Научная статья на тему 'БУГУНГИ КУНДА ХОРИЖИЙ ТИЛЛАРНИ БИЛИШНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ'

БУГУНГИ КУНДА ХОРИЖИЙ ТИЛЛАРНИ БИЛИШНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
210
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Хорижий тиллар / инглиз тили / алоқа воситалари / таълим-тарбия / мантиқий фикрлаш / фаолият / касбий фаолият / интеграцияси / қизиқиш. / Foreign languages / English language / means of communication / education / logical thinking / activity / professional activity / integration / interest.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Сайдивалиева, Барно Саидбахромовна

Ушбу мақолада бугунги кунда мамлакатимизда хорижий тилларни ўрганишнинг долзарблиги ва зарурлигининг аҳамияти ҳақида сўз юритилади. Чет тилларини ўрганишнинг асосий сабаблари ва бу кундалик ва профессионал соҳаларда берадиган афзалликлари ҳақида сўз юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE VALUABILITY OF KNOWLEDGE OF FOREIGN LANGUAGES TODAY

This article talks about the relevance and necessity of learning foreign languages in our country today. The main reasons for learning foreign languages and the benefits it gives in everyday and professional fields are discussed.

Текст научной работы на тему «БУГУНГИ КУНДА ХОРИЖИЙ ТИЛЛАРНИ БИЛИШНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ»

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

БУГУНГИ КУНДА ХОРИЖИЙ ТИЛЛАРНИ БИЛИШНИНГ

ДОЛЗАРБЛИГИ

Сайдивалиева Барно Саидбахромовна

Тошкент давлат транспорт университети "Чет тиллари" кафедраси укдтувчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада бугунги кунда мамлакатимизда хорижий тилларни урганишнинг долзарблиги ва зарурлигининг ауамияти уацида суз юритилади. Чет тилларини урганишнинг асосий сабаблари ва бу кундалик ва профессионал соуаларда берадиган афзалликлари уацида суз юритилган.

Калит сузлар: Хорижий тиллар, инглиз тили, алоца воситалари, таълим-тарбия, мантиций фикрлаш, фаолият, касбий фаолият, интеграцияси, цизициш.

This article talks about the relevance and necessity of learning foreign languages in our country today. The main reasons for learning foreign languages and the benefits it gives in everyday and professional fields are discussed.

Key words: Foreign languages, English language, means of communication, education, logical thinking, activity, professional activity, integration, interest.

Бугун жахонда хорижий тилини урганиш замонавий инсон хаётининг мухим таркибий кисмларидан биридир. Чет тилини билиш бугунги кунда нафакат орзу, балки зарур. Бугунги кунда чет тилини билиш истагида булганлар купайиб бормокда, чунки бу билим уларга янги имкониятлар беради, маънавий дунёсини бойитмокда. Идеал холда, билимли, шухратпараст одам бир нечта хорижий тилларни билиши, уларни доимий равишда сайкаллаши ва яхшилаши керак, чунки чет тилларини урганиш умуман зерикарли жараён эмас.

Бу дунёкарашни ривожлантирадиган, мантикий фикрлашни, фикрларингизни киска ва аник ифода этиш кобилиятини яхшилашга имкон берадиган ижодий, хаяжонли фаолият хисобланади. Кейинги йилларда хорижий тилларни урганишга яна кизикиш ортди. Шу билан бирга, одамлар онги ва фаолиятига таъсир килишда чет тилларининг роли ортиб бормокда. Шуни хам хисобга олиш керакки, тилларни билиш шахсий ва профессионал мулокотда мухим рол уйнаши ва баъзи афзалликларни бериши мумкин.

Жахон глобаллашуви ва интеграцияси натижасида хаётимизнинг барча жабхаларида маданиятлараро алокалар жадал суръатлар билан усиб

ABSTRACT

КИРИШ

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

борди: маданиятлараро мулокотнинг турли хил вазиятлари пайдо булди, масалан, мактаб ва университетда алмашиш учун укиш, олимлар учун амалиёт, халкаро конференциялар, кушма корхоналар, сайёхлик саёхатлари, кургазмалар ва хоказо. Шундай килиб, хорижий тилларни билиш ижтимоий маконда муваффакиятли мослашиш шартларидан биридир.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Хорижий тилларни билиш муваффакиятли одамларни тарбиялашнинг ажралмас кисмидир. Ушбу элементни энди деярли хар доим давлат ва тижорат ташкилотларининг кадрлар булимининг суровномаларида топиш мумкин. Уз она тилидан ташкари камида биттасини биладиганлар иш берувчиларда янада кулай таассурот колдирадилар. Замонавий инсоннинг шахсий ва касбий ривожланиши хорижий тилларни билмасдан амалга оширилмайди. Турли маданият вакиллари билан мулокот килиш кобилияти уфкларни ривожлантиришга ёрдам беради ва мартаба зинапоясига кутарилиш, фойдали алокалар урнатиш имконини беради. Бугунги кунда иш берувчилар хорижий тилларни билишни мамнуният билан кабул килишади. Х,озирда инглиз тили энг оммабоп ва катта ахамиятга эга булган тиллардан биридир. Инглиз тили халкаро мулокот тилидир. Бу навигация, авиация, адабиёт, таълим, замонавий мусика, халкаро спорт, туризм ва дастурлаш тили. Дунёдаги ёзишмаларнинг 80 % инглиз тилида мулокат олиб борилади, радиостанцияларнинг 65 % инглиз тилида эшиттиришлар ва мусикалар такдим этади, жахон даврий нашрларининг ярмидан купи инглиз тилида чоп этилади, 80% маълумот шу тилда сакланади. Инглиз тили бугунги кунда дунёдаги энг кенг таркалган тил булиб, 400 миллиондан ортик киши бу тилда биринчи тил сифатида гапиради, лекин бу тилда чет тили сифатида гапирадиганлар уч баробар куп Бирок, инглиз тилидан ташкари, баъзи компаниялар иккинчи хорижий тилини билишни талаб килади, масалан, немис ёки франтсуз. Энг машхур тиллар рейтинги бойича немис тили инглиз тилидан кейин иккинчи уринда туради , чунки Германия бугунги кунда иктисодий жихатдан энг баркарор мамлакатлардан биридир. Бирок, маълум бир тил фойдасига танлов килиш, инсон унга хакикатан хам керакми ёки ёъклигини тахлил килиши керак. Бугунги кунда куплаб юкори малакали мутахассислар нафакат уз касбий фаолиятида билим ва тажрибани, балки хам билишни талаб килади. Мисол учун, инглиз тилини билмасдан маркетинг ва жамоатчилик билан алокалар сохасида амалга ошириш кийин.

Хорижий тилларни билишнинг ахамиятини ортикча бахолаб булмайди. Замонавий алока ва мулокат воситаларининг аксарияти маълум даражада тилда гапирадиган одамларга каратилган. Масалан, кундалик хаётда биз тез-тез

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

инглиз тилига дуч келамиз - Интернет, мусика, хорижий товарларнинг изохлари, узбек тилида тавсифи купинча зикна ва хар доим хам истеъмолчи талабларига жавоб бермайди ва хоказо, иш мухитида ахборот технологиялари жуда катта, бу эрда чет тилларини билиш тулик ва малакали иш яратишга ёрдам беради .

ХХ-асрдан бошлаб инглиз тилининг роли инсон муваффакияти ва билим олиш курсаткичларидан бири сифатида ортиб бормокда, бу эса уни мамлакатимизнинг аксарият таълим муассасаларида, урта ва олий мактабларда янада жадал ва чукуррок укитишни бевосита такозо этади. Уз карерасини куришда инглиз тилини юкори даражада биладиган талабалар узларининг касбий фаолияти сохасида энг сунгги сифат стандартларини амалга ошириш имкониятига эга булишлари мумкин.

Инглиз тилини нафакат билиш, балки уни тушуниш, уни урганиш жараёнида олинган куникмалардан фойдалана олиш хам мухимдир. Эндиликда замонавий таълим стандартлари замонавий ижтимоий-иктисодий шароитларга мослаша оладиган билимли, фикрлайдиган ва ижодий ривожланган шахсни тайёрлашга каратилган. "Мутахассиснинг шахсий ва касбий шаклланиши ва ривожланишининг глобал стратегиясининг зарурий таркибий кисми сифатида унинг коммуникатив компетенциясини шакллантириш учун уни касбий тайёрлашда хорижий тилининг воситалари ва имкониятларидан максадли фойдаланиш керак" деб хисобланади.

Купгина талабалар нафакат инглиз тилини, балки камида бир ёки иккита хорижий тилини урганишга купрок вактларини ажратишини ко;ришимиз мумкин. Сиз инглиз, француз, немис ва хитой тилларининг комбинациясини топишингиз мумкин. Шунингдек, хорижий тилларини билиш чет элда таълим олишингизга ёрдам беради. Бундай таълим мавжуд булганига кушимча булиши мумкин ёки асосий, келажакдаги касбий фаолият билан бевосита боглик булиши мумкин. Кайд этилишича, хорижий тилларни яхши биладиган талабалар илмий ишларда фаолрок иштирок этадилар, турли талаба ташкилотларига кабул килинадилар, халкаро конференцияларда институт вакили булишлари ва грантларда иштирок этишларига рухсат берилади, бу эса уларга келгусида уз билимларини ошириш имконини беради, таълим тизимида молиявий ёрдам олиш (келажакда бу уларнинг касбий фаолиятига хам таъсир килиши мумкин), бу нафакат уларнинг обрусини, балки улар вакили булган университетнинг нуфузини хам оширади.Тилни биладиган талабалар нафакат бебахо тажриба орттиришга ёрдам берадиган, балки хорижий бизнес тузилмаси билан танишиш, сунгги ишланмалар ва ривожланиш тенденциялари билан танишиш, кдзикдш, тилни яхшилаш ва мамлакат маданияти хакидаги

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

билимларни кенгайтириш имконини берадиган дастурларда амалиёт уташ имкониятига эга.

Иш берувчилар уз ходимлари сифатида ушбу тилни куллаш интенсивлигидан катъий назар сузлашувчи мутахассисларга эга булишдан манфаатдор. Истисно - бу катта иш тажрибасига эга булган ноёб мутахассислар, аммо бу эрда тилни биладиган номзод барибир идеал булади. Тилни билиш даражаси инсоннинг таълим даражаси ва унинг компания учун истикболлари курсаткичи булиб хизмат килади. Ва лавозим канчалик баланд булса, тилни билиш учун талаблар шунчалик жиддий булади. Юкори рахбарият "сукут буйича" инглиз тилида гапиради, чунки у хам обру ва имидж элементидир.

Гарбпараст компанияларнинг иш тили инглиз тили булиб, унда барча ички хужжатлар, ёзишмалар ва учрашувлар олиб борилади. Халкаро компанияларда хорижий тилларни билиш барча мутахассислар учун мажбурий талаб хисобланади. Инглиз тилини билиш - бу хорижий бозорларда ишлайдиган ёки хорижий хамкорлари булган компанияларда ишга жойлашиш шартларидан бири ва Узбекистонда бундай хамкорлар тобора купайиб бормокда. Бундан ташкари, бундай талаб нафакат "юкори" лавозимларга номзодлар учун, балки урта даражадаги ходимлар учун хам урнатилади. Иш уринлари эълонларининг 30 % да иш берувчилар номзоддан лавозимга караб асосий, огзаки ёки равон инглиз тилини билишни талаб килади. Ушбу билимларни синовдан утказиш, коида тарикасида, резюмени куриб чикиш ва биринчи сухбат боскичида амалга оширилади. Узбекистон ташкилотларига келсак, уларнинг купчилиги хорижий хамкорлар билан хамкорлик килади ва уз ходимларининг инглиз тилини билишларини хам хохлайди. Аммо шуни таъкидлаш керакки, Узбекистон компанияларининг чекланган сони профессионал таълим ва чет тилидан фаол фойдаланишни талаб киладиган лавозимларга эга.

Тил урганиш, агар у шахснинг узи шугулланадиган бизнес билан боглик булса, муваффакиятли булиши мумкин. Турли касбий вазиятларни тахлил килиб, тил урганувчи бир гурухга бирлаштирилган суз ва ибораларнинг бутун мажмуасини узлаштиради, шунда хар бир кейинги янги ибора аввалгисининг табиий натижаси булиб чикади. Бу одамга инглиз тилининг унинг касбий фаолиятининг узига хос хусусиятларини акс эттирувчи жихатларига чукуррок ва тулик эътибор каратиш имконини беради, шунинг учун укув жараёни нисбатан содда, осон ва аник булиши мумкин.

Шундай килиб, хорижий тилларни урганиш биринчи карашда куринадиган даражада осон эмас. Бу куп вакт ва куч талаб киладиган узок ва мураккаб жараён. Хорижий тилларни урганишда мотивацияни кучайтиришга ёрдам

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

берадиган сабаблар хам хар хил. Улардан баъзилари амалийдир. Бошкалар табиатан интеллектуалдир. Бошкалар сентиментал куриниши мумкин. хорижий тилларни билишнинг бугунги кундаги мотивасия берувчи омилларни куриб чикамиз.

ХУЛОСА

Хулоса килиш мумкинки, бир фан буйича билимларни узлаштириб, бошкасини узлаштириш усулини узлаштириш жараёнида укувчиларнинг аналитик- синтетик фаолиятига маълум масалаларни ечишда купрок максадлиликни киритади, мустакил иш усулларининг фаоллигини оширади, яхши билим олишини таъминлайди. Аклий фаолиятни ташкил этиш ва нихоят, умумий ва хусусий муаммоларни хал килишда мантикий кетмакетликни ишлаб чикишга ёрдам булади. Улар укитишга комплекс ёндашув ва унинг таълим билан бирлигини мустахкамлаш воситаси сифатида намоён булади. Укувчиларнинг укув фаолиятида фанлараро алокаларни амалга оширишни фаоллаштириш, билимларни тизимлаштириш, мустакил фикрлаш ва когнитив кизикишни шакллантиришнинг дидактик шарти булиб хизмат килади.

REFERENCES

1. Bakhtiyarovna, Y. M., Shukhratovna, S. I., Izatullaevna, I. I., Muydinjanovna, Y. D., Yurevna, F. L., & Mamadjanovna, K. M. (2022). INDEPENDENT EXTRACURRICULAR WORK OF STUDENTS OF TECHNICAL HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS IN THE CONDITIONS OF A CREDIT MODULAR SYSTEM. Journal of Pharmaceutical Negative Results, 3302-3305.

2. Yuldosheva, M. B. (2022). THE STYLISTIC SIGNIFICANCE OF TRANSLATING PORTRAITS UZBEK NOVELS INTO ENGLISH. Academic research in educational sciences, 3(2), 224-228.

3. Yuldasheva, M. B. (2020). HISTORY OF THE ENGLISH UZBEK TRANSLATION. Theoretical & Applied Science, (3), 11-14.

4. Yuldasheva Ma'Mura Bahtiyarovna (2020). The organization of the mental lexicon. Наука, образование и культура, (1 (45)), 44-45.

5. Bakhtiyarovna, Y. M. (2022). RELATION OF COMPARATIVE STYLISTICS WITH TRANSLATION THEORY.

6. Saydivaliyeva, B. S. (2021). ORGANIZATIONAL AND PEDAGOGICAL CONDITIONS FOR THE FORMATION OF PROFESSIONAL SIGNIFICANT QUALITIES. Экономика и социум, (3-1), 273-277.

7. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=45770178

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

8. Saydivaliyeva, B. S. (2021). ORGANIZATIONAL AND PEDAGOGICAL CONDITIONS FOR THE FORMATION OF PROFESSIONAL SIGNIFICANT QUALITIES. Экономика и социум, (3-1), 273-277.

9. Mustaeva, G. S., Saidivalieva, B. S., & Ataeva, G. B. (2022, June). Features of professional vocabulary and its difference from terms. In AIP Conference Proceedings (Vol. 2432, No. 1, p. 060017). AIP Publishing LLC.

10. Mustaeva, G. S., Saidivalieva, B. S., & Ataeva, G. B. (2022, June). Features of professional vocabulary and its difference from terms. In AIP Conference Proceedings (Vol. 2432, No. 1, p. 060017). AIP Publishing LLC.

11. 10.Насиба Шарифовна Юнусова, & Муслимахон Яхяева (2022). МОЛОДЕЖЬ И ИНФОРМАЦИОННАЯ СРЕДА. Academic research in educational sciences, 3 (10), 372-376.

12. Н. Ш. Юнусова (2022). ЁШ МУТАХАССИСЛАРНИ ТАРБИЯЛАШДА КАДРИЯТЛАРНИНГ УРНИ. Academic research in educational sciences, 3 (TSTU Conference 1), 339-341.

13. Юнусова, Н. Ш., Назарова, Н. Ж., & Жуманиязова, Н. С. (2022). Педагогларда касбий компетенцияни такомиллаштириш (олий таълим тизими мисолида). Современное образование (Узбекистан), (6 (115)), 9-16.

14. Н. Ш. Юнусова, Жавлон Алимухаммедов, & Мухаммад Суяров (2022). ТРАНСПОРТ СОХДСИДА МУТАХАССИСЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА ДИН ВА АХЛОК МАСАЛАЛАРИ. Academic research in educational sciences, 3 (TSTU Conference 1), 222-226.

15. Sharifovna, Y. N. (2021). Theoretical Fundamentals of Spiritual Culture Research. American Journal of Social and Humanitarian Research, 2(9), 111-115.

16. Akbarova, L. U. (2022). SOME PROBLEMS OF LIFELONG EDUCATION IN UZBEKISTAN IN THE CONDITIONS OF A MARKET ECONOMY. Journal of new century innovations, 16(1), 130-132

17. Saidahrolovich, K. S., Upashevna, A. L., & Abduxamitovna, F. M. (2022). Factors Affecting Supply and Demand in The Automobile Industry of The Republic of Uzbekistan. Texas Journal of Multidisciplinary Studies, 5, 1-6.

18. Upashovna, A. L. (2022). The Impact of Information Warfare on the SocioEconomic Development of Society and the Issue of Information Security. EUROPEAN JOURNAL OF INNOVATION IN NONFORMAL EDUCATION, 2(1), 245-248.

19. Saidahrolovich, K. S., Upashevna, A. L., & Abduxamitovna, F. M. (2022). Factors Affecting Supply and Demand in The Automobile Industry of The Republic of Uzbekistan. Texas Journal of Multidisciplinary Studies, 5, 1-6.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(1/2), Jan., 2023

20. Upashovna, A. L. (2022). The Impact of Information Warfare on the SocioEconomic Development of Society and the Issue of Information Security. EUROPEAN JOURNAL OF INNOVATION IN NONFORMAL EDUCATION, 2(1), 245-248.

21. Акбарова, Л. У., Бексултонов, А. Б., & Иляшов, Б. А. (2021). БУХГАЛТЕРСКИЙ УЧЕТ В ПРОЦЕССЕ ФОРМИРОВАНИЯ УПРАВЛЕНЧЕСКОГО УЧЕТА. In Multidiscipline Proceedings of Digital Fashion Conference (Vol. 1, No. 2).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.