланиш йуналишларини бел-гилаш учун биринчи навбатда унинг ягона Концепциясини ишлаб чикиш максадга мувофиклигини эътироф этамиз. Ушбу Концеп-цияни яратиш нафакат микдорий, балким ундан хам мухимрок - сифат курсаткичларини белги-лаб чикиш, кенг микёсда илмий тадкикотларни амалга оширишни такозо этади. Шунингдек, жахон амалиётида кенг кулланилаётган давлат назоратининг замонавий усулларидан фойдаланиш давлат бюджет назорати самарасини янада орттиради. Бу эса уз навбатида давлат бюджети назоратини хукукий ва меъёрий асос-ларини ривожлантиришни талаб этади.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (163)

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Бюджет Кодекси.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистон тарак,к,иёт стратегияси туFрисида"ги ПФ-60-сонли Фармони. https://lex.uz/pdfs/5841063.

3. Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги халкаро экспертлар билан хамкорликда ишлаб чикилган давлат молиясини бошкариш ислохотлари стратегияси буйича информа-цион жужжат.

4. Мансуров М. Давлат молияси: Fазначилик ва уни ривожлантириш истикболлари. // Монография. - Латвия. Globe edit, 2022.

5. Жабборов А. Давлат молиявий назорати трансформацияси: Молиявий назорат ва аудит.// "Молиячи маълумотномаси" журнали.- Т.: 2022. - №3.

6. Ицкович Б. Контроль финансовых потоков государства органами федерального казначейства // Финансы. - 2000. - №8.

7. Иткин Ю. Организация финансового контроля в переходный период к рыночной экономике. — М.: Финансы и статистика, 1991.

8. Азизов Ш. Сохдда молиявий назоратнинг янги шакли ёки божхона аудитини ташкил этишнинг назарий, амалий ва хукукий муаммолари. // "Иктисодиёт ва инновацион техно-логиялар" илмий электрон журнали. № 6, 2016 йил.

9. Ибрагимов А.К., Сугирбаев Б.Б. Бюджет назорати ва аудити. Укув кулланма. - Т.: ЖОСОМ^ МЧЖ нашриёти, 2009.

10. Мирзоев Б. Давлат молиявий назорати тизимида самарадорлик аудити: амалиётга жорий этилишининг мухимлиги ва истикболлари. - http://www.scientificprogress.uz, 2022.

11. Муминов Н.Г. «Халк бюджети» ва уни Узбекистонда жорий этиш масалалари // Экономика и финансы (Узбекистан). № 3, 2018, 33-37 бетлар

12. Ахмедов О. Бюджет ташкилотларида давлат молиявий назорати тизимини такомил-лаштириш. http://www.scientificprogress.uz, 2022.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 3 (162)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.