Научная статья на тему 'COVID-19 ТАЪСИРИДА БУЙРАК ИНТЕРСТИЦИЙСИДА РИВОЖЛАНАДИГАН ПАТОМОРФОЛОГИК ЎЗГАРИШЛАР'

COVID-19 ТАЪСИРИДА БУЙРАК ИНТЕРСТИЦИЙСИДА РИВОЖЛАНАДИГАН ПАТОМОРФОЛОГИК ЎЗГАРИШЛАР Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
20
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
CОVID-19 / SARS-COV-2 ВИРУСИ / БУЙРАКЛАР / ИНТЕРСТИЦИАЛ ТЎқИМА / МУКОПОЛИСАХАРИДЛАР / ГЛИКОЗОАМИНОГЛИКАНЛАР / СКЛЕРОТИК ЎЗГАРИШЛАР / АЛЬЦИАН КЎКИ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Шакиров С.A., Исраилов Р.И., Курбанов А.К., Маматалиев А.Р.

Ушбу тадқиқотда 2021 йилда CОVID-19 касаллигидан вафот этган 86 нафар беморларни буйракларнинг оралиқ тўқимасида юзага келадиган патоморфологик ўзгаришлари таҳлил қилинган. Бунда буйраклар интерстицийси бириктирувчи тўқимасининг асосий моддасида нордон гликозамингликанлар тўпланиши ва склеротик ўзгаришларни ривожланишини гистокимёвий текширишлар орқали ўрганилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Шакиров С.A., Исраилов Р.И., Курбанов А.К., Маматалиев А.Р.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PATHOMORPHOLOGICAL CHANGES DEVELOPING IN THE KIDNEY INTERSTITUTE UNDER THE INFLUENCE OF COVID-19

In this study, 86 patients who died of COVID-19 in 2021 were analyzed for pathomorphological changes occurring in the interstitial tissue of the kidneys. Accumulation of acidic glycosaminoglycans and the development of sclerotic changes in the main substance of the connective tissue of the kidney interstitium were studied by histochemical tests.

Текст научной работы на тему «COVID-19 ТАЪСИРИДА БУЙРАК ИНТЕРСТИЦИЙСИДА РИВОЖЛАНАДИГАН ПАТОМОРФОЛОГИК ЎЗГАРИШЛАР»

УДК 616-091+371.64/.69

Шакиров С. A.

Исраилов Р.И.

Курбанов А.К.

Маматалиев А.Р.

Узбекистон Республикаси патологик анатомия маркази Андижон давлат тиббиёт институти

COVID-19 ТАЪСИРИДА БУЙРАК ИНТЕРСТИЦИЙСИДА РИВОЖЛАНАДИГАН ПАТОМОРФОЛОГИК УЗГАРИШЛАР

Резюме. Ушбу тадцицотда 2021 йилда COVID-19 касаллигидан вафот этган 86 нафар беморларни буйракларнинг оралиц туцимасида юзага келадиган патоморфологик узгаришлари таулил цилинган. Бунда буйраклар интерстицийси бириктирувчи туцимасининг асосий моддасида нордон гликозамингликанлар тупланиши ва склеротик узгаришларни ривожланишини гистокимёвий текширишлар орцали урганилган.

Калит сузлар: Cоvid-19, SARS-CoV-2 вируси, буйраклар, интерстициал туцима, мукополисахаридлар, гликозоаминогликанлар, склеротик узгаришлар, альциан куки.

Shakirov S.A.

Israilov R.I.

Kurbanov A.K.

Mamataliev A.R.

Pathological Anatomy Center of the Republic of Uzbekistan

Andijan State Medical Institute

PATHOMORPHOLOGICAL CHANGES DEVELOPING IN THE KIDNEY INTERSTITUTE UNDER THE INFLUENCE OF COVID-19

Abstract. In this study, 86 patients who died of COVID-19 in 2021 were analyzed for pathomorphological changes occurring in the interstitial tissue of the kidneys. Accumulation of acidic glycosaminoglycans and the development of sclerotic changes in the main substance of the connective tissue of the kidney interstitium were studied by histochemical tests.

Key words: Covid-19, SARS-CoV-2 virus, kidneys, interstitial tissue, mucopolysaccharides, glycosaminoglycans, sclerotic changes, altzian blue.

Долзарблиги: SARS-CoV-2 вируси тукима ва хужайралар тусикларидан тез ва осон ута олади, COVID-19 касаллигининг пролифератив даврида вирус билан шикастланган барча аъзоларда уткир носпецифик пролифератив яллотланиш кузатилади. Буйраклар оралик

тукимасида хам мос равишда диффуз шиш, дезорганизация, плазморрагия, склеротик узгаришлар юзага келади [1,2,3,4].

Ишнинг максад ва вазифалари: СОУ1Б-19 касаллигидан вафот этган беморлар буйраклари тукимасининг умумморфологик ва гистокимёвий буяш оркали юзага келадиган патоморфологик узгаришларни урганиш.

Материал ва услублар: 2021 йили бахор ва ёз ойларида СОУГО-19дан вафот этган ва РПАМ-да текширилган 86 нафар беморларнинг аутопсияда буйракларидан олинган кесим булакчалари 10% фосфат буферда тайёрланган формалин эритмасида 72 соат котирилди, гематоксилин - эозин усули, ван-Гизон, альциан куки билан буялиб урганилди.

Натижа: беморлар биоптатлари урганилганда SARS-CoV-2 вируси таъсирида буйрак тукимасида дастлаб интерстиций оралиFининг шиши, кенгайиши, унда жойлашган бириктирувчи тукиманинг асосий моддаси булган мукополисахаридлар таркибини узгариши, нордон гликозамингликанлар тупланиши махсус буёк альциан куки билан ишлов берилганда ёркин намоён булиб, бунда оралик модданинг тук кукга буялиши, юз берди (1-расм).

Буйраклар пустлок кавати микроскопик урганилганда оралик тукимаси кескин шишга учраганлиги, толали тузилмалари мукоид ва фибриноид букишга учраши, гомогенлашуви ва буялишини бузилганлиги кузатилди (2-расм). Оралик тукима хужайралари бетартиб жойлашганлиги ва айримлари пролифератив фаоллик даражасига утганлиги аникланди.

1-расм. СОУГО-19 касаллигининг авж олиш даврида вафот этган бемор М., 36 ёш, буйрак пуслок кавати оралик тукимаси кенгайган, альциан куки билан тук кукга буялган. Буёк: Альциан куки. Кат: 10х40.

Буйракларнинг пустлок кавати оралик тукимасида касалликнинг бу даврида гематоксилин-эозин билан тук буяладиган бириктирувчи тукима оксиллари купрок синтезланганлиги ва плазма оксиллари хам сизилиб чикиб, оралик моддани тулдирганлиги кузатилди. Натижада буйракнинг

оралик тукимаси кескин кенгайиб, тукима тузилмалари билан тулганлиги аникланди. Оралик тукимада лимфоид хужайралар ва макрофаглардан иборат инфильтрат пайдо булганлиги кайд этилди (3-расм). Буйрак маFиз кавати оралик тукимасида хам кучли шиш, лимфоид инфильтрация, лимфоид фолликулалар шаклланиши кузатилди (4-расм). МаFиз каватда жойлашган генли кавузлоFи ва йиFувчи каналлар эпителийси вакуол дистрофияга учраганлиги, каналчалар эпителийси деструкцияланганлиги аникланди.

2-расм. COVID-19 касаллигининг авж олиш даврида вафот этган бемор Р., 41 ёш, буйрак пустлок кавати оралик тукимаси шишган, тукима тузилмалари фрагментацияланган. Буёк: Г-Э. Кат: 10х40.

3-расм. COVID-19 касаллигининг пролифератив даврида вафот этган бемор С., 51 ёш, пустлок кават оралик тукимаси оксилли модда купайганлиги ва лимфоид инфильтрация хисобига калинлашган. Буёк: Г -Э. Кат: 10х40.

4-расм. СОУГО-19 касаллигининг пролифератив даврида вафот этган бемор С., 51 ёш, буйрак маFиз кавати оралик тукимасида лимфоид хужайраларнинг тупланиши. Буёк: Г-Э. Кат: 10х40.

COVID-19 касаллигининг пролифератив даврида буйракнинг пустлок кавати оралик тукимасида шикастланган каптокчалар ва кон томирлар атрофида лимфоид инфильтрация кучли ривожланиши, каналчалар эпителийсини атрофияси, деструкцияланганлиги аникланди. Бу соханинг оралик тукимасини кескин кенгайганлиги, диффуз ва зич холда лимфо-гистиоцитар хужайралар билан инфильтрацияланганлиги кузатилди (4-расм).

COVID-19 касаллигини пролиферация даврида зарарланган буйраклар тукималарида бириктирувчи тукиманинг ёш хужайраларидан фибробласт ва гистиобластларнинг пролиферацияси ва склерози ривожланганлиги аникланди. Гистокимёвий жихатдан буйрак пустлок кавати оралик тукимасида бириктирувчи тукиманинг усиб купайиши билан бир вактда оралик модда таркибидаги нордон гликозамингликанлар микдори хам купайганлиги альциан куки билан буяб курилганда оралик тукимада тук кук рангга буялган модданинг купайганлиги бу жараённи тасдиклади (5-расм).

5-расм. COVID-19 касаллигининг пролифератив даврида улган касал А., 64 ёш, буйрак пустлок кавати оралик тукимасининг кучли даражада лимфоид инфильтрация билан копланиши. Буёк: Г-Э. Кат: 10х40.

6-pacM. COVID-19 кaсaллигининг пролиферaтив дaвридa уиган кaсaл Б., 54 ёш, буйpaк кaптокчaси Ba оpaлик тУкимaсидa бириктирувчи тУкимaнинг уси6 кyпaйиши. Буёк: Г-Э. KaT: 10х40.

COVID-19 кaсaллигининг пpолифеpaтив дaвpидa буйpaк тУкимaси интеpстицийсидa пpолифеpaтив яллиFлaниш инфильтpaти билaн бир кaтоpдa бириктирувчи тУкимa xужaйpaлapининг пpолифеpaциялaниб, кyпaйиши Ba охиp-окибaтдa бириктирувчи тУкимaнинг усиши BaH-Гизон бyёFидa бyялгaндa склеpозгa учpaгaн кaптокчa Ba оpaлик тУкимaдa хдм бириктирувчи тУкимaнинг усиб кyпaйиши ^^.lO^acM), у жойлapдa кизил рангга буялган толали тузилмаларнинг купайганлиги билан тасдикланди.

7-paсм. COVID-19 кaсaллигининг пpолифеpaтив дaвpидa вaфот этгaн бемор Б., 54 ёш, буйpaк пустлок KaBara оpaлик тУкимaсидa кук paнггa бyялгaн нордон гликозaмингликaнлapнинг тyплaниши. Буёк: aльциaн куки. Kaт: 10х40.

8-расм. COVID-19 касаллигининг пролифератив даврида вафот этган беиор Б., 54 ёш, склерозга учраган каптокча ва оралик тукимада бириктирувчи тукима толаларининг купайиши. Буёк: ван-Гизон. Кат: 10х40.

Хулоса

Буйрак тукимаси SARS-CoV-2 вируси билан шикастлангандан кейин дастлаб интерстиций оралотида жойлашган бириктирувчи тукиманинг асосий моддаси таркибидаги мукополисахаридлар микдорини узгариши, нордон гликозамингликанларни тупланиши олиб келган, бу моддалар махсус буёк альциан куки билан ишлов берилганда оралик модданинг тук кукга буялиши билан намоён булди. Ушбу интерстиций сох,аларида шиш, лимфо-гистиоцитар инфильтрация, бириктирувчи тукиманинг пролиферацияси, склеротик узгаришлари кузатилди.

Адабиётлар:

1. Cheng Y., Luo R., Wang K., Zhang M., Wang Z., Dong L., et al. Kidney disease is associated with in-hospital death of patients with COVID-19. Kidney Int. 2020;97:829-838.

2. Dalan R. Bornstein S.R., Ali El-Armouche et al. The ACE-2 in COVID-19: Foe or friend. // Horm. Metab. Res. - 2020; 52:257-263

Rabb, H. Kidney diseases in the time of COVID-19: major challenges to patient care / H. Rabb // J. Clin. Invest. - 2020 Jun. - Vol. 130, N 6. - P. 2749-2751.

3. Renal Involvement and Early Prognosis in Patients with COVID-19 Pneumonia / G. Peg [et al.] // J. Am. Soc. Nephrol.- 2020 Jun. - Vol. 31, N 6. -P. 1157-1165.

4. Шакиров Сардор Абдусаминович, Исраилов Ражаббой Исроилович, Маматалиев Авазбек Рузиваевич ПАТОМОРФОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗМЕНЕНИЯ ПОЧЕК У ПАЦИЕНТОВ С COVID-19 (обзор литературы) // Re-health journal. 2022. №3 (15). URL: https://cyberleninka.ru/article/n7patomorfologicheskie-izmeneniya-pochek-u-patsientov-s-covid- 19-obzor-literatury

5. Шакиров Сардор Абдусаминович. ПАТОЛОГИЧЕСКАЯ АНАТОМИЯ ПОЧЕК ПРИ COVID-19 [Электронный ресурс]// Экономика и социум. -2022.- №11(102).

Шакиров Сардор Абдусаминович. ПОРАЖЕНИЕ ПОЧЕК ПРИ COVID -19 [Электронный ресурс]// Экономика и социум.-2022.- №11(102)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.