CC BY
0CASE STUDY ТЕХНОЛОГИЯСЫН БИОЛОГИЯ ПЭН1Н ОЦЫТУДА ЦОЛДАНА ОТЫРЫП, ОЦУШЫЛАРДЫЦ ТАНЫМДЬЩ БЕЛСЕНД1Л1Г1Н АРТТЫРУ
Ацдатпа. Мацалада оцушылардыц танымдыц белсендшгт арттыруга багытталган Case Study эд1с1н1ц мацызы мен ерекшел1ктер1 талцыланады. Эд1ст1ц басты мацсаты -оцушылардыц теориялыц бшмдерт вмгрлгк жагдайларда цолдануга, шыгармашылыц цабшеттерт дамытуга жэне топта жумыс 1стеу дагдыларын жетшд1руге мYмкiндiк беру. Оцу процестде кейс эдшн цолданудыц кезецдерi сипатталып, оныц бшм беру тшмдшт царастырылады. Сонымен цатар, эдютщ биология сабагында цолданылу ерекшелiктерi мен оцушылардыц пэнге деген цызыгушылыгын арттырудагы рвлi кврсетiледi. Case Study эдш арцылы оцушылардыц вз бетiмен ойлау цабiлетi, мэселеш шешу дагдылары жэне взтдт пiкiрдi дэлелдей бшу цабiлетi дамиды.
Клт свздер: Case Study, танымдыц белсендшк, таным, кейс технология.
Бшм беру стандарттары окушылардан тек дагдыларды гана емес, сонымен 6ipre танымдык кабiлеттердi калыптастыруды талап етедь Непзп назар белгш бiр бшм келемш жинауга емес, оку юшщ дагдысын мецгере отырып, бшмге куштарлык пен кабшетп оятуга аударылуы керек. Баланыц ойлауын, зешнш, сейлеуiн дамыту, коршаган элемге кызыгушылыгын ояту, жацалыктар ашу жэне оларга тац калу кабшетш калыптастыру ете мацызды [1].
Окушыныц таным белсендiлiгiн арттыру максатында кептеген интербелсендi технологиялар бар. Соныц бiрi Case Study эдiсi болып табылады.
Кейс технологиялары накты проблемалар мен мiндеттердi шешуге негiзделген практикалык мэселелердi шешу Yшiн окушылардыц теориялык бшмдерш колдануга, олардыц езiндiк ойлауын дамытуга, топта жумыс iстеудi Yйренуге мYмкiндiк бередi [2]. Кейс эдiсi бойынша окушыларга мэселе ашык тYPде усынылмайды, сол себептi окушылар оны кейстщ сипаттамасында берiлген акпараттардан окшаулауы керек. Бул эдiстi колдану белгiлi бiр дагдылар мен iскерлiктi кажет етедь
О.Г.Толочина пiкiрi бойынша: Кейс технологиясы - ол эрекет ету аркылы бiлiм алу. Кейс эдюшщ басты максаты - окушыныц бiлiмдi мецгеру жэне дагдыларды калыптастыруы, ез бетшше мэселенi шеше алу кабiлеттiлiгiн арттыру [3] деп керсеткен болатын. А.М.Долгоруков ез ецбегшде кейс технологиясын окушылардыц ез безмен ойлауын, тыцдай, есепке алу жэне ез кезкарасын дэлелдi тYPде жеткiзе бiлу кабiлетiн калыптастыруга ыкпал ететiн, практикалык мэселелердi шешуде теориялык бiлiмдi колдануга мYмкiндiк беретш курал ретiнде сипаттайды. Бул эдю аркылы окушылар ездерiнiц талдау дагдыларын, топта жумыс iстей алу кабшетш, мэселенщ шешiмiн дурыс табуды Yйренедi [4] деп жазган болатын. Я.А.Коменский окушыныц танымдык ю-«рекетш дамыту мэселес адамныц жеке тулгасын тутастай калыптастырудыц басты мэселесi деп есептедi: «Жастар парасатты болу Yшiн бiлiм алуы керек, Адам, ягни жеке тулга - бiреудiц ойымен емес, ез ойын жете бiлуге Yйренуi керек. Олар тек ютаптан окып, баска адамдардыц заттар туралы ойын тусшш жэне жаттап алып кана емес, окыган заттыц мэнiн тYсiнiп, емiрде колдана алуга бейiмделу керек» [5]. Танымдык ю-эрекет - бул окуга деген умтылыспен, психикалык кYшпен жэне бiлiмдi мецгеру процесiнде ерш-ж^ердщ керiнiсiмен сипатталатын жеке адамныц акыл-ойыныц белсендiлiк жагдайы [6].
Case Study эдiсi 1920 жылы Гарвард университетшде алгаш рет колданылды. ^азiрri кезде бул эдю дYние жYзiнде окытудщ тиiмдi эдiстерiнiц бiрi ретiнде пайдаланылады. Ол окушыларды пэндi окуга, бiлiмдi терецiнен мецгеруге, акпаратты талдауга, эртYрлi
ЦАНЫБЕК М0ЛД1Р БАУЫРЖАЩЫЗЫ
Алматы каласы, ^азак ¥лттык ^ыздар Педагогикалык Университет! Биология мамандыгыныц 2-курс магистранты
мэселелердi саралауга мYмкiндiк береди Оку процесiнде кейстермен жумыс жасау технологиясы мына сатылардан турады:
1) Кейс материалдарын зерттеушшердщ жеке eзiндiк жумысы (мэселенi сэйкестендiру, негiзгi баламаларды тужырымдау, усынылган эрекетп немесе шешiмдi усыну).
2) Непзп мэселенi енгiзуге жэне оны шешуге байланысты шагын топтармен жумыс.
3) Жалпы дискуссиядагы (оку тобы шегшде) шагын топтардыц тусаукесерлерi жэне тэжiрибе нэтижелерi [7].
Case Study эдюшщ ерекшелiгi:
> Окыту eмiрдегi накты жагдаймен байланыстырылады;
> Окытуда Case эдiсiн пайдалану окушыга проблеманы шешудщ жолдарын iздеуге еркiндiк бередi;
> Кейс жагдайын талдау Yдерiсiнде окушылар eмiрдегi накты, бiр-бiрiмен байланыскан процестердi кeрсетедi:
^ Накты жагдайды талдай отырып, студент негiзгi бiлiмдi жинактайды, корытынды жасайды.
Сабакты кейс эдiсiмен етюзшу барысында келесi жетiстiктерге кол жетюзуге болады:
^ Окушыныц бiлiмге деген ынтасы, танымдык белсендiлiгi артады;
> Пiкiрталас кезiнде окушыныц пэнге деген кызыгушылыгы артады;
> Сабактыц жоспарланган материалдарын окушылар толык мецгеруге мYмкiндiк алады.
Кейс эдюшщ орындалу тэртiбi
Жумыс кезещ МуFалiмнiц iс-эрекетi Окушыныц iс-эрекетi
Сабакка дейiн 1. Кейст тацдайды. 2. Окушылардыц дайындалуына кажеттi негiзгi жэне косалкы материалдарды аныктайды. 3. Сабак жоспарын эзiрлейдi. 1. Кейс пен усынылатын эдебиеттер тiзiмiн алады 2. Сабакка жеке-дара дайындалады.
Сабак кезшде 1. Кейст алдын-ала талкылауды уйымдастырады. 2. Сыныпты шаFын топтарFа бeледi. 3. Ш^ын топтардаFы окушыларFа берiлген такырыпты талкылауын кадаFалайды, кажет болса оларFа косымша мэлiметтер бередi. 1. Кейс пен оныц аукымындаFы мэселелердi терец тYсiнуге кeмектесетiн сурактар кояды. 2. Шешiмдердi тYрлi нускаларын эзiрлейдi, баскалардыц не айтып жатканына назар аударады, мукият тыцдайды. 3. Шешiм кабылдайды немесе шешiм кабылдауFа катысады.
Сабактан кейiн 1. Окушылардыц жумысын баFалайды. 2. ^абылдаетан шешiмдер мен койылFан сурактарды баFалайды. 1. Бершген такырып бойынша eткен сабак нэтижес туралы керi байланыс береди 2. Бiр-бiрiн жэне eзiн-eзi баFалайды.
Биология сабагында Кейс эдiсiн колдану - ол окушыныц шыгармашылык кабшетш дамытуга, окуга кызыгушылыгыныц артуына, езшдш iзденiс пен пiкiрталас куруда езше сенiмдi болуга кeмектеседi. Бiздiц, муFалiмдердiц басты максаты - бiлiмдi баланы тэрбиелеп шыгару. ^азiргi заманда барль^ымыз бэсекеге кабiлеттi наFыз маманды тэрбиелеуiмiз керек.
Бшм негiзi мектептен басталатын болFандыктан, эрине, басты мiндет бiздiц мойнымызда. Сол
себеш!, Case Study эдiсi eте тиiмдi деп ойлаймын. Ол окушыныц мэселенщ жауабын табуFа
ец алдымен кызыFушылыFын оятса, екiншiден бiр-бiрiнiц птрш тыцдауFа жэне оны
курметтеуге даFдыланады.
ПАЙДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. А.Е.Темирбекова, Н.И.Жапаркулова, Г.Ж.Ержан «Окушылардыц танымдык ю-эрекетш белсендiру эдютерЬ» Методы активизации познавательной деятельности учащихся. Вестник КазНУ. Серия педагогическая 71(2), 207-216 б , 2022 ж.
2. Хамитова А.С «Кейс технологиялар студенттердщ танымдык белсендшгш арттыру факторы ретшде» Вестник академии педагогических наук Казахстана Учредители: Академия Педагогических Наук 1 (103) 2022ж С 60-64б.
3. Толочина О.Г «Кейс технологии как один из иннавационных методов образователльной среду» 2019 ж.
4. Долгоруков А.М. «Метод Case Study как современная технология профессионально-ориентированного обучения. 2013 ж.
5. Коменский Я.А. «Избранные педагогические сочинения» Москва: Педагогика, 1982, 656с.
6. Бутер Н.К. «Индивидуальный образовательный маршрут в изучении пердмета как средство формирования и развития универсальных учебных действий» Пермский педагогический журнал.2018. №9. 5с.
7. Унгарбаева Г «Кейс - стади эдiсiн «Биологияны окыту эдютемеа» пэншщ зертханалык сабактарында пайдалану» Молодоц ученый №1.. (81.1) 2015 ж. 114-115б.
