Научная статья на тему 'БУДДИЗМ ОБИДАЛАРИДА ТУРИСТЛАР УЧУН ТУРЛИ АНИМАЦИОН ДАСТУРЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ ВА УЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ'

БУДДИЗМ ОБИДАЛАРИДА ТУРИСТЛАР УЧУН ТУРЛИ АНИМАЦИОН ДАСТУРЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ ВА УЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
58
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Буддизм / туризм / обида / анимация. / Буддизм / туризм / памятники / анимация.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — А.С. Абдухамидов, А.П. Махмудова, Н. Мухаммадиев

Мақолада буддизм обидаларида туристлар учун турли анимацион дастурларни ишлаб чиқиш ва уларни амалга ошириш йўллари тўғрисида маълумотлар берилган ва муҳокама қиллинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РАЗРАБОТКА РАЗЛИЧНЫХ АНИМАЦИОННЫХ ПРОГРАММ ДЛЯ ТУРИСТОВ В БУДДИЙСКИХ ПАМЯТНИКАХ И СПОСОБЫ ИХ РЕАЛИЗАЦИИ

В статье представлена информация и рассмотрены вопросы разработки различных анимационных программ для туристов в буддийских памятниках и пути их реализации.

Текст научной работы на тему «БУДДИЗМ ОБИДАЛАРИДА ТУРИСТЛАР УЧУН ТУРЛИ АНИМАЦИОН ДАСТУРЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ ВА УЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ»

Builders of The Future SJIF-2022-5.752

SUPPORT SCIENCE

DEVELOPMENT OF VARIOUS ANIMATION PROGRAMS FOR TOURISTS IN BUDDHIST MONUMENTS AND WAYS TO IMPLEMENT THEM

A.S. Abdukhamidov

Associate Professor

Samarkand Institute of Economics and Service Samarkand, Uzbekistan

A.P. Makhmudova

Associate Professor

Samarkand Institute of Economics and Service Samarkand, Uzbekistan

N. Mukhammadiev

Researcher

Samarkand Institute of Economics and Service Samarkand, Uzbekistan

_ABOUT ARTICLE_

Key words: Buddhism, tourism, Abstract: The article provides information monuments, animation. and discusses the development of various

animation programs for tourists in Buddhist monuments and ways to implement them.

Received: 02.06.22 Accepted: 04.06.22 Published: 06.06.22

БУДДИЗМ ОБИДАЛАРИДА ТУРИСТЛАР УЧУН ТУРЛИ АНИМАЦИОН ДАСТУРЛАРНИ ИШЛАБ ЧЩИШ ВА УЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШ ЙУЛЛАРИ

А.С. Абдухамидов

Доцент

Самарканд щтисодиёт ва сервис институти Самарканд, Узбекистон

А.П. Махмудова

Доцент

Самарканд щтисодиёт ва сервис институти Самарканд, Узбекистон

Н. Мухаммадиев

Тадцицотчи

Самарканд щтисодиёт ва сервис институти

BUILDERS OF THE FUTURE

journal homepage:

https://kelajakbunyodkori.uz/

Самарцанд, Узбекистон

_МА^ОЛА^А^ИДА_

Калит сузлар: Буддизм, туризм, Аннотация: Маколада буддизм обида, анимация. обидаларида туристлар учун турли анимацион

дастурларни ишлаб чикиш ва уларни амалга ошириш йуллари тугрисида маълумотлар _берилган ва мухокама киллинган._

РАЗРАБОТКА РАЗЛИЧНЫХ АНИМАЦИОННЫХ ПРОГРАММ ДЛЯ ТУРИСТОВ В БУДДИЙСКИХ ПАМЯТНИКАХ И СПОСОБЫ ИХ РЕАЛИЗАЦИИ

А.С. Абдухамидов

Доцент

Самаркандский институт экономики и сервиса Самарканд, Узбекистан

А.П. Махмудова

Доцент

Самаркандский институт экономики и сервиса Самарканд, Узбекистан

Н. Мухаммадиев

Исследовател ь

Самаркандский институт экономики и сервиса Самарканд, Узбекистан

_О СТАТЬЕ_

Ключевые слова: Буддизм, туризм, Аннотация: В статье представлена памятники, анимация. информация и рассмотрены вопросы

разработки различных анимационных программ для туристов в буддийских _памятниках и пути их реализации._

КИРИШ

Кишининг маънавий, рух,ий, жисмоний тикланишида кунгил очар дастурлар юкори савияда, мох,ирлик билан ижро этилиши талаб этилади. Хорди; чикариш профессионал ва оилавий масалаларни х,ал этишда, узига ишонч х,осил килишда, хдётга ижобий карашда, шу билан бирга инсон ва табиат уртасидаги муносабатларни мустах,камлашда якиндан ёрдам беради.

АСОСИЙ ЦИСМ

Узбекистонда туризмни ривожлантиришда хизматлар курсатиш сохдсидаги аниматорлик хизматлари замонавий хизмат турлари сифатида талкин килиниб, унга талаб туристик фирмалар томонидан ортиб бормокда. Бунда театр ва фолклор гурух,лари томонидан ташкил этилаётган турли хилдаги дастурлар фикримизнинг исботидир. Х,озирги замонда туризм нафакат тинчлик элчиси, балки халклар уртасида маданият ва санъат намуналарини таргиб килувчи куч х,исобланади

Анимация сузи лотинчадан келиб чиккан булиб, (анима-шамол, хаво, жон; аниматус -жонлантириш) яъни жонлантириш, рухлантириш, х,аётий кучга раFбатлантириш, фаолликка ундаш деган маънони англатади.

Анимация - бу узига хос хизмат тури булиб, у хизмат курсатиш сифатини ошириш максадини назарда тутади ва шу билан бирга у мехмонларни уларнинг таниш билишларини кайта жалб этиб, туристик бизнеснинг фойдали ва даромадлигини ошириш учун туризм бозорида туристик махсулотларнинг сотилишини тезлаштириш максадини кузлаган узига хос рекламанинг бирор шакли булиб хисобланади.

Туризм сохасида анимация узида аниматорларнинг туристлар билан бирга буладиган буш вактида расмий ва норасмий рахбарликнинг кушилиши асосида узаро хамкорликни амалга оширувчи мутахассислар йул бошчилигини англатади. Бундай узаро хамкорлик натижасида ушбу жараён иштирокчиларининг согломлаштириш, маданий-ижодий, таълимий эхтиёжлари ва кизикишлари кондирилади.

Анимация - бу туристик фаолиятнинг хилма-хиллиги булиб, у туристик корхоналар (туркомплекслар, мехмонхоналар, саёхат кемалари, поездлар ва х.к.)да амалга оширилади. ^айсиким, у буш вакт учун ишлаб чикилган махсус дастурда иштирок этиш оркали туристларни турли хил тадбирларга жалб килади.

Анимация турли хил характерли кирраларга эга булиб, у куйидагилардан иборат булади:

• буш вактда амалга оширилади;

• эркин англаниши, кунгиллиги, хам бир киши, хам турли ижтимиой гурухлар ташаббуси, фаоллиги билан фарк килади;

• миллий, диний, худудий хусусиятлари ва анъаналар билан богланган;

• катталар, ёшлар, болалар турли кизикишлари асосида хилма-хил турлари билан характерланади;

• ута шахсийлиги, ривожланувчанлиги, согломлаштириш ва тарбиявий характердалиги билан ажралиб туради.

Такидлаш жоизки, анимацион жараён давомида аниматор туристларга вокеа содир булган объектларни куришга ёрдам беради. Бу маълум мавзуда берилган вокеани томошабин сифатида кабул килиш имконини беради. Зарур ахборотларни эшитиш ёки курганларини мусика остида тулдириш, узи худди шундай килиб куришга уриниш, жараёнга кушилиш, амалий куникмаларни эгаллаш.

Ташкилотчилар анимация дастурини шакллантириш давомида куйидагиларни аниклашлари керак:

• Максадли дастурнинг аудиториясини (анимация дастури кимга мулжалланган) кимлар ташкил этади?

• Анимация дастури мазмунида (асосий гояси, максади, вазифалари) нима ётади?

Буддизм обидаларида туристлар учун анимация технологиясидан фойдаланиш

асосида аниматорнинг мех,нат усуллари тупламини, ушбу мех,натни ташкил этиш, мослама ва асбоблардан фойдаланишни тушуниш мумкин. Буддизм обидаларида туристлар учун анимацион дастурларни яратиш ва сотиш (реализация килиш) - мураккаб жараён ва куп режалидир. Чунки у куйидаги вазифаларни х,ал этади:

• анимация дастурларини тузиш;

• дастурлар иктисодий кийматини х,исоблаш;

• дастурларни реклама килиш;

• уларни реализация килиш;

• анимацион дастурларни тах,лил этган х,олда ижодий равишда уни амалга тадбик килиш.

Ушбу технологик жараёнлар узида бутун бир тизимни мужассамлаштиради ва барча

компонентлар узаро хдракатда булади.

Анимацион дастурларни тузиш ва реализация килиш тизими сифатида узаро богланган бир неча тизим ости вазифалар х,ам мавжуд булиб, улар куйидагилардан иборат:

• тизим ости ташкилий ишлари - иктисодий, техник, реклама булимларининг биргаликдаги анимацион фаолияти командаси (гурух,и)ни ташкил этиш;

• инструкторлик-методик тизим ости - тадбирлар ссенарийсини тузиш ва кайта ишлаш, экскурсия матнларини ишлаб чикиш, спорт уйинлари ва мусобакаларини танлаб олиш, тажрибаларни умумлаштирган х,олда методик тавсияларни ишлаб чикиш билан походларнинг маршрутларини тузиш;

• тизим ости режиссёрлиги - ролларни таксимлаш, репетиция режаси, сах,налаштириш;

• техник тизим ости - анимацион тадбирлар учун майдон (сах,на), реквизитлар, декорация, ёриткичлар, мусика куйлари, костюмлар ва бошкаларни тайёрлаш.

Барча тизим остилар технология тизимини ташкил этади ва анимацион хизматнинг ишлашига асос булиб хизмат килади. Анимацион фаолият узига хос булган коидалар асосида хдракат килувчи реал ва мутлако узгача оламдир. Бу хдракатни профессионаллар яъни касбий тайёргарликка эга булган мутахассислар амалга ошириш жараёнида имкон кадар купрок одамларни жалб килиш учун куллашади. Бу ерда анимацион фаолиятни ишлашининг узига хос конунияти мавжуд.

Буддизм обидаларида туристлар учун анимацион дастурлар тузиш технологик жараёни уз ичига куйидаги элементаларни киритади:

• фаолият обектлари хизмат курсатиладиган ах,оли ташриф буюрувчилар (алох,ида шахслар ва одамлар жамоалари);

• фаолият субектлари: анимацион хизматлар рах,барлари, мутахассислари;

• анимацион хизматнинг узи (субъектнинг субъектга узаро тасир жараёни) унинг бутун компонентлари билан.

Технологик жараённинг хамма ишлаш элементлари биргаликда ва узаро харакатда булади хамда ягона тизимни ташкил килади. Ушбу тизимда асосий элементлар - фаолият объектлари, одамлар: туристлар, мехмонлар, дам олувчилар, хдмма нарса уларнинг жисмоний ва маънавий эхтиёжларини кондиришга каратилган. Шунинг учун мутахассис - аниматорлар ушбу эхтиёжларни билиши лозим, хар куни улар аудиторияни, ахоли турли гурухлари кайфиятлари ва кизикишларини урганишлари зарур. Одамларни билмасдан туриб, кутилган натижага эришиш кийин, аудиторияга хиссий таъсир этиш ва интеллектуал самарадорликни ошириш мушкул булади.

Буддизм обидаларида ёки буддизм обидалари колдиклари жойлашга жойларда туристлар учун анимацион дастурларни ишлаб чикиш ва утказиш боскичлари. Буддизм обидаларида у ёки бу анимацион дастурларни тайёрлаш ва утказиш буйича ишларни бир неча боскичларга булиш мумкин.

Биринчи боскич (енг катта ва масъулиятли боскич) - тайёргарлик булиб, у уз таркибига куйидагиларни киритади:

• буддизм обидаларида таклиф этилаётган анимацион дастур тахлили;

• буддизм обидаларида таклиф этилаётган анимацион дастурлар максад ва вазифаларни аниклаш;

• дастурни утказиш жойи ва вактини танлаш;

• буддизм обидаларида таклиф килинаётган анимацион дастурларни ёши, этник ва ушбу хизмат истеъмолчиларининг бошка хусусиятларини хисобга олган холда лойихалаштириш;

• дастурга киритилган анимацион тадбирлар ссенарийларини танлаш ёки тузиш;

• дастурларни утказишга сарфланадиган харажатлар сметасини тузиш;

• ижодий жамоани танлаб олиш, анимацион команда (гурух) ичида бурчларни таксимлаш;

• техник тайёрлаш: инвентарлар сотиб олиш, декорация, кастюмлар, реквизитлар ва х.к. тайёрлаш;

• товуш ва ёритиш аппаратларини ва бошка техник воситаларни урнатиш, сахнани жихозлаш, фонограмма ва бошкаларни тайёрлаш;

• репетиция утказиш, уйин коидаларини ургатиш ва бошк.;

• белгиланган анимацион тадбирларга реклама компаниясини утказиш.

Иккинчи боскич - анимацион дастурни утказиш, бу барча иштирокчилар учун энг мураккаб ва масъулиятли иш хисобланади. Бу хамма аниматорларнинг кучини

бирлаштиришни токоза этади, асабий зурикишни енгиб утиш ва куйилган вазифани бажаришни талаб килади.

Учинчи боскич - якунни чикариш: утказилган дастурни тах,лил килинади; тах,лил билан бирга истеъмолчилар анкета суровлари умумлаштирилади; дастурни такомиллаштириш ишлари олиб борилади. Шундай килиб, технологик жараён уч асосий боскични уз ичига олади: тайёргарлик кисми, дастурни утказиш ва утказилган дастурни тах,лил килиш.

Буддизм обидаларида ёки буддизм обидалари колдиклари жойлашга жойларда туристлар учун таклиф килинаётган анимацион дастур рекламаси. Анимацион дастурнинг самарадорлиги куп жихдтдан реклама компаниясининг тугри ташкил этилишига боглик булади. Маълумки, реклама товарларни истеъмолчилик хусусиятлари ва хизмат турларини уларга талабни оширши максадида истеъмолчиларга етказиш х,исобланади. Шундай буладики, анимацион дастурлар жуда паст даражада реклама килинади. Х,атто ушбу дастур бор туристик корхоналарда х,ам.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Буддизм обидаларида ташкил килинадиган анимацион дастурни реклама килиш - бу шундай воситаки, истеъмолчида уларга кизикиш уйготиш максадида мазмуни, хусусиятлари, жозибадорлиги хдкида маълумот берилади, истеъмолчилар реклама килинган товарни сотиб олиш билан анимацион дастур иштирокчисига айланади. Анимацион дастурлар рекламасини ишлаб чикишга кириша туриб куйидагиларга амал килиш зарур булади:

• дастур реализацияси, реклама материаллари нархлари ва бошкалардан олинадиган фойдага кура уз молиявий имкониятлари х,исобга олинган х,олда рекламага молиявий хдражатларни бах,олаш;

• потенсиал истеъмолчиларни аниклаш ва уларни демографик (ёши, жинси), этник белгилари, ижтимоий макоми, даромад даражаси ва бошкалари буйича таърифини тузиш;

• ракобатчиларни аниклаш, уз дастурларининг устунлигини аниклаш ва унга рекламада эътиборни тортиш;

• рекламани таркатиш каналлари ва усулларини аниклаш.

Уз фирма стилини ишлаб чикиш жуда мух,им, кайсиким таклиф килинаётган анимацион дастурлар сифатининг кафолати сифатида кабул килинади. Уз фирма стилини ишлаб чикиш чогида куйидагиларни х,исобга олиш зарур булади:

• фаолиятнинг асосий йуналиши;

• ишлаб чикиладиган дастурларнинг мулжалланган бозор сигментлари;

• асосий реклама воситалари;

• ишлаб чикилаётган дастурларнинг хусусиятлари ёки устунлиги.

Буддизм обидаларида туристлар учун таклиф килинаётган х,еч бир анимацион тадбир ссенарийсиз х,олатда утказилмайди. Х,ар бир янги ссенарий янги фикрларни, х,ис-туйгуларни,

гояларни талаб этади. Анимация дастури муаллифнинг идрокини, моддий хаётни, айникса, адабий, бадиий ва мусикий театр турларини, маданий ишларнинг узига хос хусусиятларини акс эттириши лозим.

Бадиий ва хужжатли материалларни умумлаштириш (фактлар, расмлар, видеолар) кинодраматурглар хамда драматургларга муваффакиятли дастур тузилиши учун йул-йурик топишга ёрдам беради. Буларнинг барчаси тасвир оркали кабул килиш билан шаклланади.

Ссенарий устида ишлаш жараёнида унинг ажойиб, кизикарли, динамик булиши лозимлигини эсда саклаш керак. Ссенарий тайёрловчилар мавжуд усуллар ва шакллардан фойдаланган холда томошабинларнинг хиссиётига таъсир утказиш воситаларини диверсификация килиш керак. Буддизм обидаларида анимацион-театрлаштирилган тадбирларни амалга оширишда туристлар хамда томошабинларнинг узига хос хусусиятларини хисобга олиш мухим ахамиятга эга. Ушбу хусусиятлар туристик аниматорларга жуда катта муваффакиятларга эришишда ёрдам беради.

Буддизм обидаларида ва буддизм обидалари колдиклари жойлашган жойларда ссенарий тайёрловчи гурухнинг аниматор-менежерлари мавзули кечалар, мусобакалар, танловлар, викториналар, буддалар хаётига оид театрлаштирилган консертлар, спектакллар, маскарадли шоулар, ракс баллари, карнаваллар ва бошкаларни тузиш билан шугулланади.

Театрлаштирилган анимация дастурларида шеърлар, кушиклар, ракслар, конкрет материаллар асосидаги матнлар, айникса буддалар хаёти ва фаолияти билан боглик булган вокеалар аудиторияни янада кизиктиради. Театрлаштирилган анимация дастурларида филъм вокеалари ёки бирор китоб асос килиб олиниши мумкин.

Тадбир натижалари буйича махсус элементлар: видео ёзувлар, газета материаллари, слайдлар тайёрлаш; босма нашрлар, янгиликлар, таклифномалар, плакатлар, махаллий эшиттиришлар ташкил килиш, махаллий газетада босма нашрларни ташкил этиш; екран оркали фотографик материаллар бериш; тахлил килиш кабиларни ташкил килиш лозим.

Буддизм обидаларида таклиф килинаётган анимация дастурини ривожлантириш буйича адабий ссенарий тайёрлашнинг узига хослиги бор. У асосий йуналишлари ва максадлари кура:

- педагогик

- психологик

- этик

- эстетика

- нутк маданиятини ривожлантириш

- актёрлик махоратини ошириш вазифасини бажарувчи кабилар булиши мумкин.

Ушбу обидаларнинг анимация дастурларида куйидаги усуллар кулланилади: такдимот

намойиши, машклар, таклиф, ишонтириш, томоша, уйин-кулги, маърифий-илмий.

Ссенарий ривожлантириш даражасига караб куйидагича булиши мумкин:

- Асл муаллифлик ссенарийси, узининг оригиналлиги, мазмунинг тулик ва мазмунан такрорланмаслиги, маълум бир тарздаги шакли ва янги ижодий эчимлари борлиги билан ажралиб туради, У томошабинларнинг чукур миссий карашларини уз ичига олади.

- Компиляция хдрактеридаги ссенарий - бу таникли х,икояларнинг кисмлари, матнларидан фойдаланилган х,олда, кайта ишлаш натижасида тайёрланган ссенарийдир. ш буйича курилган кисм, матнлар, ташкил монтажлар бор. Ушбу ссенарий тури анча машх,ур ва энг кенг таркалган, лекин бунда муаллифнинг маълум бир даражада шахсий фикри, узига хослиги мавжуд булиши лозим.

- Кутилмаган ссенарий, асосий ссенарий буйича тадбирлар якунланиш арафасида туристик етакчи учун тайёрланган матнлардир. Асосий эътибор аудитория билан буладиган тасодифий сух,батга берилади. Ушбу ссенарий ижодкорлик, узига хослик, шунингдек, кутилмаган элементлар билан тулдирилган булиши керак.

Барча ссенарийларни тузишда муаллифлар жамоаси хдваскор шоир ва ёзувчилар, газета ва журналлар, филмлар ва радиоларнинг тахрир хдйъатлари, адабий ва бадиий бирлашма вакилларини уз ичига олган булиши мумкин.

Буддизм обидаларида таклиф килинаётган анимацион дастурлар ссенарийни ишлаб чикишда у куйидагиларни уз ичига олади: ссенарий режаси, бадиий ссенарий хдмда режиссорлик ссенарийси.

Ссенарий режаси театрлаштириладиган тадбирларнинг умумий мазмунини акс эттиради.

Бадиий ссенарий - кинематография, телевидения, театр, цирк кабилар оркали намойиш килиш учун мулжалланган адабий асар.

Режиссорлик ссенарийси - муаллифнинг ижодий режаси, индивидуал иш талкини, барча иштирокчилар: санъаткорлар, рассомлар, бастакорлар ва ижрочиларни намойиш учун бирлаштириш буйича ишлаб чикилган ижодий ишдир.

Буддизм обидаларида буддизм обидалари колдиклари жойлашган жойларда таклиф килинаётган анимацион дастурларида куйидаги асосий йуналишлар акс эттирилиши керак:

- Диний дунёкарашни шакллантириш, ватанпарварлик ва халкаро тарбия;

- Дам олишни маданий ташкил этиш, болалар ва усмирларнинг ахлокий, эстетик, мусика ва бадиий таълим жихдтлари билан ишлаш;

- Буддизм обидаларида унутилмас, оригинал, узгача дастурни яратиш, аудитория орасида кизикишни рагбатлантириш;

Ушбу обидаларда ташкил килинадиган анимацион томошалар учун ссенарий гояси куйидаги кисмлардан иборат:

- Мавзу - мазкур тадбир багишланадиган вокеа-х,одисалар;

- Еоя - муаллифнинг асосий фикри, унинг карашлари;

- Энг мухим вазифа - пировард максади санъат яратиш.

Мавзули анимация дастури, кечки консерт ёки байрам тадбирларини тасодифий утказиш мумкин эмас, у пухта ва чукур ишлаб чикилган булиши керак. Аник режа - мавзули кечанинг самарали ва кизикарли утишининг мухим шартларидан биридир.

Муаллифнинг сири жозибадор мавзуни топишдир. Икки ёки ундан ортик ссенарийни бир вактнинг узида ишлаб чикиш кизикишни камайтириб, томошабинларнинг эътиборини чалгитади. Х,атто кечки уйин-кулги дастурини утказиш мулжалланган булса-да, хар бир вокеа - унинг максади, мавзуси, алохида маънога эга булиши керак.

Ссенарийни ривожлантириш омиллари булиб вокеалар, хужжатлар, фактларни, иштирокчиларнинг таржимаи холларини, энг динамик, комик, фантастик хикояларни, карикатураларни, кизикарли викториналарни урганиш, видео, слайдлар тайёрлаш, ижодий имкониятларни ишга солиш кабилар хисобланади. Манагер-аниматор дастурни энг кизикарли, вокеага тегишли, узига хос гайриоддий нарсаларни танлаши, тасаввур килиши, кизикарли уйинлар, танловлар, курик-танловлар, театрлаштирилган томошалар билан тулдириши мухим ахамиятга эга.

Мавзусини ривожлантиришга алохида ёндашиш, тадбир гояси буйича зарур материалларни танлаш - анимация гурухининг мухим вазифасидир. Факат ссенарий оркали ташкилотчилар индивидуал муносабатларга таянган холда муваффакиятли ишлаши мумкин. Шахсий муносабат ижобий таъсир курсатган холда томошабинларда маълум бир кайфиятни яратади.

Анимация жамоаси фаоллари буддизм обидаларида таклиф килинаётган ва режалаштирилган тадбир ссенарийсини шакллантиришнинг дастлабки боскичида, авваламбор жанрни аниклаб олиши керак:

- хужжатли; санъатга доир;

- илмий-оммабоп;

- хазил-мутойибали;

- театрлаштирилган хажвий.

Оммавий-уйин тадбирлари ссенарийсида тахминий уйинлар, уларнинг шартлари, килинадиган харакатлар батафсил баён килиб берилди.

Театрлаштирилган вокеа-ходисаларнинг ссенарийсида монологлар, сухбатлар, харакатлар тавсифи, белгилар ва хиссий харакатлар батафсил ёзиб куйилади.

Оммавий фестивалларнинг байрам ссенарийсида индивидуал иштирокчиларнинг чикишлари кетма-кетлиги, мусика, театр ва цирк жамоаларининг харакатлари, байрам жараёни пухта баён этилади, хар бир иштирокчининг чикиш тартиби ва вакти белгиланади.

ХУЛОСА

Юкоридагилардан келиб чиккан х,олда ташриф буюрувчи туристлар яъни буддизм дини вакллари учун, буддизм обидаларида ёки буддизм обидалари колдиклари жойлашга жойларда анимацион тастурларни ташкил килиш туристларнинг янада кизикишларини ошириш табиий. Шу туфайли, айникса Сурхрндарё вилоятида жойлашган буддизм колдикларида, маълум бир тарихий даврни турли анимацион усуллар асосида жонлантириш лозим. Бунда ташриф буюурувчи туристлар яъни зиёратчиларнинг иштирокини таъминлаш уларнинг таассуротларини янада кучайтиради.

Анимацион дастурлар тайёрлаш тартиби, боскичлари ва тамойилларидан келиб чиккан х,олда "^оратепа мужизалари", "Фаёзтепа тарихига бир назар", "Зурмала: тарих ва бугун" каби анимацион дастурлар тайёрлаш дунёнинг турли бурчакларидан келган туристларнинг зиёрат ва бам олишга, х,амда обида тарихини урганишга булган эх,тиёжи максимал кондирилади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi "2022-2026 yillarga mo'ljallangan yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida"gi PF-60-son Farmoni.

2. Raximov Z.O. Turizm sohasida mehmonxonalar xo'jaligini rivojlantirishning ijtimoiy-iqtisodiy muammolari.// Monografiya. - Samarqand: SamISI, 2021. 212 bet.

3. Raximov Z.O., Ibadullaev N.E., Xaitboev R. Turopereuting.// Darslik. - Toshkent: «Innovatsion rivojlanish nashriyot-matbaa uyi», 2021, 396 bet.

4. Raximov Z.O., Ismailov N.I. Rivojlanayotgan raqamli iqtisodiyotda raqamlashayotgan turizmning ahamiyati./ Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetining Axborotnomasi. Nukus 2020 yil 3-son (ISSN 2010-9075). 42-45 bet.

5. Raximov Z.O. Raqamli iqtisodiyotda raqamlashayotgan turizmning yangi turlarining rivojlanishi./ SamISIda o'tkazilgan «Turizmda innovatsion-investitsiya jarayonlarini rivojlantirish istiqbollari» mavzusida xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konfrensiyasi. (2020 yil, 3-iyun) - Samarqand: SamISI, 2020.

6. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-son

«O'zbekiston Respublikasini 2017-2021 yillarda yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar

strategiyasi to'g'risida»gi Farmoni, www.lex.uz

7. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 16 avgustdagi PQ-3217-son

«2018-2019 yillarda turizm sohasini rivojlantirish bo'yicha chora-tadbirlari tadbirlar

to'g'risida»gi Qarori. www.lex.uz

8. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 7 fevraldagi PQ-3514-son «Ichki turizmni jadal rivojlantirishni ta'minlash chora-tadbirlari to'g'risida»gi Qarori. www.lex.uz

9. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 2 apreldagi 03/1-220- son bilan tasdiqlangan «Qoraqalpog'iston Respublikasi va viloyatlarda namunali fermer xo'jaliklarini sayyohlarga xizmat ko'rsatishga moslashtirish, ularga sayyohlarni jalb qilish hamda ularning mamlakatimizda bo'lish muddat-larini uzaytirish maqsadida agroturizm va qishloq turizmini rivojlantirish bo'yicha chora-tadbirlar dasturi». www.lex.uz

10. Azizkulov B.X., Siddiqov A.A. Assessment of the features of investment in the development of agrotourism based on a cluster approach. Journal of innovations in economy. 2021. Vol. 4, Issue 1. (40-48) pp. DOI 10.26739/2181-9491-2021-1-6.

11. Busby G., Rendle S. (2000). The transition from tourism on farms to farm tourism. Tourism Management, 21(6): 635-642. D0I:10.1016/S0261-5177(00)00011-X.

12. Здоров А.Б. Организационно-экономические основы развития аграрного туризма. Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора экономи-ческих наук. Москва - 2011.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.