Научная статья на тему 'Co-Сr-TiO2 НАНОКОМПОЗИТИНИНГ ЗОЛЬ-ГЕЛЬ СИНТЕЗИ'

Co-Сr-TiO2 НАНОКОМПОЗИТИНИНГ ЗОЛЬ-ГЕЛЬ СИНТЕЗИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

63
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
титан диоксиди / кобальт / хром / нанокомпозит / золь-гель / сканерловчи электрон микроскоп.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Хусниддин Бахтиёрович Мусаев, Феруза Саттаровна Каримова, Умида Баходир Қизи Жўраева

Мақолада золь-гель усули ѐрдамида 5% кобальт ва 5% хром киритилган титан диоксиди синтези амалга оширилган. Жараѐннинг бориш шароитлари ва унга таъсир этувчи омиллари ўрганилган. Заррачаларнинг морфологик ўлчамлари сканерловчи электрон микроскоп орқали таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Хусниддин Бахтиёрович Мусаев, Феруза Саттаровна Каримова, Умида Баходир Қизи Жўраева

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Co-Сr-TiO2 НАНОКОМПОЗИТИНИНГ ЗОЛЬ-ГЕЛЬ СИНТЕЗИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-831-835

Co-Cr-TiO НАНОКОМПОЗИТИНИНГ ЗОЛЬ-ГЕЛЬ СИНТЕЗИ

Хусниддин Бахтиёрович Мусаев

Жиззах Политехника институти доценти

Феруза Саттаровна Каримова

Жиззах Политехника институти ассистенти

Умида Баходир кизи Жураева

Жиззах Политехника институти талабаси m usaevkh usn iddin90@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Маколада золь-гель усули ёрдамида 5% кобальт ва 5% хром киритилган титан диоксиди синтези амалга оширилган. Жараённинг бориш шароитлари ва унга таъсир этувчи омиллари урганилган. Заррачаларнинг морфологик улчамлари сканерловчи электрон микроскоп оркали тахлил килинган.

Калит сузлар: титан диоксиди, кобальт, хром, нанокомпозит, золь-гель, сканерловчи электрон микроскоп.

КИРИШ

Бугунги кунда дунё микёсида саноатни жадал ривожлантиришда, экологик муаммоларни хал этишда, ракобатбардош ва экологик тоза махсулотларни ишлаб чикаришда замонавий технологияларни куллаш тобора долзарб масалага айланиб бормокда. Кейинги ун йиллар давомида нанотехнологиялар оркали инновацион ёндашув асосида иктисодий ривожланиш мухим хисобланиб, ушбу технологиялар асосида саноатда зарур булган махсулотлар ишлаб чикариш йилига 35 фоизни ташкил этмокда. Бундай жараёнларда нанотехнологияларни куллаш оркали наноулчамли материалларни яратиш, уларнинг физик-кимёвий хоссаларини янада яхшилаш мухим илмий-амалий ахамият касб этади [1].

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Жахонда кимё саноатида нанотузилишли материалларни олишда золь-гель технологиясини куллаш эса юкори тозалик даражасига эга булган, гомоген

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-831-835

шароитларда, паст хароратларда кимёвий жараёнлар утказишни хамда катор узгарувчан валентли металл оксидларини реакцион системага киритишни таъминлайди. Говакли материалларни олиш ва уларни самарали куллаш атроф-мухит мухофазаси билан боглик булган турли муаммоларни хал этишда яхшиланган хоссага эга булган янги турдаги сорбцион-фотокаталитик материалларни яратиш имкониятларини очади [2]. Бу, айникса, саноат микёсида окава сувларни замонавий усулларда, жумладан, говакли нанотузилишли материалларни куллаган холда тозалашда яккол намоён булмокда.

Хрзирги кунда нанотузилишли катализаторлар хамда адсорбентлар олиш ва уларнинг хоссаларини урганиш кимё фани ривожи учун мухим ахамият касб этмокда [3]. Бу моддалар дастлабки таркибий кисмларга хос булган синергизмни намоён килади ва мухим хоссаларга эга булиб, бу уз навбатида уларни материалшуносликда ва адсорбцион-каталитик амалиётда куллаш имконини беради. Нанотузилишли материаллар катализаторларни, газ ажратувчи мембраналарни, юкори самарали суюклик хроматографияси учун адсорбентларни ишлаб чикариш учун истикболли хисобланади [4]. Нанотузилишли материалларни олишда золь-гель жараёни алохида ахамият касб этиб, юкори тозаликда ва гомоген, паст хароратда турли кимёвий жараёнлар утказиш хамда катор узгарувчан валентли металл оксидларини реакцион системага киритилишини осонлаштиришга кенг йул очиб беради [57].

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Ушбу тадкикотда узаро тикилувчан турлар билан органик-ноорганик халкали гибридларнинг шаклланиш усуллари анализ килинган. Бунда асосий эътибор золь-гель синтезига, реагентларнинг мураккаб стереокимёвий узгариши шароитларида кечувчи жараёнларга, шунингдек, говакли матрицалардаги физик-кимёвий хоссаларига каратилган. Кобальт (11)-оксид, хром (Ш)-оксид ва титан диоксид прекурсорларини биргаликда золь-гель жараёнига киритиш оркали ноорганик материалларнинг бир боскичли синтези утказилди. Бу жараёнда титан (1У)-п-пропоксиди поликонденсацияси тезлигини хамда фазалар ажралишини назорат килиш учун формамид (ФА) дан ва катализатор сифатида НС1 дан фойдаланиб, кобальт (11)-хлорид (CoCl2*6H2O) ва хром (Ш)-оксид (Cr(NO3)3*6H2O) кристалгидратларини киритиш оркали

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-831-835

говакли кобальт (П)-оксид - хром (Ш)-оксид - титан диоксиди (Co-Cr-TiO2) нанокомпозити синтези амалга оширилди.

Т1(-НОС3И7)4+ФА+ИС1

Cr(N03)3 * 6Н20+Н20

Гомоген эритма

1

CoCl2*6H2O+H2O

Гель хосил булиши

Т

Термик кайта ишлаш

Со-Сг-ТЮ2 нанокомпозитини олиш жараёнинг умумий схемаси

Наноматериалларнинг турли хил физик-кимёвий хоссалари, хусусан, адсорбцион, магнитик, биологик ва реакцион кобилиятларини аниклашда микроскопия ва спектроскопия каби сунги замонавий физик-кимёвий тадкикот усулларидан фойдаланилади. Шундай микроскопик усуллардан бири бу сканерловчи электрон микроскопиядир. Олинган материалларнинг морфологияси сканерловчи электрон микроскоп (СЭМ) ёрдамида тадкик килинди.

FosaHMH Co-Cr-TiÜ2 нанокомпозити СЭМ анализи натижаси

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-831-835

Микроскопик тахлил натижаларига кура говакликлари 50-60 нм улчамга эга булган нанотузилишли кобальт (11)-оксид - хром (Ш)-оксид - титан диоксиди (Co-Cr-TiO2) композити олинганлиги аникданди. Бу эса бундай наноговакли материаллар юкори адсорбцион-каталитик хоссаларни намоён килади. Шунингдек, таркибида фотокаталитик хоссани намоён киладиган титан диоксиди борлиги сабабли куриниш сохасида фотокатализатор вазифасини хам бажаради. Бундай юкори адсорбцион-фотокфаталитик хусусиятга эга булган говакли материаллар саноат окава сувларини тозалашда хамда органик синтез жараёнларида катализатор сифатида куллашда мухим ахамият касб этади.

REFERENCES

1. McLintock S, Ritchie M. (1965). Reactions on titanium dioxide; photoadsorption and oxidation of ethylene and propylene. Trans Faraday Soc, 61: 1007-1016.

2. Fujishima A, Honda K. (1972). Electrochemical photolysis of water at a semiconductor electrode. Nature, 238: 37-38.

3. Frank S N, Bard A J. (1977). Heterogeneous photocatalytic oxidation of cyanide ion in aqueous solutions at titanium dioxide powder. J Am Chem Soc, 99: 303-304.

4. Ruzimuradov O., Nurmanov S., Hojamberdiev M., Gurlo A., Broetz J., Nakanishi K., Riedel R. (2014). Preparation and characterization of macroporous TiO2-SrTiO3 heterostructured monolithic photocatalyst. Materials Letters. Amsterdam (Netherlands), -№116. -Р.353-355. (№40. ResearchGate. IF-2,481).

5. Khusniddin Musaev, Gulmira Azimova, Khabibulla Tajimukhammedov, Mukhabbat Yuldasheva, Olim Ruzimuradov, Khamdam Akbarov. (2019). Influence of nanostructural catalyst in the synthesis of allylphenyl ether and of its isomerization products. Journal of Chemistry and Chemical technology, 4, рр. 40-45.

6. Мусаев Х.Б., Рузимурадов О.Н., Акбаров Х.И., Нурмонов С.Э., Колядин В.Г. (2018). Адсорбция фенолов на ПЭГ-темплатированном SiO2-TiO2. Композицион материаллар, № 3, 112-115 с.

7. Khusniddin Musaev, Dilorom Mirkhamitova, Abdurasul Yarbekov, Khamdam Akbarov, Suvonkul Nurmanov, Olim Ruzimuradov. (2019). Facile synthesis of PEG-templated SiO2-TiO2 nanocomposite photocatalyst for degradation of phenolic water pollutants. SN Applied Sciences, Springer, 1:1164; pp. 1-10.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-831-835

8. O.N.Ruzimuradov, Kh.Musaev, S.E.Nurmonov. (2015). Sol-gel synthesis of polymer-templated silica-titania nanostructured materials with bimodal porosity. ACTA of Turin Polytechnic university in Tashkent, no. 5, pp. 3-7.

9. Musaev Kh. (2020). Sol-gel synthesis and characterization of nickel doped titania nanoparticles // Scientific journal of Science and Education, Vol. 1, No. 9, pp. 141147.

10. Musaev Kh. (2020). Sol-gel synthesis and characterization of chromium doped titania nanoparticles. "Фан ва технологиялар тарацциёти" журнали, 7, 106-112 б.

11. Ruzimuradov O., Hojamberdiev M., Fasel C., Riedel R. (2017). J. Alloys Compd. 699, 144-150.

12. Brinker C.J., Scherer G.W. Sol-Gel Science. The Physical and Chemistry of SolGel processing. New York: Acad.Press. - 1990. - 284 p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.