Научная статья на тему 'БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ТИББИЙ-ПЕДАГОГИК ТАВСИФДАГИ ПУЛЛИ ХИЗМАТЛАР КЎРСАТИШНИ КЕНГАЙТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ'

БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ТИББИЙ-ПЕДАГОГИК ТАВСИФДАГИ ПУЛЛИ ХИЗМАТЛАР КЎРСАТИШНИ КЕНГАЙТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Кўчаров Ж.О, Файзуллаева Т.Р

Мамлакатимизда ижтимоий ва иқтисодий соҳаларда рўй бераётган ўзгаришлар жамиятнинг сифат жиҳатидан янги босқичга ўтганлигини кўрсатади. Ислоҳотлар ҳаётимизнинг турли жабҳаларини тобора чуқурроқ қамраб олмоқда. Хусусан, кадрлар, иш услублари, хўжалик юритиш усуллари янгиланмоқда. Шу билан бирга, иқтисодий ўсишнинг интенсив омилларини кучайтириш ва суръатларни ошириш борасида ижобий ўзгаришларни мустаҳкамлаш ва янада ривожлантириш зарур. Бунинг учун хўжалик юритиш ва бошқарувнинг янги усулларини жорий қилиш, одамларнинг қобилиятлари янада очилиши ҳамда кўпроқ фойда ва самарадорлик билан фойдаланилиши учун инсон ресурсларини фаоллаштириш муҳим аҳамият касб этади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ТИББИЙ-ПЕДАГОГИК ТАВСИФДАГИ ПУЛЛИ ХИЗМАТЛАР КЎРСАТИШНИ КЕНГАЙТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ»

БОЗОР ЩТИСОДИЁТИ ШАРОИТИДА ТИББИЙ-ПЕДАГОГИК ТАВСИФДАГИ ПУЛЛИ ХИЗМАТЛАР КУРСАТИШНИ КЕНГАЙТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

1Кучаров Ж.О., 2Файзуллаева Т.Р.

1'2ТИТУ и.ф.н., доц. https://doi.org/10.5281/zenodo.11379421

Мамлакатимизда ижтимоий ва иктисодий сохаларда руй бераётган узгаришлар жамиятнинг сифат жихатидан янги боскичга утганлигини курсатади. Ислохотлар хаётимизнинг турли жабхаларини тобора чукуррок камраб олмокда. Хусусан, кадрлар, иш услублари, хужалик юритиш усуллари янгиланмокда. Шу билан бирга, иктисодий усишнинг интенсив омилларини кучайтириш ва суръатларни ошириш борасида ижобий узгаришларни мустахкамлаш ва янада ривожлантириш зарур. Бунинг учун хужалик юритиш ва бошкарувнинг янги усулларини жорий килиш, одамларнинг кобилиятлари янада очилиши хамда купрок фойда ва самарадорлик билан фойдаланилиши учун инсон ресурсларини фаоллаштириш мухим ахамият касб этади.

Узбекистон Республикаси Президенти Ш. Мирзиёев томонидан белгилаб берилган "2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича харакатлар стратегияси"да таълим ва фан сохасини ривожлантириш борасида куйидаги фикрлар баён этилган:

узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштириш, сифатли таълим хизматлари имкониятларини ошириш, мехнат бозорининг замонавий эхтиёжларига мос юкори малакали кадрлар тайёрлаш сиёсатини давом эттириш;

таълим муассасаларини куриш, реконструкция килиш ва капитал таъмирлаш, уларни замонавий укув ва лаборатория асбоблари, компьютер техникаси ва укув-методик кулланмалар билан жихозлаш оркали уларнинг моддий-техника базасини мустахкамлаш юзасидан максадли чора-тадбирларни куриш;

мактабгача таълим муассасалари тармогини кенгайтириш ва ушбу муассасаларда болаларнинг хар томонлама интеллектуал, эстетик ва жисмоний ривожланиши учун шарт-шароитларни тубдан яхшилаш, болаларнинг мактабгача таълим билан камраб олинишини жиддий ошириш ва фойдаланиш имкониятларини таъминлаш, педагог ва мутахассисларнинг малака даражасини юксалтириш;

умумий урта таълим сифатини тубдан ошириш, чет тиллар, информатика хамда математика, физика, кимё, биология каби бошка мухим ва талаб юкори булган фанларни чукурлаштирилган тарзда урганиш;

болаларни спорт билан оммавий тарзда шугулланишга, уларни мусика хдмда санъат дунёсига жалб килиш максадида янги болалар спорти объектларини, болалар мусика ва санъат мактабларини куриш, мавжудларини реконструкция килиш;

касб-хунар коллежлари укувчиларини бозор иктисодиёти ва иш берувчиларнинг эхтиёжларига жавоб берадиган мутахассисликлар буйича тайёрлаш хамда ишга жойлаштириш борасидаги ишларни такомиллаштириш;

таълим ва укитиш сифатини бахолашнинг халкаро стандартларини жорий этиш асосида олий таълим муассасалари фаолиятининг сифати хамда самарадорлигини ошириш, олий таълим муассасаларига кабул квоталарини боскичма-боскич купайтириш;

илмий-тадкикот ва инновация фаолиятини рагбатлантириш, илмий ва инновация

ютукларини амалиётга жорий этишнинг самарали механизмларини яратиш, олий укув юртлари ва илмий-тадкикот институтлари хузурида ихтисослаштирилган илмий-экспериментал лабораториялар, юкори технология марказлари ва технопаркларни ташкил этиш.

Бозор иктисодиёти муносабатларининг тобора ривожланиб, жамият микёсида кенг жорий этиб борилиши ах,оли турмуш тарзи ва иктисодий хдётига х,ам уз таъсирини курсатиб боради. Хусусий тадбиркорлик эркинлигининг кенгайиб бориши жамият аъзоларининг уз даромадларини максималлаштириш йулида бандлик масаласини имкон кадар оптимал ташкил этишга уринишларига олиб келади. Эндиликда х,ар бир шахс узи учун энг юкори даромад келтирувчи фаолият билан шугулланиб, узи учун зарур бошка фаолият турлари натижаларига эх,тиёжни бозор воситаси, яъни сотиб олиш оркали кондиришга утади.

Х,озирги шароитда ах,олининг маълум катламлари уз иш фаолияти билан шугулланиши, буш вактини самарали ташкил этиши ва бошка зарур лолларда ёш болаларга караб туриш, кария ва беморларни парваришлаш хизматига эх,тиёж кучаймокда. Жумладан, ёш болаларга караш куйидаги бир неча йуналишдаги хизматларни уз ичига олиши мумкин:

- чакалокларнинг мутахассис парвариши;

- ёш болаларни табиат куйнида сайр килдириш, уларга турли уйинлар ташкил этиш;

- болаларни богчага ёки мактабга олиб бориш, олиб келиш, уйда овкатлантириш, дарс тайёрлатиш, уларнинг дунёкарашини кенгайтирувчи машгулотлар ташкил этиш ва х,.к.

^ария ва беморларни парваришлаш х,ам куйидаги бир неча йуналишдаги хизматларни уз ичига олиши мумкин:

- беморларнинг мутахассис-шифокор парвариши, уларни мунтазам тиббий текширувдан утказиб туриш;

- беморларга даврий равишдаги махсус тиббий муолажалар;

- карияларга овкат тайёрлаш, кийимларини тозалаш, уларнинг вактини мазмунли утказишда ёрдамлашиш;

- карияларни оммавий маданий тадбирларга, турли саёхдтларга олиб бориш ва х,.к.

Х,озирда мазкур турдаги хизматларга эх,тиёжни кондиришнинг узига хос

хусусиятлари куйидаги жихдтларини ажратиб курсатиш мумкин:

- мазкур хизматларнинг аксариятидан уз уй шароитида фойдаланиш истаги;

- ушбу хизматларга эх,тиёжнинг пайдо булишидаги ноизчиллик, хизмат курсатишнинг номунтазамлиги;

- курсатилаётган хизматнинг сифатини бевосита доимий назорат килиб туриш истаги ва х,оказо.

Шунга кура, бу йуналишдаги эх,тиёжларни кондиришга каратилган куплаб махсус муассасалар (масалан, болалар богчалари, поликлиникалар, пансионат ва санаторийлар, стационарлар) фаолият юритаётганлигига карамай, хизматларга эх,тиёж даражаси юкорилигича колмокда хдмда тобора ошиб бормокда. Айни пайтда, таъкидлаш лозимки, мамлакатимизда ах,оли ихтиёрида тиббий-педагогик тавсифдаги пуллик хизматлар курсатишга лаёкатли катта салмокдаги ресурслар мавжуд. Жумладан:

- тиббий-педагогик маълумот ва малакага эга, асосий ишдан буш вактда кушимча

тарзда шугулланишни хох,ловчи шахслар;

- тиббий-педагогик маълумот ва малакага эга, бирок муайян шароитда шундай

хизматларни курсатишни хох,ловчи нафакадаги шахслар;

- тиббий-педагогик маълумот ва малакага эга уз боласи парваришидаги аёллар;

- тиббий-педагогик йуналишдаги олий ва урта махсус касб-хунар таълими тизимида укиётган талабалар ва хоказо.

Х,озирги шароитда мазкур шахсларнинг юкорида кайд этиб утилган тиббий-педагогик тавсифдаги пулли хизматлар курсатиш билан шугулланмаслигининг асосий сабаби сифатида куйидагиларни келтириш мумкин:

- тиббий-педагогик тавсифдаги хизмат курсатиш билан шугулланиш учун тегишли рухсатнома (лицензия, сертификат ва б.) олиш зарурлиги;

- тиббий-педагогик тавсифдаги хизмат курсатиш билан шугулланаётганлар (болалар богчалари, поликлиникалар, пансионат ва санаторийлар, стационарлар ва бошкалар) билан ракобатлашиш имкони пастлиги;

- мазкур хизматларни курсатиш билан боглик куплаб маънавий-рухий шартлар (масалан, узаро ишонч, хизмат курсатувчининг шахсий-инсоний тавсифлари)нинг такозо этилиши.

Фикримизча, худудларда тиббий-педагогик тавсифдаги пулли хизматлар курсатишни кенгайтириш учун куйидаги механизмларни ишга тушириш максадга мувофик:

- мазкур худуддаги тиббий-педагогик тавсифдаги хизмат курсатиш билан шугулланиш имкони ва истагига эга булганларни аниклаш;

- худуддаги тиббий-педагогик тавсифдаги хизмат турларига эхтиёжни аниклаш;

- мазкур тавсифдаги хизмат фаолиятини йулга куйишнинг шарт-шароитлар тизимини яратиш.

Ушбу тизимли ишларни амалга оширишда алохида хизмат курсатиш муассасаларининг ташкил этилиши максадга мувофик. Бунда махаллий хокимиятнинг тадбиркорликни ривожлантириш буйича тузилмалари, Савдо-саноат палатаси худуд булими, тиббиёт ва таълим сохаларининг худуд бошкармалари хамда бошка масъулиятли ва манфаатдор идора ва ташкилотларнинг тегишли равишдаги иштироки такозо этилади.

Хулоса килиб айтганда, урта махсус, касб-хунар ва олий таълим тизими хозирги корхона (ташкилот)ларни кадрлар билан тулдиришнинг асосий манбаларидан булиб хизмат килади. Иктисодиёт ва жамият хаётини кайта куриш кадрлар тайёрлаш, малакасини ошириш ва кайта тайёрлаш муаммоларини мисли курилмаган даражада долзарб килиб куяди, кадрларнинг касбий-малакавий харакатига юкори талаблар куяди. Замонавий кадрлар салохиятини инновацион ривожлантириш динамикаси билим ва куникмаларни доимий янгиламай, юкори даражада самарали ишлаб булмайди.

АДАБИЁТЛАР

1. Мирзиёев Ш.М. 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича харакатлар стратегияси. - Т.: Узбекистон, 2017 й.

2. Адронова В.И. Факторы формирования субъектности в современном учебно-воспитательном процессе. //Субъектность в личностном и профессиональном развитии человека: Материалы II Всероссийской научно-практической конференции. 24-25 мая 2005 года. - Казань: КСЮИ, 2005. - С.33.

3. http://mfa.uz/uz/cooperation/countries/199/

4. http://www.naesmi.uz/uz/site/page.html?id=23993.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.