CC BY
18
ЭОЖ:616.132.2-092.9
Н.А. ЖУМАБАЙ1, С.Б. РАХМАНОВ1, К.Е. ЖАРИЛКАСИНОВ1, Г.Ж. БАЗАЕВА2
ТЭЖД1К АРНАНЬЩ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАРМА^ТАЛУЫНЬЩ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
'Марат Оспанов атында^ Батыс К,азакстан мемлекетпк медицина университету Актебе, К,азакстан 2Назарбаев Зияткерлiк мектебу Актебе, К,азакстан
Жедел хирургия, калыпты жэне топографиялык анатомия кафедрасы,
Жумабай Н.А. - магистрант,
e-mail: [email protected]
Рахманов С.Б. - м.f.к., доцент,
e-mail: [email protected]
Жарилкасинов ^.Е. - м.гк., доцент, кафедра жетекшiсi, e-mail: [email protected] Базаева Г.Ж. - биология пэншщ мyfалiмi, e-mail: [email protected]
Аннотация. Макалада yсынылfан мэлiметтер шошка жYрегiнiн тэждiк арнасын коррозиялык зерттеулер нэтижелерiмен yсынылfан. Тэждiк артериялардын зерттеу нэтижесшде аныкталfан тармакталу типтерi, олардын он жак тэждiк артерияда 12,9 ± 0,03 мм, ал сол жакта 14,3 ± 0,02 мм тармакталу коэффициент!^ сиякты бiркатар манызды керсеткiштерi тэждiк артериялардын ангиоархитектоникасын Yшкырлы сипаттауfа мYмкiндiк бередi. Тармактарынын терендт дэрежеамен, негiзiнен, 2/3 жаfдайда бифуркациялык белЫу, ал 1/3 жаfдайда бiр сабаулы тYрiнде кездескен белiну тYрлерi, жYрек миокардынын канмен камтамасыз етiлуi мен оларда жYретiн зат амасу Yдерiстерiнiн тиiмдiлiгiн сипаттайды.
Нег'1зг'1 свздер: жYрек препараты, тэжд'к артерия, коррозиялык, эдс, тармакталу коэффициент'1, бифуркациялык бвл'ну.
да морфологиялык керсеткштершщ ^ тYрлену нускаларынын кен болуы, ^ fалымдардын осы баfытта зерттеулер ^ жYPгiзуiне кызыfушылык тудыруда I [4,5,6].
Зерттеу ма^саты. Тэжiрибеде он
жэне сол жак тэждт артериялардын ^ салыстырмалы тармакталу
^ керсеткiштерiн зерттеу.
I
мен
Зерттеу материалдары эдктерк Зерттеуге 12 ер жынысты ^ шошканын жYрегi алынды. Жануарлар ^ 3 топка белiнiп зерттелдi; I топ - 3-4 ^ ай, II топ - 11-12 ай, III топ - 4-5 жыл. ^ Аль^ан препараттар препараттау,
^ инъекциялык, ^ эдiстермен
коррозиялык зерттелдi. Инъекция
^ жэне коррозия эдiстерiн жасау Yшiн
препарттар алынып, кан тамырлары ^ куысы каннан босатылды. Бояу ^ ерiтiндiлерi инъекцияланып, жалпыfа
| ортак
эд1ст1н ережеане сэйкес
взектiлiгi.
морфологиялык
ЖYректiн ^ тYрлену диапазоны ете Yлкен екенiн ^ этапты турде реттiлiгiмен орындалды. курылысын жэне | аныктаfан. ТYPлену нускалары ^Коррозия нэтижеанде алынfан тэждiк
езiндiк кан тамырларын, олардын ^ тiкелей жYректiн тшмндерше, артериялардын Yшкырлы сулбасы
тармакталу дэрежеан айкындау ^ орналасу калпына, жыныстык жэне талданып, он жэне сол жак тэждт
- анатомия мЫдеттершщ
fылымынын бiрi. Бул
негiзгi ^ дербес мiндеттi ^ екенiн
1
ерекшелттерЫе тэуелдi | артериялардын узынды^ы, тармакталу аныктаfан. Сондыктан, | коэффициент жэне белiну тYрлерi
шешуде анатомия карапайым зерттеу кардиохирургиялык
наукастарды ^ салыстырмалы тYPде сипатталды. i лиагностикалау мен емлеуле эPбiP Is Зерттеу нэтижелерi. Тэждiк
эдiстерiнен бастап бYгiнгi кYнге дейiн ^ диагностикалау мен емдеуде эрбiр
толык мэлiмет бере алатын, жан-жакты S адамнын тэждт кан тамырларынын ^ артериялардын
морфометриялык
зерттеуге мYмкiндiгi мол заманауи ^ стереоморфологиясына дербес талдау ^ керсетмшп^ он жэне сол жак тэждт тэжiрибелiк жэне клиникалык ^ жасауды жоfарыда атап керсеткен ^ артерияларда езара ерекшелендГ жана эдiстердi ендеп жанартуда. ^ ерекшелiктердi негiзге ала отырып ^ Он жак тэждт артерия негiзiнен, Тэждiк кан тамырлар жетiспеушiлiгiн ^ жYPгiзу - ен негiзгi эрекет жэне кажет ^ барлык зерттеушi топтарда узын,
калыптастыру
клиникалык & екенi белгiлi [1, 2, 3].
^ доfа тэрiздi 6y^p - арткы баfытта
Коронарлык жYЙенi зерттеудiн | иiлген, сол жакпен салыстырfанда,
медицинанын жеткен жет1ст1ктер|, ^
жYректiн тэждт тамырларынын ^ манызды компонент - тэжд1к ^ жщшке сабау тYрiнде кездестi. Ал, архитектоникасын, онын тармакталу ^ артериялардын моделш нактылау, ^ сол жак тэждт артериянын п1ш1н1 вариантын iргелi тYPде морфологиялык ^ бiрiздендiру болып табылады. ЖYрек ^ т1к баfытталfан жэне ipi кыска сабау зерттеулердiн заманауи нэтижелер! ^ кан-тамырларынын кенiстiктiк моделш ^ тYрiнде сипатталды. Препараттау аркасында орындалып отыр. Бiркатар ^ калыптастыру Yшкырлы геометриялык ^ кезiнде он жак тэждт артериянын зерттеушiлер калыпты жаfдайда ересек ^ жэне топологиялык акпаратпен ^ сол жакпен салысты^анда, I топта адамдарда жYректiн артериялык ^ камтамасыз етуге кабiлетi зор. Тэждт ^ терендеу, яfни, миокард кабатына арнасынын архитектоникасынын ^ арнанын тармакталуы жэне баска ^ ент орналасканы аныкталды. Сол жак
1.49.2016 а.
Батыс Казахстан медицина журналы
тэждт артерия беткей орналаскан. Оц жак тэждт артерияныц vзындыfы I жэне II тэжiрибелiк топтарында орташа 19,45 ± 0,05 мм ^раса, сол жак тэждiк артерия 7,5 ± 0,1 мм болды. Ал, сырткы диаметрi оц жакпен салысты^анда, сол жак тэждт артерияда 1,3 есе Yлкен (Сурет 1). Ал, III топта он, жак тэждiк артерия 16,61 ± 0,1 мм, ал сол жак 7,1 ± 0,02 мм ^рап, алдынfы топтармен салыстырfанда, бiршама кeрсеткiштерi тeмендегенi аныкталды.
Тармакталу коэффициент (ТК) оц жакта сол жакпен салысть^анда, кeрсеткiшi жоfары, яfни тармакталуы жиi болып сипатталады. I жэне II топтарда сол жакта ТК айналма тарма^ныц бойында 14,3 ± 0,02 мм кvраса, оц жакта карыншааралык тармактар бойында 12,9 ± 0,03 мм кvрады. Ал, Yшiншi топта сэйкест1 тармактардыц ТК керсеткштер1 айналма тармакта 15,1 ± 0,1 мм, ал оц жак карыншааралык тармакта 14,2 ± 0,2 мм болды. Тармактардыц миокард кабатына терецдеу дэрежеа кeбiне оц жак тэждт артерия саласында басым сипатталды. Сол жак тэжд^ артерияныц тармакталу тYрi басым жаfдайда бифуркациялык бeлiну тYрiнде кездестi (сурет 2).
Алдынfы карыншааралык тармак барлык жаfдайда екi сабаулы, бeлiнуi карыншааралык жYлгенiн ортанfы 1/3 децгежнде аныкталды. Осы децгейде eте iрi болып келетiн екi iрi тармакка бeлiнедi. ТК 21,0 ± 0,02 мм кvрады. Ал, айналма тармак 2/3 жаfдайда буфуркациялык бeлiнген, тек 3/1 жаfдайда бiр сабаулы болып келед1 (сурет 3).
Айналма тарма^ныц екiге бeлiнуi басталfан жерЫен 4,3 ± 0,2 мм кашыктык шамасында кездестi. Бeлiнген тармактарыныц тшн vсак, жiнiшке сабау TYрiнде, одан эрi vсак тармактарfа бeлiнедi. Алдыц™ карыншааралык тармак пен айналма тармактыц арасындаfы бvрыш шамасы доfал тшлнд^ орташа 105° кvрады.
Зерттеу нэтижелерш
талдау. Зерттеу нэтижелер1
f'o.i жак тяэдйк аргсрия
Оц жзк тджд1к артернн
Сурет 1. Журек кан тамырларыныц коррозиялык макропрепараты (I топ).
Арткы кeрiнiсi. Оц жэне сол жак тэждт артериялардыц vзындыfы жэне тармакталу
коэффициент кeрсетiлген.
Oi; жак гансок ар 1ери»
Соя жак тш1к артерии
Сурет 2. ЖYрек кан тамырларыныц коррозиялык макропрепараты (II топ). Алды^ы кeрiнiсi. Сол жэне оц жак тэждт артериялардыц ТК жэне тармактарыныц терецдеу дэрежеа гарсеттген.
Айналма тярмвгы
Алдыигы кары п in а ¡ijia.ii.iK тармак
Сурет 3. ЖYрек кан тамырларыныц коррозиялык макропрепараты (III топ). Алды^ы ^р^а. Сол жак тэждiк артерия тармактары сипатталfан. Карыншааралык жэне айналма тармактарыныц бифуркациялык бeлiнуi кeрсетiлген.
Медицинский журнал Западного Казахстана
1.49.2016 а.
KepœTKeHflefi, T9wgiK apTepufl.napAbiH ^ FbrnbiMU 9fle6ueTTepAi mo.ny Ke3iHge ^ of admission heart in patients with non-TapMaK,Ta^ywHfla 6ipKaTap epeKme.niKTep ^ CYTKopeKTmep WYpeKTepiHiH TswgiK ^ ST-elevation acute coronary syndromes aHbiKra-nflbi. KenTereH 3epTTeywmepg,iH, ^ apTepufl.nap ^Y^eciHiH, 6^l(£ypкaц^l¡т.пblк ^ // American Journal Cardiology. 2006. -
niKipi бойынша, атерогенездщ ^ белшушщ он, жактарына арналfан ^ Vol.98(4). - P. 470-473.
гемодинамикалык теориясы 6YriHri ^ гылыми жумыстар кездестi. ^ 4. Голядкина, А.А. Клинико-
KYHi манызды орын алып отыр. Бул ^ Галымдардын корытындылары ^ морфологические основы
теориянын тYсiндiруi бойынша кан ^ бойынша, капиллярлык денгейге ^ моделирования гемодинамики в
а^сыньщ кан тамырлар кабырfасына ^ дейiнгi тармактардын бифуркациялык ^ системе венечных артерий с учетом соккы тYрiндегi эсерi тэждiк ^ бeлiнуi жYрек пен кан арасындаfы зат ^ их воздействия с миокардом / А.А.
артериялардын тiкелей тармакталуы ^ алмасудын кейбiр денгейлерiне тиiмдi ^ Голядкина, Н.О. Челнокова, О.А.
мен олардын бiркатар кeрсеткiштерiне ^ жаfдай жасайтындыfын, олардын ^ Щукчина // Саратовский научно-
жэне тармакталу типтерiне тiкелей ^ закымдалу жаедайында да, екiншi ^ медицинский журнал. - Саратов: Изд-тэуелдi. Бiздiн зерттеулерiмiздiн ^ тармаfынын саласы орын толтырушы ^ во: СМУ, 2011. - №4. - С. 262-268.
нэтижелерi бойынша, непзЫен ^ рел аткаратындыfын айтады [4.б:37, ^ 5. Huang J., Lyezkowski R.W.,
жYректiн канмен камтамасыз етiлу типi ^ 10]. Сондай-ак, Ill топта, I жэне II ^ Gidaspow D. Pulsatile fiow in a coronary
басым он жакты тэждт артериямен, ^ топпен салысты^анда, коррозиялык ^ artery using multiphase kinetic theory //
канмен камтамасыз ет^ тYрiнде ^ препараттардын сапасы темен, яfни, ^ Journal Biomechanich. - 2009. - Vol.42.
аныкталды. Негiзiнен, fылыми ^ тармактары ете аз жэне закымданfан. ^ - P. 743-754.
эдебиеттер бойынша он жакты, сол ^ Бул, жастык ерекшелiктерiне ^ 6. Сейтмаганбетова, Н.А.
жакты жэне аралас ™nTepi турЫде ^ байланысты тамырлар кабь^асынын, Возрастные особенности острого болатындыы аныкталfан [7,8]. ^ бузылыстарымен байланысты болуы ^ коронарного синдрома у пациентов г.
О.Ю. Лежнина, А.А. ^ мYмкiн. ^ Актобе на госпитальном этапе / Н.А.
Коробкеев (2012) мэлiметтерi ^ К,орытынды. Сонымен, ^ Сейтмаганбетова, Г.А. Смагулова, Р.Т.
бойынша тэждт артериялардыц ^ зерттеу нэтижесiнде аныкталfан ^ Агзамова, Т.Н. Рахматуллина, Н.К. тармакталу коэффициент!^ ^ оц жак тэжцiк артерияныц ТК сол ^ Кульмырзаева // Батыс К,азакстан
оц жак тэждiк артерияда сол ^ жакпен салысты^анда, керсеткш ^ медицина журналы. - 2014. - №3. - С. жакпен салысты^анда, керсеткiшi ^ темен, тармактардын, терецдт ^ 92-94.
темендеуi субэпикардиальды ^ дэрежесiнiн жоfары болуы, жYректiц ^ 7. Johnston B.M., Johnston P.R.,
артериалды арнада аныктаfан. ^ канмен камтамасыз етiлу тYрiнiн ^ Corney S., Non-Newtonian blood flow in Бiздiц зерттеуiмiз керсеткендей, ^ оц жактылыfын бiлдiредi. Сол жак ^ human right coronary arteries: transient алдыц^ы карыншааралык тармакта ^ тэждт артерияныц тармактарыныц ^simulations // Journal Biomech. - 2006. -ТК 21,1 мм шамасында, ал оц жакты ^ бифуркациялык белiнуi, оц жакпен ^ Vol.39. - P. 1116-1128. карыншааралык тармакта 14,2 мм ^ салысты^анда, салыстырмалы ^ 8. Гайворонский, И.В. Вариантная
шамасын курады жэне тармактар |ангиоархитектоникалык ^ анатомия архитектоники венечных терецдеу дэрежесi бойынша ете ^ ерекшелiгiнiн дэлелi болуы мYмкiн. ^ артерий / И.В. Гайворонский // Вестник жоfары. Я^и, бул керсеткiштер, ^ Тамырлар кабы^асыныц сапалык ^ Санкт-Петербургского университета. -оц жак тэждт артерия саласында ^ керсеткiштерiнiц жаска байланысты ^ 2010. - №4. - С. 63-69. тармактардыц жж тармакталатынын, ^ езгергiштiгi, жастык ерекшелiктердiц ^ 9. Ilyasova, N.Yu. The analize of олардыц жYрек тiнiн басым канмен ^ кан тамырлардыц кайта курылуында^ ^ the hart vascular system structure by камтамасыз ететшдтн керсетедi [2. ^ мацызды фактор екешн керсетедi. ^ the method of the projections images б:32., 9]. Сонымен катар, I жэне II топтка ^ Эдебиеттер mi3iMi: ^ tracing / N.Yu. Ilyasova, A.O. Korepanov,
караfанда, III топтаfы керсеткштер ^ 1. Гайворонский, И.В. Варианты ^ A.V. Kupriyanov // Col. Computer Optics. ТК жоfары болуымен, тармактардыц ^ архитектоники венечных артерий и их ^ - 2002. -№23. - Р.53-57. тшн т^к болуымен сипатталды. ^основных ветвей / И.В. Гайворонский // ^ 10. Цветков, В.Д. Исследование
Сол жак тэждт артериялар ^ Морфологические ведомости. - 2012. - ^ преимуществ бифуркационного
саласыныц морфометриялык É №2. - С. 18-23. ^ ветвления сосудов докапиллярного
керсеткштерш талдау кезiнде, онын ^ 2. Лежнина, О.Ю. Современная ^ участка коронарного русла тармактарынын басым бифуркациялык ^ характеристика коронарных сосудов ^млекопитающих / В.Д. Цветков // белшетЫдтн аныктадык. Бул бeлiну ^ / О.Ю. Лежнина, А.А. Коробкеев // ^ Фундаментальные исследования. -ерекшелт, арнадаfы кысыммен аккан ^ Журнал анатомии и гистопатологии. - ^ 2012. - №11. - С. 61-65. каннын соккы ^шш тeмендетiп, ^ 2012. - №1. - С. 30-32. ^
тармактарfа бeлуiне ыкпал жасайды. ^ 3. Segev A. Prognostic significance ^
1.49.2016 œ.
Батыс Казахстан медицина журналы
РЕЗЮМЕ I SUMMARY
Н.А. ЖУМАБАЙ1, С.Б. РАХМАНОВ1, К.Е. ЖАРИЛКАСИНОВ1, | N.A. ZHUMABAI1, S.B. RAKHMANOV1, K.YE.ZHARILKASINOV1,
Г.Ж. БАЗАЕВА2 | G.ZH. BAZAYEVA2
СРАВНИТЕЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ВЕТВЛЕНИЯ | COMPARATIVE FEATURES OF CORONARY BED BRANCHING
КОРОНАРНОГО РУСЛА | ,,,, , „ ILl ^ .............
1West Kazakhstan Marat Ospanov State Medical University,
Западно-Казахстанский государственный медицинский ^ Aktobe, Kazakhstan
университет имени Марата Оспанова, Актобе, Казахстан ^ , ^ .. ^ , „ .
| 2Nazarbayev Intellectual School
2Назарбаев Интеллектуальная школа, Актобе, Казахстан ^ _ . ^ ^ .
¡| The article presents the results of a study of the coronary
В статье представлены результаты исследования | arteries of the pigs' heart which was carried out due to the
коронарных артерий сердца свиней, выполненных методом ^ corrosion method. The study identified two types of branching
коррозии. В результате исследования выявлены два типа ^ among which the right-type branching dominates, its
ветвления, среди которых преобладает правосторонний ^ branching factor composed 12.9+ 00.03 mm, at the left-hand
тип, коэффициент ветвления которого составил 12,9±0,03 | type the branching factor was 14.3+0.02mm, these data allow
мм; у левостороннего типа показатель составил 14,3±0,02 ^ us to estimate angioarchitecture of the coronary arteries in 3D
мм. Эти данные позволяют оценить ангиоархитектонику ^ presentation.
коронарных артерий в 3D представлении. ^ The depth level of branches penetration, cases of
Уровень глубины проникновения ветвей, случаи | bifurcation dividing in 2/3 cases as well as in single-division of 1
бифуркационных делений в 2/3 случаях, а также в ^ / 3 cases allow to give an indication of the optimal level of blood
одноствольное деление - 1/3 случаев позволяют судить ^ circulation and metabolic processes in the myocardium.
об оптимальности степени кровоснабжения и процессах ^ Key words: cardiac medications, coronary arteries,
обмена веществ в миокарде. | corrosion method, bifurcation dividing.
Ключевые слова: сердечные препараты, коронарная ^ артерия, метод коррозии, коэффициент ветвления, бифуркационное деление.
МеЗииинский журнал ЗапаЗного Казахстана
1.49.2016 а.
